-
@ mgorny-nyan (on) :autism:🙀🚂🐧
2025-02-25 10:30:49
"""
Moja pierwsza wycieczka do Grecji okazała się najbardziej ekscytującą celebracją zwyczajnego — odkryłem bowiem, że wiele z naszych najbardziej abstrakcyjnych i pretensjonalnych słów […] odnosi się do najzwyklejszych rzeczy w kraju ich pochodzenia. Przez chwilę byłem gotów pomyśleć, że cała Grecja postanowiła celebrować naszą teorię punktualizmu, którego centralne pojęcie wraz z Nilesem Eldgridgem nazwaliśmy "stasis" […] Ale wówczas zobaczyłem te wielkie prostokątne pojazdy ustawiające się pod znakiem "stasis", i uświadomiłem sobie, że to tylko przystanki autobusowe!
Dowiedziałem się też wiele o derywacji i zmianie znaczeń. Zastanawiałem się, dlaczego krajowe terminale lotnicze nazywają się "esoteriki" — wszak rzeczy ezoteryczne są nieznane […]. Później dowiedziałem się […], że "ezoteryczne" zaczęło znaczyć "tajemne" dlatego, że słowo oznaczało to informację dla wtajemniczonych — "wewnętrznego kręgu" […]. "Eso" w Grece oznacza "wewnątrz", więc pasuje do lotów wewnątrz kraju […]. Nie mogłem również zrozumieć, dlaczego obszar kościoła przeznaczony na świece i ofiary opisany jest pozornie sprzecznym "anathemata". Ale "anathema", w Grece, to ofiara […]; później to słowo nabrało ograniczonego i przeciwnego znaczenia "oddanego złu" […].
Któregoś dnia, jadłem sobie na świeżym powietrzu, podziwiają Akropol, gdy mały dostawczak podjechał do krawężnika […]; rozbawiło mnie, kiedy zaczęto z niego wynosić meble do sąsiedniego domu. Na wozie widniał napis "metaphora". "Oczywiście", uświadomiłem sobie: "phor" oznacza nosić, a "meta-" oznacza "zmianę miejsca, porządku, stanu bądź natury rzeczy". Taki samochód pozwala zmienić porządek, przenosząc rzeczy z jednego miejsca w inne — więc zdecydowanie jest metaforą. Później odkryłem, że wszystkie sprzęty do przenoszenia są "metaforami", włącznie z wózkami do bagażu na lotnisku […].
"""
(Stephen Jay Gould, Dinosaur in a Haystack, Four Metaphors in Three Generations, tłum. własne)
Na archive.org można podejrzeć wersję ze zdjęciami:
https://archive.org/details/dinosaurinhaysta00goul/page/442/mode/2up
https://archive.org/details/dinosaurinhaysta00goul/page/444/mode/2up