@ Learning_BTC&NOSTR

บทที่ 1: เกริ่นนำ ----------- ## เกริ่นนำเรื่องราวของบิตคอยน์แบบกระทัดรัด บิตคอยน์ (Bitcoin) เป็นชุดแนวคิดและเทคโนโลยีที่เข้ามาผสมผสานรวมกันจนได้กลายเป็นระบบเงินสดอิเล็กทรอนิกส์ หน่วยเงินที่เรียกว่าบิตคอยน์นั้น ใช้เพื่อเก็บและส่งต่อมูลค่าให้กับผู้ใช้คนอื่น ๆ ในระบบ ผู้ใช้ทั้งระบบสื่อสารกันบนโปรโตคอลของบิตคอยน์ โดยผู้ใช้ส่วนใหญ่ก็เข้าถึงกันผ่านอินเตอร์เน็ต แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าระบบนี้ไม่สามารถใช้เครือข่ายการสื่อสารรูปแบบอื่นได้ ซอฟต์แวร์ของโปรโตคอลนี้เป็นโอเพนซอร์สและสามารถรันได้บนอุปกรณ์คอมพิวเตอร์หลายประเภท เช่น แล็ปท็อปและสมาร์ทโฟน และสิ่งนี้เองที่ทำให้เทคโนโลยีนี้สามารถเข้าถึงได้ง่าย ผู้ใช้งานสามารถส่งบิตคอยน์ให้กันผ่านเครือข่ายของบิตคอยน์เพื่อทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ซื้อ-ขายแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการ หรือใช้เพื่อแลกเปลี่ยนเป็นสกุลเงินต่าง ๆ ซึ่งถือว่าเหมาะสมเป็นอย่างมากสำหรับการใช้งานบนอินเทอร์เน็ต เพราะมีทั้งความรวดเร็ว ความปลอดภัย และยังข้อจำกัดเรื่องพรมแดน ซึ่งบิตคอยน์นั้นแตกต่างจากสกุลเงินโดยทั่วไป เนื่องจากเป็นระบบเงินอิเล็กทรอนิกส์ จึงไม่มีเหรียญหรือธนบัตรจริง ๆ ให้ได้จับต้อง แต่คำว่าเหรียญที่มักใช้กันในสังคมของบิตคอยน์จะหมายถึงในธุรกรรมที่ผู้ใช้รายหนึ่งโอนมูลค่าไปยังผู้ใช้อีกรายหนึ่ง ผู้ใช้งานบิตคอยน์จะควบคุมคีย์ (Private Key) ที่ใช้พิสูจน์ความเป็นเจ้าของในบิตคอยน์นั้น ๆ ในเครือข่าย และด้วยคีย์นี้เองทำให้พวกเขาสามารถเซ็นชื่อในธุรกรรมเพื่อปลดล็อกมูลค่าและทำการส่งมันต่อไปยังผู้รับอีกรายหนึ่ง ซึ่งมักจะถูกเก็บอยู่ในกระเป๋าเงินดิจิทัล หรือสมาร์ทโฟนของผู้ใช้งาน การครอบครองคีย์ที่สามารถเซ็นชื่อในธุรกรรมได้เป็นสิ่งเดียวที่จำเป็นในการใช้จ่ายในระบบของบิตคอยน์ และนั่นเป็นเหตุผลที่ทำให้ความสามารถในการควบคุมบิตคอยน์อยู่ในมือผู้ใช้แต่ละคน > เข้าใจว่าในบริบทนี้น่าจะหมายถึง Hot-wallet เพราะงั้นผมไม่ได้แนะนำให้เก็บคีย์คอมพิวเตอร์หรือมือถือนะครับ ส่วนถ้าคุณอยากทำก็เรื่องของคุณจ้าแนะนำเฉย ๆ อยากทำไรทำ บิตคอยน์นั้นเป็นระบบแบบกระจายศูนย์และทำงานแบบเพียร์-ทู-เพียร์ (Peer-to-Peer) หรือเอาภาษาบ้าน ๆ ว่า เป็นระบบการทำงานแบบบุคคลสู่บุลคลที่ไม่มีตัวกลางระหว่างการทำงาน ดังนั้นจึงไม่มีเซิร์ฟเวอร์กลางหรือจุดควบคุม บิตคอยน์นั้นถูกสร้างขึ้นโดยกระบวนการที่เรียกว่าการขุด ซึ่งเป็นการทำงานทางการคำนวณซ้ำ ๆ ที่อ้างอิงกับรายการธุรกรรมบิตคอยน์ล่าสุด (จริง ๆ ก็มี hash ของบล็อกก่อนหน้าด้วย) ซึ่งผู้ใช้งานบิตคอยน์ทุกคนสามารถที่จะขุดบิตคอยน์ได้ โดยใช้อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ของตนเพื่อช่วยรักษาความปลอดภัยในธุรกรรม โดยทุก ๆ สิบนาทีโดยเฉลี่ยนั้น จะมีนักขุดคนหนึ่งที่ได้ช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้กับธุรกรรมในอดีต และจะได้รับรางวัลเป็นบิตคอยน์ใหม่และค่าธรรมเนียมจากธุรกรรมชุดล่าสุด ซึ่งกระบวนการนี้ทำให้การออกสกุลเงินและการชำระธุรกรรมไม่จำเป็นต้องมีธนาคารกลาง โปรโตคอลของบิตคอยน์ มีอัลกอรึทึมที่คอยควบคุมความยากง่ายในการการขุดให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม โดยความยากง่ายในการขุดจะขึ้นจะถูกปรับตามระยะเวลาเฉลี่ยของการขุดในช่วงก่อนหน้านี้เพื่อให้การขุดนั้นมีโอกาสสำเร็จเฉลี่ยในทุก ๆ 10 นาที ไม่ว่ามีจำนวนผู้ขุดและการประมวลผลเท่าใดก็ตาม และนอกจากนี้เองโปรโตคอลของบิตคอยน์นั้นยังลดจำนวนของบิตคอยน์ที่นักขุดจะได้เป็นรางวัลลงเรื่อย ๆ ซึ่งจะทำให้บิตคอยน์ที่สร้างได้ในระบบนั้นมีไม่เกิน 21,000,000 ล้านบิตคอยน์ ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้ก็คือ จำนวนบิตคอยน์ที่หมุนเวียนในระบบนั้นจะสามารถคาดเดาได้อย่างง่ายดาย ซึ่งอีกครึ่งหนึ่งของบิตคอยน์ที่เหลืออยู่จะถูกเพิ่มเข้าไปในระบบทุก ๆ 4 ปี และที่บล๊อกประมาณ 1,411,200 ซึ่งคาดว่าจะเกิดประมาณปี 2035 จะมีบิตคอยน์เป็นจำนวน 99 % ของที่สามารถเกิดขึ้นได้ในระบบ เนื่องจากอัตราการการผลิตของบิตคอยน์ที่น้อยลงเรื่อย ๆ ทำให้บิตคอยน์มีลักษณะของเงินฝืดในระยะยาว นอกจากนี้ยังไม่มีใครที่สามารถบังคับให้คุณรับบิตคอยน์ที่ถูกผลิตมานอกเหนือจากชุดกฎที่คุณเลือกได้ เบื้องหลังต่าง ๆ ของโปรโตคอลบิตคอยน์ที่ทำให้มันเป็น เครือข่ายแบบบุคคลถึงบุคคล และการคำนวณแบบกระจายศูนย์นั้น ถูกสร้างขึ้นมาบนพื้นฐานของงานวิจัยในด้านการเข้ารหัสและระบบกระจายศูนย์มาเนิ่นนานหลายทศวรรษ โดยมีการรวมเอานวัตกรรมสำคัญ ๆ 4 อย่างนี้มารวมเข้าด้วยกัน: - เครือข่ายเพียร์ทูเพียร์ที่กระจายศูนย์ (ฺBitcoin protocol) - บัญชีธุรกรรมสาธารณะ (Blockchain) - ชุดของกฎในการตรวจสอบธุรกรรมอย่างอิสระและการออกสกุลเงิน ( consensus rules ) - กลไกในการหาข้อตกลงร่วมกันทั่วโลกเกี่ยวกับบล็อกเชนที่ถูกต้อง (PoW algorithm) > ในมุมมองของนักพัฒนา นาย Andreas M. Antonopoulos and David A. Harding ( ไม่ใช่ผมจ้าา ถึงจะเห็นด้วยก็ตาม) พวกเขามองว่าบิตคอยน์นั้นคล้ายกับอินเทอร์เน็ตของเงิน เป็นเครือข่ายสำหรับการกระจายมูลค่าและการรักษาความเป็นเจ้าของสินทรัพย์ดิจิทัลผ่านการคำนวณแบบกระจายศูนย์ ซึ่งบิตคอยน์มีรายระเอียดเยอะกว่าที่พวกเขาเห็นในตอนแรกมาก ๆ ในบทนี้เองจะเป็นการอธิบายแนวคิด และคำศัพท์หลัก ๆ รวมทั้งการติดตั้งซอฟแวร์ต่าง ๆ ที่จำเป็นในการทอดลองใช้บิตคอยน์สำหรับทำธุรกรรมง่าย ๆ และสำหรับในบทถัดไป เราจะทำการดำดิ่งลงไปในเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่ประกอบรวมกันเป็นบิตคอยน์ว่าทำไมมันถึงเป็นไปได้ และตรวจสอบการทำงานภายในของเครือข่ายและโปรโตคอล ### ก่อนการมาถึงของบิตคอยน์ สกุลเงินดิจิทัลที่ใช้งานได้จริงในอดีตนั้นมักเกี่ยวข้องกับพัฒนาการในด้านการเข้ารหัส ซึ่งนั่นก็ไม่ได้แปลกอะไรหากเราพิจารณาถึงปัญหาพื้นฐานในการใช้ข้อมูลเพื่อแทนมูลค่าที่สามารถแลกเปลี่ยนเป็นสินค้าและบริการ โดยการที่เงินดิจิทัลจะถูกยอมรับได้นั้นมักจะต้องสามารถตอบคำถามทั้งสามข้อนี้ได้เสียก่อน: - ฉันจะเชื่อได้อย่างไรว่าเงินนั้นเป็นของจริงและไม่ใช่ของปลอม? - ฉันจะเชื่อได้อย่างไรว่าเงินดิจิทัลสามารถใช้ได้เพียงครั้งเดียว (ปัญหาการใช้ซ้ำหรือ "double-spend")? - ฉันจะมั่นใจได้อย่างไรว่าไม่มีใครสามารถอ้างสิทธิ์ว่าเงินนี้เป็นของพวกเขาไม่ใช่ของฉัน? ผู้ที่ออกเงินกระดาษเองก็พยายามต่อสู้กับปัญหาการปลอมแปลงโดยการใช้เทคโนโลยีการพิมพ์ที่ซับซ้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ และเงินกายภาพเองก็จัดการปัญหาการใช้ซ้ำได้ง่ายเพราะธนบัตรเดียวกันไม่สามารถอยู่ในสองที่พร้อมกันได้ แน่นอนละว่าเงินทั่วไปก็ถูกเก็บและส่งแบบดิจิทัลเช่นกัน ในกรณีเหล่านี้ ปัญหาการปลอมแปลงและการใช้ซ้ำจะถูกจัดการโดยการเคลียร์ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ทั้งหมดผ่านหน่วยงานกลางที่สามารถตรวจสอบสถานะของเงินได้ แต่สำหรับเงินดิจิทัลที่ไม่สามารถใช้หมึกพิเศษหรือแถบโฮโลแกรมได้ การเข้ารหัสจึงเป็นพื้นฐานสำคัญในการยืนยันความถูกต้องของการอ้างสิทธิ์ในมูลค่าของผู้ใช้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเซ็นชื่อดิจิทัลที่เข้ารหัสช่วยให้ผู้ใช้สามารถเซ็นชื่อในสินทรัพย์ดิจิทัลหรือธุรกรรมเพื่อยืนยันการเป็นเจ้าของสินทรัพย์นั้น ซึ่งสิ่งนี้เองยังสามารถใช้ในการแก้ปัญหาการใช้ซ้ำ (doble-spending) ได้ ศาสตร์ของการเข้ารหัสนั้นเริ่มเป็นที่แพร่หลายในช่วงปลายของทศวรรษที่ 1980 นักวิจัยหลายคนเริ่มพยายามใช้การเข้ารหัสเพื่อสร้างสกุลเงินดิจิทัล โดยโครงการเงินดิจิทัลในยุคแรก ๆ นั้นมักจะออกเงินดิจิทัลที่มีการสนับสนุนโดยสกุลเงินของชาติหรือโลหะมีค่าอย่างเช่น ทองคำ ซึ่งแม้ว่าสกุลเงินดิจิทัลยุคแรกเหล่านี้จะทำงานได้ แต่ก็มีปัญหาที่การรวมศูนย์ของระบบ เนื่องจากมันทำให้ระบบเป็นเป้าหมายที่ง่ายต่อการโจมตีโดยรัฐบาลและเหล่าแฮกเกอร์ สกุลเงินดิจิทัลยุคแรกใช้ศูนย์กลางในการชำระธุรกรรมทั้งหมดเป็นระยะ ๆ เช่นเดียวกับระบบธนาคารทั่วไป เป็นที่น่าเสียดายที่สกุลเงินดิจิทัลเหล่านี้ส่วนใหญ่ถูกกำหนดเป้าหมายโดยรัฐบาลที่กังวลและมักจะถูกฟ้องร้องจนล้มเหลว บางส่วนล้มเหลวอย่างรวดเร็วเมื่อบริษัทผู้ก่อตั้งปิดตัวลงอย่างกะทันหัน และเพื่อให้สกุลเงินดิจิทัลมีความแข็งแกร่งต่อต้านการแทรกแซงจากศัตรู ไม่ว่าจะเป็นรัฐบาลที่ถูกกฎหมายหรืออาชญากรรม เราจึงจำเป็นต้องมีสกุลเงินดิจิทัลที่กระจายศูนย์ เพื่อป้องกันปัญหาดังกล่าว ซึ่งบิตคอยน์คือระบบแบบนั้น ระบบที่ถูกออกแบบให้กระจายศูนย์ และปราศจากอำนาจหรือจุดควบคุมกลางใด ๆ ที่สามารถถูกโจมตีหรือทำให้เสียหายได้ ## ประวัติของบิตคอยน์ บิตคอยน์ได้ปรากฏครั้งแรกในปี 2008 บนเอกสารที่มีชื่อว่า “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” ซึ่งถูกเขียนโดยบุคคลหรือกลุ่มคนนิรนามที่ใช้นามแฝงว่า ซาโตชิ นากาโมโตะ ซึ่งได้มีการนำนวัตกรรมหลาย ๆ อย่างมารวมเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นลายเซ็นดิจิทัล และ Hashcash มาสร้างระบบเงินสดอิเล็กทรอนิกส์ที่กระจายศูนย์อย่างสมบูรณ์ ซึ่งไม่ต้องพึ่งพาหน่วยงานกลางในการออกสกุลเงินหรือการชำระและตรวจสอบธุรกรรม โดยนวัตกรรมสำคัญคือการใช้ระบบคำนวณแบบกระจายศูนย์ (Proof-of-work) เพื่อทำสิ่งที่คล้าย ๆ กับการจับฉลากทุก ๆ 10 นาที ทำให้เครือข่ายที่กระจายศูนย์สามารถมีฉันทามติในสถานะของธุรกรรมได้ และสิ่งนี้เองยังสามารถแก้ไขปัญหาการทำธุรกรรมซ้ำซ้อน ซึ่งเป็นข้อบกพร่องของสกุลเงินดิจิทัลที่เคยต้องใช้หน่วยงานกลางในการตรวจสอบธุรกรรมทั้งหมดได้อีกด้วย เครือข่ายของบิตคอยน์นั้นเริ่มต้นขึ้นในปี 2009 โดยอ้างอิงจากซอฟแวร์ที่เผยแพร่โดย ซาโตชิ และได้ถูกปรับปรุงโดยโปรแกรมเมอร์คนอื่น ๆ มากมายนับไม่ถ้วนมานับตั้งแต่นั้น จำนวนและกำลังของอุปกรณ์ที่ใช้ประมวลผล Proof of Work algorithm (การขุด) เองนั้นก็เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล จนในปัจจุบันนี้พลังการคำนวณรวมกันของเครือข่ายนี้มีมากกว่าจำนวนการคำนวณของซุปเปอร์คอมพิวเตอร์ชั้นนำของโลกทั้งหมดรวมกันเสียอีก ซึ่งสิ่งนี้เองได้ช่วยรักษาความปลอดภัยและความเสถียรของเครือข่ายของบิตคอยน์ได้เป็นอย่างดี ซาโตชิ นากาโมโตะ ได้ทำการถอนตัวและหายตัวไปในเดือนเมษายนในปี 2011 และมอบหมายความรับผิดชอบในการพัฒนาโค้ดและเครือข่ายให้กับกลุ่มอาสาสมัครที่เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งตัวตนของบุคคลหรือกลุ่มคนที่อยู่เบื้องหลังบิตคอยน์นั้นยังไม่เป็นที่รู้จัก แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นซาโตชิ นากาโมโตะ หรือใครหน้าไหนก็ตามก็ไม่สามารถควบคุมเครือข่ายของบิตคอยน์ได้ตามลำพัง เนื่องจากมันอยู่บนหลักการทางคณิตศาสตร์ที่โปร่งใส โค้ดโอเพนซอร์ส และฉันทามติจากผู้ที่เข้าร่วม โดยนวัตกรรมนี้ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่และได้ก่อให้เกิดวิทยาการใหม่ในด้านการคำนวณแบบกระจายศูนย์ เศรษฐศาสตร์ และเศรษฐมิติอีกด้วย ### การแก้ปัญหาในระบบคำนวณแบบกระจายศูนย์ นวัตกรรมของซาโตชิ นากาโมโตะ ยังเป็นการแก้ไขปัญหาที่มีประสิทธิภาพและแปลกใหม่สำหรับปัญหาในระบบคำนวณแบบกระจายศูนย์ที่เรียกว่า "Byzantine Generals' Problem" ซึ่งปัญหานี้เกี่ยวข้องกับการพยายามทำให้ผู้เข้าร่วมหลายคนที่ไม่มีผู้นำสามารถตกลงกันในแผนการดำเนินการได้โดยการแลกเปลี่ยนข้อมูลในเครือข่ายที่ไม่น่าเชื่อถือและอาจถูกโจมตีได้ โดยการแก้ปัญหาของซาโตชินั้นได้ใช้แนวคิด proof of work เพื่อหาฉันทามติโดยไม่ต้องมีผู้ควบคุมที่น่าเชื่อถือ ถือเป็นความก้าวหน้าในด้านการคำนวณแบบกระจายศูนย์ ## เปิดประตูสู่บิตคอยน์ บิตคอยน์เป็นโปรโตคอลที่สามารถเข้าถึงได้ผ่านทางแอปพลิเคชันที่มีการรับรองโปรโตคอลนี้ Bitcoin wallet นั้นเป็นช่องทางหลักที่ผู้ใช้งานส่วนใหญ่เลือกใช้เพื่อเข้าถึงโปรโตคอลของบิตคอยน์ เช่นเดียวกันกับที่ผู้ใช้งานอินเตอร์เน็ตส่วนใหญ่ใช้เว็บบราวเซอร์เป็นช่องทางในการเข้าถึงโปรโตคอลอย่าง HTTP นั่นเอง Bitcoin wallet เองก็มีหลากหลายยี่ห้อเฉกเช่นเดียวกับเว็บบราวเซอร์ อาทิเช่น chorme, safari, firefox ฯลฯ Bitcoin wallet เองก็เช่นกัน แต่ละยี่ห้อเองก็มีความแตกต่างกันในด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นในด้านคุณภาพ ประสิทธิภาพ ความปลอดภัย ความเป็นส่วนตัว และความน่าเชื่อถือ อีกทั้งยังมี Bitcoin wallet ที่ถูกสร้างขึ้นมาคู่กับโปรโตคอลของบิตคอยน์อย่าง “Bitcoin Core” ซึ่งมีการพัฒนาต่อมาจากเวอร์ชันที่เขียนโดยซาโตชิ ### การเลือก Bitcoin wallet Bitcoin wallet เป็นหนึ่งในประเภทของแอปพลิเคชันที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องมากที่สุดในระบบนิเวศของบิตคอยน์ และแน่นอนว่ามีการแข่งขันกันสูงที่สุดด้วย อาจมี Bitcoin wallet ใหม่ ๆ ที่กำลังพัฒนาอยู่ในขณะนี้ Bitcoin wallet เก่า ๆ บางตัวจากปีที่แล้วก็อาจไม่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องอีกต่อไป Bitcoin wallet หลาย ๆ ตัวเน้นไปที่แพลตฟอร์มหรือการใช้งานเฉพาะ และบางตัวเหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น ในขณะที่บางตัวเต็มไปด้วยฟีเจอร์สำหรับผู้ใช้ขั้นสูง การเลือก Bitcoin wallet นั้นจึงขึ้นอยู่กับความต้องการและระดับความเชี่ยวชาญของผู้ใช้ ดังนั้นการที่เราจะแนะนำยี่ห้อหรือ Bitcoin wallet เฉพาะจึงอาจจะไม่เกิดประโยชน์เท่าไหร่ แต่อย่างไรก็ตาม เราสามารถแบ่งประเภท Bitcoin wallet ได้ตามแพลตฟอร์มและการใช้งานได้ดังนี้ #### ประเภทของ Bitcoin wallet - **Desktop wallet:** กระเป๋าเงินแบบเดสก์ท็อปเป็น Bitcoin wallet ประเภทแรกที่ถูกพัฒนาขึ้นและผู้ใช้ส่วนใหญ่มักจะเลือกใช้ Bitcoin wallet ประเภทนี้เพราะฟีเจอร์ของมัน เช่นความความเป็นอิสระในการใช้งาน ความสามารถในการควบคุมบิตคอยน์ในกระเป๋า แต่อย่างไรก็ตาม การใช้งานบนระบบปฏิบัติการทั่วไป อย่างเช่น Windows และ macOS อาจมีข้อเสียด้านความปลอดภัย เนื่องจากแพลตฟอร์มเหล่านี้มักไม่มีความปลอดภัยเพียงพอและอาจถูกตั้งค่ามาอย่างไม่เหมาะสม - **Mobile wallet:** กระเป๋าเงินแบบมือถือเป็น Bitcoin wallet ประเภทที่พบเจอได้มากที่สุด โดยทำงานบนระบบปฏิบัติการสมาร์ทโฟน เช่น Apple iOS และ Android กระเป๋าเงินเหล่านี้มักเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ใช้ใหม่ เพราะออกแบบมาให้ใช้งานง่ายและสะดวก นอกจากนี้ยังมีกระเป๋าเงินมือถือที่มีฟีเจอร์ครบครันสำหรับผู้ใช้ที่มีความเชี่ยวชาญ แต่เพื่อหลีกเลี่ยงการดาวน์โหลดและจัดเก็บข้อมูลปริมาณมาก กระเป๋าเงินมือถือส่วนใหญ่จะดึงข้อมูลจากเซิร์ฟเวอร์ระยะไกล ซึ่งอาจลดความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้เนื่องจากต้องเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับ address และจำนวนบิตคอยน์ Bitcoin ต่อบุคคลที่สาม - **Web wallet:** กระเป๋าเงินแบบเว็บสามารถเข้าถึงได้ผ่านเว็บเบราว์เซอร์และเก็บกระเป๋าเงินของผู้ใช้ไว้บนเซิร์ฟเวอร์ที่บุคคลที่สามเป็นเจ้าของ คล้ายกับบริการอีเมลบนเว็บที่พึ่งพาเซิร์ฟเวอร์ของบุคคลที่สามโดยสมบูรณ์ โดยบางบริการใช้โค้ดฝั่งไคลเอนต์ที่ทำงานในเบราว์เซอร์ของผู้ใช้ และเพื่อให้ผู้ใช้สามารถควบคุมคีย์ของบิตคอยน์ได้เอง แต่การพึ่งพาเซิร์ฟเวอร์ยังคงส่งผลกระทบต่อความเป็นส่วนตัว อย่างไรก็ตาม บริการส่วนใหญ่จะควบคุมคีย์ของบิตคอยน์แทนผู้ใช้เพื่อแลกกับความสะดวกสบาย เราจึงไม่แนะนำให้เก็บ **บิตคอยน์จำนวนมากบนระบบของบุคคลที่สาม** - **Hardware Signing Devices:** อุปกรณ์สำหรับเซ็นดิจิทัลเป็นอุปกรณ์ที่สามารถจัดเก็บคีย์และเซ็นธุรกรรมโดยใช้ฮาร์ดแวร์และเฟิร์มแวร์เฉพาะทาง ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะเชื่อมต่อกับกระเป๋าเงินเดสก์ท็อป มือถือ หรือเว็บ ผ่านสาย USB การสื่อสารระยะใกล้ (NFC) หรือกล้องที่รองรับ QR code แต่เนื่องจากการดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับบิตคอยน์ ทั้งหมดถูกจัดการบนฮาร์ดแวร์เฉพาะ อุปกรณ์เหล่านี้จึงปลอดภัยจากการโจมตีหลายรูปแบบ อย่างไรก็ตาม อุปกรณ์เซ็นดิจิทัลมักถูกเรียกว่า hardware wallet แต่ต้องใช้งานร่วมกับกระเป๋าเงินที่มีฟีเจอร์ครบครันเพื่อส่งและรับธุรกรรม ความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวที่ได้จากกระเป๋าเงินที่ใช้งานร่วมกันก็มีบทบาทสำคัญต่อความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวโดยรวมของผู้ใช้อุปกรณ์เซ็นดิจิทัล #### ประเภทของการเชื่อมต่อกับโปรโตคอลของบิตคอยน์ - **Full node:** บิตคอยน์ฟลูโหนดเป็นโปรแกรมที่ตรวจสอบความถูกต้องของประวัติธุรกรรมทั้งหมดของบิตคอยน์ (ทุกธุรกรรมที่เคยเกิดขึ้นโดยผู้ใช้ทุกคน) และนอกจากนี้ บิตคอยน์ฟลูโหนดยังสามารถเลือกเก็บข้อมูลธุรกรรมที่ได้รับการตรวจสอบแล้วก่อนหน้า และให้บริการข้อมูลแก่โปรแกรมบิตคอยน์อื่น ๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็นบนคอมพิวเตอร์เดียวกันหรือผ่านอินเทอร์เน็ต แต่แม้ว่าบิตคอยน์ฟลูโหนดเองก็ใช้ทรัพยากรคอมพิวเตอร์ในปริมาณมาก (​ประมาณเท่ากับการดูวิดีโอสตรีมมิ่งหนึ่งชั่วโมงต่อวันสำหรับธุรกรรมบิตคอยน์ในแต่ละวัน) บิตคอยน์ฟลูโหนดเองก็มอบความเป็นอิสระอย่างสมบูรณ์แก่ผู้ใช้ - **Lightweight Client:** lightweight client หรือที่เรียกกันอีกชื่อว่าไคลเอนต์การตรวจสอบการชำระเงินแบบง่าย (Simplified-Payment-Verification: SPV) ซึ่งจะเชื่อมต่อกับโหนดแบบเต็มหรือเซิร์ฟเวอร์ระยะไกลอื่น ๆ เพื่อรับและส่งข้อมูลธุรกรรมของบิตคอยน์แต่เก็บกระเป๋าเงินของผู้ใช้ไว้ในเครื่อง โดยสามารถตรวจสอบธุรกรรมที่ได้รับบางส่วน และสร้างธุรกรรมขาออกอย่างอิสระอีกด้วย - **ไคลเอนต์ API ของบุคคลที่สาม (Third-Party API Client):** ไคลเอนต์ API ของบุคคลที่สามเป็นโปรแกรมที่เชื่อมต่อกับระบบบิตคอยน์ผ่าน API ของบุคคลที่สาม แทนที่จะเชื่อมต่อกับเครือข่ายบิตคอยน์โดยตรง กระเป๋าเงินนี้อาจถูกจัดเก็บโดยผู้ใช้เองหรือบนเซิร์ฟเวอร์ของบุคคลที่สาม แต่ไคลเอนต์จะต้องไว้วางใจเซิร์ฟเวอร์ระยะไกลในการให้ข้อมูลที่ถูกต้องและปกป้องความเป็นส่วนตัวของตน > บิตคอยน์เป็นเครือข่ายแบบเพียร์ทูเพียร์(Peer-to-Peer หรือ P2P) โดยที่บิตคอยน์ฟลูโหนด ทำหน้าที่เป็นเพียร์ในเครือข่าย เพียร์แต่ละตัวจะตรวจสอบความถูกต้องของธุรกรรมที่ยืนยันแล้วทุกธุรกรรมอย่างอิสระ และสามารถให้ข้อมูลที่เชื่อถือได้แก่ผู้ใช้ Lightweight Wallets และซอฟต์แวร์อื่น ๆ เองก็เป็นลูกข่ายที่ต้องพึ่งพาเพียร์หนึ่งหรือหลายตัวในการรับข้อมูลที่ถูกต้อง ไคลเอนต์สามารถตรวจสอบข้อมูลบางส่วนที่ได้รับเพิ่มเติมและเชื่อมต่อกับเพียร์หลายตัวเพื่อลดการพึ่งพาเพียร์ตัวเดียว แต่ในท้ายที่สุดความปลอดภัยของไคลเอนต์ยังคงขึ้นอยู่กับความน่าเชื่อถือของเพียร์ที่เชื่อมต่อด้วย #### ใครควบคุมคีย์ อีกหนึ่งในประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณาเพิ่มเติมคือใครเป็นผู้ควบคุมคีย์ (Private key) เนื่องจากเป็นสิ่งที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการเข้าถึงบิตคอยน์ โดยคีย์เหล่านี้เองเปรียบเสมือน PIN ที่ยาวมาก ซึ่งหากคุณเป็นผู้ควบคุมคีย์ของคุณเองด้วยตัวเอง คุณก็เป็นผู้ควบคุมบิตคอยน์ของคุณด้วยเช่นกัน แต่หากไม่ใช่ ก็จะแปลว่ากุญแจเหล่านั้นจะถูกดูแลโดยบุคคลที่สาม ซึ่งจะเป็นผู้จัดการเงินของคุณในนามของคุณ ซอฟแวร์ในการจัดการกุญแจนั้นถูกแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก ๆ คือ wallet ที่คุณจำเป็นต้องดูแลคีย์ของตัวเองและ บัญชีที่มีผู้ดูแล (Custodian Accounts) ซึ่งจะมีบุคคลที่สามเป็นผู้ควบคุมกุญแจ > “Your keys, your coins. Not your keys, not your coins.” ### มาอยู่ตัวอย่างเพื่อความเข้าใจที่มาขึ้นกันเถอะ สมมุติว่าอลิซเป็นผู้ใช้งานที่ไม่ได้เชี่ยวชาญด้านเทคนิค และเพิ่งได้ยินเกี่ยวกับบิตคอยน์จากเพื่อนสนิทของเขา โจ ระหว่างปาร์ตี้ โจกำลังอธิบายเกี่ยวกับบิตคอยน์อย่างกระตือรือร้นให้ทุกคนฟังและสาธิตวิธีการใช้งานต่าง ๆ ให้ดู อลิซเองได้มีความสนใจในบิตคอยน์หลังจากได้ฟังโจอธิบาย จึงได้ถามโจว่าเธอจะเริ่มต้นใช้งานบิตคอยน์ได้อย่างไร โจจึงแนะนำให้อลิซดาวน์โหลด Mobile wallet ตัวโปรดของเขาเนื่องจากมันเหมาะสมกับมือใหม่ อลิซจึงดาวน์โหลดและติดตั้งแอปพลิเคชันกระเป๋าเงินที่โจแนะนำบนโทรศัพท์ของเธอ เมื่ออลิซเปิดแอปพลิเคชันครั้งแรก เธอได้เลือกสร้างกระเป๋าใหม่และเนื่องจากกระเป๋าที่เธอเลือกนั้นเป็นแบบที่ไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมบุคคลที่สาม (Noncustodial Wallet) อลิซจึงเป็นผู้ควบคุมคีย์เพียงคนเดียว ซึ่งหมายความว่าเธอต้องรับผิดชอบในการสำรองข้อมูลด้วยตัวของเธอเอง และหากเธอได้ทำคีย์สูญหายไป เธอจะไม่สามารถเข้าถึงบิตคอยน์ของเธอได้อีกไปตลอดกาล และเพื่อเพื่อช่วยในเรื่องนี้ Bitcoin wallet ต่าง ๆ จึงมักจะสร้างรหัสการกู้คืน (Recovery Code) ให้ซึ่งสามารถใช้ในการกู้คืน Bitcoin wallet อันนั้น ๆ #### Recovery Code (รหัสในการกู้คืน) Bitcoin wallet แบบที่ไม่ได้อยู่ภายใต้การควบคุมของบุคคลที่สามนั้นส่วนใหญ่จะให้รหัสการกู้คืนแก่ผู้ใช้งานเพื่อสำรองข้อมูล และรหัสการกู้คืนนี้มักประกอบด้วยตัวเลข ตัวอักษร หรือคำที่ถูกเลือกแบบสุ่มโดยซอฟต์แวร์ และใช้เป็นพื้นฐานสำหรับการสร้าง Bitcoin wallet โดยแต่ละยี่ห้อก็อาจมีความแตกต่างกัน เช่น  > รหัสการกู้คืนมักเรียกว่า "mnemonic" หรือ "mnemonic phrase" หรือในภาษาไทยว่าวลีช่วยจำ ซึ่งบ่งบอกว่าคุณควรจดจำวลีนั้น แต่การจดวลีนี้ลงบนกระดาษใช้เวลาน้อยกว่าและมักจะเชื่อถือได้มากกว่าความจำของคนส่วนใหญ่ เพราะฉนั้นผมเลยแนะนำว่าจดเถอะ จะได้ไม่เกิดปัญหาที่ไม่คาดคิดในอนาคต หาก bitcoin wallet ของอลิซมีปัญหา เธอสามารถดาวน์โหลดซอฟแวร์ใหม่และใส่รหัสในการกู้คืนลงไป เพื่อสร้างฐานข้อมูลของ bitcoin wallet ใหม่ที่บันทึกธุรกรรมบนเชนทั้งหมดที่เธอเคยรับหรือส่ง แต่อย่างไรก็ตาม การกู้คืนจากการใช้รหัสการกู้คืนเพียงอย่างเดียวนั้นอาจจะไม่สามารถกู้คืนข้อมูลเพิ่มเติมที่อลิซเคยบันทึกไว้ใน wallet นั้น ๆ ได้ เช่น ป้ายกำกับที่เธอเชื่อมโยงกับที่อยู่หรือธุรกรรมต่าง ๆ แม้ว่าการสูญเสียข้อมูลเมตานี้จะไม่สำคัญเท่ากับการสูญเสียเงิน แต่ก็ยังมีความสำคัญในบางแง่มุม เช่น หากคุณต้องตรวจสอบรายการธนาคารหรือบัตรเครดิตเก่า แต่ชื่อของผู้ที่คุณชำระเงินหรือผู้ที่จ่ายเงินให้คุณถูกลบออกไป ดังนั้นเพื่อป้องกันการสูญเสียข้อมูลเมตา wallet หลาย ๆ ยี่ห้อจึงมีฟีเจอร์สำรองข้อมูลเพิ่มเติมนอกเหนือจากรหัสการกู้คืน สำหรับ wallet บางประเภทนั้น ฟีเจอร์สำรองข้อมูลเพิ่มเติมนี้ถือว่ามีความสำคัญมาก เนื่องจากการชำระเงินเงินด้วยบิตคอยน์จำนวนมากในปัจจุบันทำผ่านเทคโนโลยีที่อยู่นอกเชน (Offchain) ซึ่งธุรกรรมไม่ได้ถูกบันทึกลงในบล็อกเชนสาธารณะ เนื่องจากการชำระเงินแบบนี้ช่วยลดค่าใช้จ่ายของผู้ใช้และเพิ่มความเป็นส่วนตัวได้บ้าง แต่นั่นก็หมายความว่ากลไกอย่างรหัสการกู้คืนที่พึ่งพาข้อมูลบนเชนไม่สามารถรับประกันการกู้คืนบิตคอยน์ทั้งหมดของผู้ใช้ได้ ดังนั้นสำหรับแอปพลิเคชันที่รองรับการใช้งาน Offchain การสำรองข้อมูลฐานข้อมูล wallet บ่อยครั้งจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญมาก นอกจากนี้ เมื่อได้รับบิตคอยน์ครั้งแรกใน moblie wallet หลาย ๆ wallet มักจะตรวจสอบอีกครั้งว่าคุณได้สำรองรหัสการกู้คืนไว้อย่างปลอดภัยแล้ว การตรวจสอบนี้อาจเป็นเพียงการแจ้งเตือน หรืออาจถึงขั้นให้ผู้ใช้ป้อนรหัสนั้นซ้ำด้วยตัวเอง > *คำเตือน* แม้ว่า Bitcoin Wallet หลาย ๆ ตัวอาจจะมีการให้คุณต้องกรอกรหัสในการกู้คืนใหม่ในบางกรณี แต่มันก็มักจะมีแอปพลิเคชันมัลแวร์จำนวนมากที่เลียนแบบการออกแบบของ wallet ต่าง ๆ โดยมันจะบังคับให้คุณป้อนรหัสการกู้คืน จากนั้นมันจะส่งรหัสที่ป้อนไปยังผู้พัฒนามัลแวร์เพื่อขโมยบิตคอยน์ของคุณ นี่เปรียบเสมือนเว็บไซต์ฟิชชิงที่พยายามหลอกให้คุณให้รหัสผ่านธนาคารของคุณ สำหรับ Bitcoin wallet ส่วนใหญ่ เวลาที่พวกเขาจะขอรหัสการกู้คืนคือในระหว่างการตั้งค่าเริ่มต้น (ก่อนที่คุณจะได้รับบิตคอยน์) และระหว่างการกู้คืน (หลังจากที่คุณสูญเสียการเข้าถึง wallet เดิม) หากแอปพลิเคชันขอรหัสการกู้คืนในช่วงเวลาอื่น คุณควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้แน่ใจว่าคุณไม่ได้ตกเป็นเหยื่อของการฟิชชิง #### Bitcoin Addresses (ที่อยู่ในการรับหรือส่งบิตคอยน์) ในตอนนี้อลิซพร้อมแล้วสำหรับการสร้าง Bitcoin wallet ใหม่ของเธอ Bitcoin wallet ที่เธอเลือกได้ทำการสร้าง private key แบบสุ่มให้เธอ ซึ่งจะเชื่อมโยงกับ Bitcoin Address ทั้งหมดที่มีใน Bitcoin wallet ของเธอ แต่ ณ ขณะนี้ยังไม่มีใครรู้ Bitcoin address ของเธอ (แม้แต่ Bitcoin network ก็ไม่รู้) นอกจากตัวเธอเอง Bitcoin address เหล่านี้เป็นเพียงตัวเลขที่เชื่อมโยงกับ Private key ของเธอ ซึ่งเธอสามารถใช้ควบคุมการเข้าถึง Bitcoin ใดกระเป๋าได้ Bitcoin address เหล่านี้ถูกสร้างขึ้นโดยอิสระจากกระเป๋าของเธอโดยไม่ต้องอ้างอิงหรือเชื่อมต่อกับบริการใด ๆ คำแนะนำ: Bitcoin address และ Invoice นั้นมีหลากหลายรูปแบบที่แตกต่างกัน และทั้งหมดนี้สามารถแชร์ให้กับคนอื่น ๆ ได้ เพื่อเป็นการอณุญาติให้พวกเขาส่งบิตคอยน์เข้ามาในกระเป๋าคุณตรง ๆ คุณสามารถแชร์ Bitcoin address และ Invoice ให้คนอื่นได้โดยไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยของบิตคอยน์ของคุณ เนื่องจากผู้ที่รู้ Bitcion address ของคุณไม่สามารถถอนเงินออกจาก address นั้น ๆ ได้แม้เขาจะสามารถรู้จำนวนเงินใน address นั้น ๆ ก็ตาม เพราะฉะนั้นเพื่อปกป้องความเป็นส่วนตัวของคุณ คุณจึงควรสร้าง Invoice จาก Bitcoin address ใหม่ทุกครั้งที่จะส่งให้ผู้อื่น