@ d360efec:14907b5f

@ d360efec:14907b5f

สวัสดีค่ะเพื่อนๆ นักเทรดที่น่ารักทุกคน! 💕 Lina Engword กลับมาพร้อมกับการวิเคราะห์ BTCUSDT.P แบบเจาะลึกเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับเทรดวันนี้ค่ะ! 🚀

วันนี้ 12 พฤษภาคม 2568 เวลา 08.15น. ราคา BTCUSDT.P อยู่ที่ 104,642.8 USDT ค่ะ โดยมี Previous Weekly High (PWH) อยู่ที่ 104,967.8 Previous Weekly Low (PWL) ที่ 93,338 ค่ะ

✨ ภาพรวมตลาดวันนี้ ✨

จากการวิเคราะห์ด้วยเครื่องมือคู่ใจของเรา ทั้ง SMC/ICT (Demand/Supply Zone, Order Block, Liquidity), EMA 50/200, Trend Strength, Money Flow, Chart/Price Pattern, Premium/Discount Zone, Trend line, Fibonacci, Elliott Wave และ Dow Theory ใน Timeframe ตั้งแต่ 15m ไปจนถึง Week! 📊 เราพบว่าภาพใหญ่ของ BTCUSDT.P ยังคงอยู่ในแนวโน้มขาขึ้นที่แข็งแกร่งมากๆ ค่ะ 👍 โดยเฉพาะใน Timeframe Day และ Week ที่สัญญาณทุกอย่างสนับสนุนทิศทางขาขึ้นอย่างชัดเจน Money Flow ยังไหลเข้าอย่างต่อเนื่อง และเราเห็นโครงสร้างตลาดแบบ Dow Theory ที่ยก High ยก Low ขึ้นไปเรื่อยๆ ค่ะ

อย่างไรก็ตาม... ใน Timeframe สั้นๆ อย่าง 15m และ 1H เริ่มเห็นสัญญาณของการชะลอตัวและการพักฐานบ้างแล้วค่ะ 📉 อาจมีการสร้าง Buyside และ Sellside Liquidity รอให้ราคาไปกวาดก่อนที่จะเลือกทางใดทางหนึ่ง ซึ่งเป็นเรื่องปกติของการเดินทางของ Smart Money ค่ะ

⚡ เปรียบเทียบแนวโน้มแต่ละ Timeframe ⚡

🪙 แนวโน้มตรงกัน Timeframe 4H, Day, Week ส่วนใหญ่ชี้ไปทาง "ขาขึ้น" ค่ะ ทุกเครื่องมือสนับสนุนแนวโน้มนี้อย่างแข็งแกร่ง 💪 เป้าหมายต่อไปคือการไปทดสอบ PWH และ High เดิม เพื่อสร้าง All-Time High ใหม่ค่ะ! 🪙 แนวโน้มต่างกัน Timeframe 15m, 1H ยังค่อนข้าง "Sideways" หรือ "Sideways Down เล็กน้อย" ค่ะ มีการบีบตัวของราคาและอาจมีการพักฐานสั้นๆ ซึ่งเป็นโอกาสในการหาจังหวะเข้า Long ที่ราคาดีขึ้นค่ะ

💡 วิธีคิดแบบ Market Slayer 💡

เมื่อแนวโน้มใหญ่เป็นขาขึ้นที่แข็งแกร่ง เราจะเน้นหาจังหวะเข้า Long เป็นหลักค่ะ การย่อตัวลงมาในระยะสั้นคือโอกาสของเราในการเก็บของ! 🛍️ เราจะใช้หลักการ SMC/ICT หาโซน Demand หรือ Order Block ที่ Smart Money อาจจะเข้ามาดันราคาขึ้น และรอสัญญาณ Price Action ยืนยันการกลับตัวค่ะ

สรุปแนวโน้มวันนี้:

🪙 ระยะสั้น: Sideways to Sideways Down (โอกาส 55%) ↔️↘️ 🪙 ระยะกลาง: ขาขึ้น (โอกาส 70%) ↗️ 🪙 ระยะยาว: ขาขึ้น (โอกาส 85%) 🚀 🪙 วันนี้: มีโอกาสย่อตัวเล็กน้อยก่อนจะมีแรงซื้อกลับเข้ามาเพื่อไปทดสอบ PWH (โอกาส Sideways Down เล็กน้อย สลับกับ Sideways Up: 60%) 🎢

🗓️ Daily Trade Setup ประจำวันนี้ 🗓️

นี่คือตัวอย่าง Setup ที่ Lina เตรียมไว้ให้พิจารณาค่ะ (เน้นย้ำว่าเป็นเพียงแนวทาง ไม่ใช่คำแนะนำลงทุนนะคะ)

1️⃣ ตัวอย่างที่ 1: รอรับที่โซน Demand (ปลอดภัย, รอยืนยัน)

🪙 Enter: รอราคาย่อตัวลงมาในโซน Demand Zone หรือ Bullish Order Block ที่น่าสนใจใน TF 1H/4H (ดูจากกราฟประกอบนะคะ) และเกิดสัญญาณ Bullish Price Action ที่ชัดเจน เช่น แท่งเทียนกลืนกิน (Engulfing) หรือ Hammer 🪙 TP: บริเวณ PWH 104,967.8 หรือ Buyside Liquidity ถัดไป 🎯 🪙 SL: ใต้ Low ที่เกิดก่อนสัญญาณกลับตัวเล็กน้อย หรือใต้ Demand Zone ที่เข้า 🛡️ 🪙 RRR: ประมาณ 1:2.5 ขึ้นไป ✨ 🪙 อธิบาย: Setup นี้เราจะใจเย็นๆ รอให้ราคาลงมาในโซนที่มีโอกาสเจอแรงซื้อเยอะๆ ตามหลัก SMC/ICT แล้วค่อยเข้า เพื่อให้ได้ราคาที่ดีและความเสี่ยงต่ำค่ะ ต้องรอสัญญาณ Price Action ยืนยันก่อนนะคะ ✍️

2️⃣ ตัวอย่างที่ 2: Follow Breakout (สายบู๊, รับความเสี่ยงได้)

🪙 Enter: เข้า Long ทันทีเมื่อราคาสามารถ Breakout เหนือ High ล่าสุดใน TF 15m หรือ 1H พร้อม Volume ที่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ 🔥 🪙 TP: บริเวณ PWH 104,967.8 หรือ Buyside Liquidity ถัดไป 🚀 🪙 SL: ใต้ High ก่อนหน้าที่ถูก Breakout เล็กน้อย 🚧 🪙 RRR: ประมาณ 1:3 ขึ้นไป ✨ 🪙 อธิบาย: Setup นี้เหมาะกับคนที่อยากเข้าไวเมื่อเห็นโมเมนตัมแรงๆ ค่ะ เราจะเข้าเมื่อราคา Breakout แนวต้านระยะสั้นพร้อม Volume เป็นสัญญาณว่าแรงซื้อกำลังมาค่ะ เข้าได้เลยด้วยการตั้ง Limit Order หรือ Market Order เมื่อเห็นการ Breakout ที่ชัดเจนค่ะ 💨

3️⃣ ตัวอย่างที่ 3: พิจารณา Short สั้นๆ ในโซน Premium (สวนเทรนด์หลัก, ความเสี่ยงสูง)

🪙 Enter: หากราคาขึ้นไปในโซน Premium ใน TF 15m หรือ 1H และเกิดสัญญาณ Bearish Price Action ที่ชัดเจน เช่น แท่งเทียน Shooting Star หรือ Bearish Engulfing บริเวณ Supply Zone หรือ Bearish Order Block 🐻 🪙 TP: พิจารณาแนวรับถัดไป หรือ Sellside Liquidity ใน TF เดียวกัน 🎯 🪙 SL: เหนือ High ของสัญญาณ Bearish Price Action เล็กน้อย 💀 🪙 RRR: ประมาณ 1:1.5 ขึ้นไป (เน้นย้ำว่าเป็นการเทรดสวนเทรนด์หลัก ควรใช้ RRR ต่ำและบริหารขนาด Lot อย่างเข้มงวด!) 🪙 อธิบาย: Setup นี้สำหรับคนที่เห็นโอกาสในการทำกำไรจากการย่อตัวระยะสั้นค่ะ เราจะเข้า Short เมื่อเห็นสัญญาณว่าราคาอาจจะมีการพักฐานในโซนที่ถือว่า "แพง" ในกรอบสั้นๆ ค่ะ ต้องตั้ง Stop Loss ใกล้มากๆ และจับตาดูใกล้ชิดนะคะ 🚨

⚠️ Disclaimer: การวิเคราะห์นี้เป็นเพียงความคิดเห็นส่วนตัวของ Lina เท่านั้น ไม่ถือเป็นคำแนะนำในการลงทุนนะคะ การลงทุนมีความเสี่ยง ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมและตัดสินใจด้วยความรอบคอบค่ะ 🙏

ขอให้ทุกท่านโชคดีกับการเทรดในวันนี้ค่ะ! มีคำถามอะไรเพิ่มเติม ถามมาได้เลยนะคะ ยินดีเสมอค่ะ! 😊

Bitcoin #BTCUSDT #Crypto #Trading #TechnicalAnalysis #SMC #ICT #MarketSlayer #TradeSetup #คริปโต #เทรดคริปโต #วิเคราะห์กราฟ #LinaEngword 😉

@ d360efec:14907b5f

Disclaimer: * การวิเคราะห์นี้เป็นเพียงแนวทาง ไม่ใช่คำแนะนำในการซื้อขาย * การลงทุนมีความเสี่ยง ผู้ลงทุนควรตัดสินใจด้วยตนเอง

@ c1e9ab3a:9cb56b43

I. Historical Foundations of U.S. Monetary Architecture

The early monetary system of the United States was built atop inherited commodity money conventions from Europe’s maritime economies. Silver and gold coins—primarily Spanish pieces of eight, Dutch guilders, and other foreign specie—formed the basis of colonial commerce. These units were already integrated into international trade and piracy networks and functioned with natural compatibility across England, France, Spain, and Denmark. Lacking a centralized mint or formal currency, the U.S. adopted these forms de facto.

As security risks and the practical constraints of physical coinage mounted, banks emerged to warehouse specie and issue redeemable certificates. These certificates evolved into fiduciary media—claims on specie not actually in hand. Banks observed over time that substantial portions of reserves remained unclaimed for years. This enabled fractional reserve banking: issuing more claims than reserves held, so long as redemption demand stayed low. The practice was inherently unstable, prone to panics and bank runs, prompting eventual centralization through the formation of the Federal Reserve in 1913.

Following the Civil War and unstable reinstatements of gold convertibility, the U.S. sought global monetary stability. After World War II, the Bretton Woods system formalized the U.S. dollar as the global reserve currency. The dollar was nominally backed by gold, but most international dollars were held offshore and recycled into U.S. Treasuries. The Nixon Shock of 1971 eliminated the gold peg, converting the dollar into pure fiat. Yet offshore dollar demand remained, sustained by oil trade mandates and the unique role of Treasuries as global reserve assets.

II. The Structure of Fiduciary Media and Treasury Demand

Under this system, foreign trade surpluses with the U.S. generate excess dollars. These surplus dollars are parked in U.S. Treasuries, thereby recycling trade imbalances into U.S. fiscal liquidity. While technically loans to the U.S. government, these purchases act like interest-only transfers—governments receive yield, and the U.S. receives spendable liquidity without principal repayment due in the short term. Debt is perpetually rolled over, rarely extinguished.

This creates an illusion of global subsidy: U.S. deficits are financed via foreign capital inflows that, in practice, function more like financial tribute systems than conventional debt markets. The underlying asset—U.S. Treasury debt—functions as the base reserve asset of the dollar system, replacing gold in post-Bretton Woods monetary logic.

III. Emergence of Tether and the Parastatal Dollar

Tether (USDT), as a private issuer of dollar-denominated tokens, mimics key central bank behaviors while operating outside the regulatory perimeter. It mints tokens allegedly backed 1:1 by U.S. dollars or dollar-denominated securities (mostly Treasuries). These tokens circulate globally, often in jurisdictions with limited banking access, and increasingly serve as synthetic dollar substitutes.

If USDT gains dominance as the preferred medium of exchange—due to technological advantages, speed, programmability, or access—it displaces Federal Reserve Notes (FRNs) not through devaluation, but through functional obsolescence. Gresham’s Law inverts: good money (more liquid, programmable, globally transferable USDT) displaces bad (FRNs) even if both maintain a nominal 1:1 parity.

Over time, this preference translates to a systemic demand shift. Actors increasingly use Tether instead of FRNs, especially in global commerce, digital marketplaces, or decentralized finance. Tether tokens effectively become shadow base money.

IV. Interaction with Commercial Banking and Redemption Mechanics

Under traditional fractional reserve systems, commercial banks issue loans denominated in U.S. dollars, expanding the money supply. When borrowers repay loans, this destroys the created dollars and contracts monetary elasticity. If borrowers repay in USDT instead of FRNs:

• Banks receive a non-Fed liability (USDT).
• USDT is not recognized as reserve-eligible within the Federal Reserve System.
• Banks must either redeem USDT for FRNs, or demand par-value conversion from Tether to settle reserve requirements and balance their books.

This places redemption pressure on Tether and threatens its 1:1 peg under stress. If redemption latency, friction, or cost arises, USDT’s equivalence to FRNs is compromised. Conversely, if banks are permitted or compelled to hold USDT as reserve or regulatory capital, Tether becomes a de facto reserve issuer.

In this scenario, banks may begin demanding loans in USDT, mirroring borrower behavior. For this to occur sustainably, banks must secure Tether liquidity. This creates two options: - Purchase USDT from Tether or on the secondary market, collateralized by existing fiat. - Borrow USDT directly from Tether, using bank-issued debt as collateral.

The latter mirrors Federal Reserve discount window operations. Tether becomes a lender of first resort, providing monetary elasticity to the banking system by creating new tokens against promissory assets—exactly how central banks function.

V. Structural Consequences: Parallel Central Banking

If Tether begins lending to commercial banks, issuing tokens backed by bank notes or collateralized debt obligations: - Tether controls the expansion of broad money through credit issuance. - Its balance sheet mimics a central bank, with Treasuries and bank debt as assets and tokens as liabilities. - It intermediates between sovereign debt and global liquidity demand, replacing the Federal Reserve’s open market operations with its own issuance-redemption cycles.

Simultaneously, if Tether purchases U.S. Treasuries with FRNs received through token issuance, it: - Supplies the Treasury with new liquidity (via bond purchases). - Collects yield on government debt. - Issues a parallel form of U.S. dollars that never require redemption—an interest-only loan to the U.S. government from a non-sovereign entity.

In this context, Tether performs monetary functions of both a central bank and a sovereign wealth fund, without political accountability or regulatory transparency.

VI. Endgame: Institutional Inversion and Fed Redundancy

This paradigm represents an institutional inversion:

• The Federal Reserve becomes a legacy issuer.
• Tether becomes the operational base money provider in both retail and interbank contexts.
• Treasuries remain the foundational reserve asset, but access to them is mediated by a private intermediary.
• The dollar persists, but its issuer changes. The State becomes a fiscal agent of a decentralized financial ecosystem, not its monetary sovereign.

Unless the Federal Reserve reasserts control—either by absorbing Tether, outlawing its instruments, or integrating its tokens into the reserve framework—it risks becoming irrelevant in the daily function of money.

Tether, in this configuration, is no longer a derivative of the dollar—it is the dollar, just one level removed from sovereign control. The future of monetary sovereignty under such a regime is post-national and platform-mediated.

@ 21335073:a244b1ad

Someone asked for my thoughts, so I’ll share them thoughtfully. I’m not here to dictate how to promote Nostr—I’m still learning about it myself. While I’m not new to Nostr, freedom tech is a newer space for me. I’m skilled at advocating for topics I deeply understand, but freedom tech isn’t my expertise, so take my words with a grain of salt. Nothing I say is set in stone.

Those who need Nostr the most are the ones most vulnerable to censorship on other platforms right now. Reaching them requires real-time awareness of global issues and the dynamic relationships between governments and tech providers, which can shift suddenly. Effective Nostr promoters must grasp this and adapt quickly.

The best messengers are people from or closely tied to these at-risk regions—those who truly understand the local political and cultural dynamics. They can connect with those in need when tensions rise. Ideal promoters are rational, trustworthy, passionate about Nostr, but above all, dedicated to amplifying people’s voices when it matters most.

Forget influencers, corporate-backed figures, or traditional online PR—it comes off as inauthentic, corny, desperate and forced. Nostr’s promotion should be grassroots and organic, driven by a few passionate individuals who believe in Nostr and the communities they serve.

The idea that “people won’t join Nostr due to lack of reach” is nonsense. Everyone knows X’s “reach” is mostly with bots. If humans want real conversations, Nostr is the place. X is great for propaganda, but Nostr is for the authentic voices of the people.

Those spreading Nostr must be so passionate they’re willing to onboard others, which is time-consuming but rewarding for the right person. They’ll need to make Nostr and onboarding a core part of who they are. I see no issue with that level of dedication. I’ve been known to get that way myself at times. It’s fun for some folks.

With love, I suggest not adding Bitcoin promotion with Nostr outreach. Zaps already integrate that element naturally. (Still promote within the Bitcoin ecosystem, but this is about reaching vulnerable voices who needed Nostr yesterday.)

To promote Nostr, forget conventional strategies. “Influencers” aren’t the answer. “Influencers” are not the future. A trusted local community member has real influence—reach them. Connect with people seeking Nostr’s benefits but lacking the technical language to express it. This means some in the Nostr community might need to step outside of the Bitcoin bubble, which is uncomfortable but necessary. Thank you in advance to those who are willing to do that.

I don’t know who is paid to promote Nostr, if anyone. This piece isn’t shade. But it’s exhausting to see innocent voices globally silenced on corporate platforms like X while Nostr exists. Last night, I wondered: how many more voices must be censored before the Nostr community gets uncomfortable and thinks creatively to reach the vulnerable?

A warning: the global need for censorship-resistant social media is undeniable. If Nostr doesn’t make itself known, something else will fill that void. Let’s start this conversation.

@ d61f3bc5:0da6ef4a

I remember the first gathering of Nostr devs two years ago in Costa Rica. We were all psyched because Nostr appeared to solve the problem of self-sovereign online identity and decentralized publishing. The protocol seemed well-suited for textual content, but it wasn't really designed to handle binary files, like images or video.

The Problem

When I publish a note that contains an image link, the note itself is resilient thanks to Nostr, but if the hosting service disappears or takes my image down, my note will be broken forever. We need a way to publish binary data without relying on a single hosting provider.

We were discussing how there really was no reliable solution to this problem even outside of Nostr. Peer-to-peer attempts like IPFS simply didn't work; they were hopelessly slow and unreliable in practice. Torrents worked for popular files like movies, but couldn't be relied on for general file hosting.

Awesome Blossom

A year later, I attended the Sovereign Engineering demo day in Madeira, organized by Pablo and Gigi. Many projects were presented over a three hour demo session that day, but one really stood out for me.

Introduced by hzrd149 and Stu Bowman, Blossom blew my mind because it showed how we can solve complex problems easily by simply relying on the fact that Nostr exists. Having an open user directory, with the corresponding social graph and web of trust is an incredible building block.

Since we can easily look up any user on Nostr and read their profile metadata, we can just get them to simply tell us where their files are stored. This, combined with hash-based addressing (borrowed from IPFS), is all we need to solve our problem.

How Blossom Works

The Blossom protocol (Blobs Stored Simply on Mediaservers) is formally defined in a series of BUDs (Blossom Upgrade Documents). Yes, Blossom is the most well-branded protocol in the history of protocols. Feel free to refer to the spec for details, but I will provide a high level explanation here.

The main idea behind Blossom can be summarized in three points:

1. Users specify which media server(s) they use via their public Blossom settings published on Nostr;
2. All files are uniquely addressable via hashes;
3. If an app fails to load a file from the original URL, it simply goes to get it from the server(s) specified in the user's Blossom settings.

Just like Nostr itself, the Blossom protocol is dead-simple and it works!

Let's use this image as an example:

If you look at the URL for this image, you will notice that it looks like this:

blossom.primal.net/c1aa63f983a44185d039092912bfb7f33adcf63ed3cae371ebe6905da5f688d0.jpg

All Blossom URLs follow this format:

[server]/[file-hash].[extension]

The file hash is important because it uniquely identifies the file in question. Apps can use it to verify that the file they received is exactly the file they requested. It also gives us the ability to reliably get the same file from a different server.

Nostr users declare which media server(s) they use by publishing their Blossom settings. If I store my files on Server A, and they get removed, I can simply upload them to Server B, update my public Blossom settings, and all Blossom-capable apps will be able to find them at the new location. All my existing notes will continue to display media content without any issues.

Blossom Mirroring

Let's face it, re-uploading files to another server after they got removed from the original server is not the best user experience. Most people wouldn't have the backups of all the files, and/or the desire to do this work.

This is where Blossom's mirroring feature comes handy. In addition to the primary media server, a Blossom user can set one one or more mirror servers. Under this setup, every time a file is uploaded to the primary server the Nostr app issues a mirror request to the primary server, directing it to copy the file to all the specified mirrors. This way there is always a copy of all content on multiple servers and in case the primary becomes unavailable, Blossom-capable apps will automatically start loading from the mirror.

Mirrors are really easy to setup (you can do it in two clicks in Primal) and this arrangement ensures robust media handling without any central points of failure. Note that you can use professional media hosting services side by side with self-hosted backup servers that anyone can run at home.

Using Blossom Within Primal

Blossom is natively integrated into the entire Primal stack and enabled by default. If you are using Primal 2.2 or later, you don't need to do anything to enable Blossom, all your media uploads are blossoming already.

To enhance user privacy, all Primal apps use the "/media" endpoint per BUD-05, which strips all metadata from uploaded files before they are saved and optionally mirrored to other Blossom servers, per user settings. You can use any Blossom server as your primary media server in Primal, as well as setup any number of mirrors:

## Conclusion

For such a simple protocol, Blossom gives us three major benefits:

1. Verifiable authenticity. All Nostr notes are always signed by the note author. With Blossom, the signed note includes a unique hash for each referenced media file, making it impossible to falsify a media file and maliciously ascribe it to the note author.
2. File hosting redundancy. Having multiple live copies of referenced media files (via Blossom mirroring) greatly increases the resiliency of media content published on Nostr.
3. Censorship resistance. Blossom enables us to seamlessly switch media hosting providers in case of censorship.

Thanks for reading; and enjoy! 🌸

@ 91bea5cd:1df4451c

O Contexto Legal Brasileiro e o Consentimento

No ordenamento jurídico brasileiro, o consentimento do ofendido pode, em certas circunstâncias, afastar a ilicitude de um ato que, sem ele, configuraria crime (como lesão corporal leve, prevista no Art. 129 do Código Penal). Contudo, o consentimento tem limites claros: não é válido para bens jurídicos indisponíveis, como a vida, e sua eficácia é questionável em casos de lesões corporais graves ou gravíssimas.

A prática de BDSM consensual situa-se em uma zona complexa. Em tese, se ambos os parceiros são adultos, capazes, e consentiram livre e informadamente nos atos praticados, sem que resultem em lesões graves permanentes ou risco de morte não consentido, não haveria crime. O desafio reside na comprovação desse consentimento, especialmente se uma das partes, posteriormente, o negar ou alegar coação.

A Lei Maria da Penha (Lei nº 11.340/2006)

A Lei Maria da Penha é um marco fundamental na proteção da mulher contra a violência doméstica e familiar. Ela estabelece mecanismos para coibir e prevenir tal violência, definindo suas formas (física, psicológica, sexual, patrimonial e moral) e prevendo medidas protetivas de urgência.

Embora essencial, a aplicação da lei em contextos de BDSM pode ser delicada. Uma alegação de violência por parte da mulher, mesmo que as lesões ou situações decorram de práticas consensuais, tende a receber atenção prioritária das autoridades, dada a presunção de vulnerabilidade estabelecida pela lei. Isso pode criar um cenário onde o parceiro masculino enfrenta dificuldades significativas em demonstrar a natureza consensual dos atos, especialmente se não houver provas robustas pré-constituídas.

Outros riscos:

Lesão corporal grave ou gravíssima (art. 129, §§ 1º e 2º, CP), não pode ser justificada pelo consentimento, podendo ensejar persecução penal.

Crimes contra a dignidade sexual (arts. 213 e seguintes do CP) são de ação pública incondicionada e independem de representação da vítima para a investigação e denúncia.

Riscos de Falsas Acusações e Alegação de Coação Futura

Os riscos para os praticantes de BDSM, especialmente para o parceiro que assume o papel dominante ou que inflige dor/restrição (frequentemente, mas não exclusivamente, o homem), podem surgir de diversas frentes:

1. Acusações Externas: Vizinhos, familiares ou amigos que desconhecem a natureza consensual do relacionamento podem interpretar sons, marcas ou comportamentos como sinais de abuso e denunciar às autoridades.
2. Alegações Futuras da Parceira: Em caso de término conturbado, vingança, arrependimento ou mudança de perspectiva, a parceira pode reinterpretar as práticas passadas como abuso e buscar reparação ou retaliação através de uma denúncia. A alegação pode ser de que o consentimento nunca existiu ou foi viciado.
3. Alegação de Coação: Uma das formas mais complexas de refutar é a alegação de que o consentimento foi obtido mediante coação (física, moral, psicológica ou econômica). A parceira pode alegar, por exemplo, que se sentia pressionada, intimidada ou dependente, e que seu "sim" não era genuíno. Provar a ausência de coação a posteriori é extremamente difícil.
4. Ingenuidade e Vulnerabilidade Masculina: Muitos homens, confiando na dinâmica consensual e na parceira, podem negligenciar a necessidade de precauções. A crença de que "isso nunca aconteceria comigo" ou a falta de conhecimento sobre as implicações legais e o peso processual de uma acusação no âmbito da Lei Maria da Penha podem deixá-los vulneráveis. A presença de marcas físicas, mesmo que consentidas, pode ser usada como evidência de agressão, invertendo o ônus da prova na prática, ainda que não na teoria jurídica.

Estratégias de Prevenção e Mitigação

Não existe um método infalível para evitar completamente o risco de uma falsa acusação, mas diversas medidas podem ser adotadas para construir um histórico de consentimento e reduzir vulnerabilidades:

1. Comunicação Explícita e Contínua: A base de qualquer prática BDSM segura é a comunicação constante. Negociar limites, desejos, palavras de segurança ("safewords") e expectativas antes, durante e depois das cenas é crucial. Manter registros dessas negociações (e-mails, mensagens, diários compartilhados) pode ser útil.

2. Documentação do Consentimento:

   • Contratos de Relacionamento/Cena: Embora a validade jurídica de "contratos BDSM" seja discutível no Brasil (não podem afastar normas de ordem pública), eles servem como forte evidência da intenção das partes, da negociação detalhada de limites e do consentimento informado. Devem ser claros, datados, assinados e, idealmente, reconhecidos em cartório (para prova de data e autenticidade das assinaturas).

   • Registros Audiovisuais: Gravar (com consentimento explícito para a gravação) discussões sobre consentimento e limites antes das cenas pode ser uma prova poderosa. Gravar as próprias cenas é mais complexo devido a questões de privacidade e potencial uso indevido, mas pode ser considerado em casos específicos, sempre com consentimento mútuo documentado para a gravação.

     Importante: a gravação deve ser com ciência da outra parte, para não configurar violação da intimidade (art. 5º, X, da Constituição Federal e art. 20 do Código Civil).

3. Testemunhas: Em alguns contextos de comunidade BDSM, a presença de terceiros de confiança durante negociações ou mesmo cenas pode servir como testemunho, embora isso possa alterar a dinâmica íntima do casal.

4. Estabelecimento Claro de Limites e Palavras de Segurança: Definir e respeitar rigorosamente os limites (o que é permitido, o que é proibido) e as palavras de segurança é fundamental. O desrespeito a uma palavra de segurança encerra o consentimento para aquele ato.
5. Avaliação Contínua do Consentimento: O consentimento não é um cheque em branco; ele deve ser entusiástico, contínuo e revogável a qualquer momento. Verificar o bem-estar do parceiro durante a cena ("check-ins") é essencial.
6. Discrição e Cuidado com Evidências Físicas: Ser discreto sobre a natureza do relacionamento pode evitar mal-entendidos externos. Após cenas que deixem marcas, é prudente que ambos os parceiros estejam cientes e de acordo, talvez documentando por fotos (com data) e uma nota sobre a consensualidade da prática que as gerou.
7. Aconselhamento Jurídico Preventivo: Consultar um advogado especializado em direito de família e criminal, com sensibilidade para dinâmicas de relacionamento alternativas, pode fornecer orientação personalizada sobre as melhores formas de documentar o consentimento e entender os riscos legais específicos.

Observações Importantes

• Nenhuma documentação substitui a necessidade de consentimento real, livre, informado e contínuo.
• A lei brasileira protege a "integridade física" e a "dignidade humana". Práticas que resultem em lesões graves ou que violem a dignidade de forma não consentida (ou com consentimento viciado) serão ilegais, independentemente de qualquer acordo prévio.
• Em caso de acusação, a existência de documentação robusta de consentimento não garante a absolvição, mas fortalece significativamente a defesa, ajudando a demonstrar a natureza consensual da relação e das práticas.

• A alegação de coação futura é particularmente difícil de prevenir apenas com documentos. Um histórico consistente de comunicação aberta (whatsapp/telegram/e-mails), respeito mútuo e ausência de dependência ou controle excessivo na relação pode ajudar a contextualizar a dinâmica como não coercitiva.

• Cuidado com Marcas Visíveis e Lesões Graves Práticas que resultam em hematomas severos ou lesões podem ser interpretadas como agressão, mesmo que consentidas. Evitar excessos protege não apenas a integridade física, mas também evita questionamentos legais futuros.

O que vem a ser consentimento viciado

No Direito, consentimento viciado é quando a pessoa concorda com algo, mas a vontade dela não é livre ou plena — ou seja, o consentimento existe formalmente, mas é defeituoso por alguma razão.

O Código Civil brasileiro (art. 138 a 165) define várias formas de vício de consentimento. As principais são:

Erro: A pessoa se engana sobre o que está consentindo. (Ex.: A pessoa acredita que vai participar de um jogo leve, mas na verdade é exposta a práticas pesadas.)

Dolo: A pessoa é enganada propositalmente para aceitar algo. (Ex.: Alguém mente sobre o que vai acontecer durante a prática.)

Coação: A pessoa é forçada ou ameaçada a consentir. (Ex.: "Se você não aceitar, eu termino com você" — pressão emocional forte pode ser vista como coação.)

Estado de perigo ou lesão: A pessoa aceita algo em situação de necessidade extrema ou abuso de sua vulnerabilidade. (Ex.: Alguém em situação emocional muito fragilizada é induzida a aceitar práticas que normalmente recusaria.)

No contexto de BDSM, isso é ainda mais delicado: Mesmo que a pessoa tenha "assinado" um contrato ou dito "sim", se depois ela alegar que seu consentimento foi dado sob medo, engano ou pressão psicológica, o consentimento pode ser considerado viciado — e, portanto, juridicamente inválido.

Isso tem duas implicações sérias:

1. O crime não se descaracteriza: Se houver vício, o consentimento é ignorado e a prática pode ser tratada como crime normal (lesão corporal, estupro, tortura, etc.).

2. A prova do consentimento precisa ser sólida: Mostrando que a pessoa estava informada, lúcida, livre e sem qualquer tipo de coação.

   Consentimento viciado é quando a pessoa concorda formalmente, mas de maneira enganada, forçada ou pressionada, tornando o consentimento inútil para efeitos jurídicos.

Conclusão

Casais que praticam BDSM consensual no Brasil navegam em um terreno que exige não apenas confiança mútua e comunicação excepcional, mas também uma consciência aguçada das complexidades legais e dos riscos de interpretações equivocadas ou acusações mal-intencionadas. Embora o BDSM seja uma expressão legítima da sexualidade humana, sua prática no Brasil exige responsabilidade redobrada. Ter provas claras de consentimento, manter a comunicação aberta e agir com prudência são formas eficazes de se proteger de falsas alegações e preservar a liberdade e a segurança de todos os envolvidos. Embora leis controversas como a Maria da Penha sejam "vitais" para a proteção contra a violência real, os praticantes de BDSM, e em particular os homens nesse contexto, devem adotar uma postura proativa e prudente para mitigar os riscos inerentes à potencial má interpretação ou instrumentalização dessas práticas e leis, garantindo que a expressão de sua consensualidade esteja resguardada na medida do possível.

---

Importante: No Brasil, mesmo com tudo isso, o Ministério Público pode denunciar por crime como lesão corporal grave, estupro ou tortura, independente de consentimento. Então a prudência nas práticas é fundamental.

Aviso Legal: Este artigo tem caráter meramente informativo e não constitui aconselhamento jurídico. As leis e interpretações podem mudar, e cada situação é única. Recomenda-se buscar orientação de um advogado qualificado para discutir casos específicos.

Se curtiu este artigo faça uma contribuição, se tiver algum ponto relevante para o artigo deixe seu comentário.

@ e3ba5e1a:5e433365

Prelude

I wrote this post differently than any of my others. It started with a discussion with AI on an OPSec-inspired review of separation of powers, and evolved into quite an exciting debate! I asked Grok to write up a summary in my overall writing style, which it got pretty well. I've decided to post it exactly as-is. Ultimately, I think there are two solid ideas driving my stance here:

1. Perfect is the enemy of the good
2. Failure is the crucible of success

Beyond that, just some hard-core belief in freedom, separation of powers, and operating from self-interest.

Intro

Alright, buckle up. I’ve been chewing on this idea for a while, and it’s time to spit it out. Let’s look at the U.S. government like I’d look at a codebase under a cybersecurity audit—OPSEC style, no fluff. Forget the endless debates about what politicians should do. That’s noise. I want to talk about what they can do, the raw powers baked into the system, and why we should stop pretending those powers are sacred. If there’s a hole, either patch it or exploit it. No half-measures. And yeah, I’m okay if the whole thing crashes a bit—failure’s a feature, not a bug.

The Filibuster: A Security Rule with No Teeth

You ever see a firewall rule that’s more theater than protection? That’s the Senate filibuster. Everyone acts like it’s this untouchable guardian of democracy, but here’s the deal: a simple majority can torch it any day. It’s not a law; it’s a Senate preference, like choosing tabs over spaces. When people call killing it the “nuclear option,” I roll my eyes. Nuclear? It’s a button labeled “press me.” If a party wants it gone, they’ll do it. So why the dance?

I say stop playing games. Get rid of the filibuster. If you’re one of those folks who thinks it’s the only thing saving us from tyranny, fine—push for a constitutional amendment to lock it in. That’s a real patch, not a Post-it note. Until then, it’s just a vulnerability begging to be exploited. Every time a party threatens to nuke it, they’re admitting it’s not essential. So let’s stop pretending and move on.

Supreme Court Packing: Because Nine’s Just a Number

Here’s another fun one: the Supreme Court. Nine justices, right? Sounds official. Except it’s not. The Constitution doesn’t say nine—it’s silent on the number. Congress could pass a law tomorrow to make it 15, 20, or 42 (hitchhiker’s reference, anyone?). Packing the court is always on the table, and both sides know it. It’s like a root exploit just sitting there, waiting for someone to log in.

So why not call the bluff? If you’re in power—say, Trump’s back in the game—say, “I’m packing the court unless we amend the Constitution to fix it at nine.” Force the issue. No more shadowboxing. And honestly? The court’s got way too much power anyway. It’s not supposed to be a super-legislature, but here we are, with justices’ ideologies driving the bus. That’s a bug, not a feature. If the court weren’t such a kingmaker, packing it wouldn’t even matter. Maybe we should be talking about clipping its wings instead of just its size.

The Executive Should Go Full Klingon

Let’s talk presidents. I’m not saying they should wear Klingon armor and start shouting “Qapla’!”—though, let’s be real, that’d be awesome. I’m saying the executive should use every scrap of power the Constitution hands them. Enforce the laws you agree with, sideline the ones you don’t. If Congress doesn’t like it, they’ve got tools: pass new laws, override vetoes, or—here’s the big one—cut the budget. That’s not chaos; that’s the system working as designed.

Right now, the real problem isn’t the president overreaching; it’s the bureaucracy. It’s like a daemon running in the background, eating CPU and ignoring the user. The president’s supposed to be the one steering, but the administrative state’s got its own agenda. Let the executive flex, push the limits, and force Congress to check it. Norms? Pfft. The Constitution’s the spec sheet—stick to it.

Let the System Crash

Here’s where I get a little spicy: I’m totally fine if the government grinds to a halt. Deadlock isn’t a disaster; it’s a feature. If the branches can’t agree, let the president veto, let Congress starve the budget, let enforcement stall. Don’t tell me about “essential services.” Nothing’s so critical it can’t take a breather. Shutdowns force everyone to the table—debate, compromise, or expose who’s dropping the ball. If the public loses trust? Good. They’ll vote out the clowns or live with the circus they elected.

Think of it like a server crash. Sometimes you need a hard reboot to clear the cruft. If voters keep picking the same bad admins, well, the country gets what it deserves. Failure’s the best teacher—way better than limping along on autopilot.

States Are the Real MVPs

If the feds fumble, states step up. Right now, states act like junior devs waiting for the lead engineer to sign off. Why? Federal money. It’s a leash, and it’s tight. Cut that cash, and states will remember they’re autonomous. Some will shine, others will tank—looking at you, California. And I’m okay with that. Let people flee to better-run states. No bailouts, no excuses. States are like competing startups: the good ones thrive, the bad ones pivot or die.

Could it get uneven? Sure. Some states might turn into sci-fi utopias while others look like a post-apocalyptic vidya game. That’s the point—competition sorts it out. Citizens can move, markets adjust, and failure’s a signal to fix your act.

Chaos Isn’t the Enemy

Yeah, this sounds messy. States ignoring federal law, external threats poking at our seams, maybe even a constitutional crisis. I’m not scared. The Supreme Court’s there to referee interstate fights, and Congress sets the rules for state-to-state play. But if it all falls apart? Still cool. States can sort it without a babysitter—it’ll be ugly, but freedom’s worth it. External enemies? They’ll either unify us or break us. If we can’t rally, we don’t deserve the win.

Centralizing power to avoid this is like rewriting your app in a single thread to prevent race conditions—sure, it’s simpler, but you’re begging for a deadlock. Decentralized chaos lets states experiment, lets people escape, lets markets breathe. States competing to cut regulations to attract businesses? That’s a race to the bottom for red tape, but a race to the top for innovation—workers might gripe, but they’ll push back, and the tension’s healthy. Bring it—let the cage match play out. The Constitution’s checks are enough if we stop coddling the system.

Why This Matters

I’m not pitching a utopia. I’m pitching a stress test. The U.S. isn’t a fragile porcelain doll; it’s a rugged piece of hardware built to take some hits. Let it fail a little—filibuster, court, feds, whatever. Patch the holes with amendments if you want, or lean into the grind. Either way, stop fearing the crash. It’s how we debug the republic.

So, what’s your take? Ready to let the system rumble, or got a better way to secure the code? Hit me up—I’m all ears.

@ 90c656ff:9383fd4e

Bitcoin emerged as an alternative to the traditional financial system, offering a decentralized and censorship-resistant medium of exchange. However, this proposition directly challenges the control governments exert over the economy, particularly in terms of currency issuance and financial regulation. As a result, many governments view Bitcoin with suspicion and attempt to limit its adoption, while others seek to integrate it into the economy in a controlled manner.

Reasons for conflict between governments and Bitcoin

Government resistance to Bitcoin adoption stems from several key factors:

01 - Loss of Monetary Control: Governments manage monetary policy through the issuance of fiat currency and manipulation of interest rates. Bitcoin, with its fixed supply and decentralized nature, prevents governments from printing more money, thereby limiting their influence over the economy.

02 - Challenges in Taxation: Bitcoin usage makes it harder for authorities to monitor transactions and enforce tax collection, posing a challenge for governments that rely heavily on taxation to fund public services.

03 - Concerns Over Regulation and Financial Crime: Many governments argue that Bitcoin can be used for money laundering, tax evasion, and other illicit activities. However, since all transactions are recorded on the blockchain (or timechain), Bitcoin is actually more traceable than physical cash.

04 - Competition with Central Bank Digital Currencies (CBDCs): Some governments are developing their own digital currencies, known as CBDCs. These offer a high level of control over financial transactions but lack Bitcoin’s decentralized properties. To promote CBDC adoption, some governments attempt to restrict or ban Bitcoin.

Different countries have taken varied approaches to Bitcoin, ranging from full acceptance to outright repression.

• El Salvador:

In 2021, El Salvador became the first country to adopt Bitcoin as legal tender. This decision sparked conflict with global financial institutions like the International Monetary Fund (IMF), which pressured the Salvadoran government to reverse its stance.

• China:

The Chinese government banned Bitcoin mining and usage entirely in 2021, citing environmental concerns and financial risks. Nonetheless, many Chinese miners and users continue to operate through alternative means.

• United States:

While Bitcoin is legal in the U.S., the government has imposed stricter regulations on exchanges and mining operations, seeking to exert more control over the sector. Some politicians advocate for a pro-Bitcoin stance, while others see it as a threat to the dollar.

• European Union:

The EU has taken a more rigorous regulatory approach, requiring user identification and transaction transparency. Despite this, Bitcoin remains legal and widely used.

Despite the challenges imposed by some governments, Bitcoin adoption continues to grow. Many users see Bitcoin as a way to preserve wealth in the face of inflationary monetary policies and excessive government control over money. Furthermore, in countries with unstable economies and limited access to financial services, Bitcoin provides a solution for international payments and protection against economic crises.

Government resistance may slow Bitcoin adoption in certain regions, but it is unlikely to stop it entirely. As a decentralized and global network, Bitcoin will continue to be used regardless of restrictions imposed by any single government. In the long run, its adoption will depend on individuals and businesses standing firm against regulatory pressures and continuing to use it as a financial alternative.

In summary, the conflict between governments and Bitcoin reflects the broader struggle between a centralized traditional financial system and a new decentralized alternative. While some countries seek to ban or restrict its use, others embrace it as part of their economy. Ultimately, government resistance may only delay-but not prevent-the global adoption of Bitcoin, which continues to demonstrate its resilience and utility as a store of value and medium of exchange.

Thank you very much for reading this far. I hope everything is well with you, and sending a big hug from your favorite Bitcoiner maximalist from Madeira. Long live freedom!

@ 91bea5cd:1df4451c

Básico

bash lsblk # Lista todos os diretorios montados.

Para criar o sistema de arquivos:

bash mkfs.btrfs -L "ThePool" -f /dev/sdx

Criando um subvolume:

bash btrfs subvolume create SubVol

Montando Sistema de Arquivos:

bash mount -o compress=zlib,subvol=SubVol,autodefrag /dev/sdx /mnt

Lista os discos formatados no diretório:

bash btrfs filesystem show /mnt

Adiciona novo disco ao subvolume:

bash btrfs device add -f /dev/sdy /mnt

Lista novamente os discos do subvolume:

bash btrfs filesystem show /mnt

Exibe uso dos discos do subvolume:

bash btrfs filesystem df /mnt

Balancea os dados entre os discos sobre raid1:

bash btrfs filesystem balance start -dconvert=raid1 -mconvert=raid1 /mnt

Scrub é uma passagem por todos os dados e metadados do sistema de arquivos e verifica as somas de verificação. Se uma cópia válida estiver disponível (perfis de grupo de blocos replicados), a danificada será reparada. Todas as cópias dos perfis replicados são validadas.

iniciar o processo de depuração :

bash btrfs scrub start /mnt

ver o status do processo de depuração Btrfs em execução:

bash btrfs scrub status /mnt

ver o status do scrub Btrfs para cada um dos dispositivos

bash btrfs scrub status -d / data btrfs scrub cancel / data

Para retomar o processo de depuração do Btrfs que você cancelou ou pausou:

btrfs scrub resume / data

Listando os subvolumes:

bash btrfs subvolume list /Reports

Criando um instantâneo dos subvolumes:

Aqui, estamos criando um instantâneo de leitura e gravação chamado snap de marketing do subvolume de marketing.

bash btrfs subvolume snapshot /Reports/marketing /Reports/marketing-snap

Além disso, você pode criar um instantâneo somente leitura usando o sinalizador -r conforme mostrado. O marketing-rosnap é um instantâneo somente leitura do subvolume de marketing

bash btrfs subvolume snapshot -r /Reports/marketing /Reports/marketing-rosnap

Forçar a sincronização do sistema de arquivos usando o utilitário 'sync'

Para forçar a sincronização do sistema de arquivos, invoque a opção de sincronização conforme mostrado. Observe que o sistema de arquivos já deve estar montado para que o processo de sincronização continue com sucesso.

bash btrfs filsystem sync /Reports

Para excluir o dispositivo do sistema de arquivos, use o comando device delete conforme mostrado.

bash btrfs device delete /dev/sdc /Reports

Para sondar o status de um scrub, use o comando scrub status com a opção -dR .

bash btrfs scrub status -dR / Relatórios

Para cancelar a execução do scrub, use o comando scrub cancel .

bash $ sudo btrfs scrub cancel / Reports

Para retomar ou continuar com uma depuração interrompida anteriormente, execute o comando de cancelamento de depuração

bash sudo btrfs scrub resume /Reports

mostra o uso do dispositivo de armazenamento:

btrfs filesystem usage /data

Para distribuir os dados, metadados e dados do sistema em todos os dispositivos de armazenamento do RAID (incluindo o dispositivo de armazenamento recém-adicionado) montados no diretório /data , execute o seguinte comando:

sudo btrfs balance start --full-balance /data

Pode demorar um pouco para espalhar os dados, metadados e dados do sistema em todos os dispositivos de armazenamento do RAID se ele contiver muitos dados.

Opções importantes de montagem Btrfs

Nesta seção, vou explicar algumas das importantes opções de montagem do Btrfs. Então vamos começar.

As opções de montagem Btrfs mais importantes são:

**1. acl e noacl

**ACL gerencia permissões de usuários e grupos para os arquivos/diretórios do sistema de arquivos Btrfs.

A opção de montagem acl Btrfs habilita ACL. Para desabilitar a ACL, você pode usar a opção de montagem noacl .

Por padrão, a ACL está habilitada. Portanto, o sistema de arquivos Btrfs usa a opção de montagem acl por padrão.

**2. autodefrag e noautodefrag

**Desfragmentar um sistema de arquivos Btrfs melhorará o desempenho do sistema de arquivos reduzindo a fragmentação de dados.

A opção de montagem autodefrag permite a desfragmentação automática do sistema de arquivos Btrfs.

A opção de montagem noautodefrag desativa a desfragmentação automática do sistema de arquivos Btrfs.

Por padrão, a desfragmentação automática está desabilitada. Portanto, o sistema de arquivos Btrfs usa a opção de montagem noautodefrag por padrão.

**3. compactar e compactar-forçar

**Controla a compactação de dados no nível do sistema de arquivos do sistema de arquivos Btrfs.

A opção compactar compacta apenas os arquivos que valem a pena compactar (se compactar o arquivo economizar espaço em disco).

A opção compress-force compacta todos os arquivos do sistema de arquivos Btrfs, mesmo que a compactação do arquivo aumente seu tamanho.

O sistema de arquivos Btrfs suporta muitos algoritmos de compactação e cada um dos algoritmos de compactação possui diferentes níveis de compactação.

Os algoritmos de compactação suportados pelo Btrfs são: lzo , zlib (nível 1 a 9) e zstd (nível 1 a 15).

Você pode especificar qual algoritmo de compactação usar para o sistema de arquivos Btrfs com uma das seguintes opções de montagem:

• compress=algoritmo:nível
• compress-force=algoritmo:nível

Para obter mais informações, consulte meu artigo Como habilitar a compactação do sistema de arquivos Btrfs .

**4. subvol e subvolid

**Estas opções de montagem são usadas para montar separadamente um subvolume específico de um sistema de arquivos Btrfs.

A opção de montagem subvol é usada para montar o subvolume de um sistema de arquivos Btrfs usando seu caminho relativo.

A opção de montagem subvolid é usada para montar o subvolume de um sistema de arquivos Btrfs usando o ID do subvolume.

Para obter mais informações, consulte meu artigo Como criar e montar subvolumes Btrfs .

**5. dispositivo

A opção de montagem de dispositivo** é usada no sistema de arquivos Btrfs de vários dispositivos ou RAID Btrfs.

Em alguns casos, o sistema operacional pode falhar ao detectar os dispositivos de armazenamento usados em um sistema de arquivos Btrfs de vários dispositivos ou RAID Btrfs. Nesses casos, você pode usar a opção de montagem do dispositivo para especificar os dispositivos que deseja usar para o sistema de arquivos de vários dispositivos Btrfs ou RAID.

Você pode usar a opção de montagem de dispositivo várias vezes para carregar diferentes dispositivos de armazenamento para o sistema de arquivos de vários dispositivos Btrfs ou RAID.

Você pode usar o nome do dispositivo (ou seja, sdb , sdc ) ou UUID , UUID_SUB ou PARTUUID do dispositivo de armazenamento com a opção de montagem do dispositivo para identificar o dispositivo de armazenamento.

Por exemplo,

• dispositivo=/dev/sdb
• dispositivo=/dev/sdb,dispositivo=/dev/sdc
• dispositivo=UUID_SUB=490a263d-eb9a-4558-931e-998d4d080c5d
• device=UUID_SUB=490a263d-eb9a-4558-931e-998d4d080c5d,device=UUID_SUB=f7ce4875-0874-436a-b47d-3edef66d3424

**6. degraded

A opção de montagem degradada** permite que um RAID Btrfs seja montado com menos dispositivos de armazenamento do que o perfil RAID requer.

Por exemplo, o perfil raid1 requer a presença de 2 dispositivos de armazenamento. Se um dos dispositivos de armazenamento não estiver disponível em qualquer caso, você usa a opção de montagem degradada para montar o RAID mesmo que 1 de 2 dispositivos de armazenamento esteja disponível.

**7. commit

A opção commit** mount é usada para definir o intervalo (em segundos) dentro do qual os dados serão gravados no dispositivo de armazenamento.

O padrão é definido como 30 segundos.

Para definir o intervalo de confirmação para 15 segundos, você pode usar a opção de montagem commit=15 (digamos).

**8. ssd e nossd

A opção de montagem ssd** informa ao sistema de arquivos Btrfs que o sistema de arquivos está usando um dispositivo de armazenamento SSD, e o sistema de arquivos Btrfs faz a otimização SSD necessária.

A opção de montagem nossd desativa a otimização do SSD.

O sistema de arquivos Btrfs detecta automaticamente se um SSD é usado para o sistema de arquivos Btrfs. Se um SSD for usado, a opção de montagem de SSD será habilitada. Caso contrário, a opção de montagem nossd é habilitada.

**9. ssd_spread e nossd_spread

A opção de montagem ssd_spread** tenta alocar grandes blocos contínuos de espaço não utilizado do SSD. Esse recurso melhora o desempenho de SSDs de baixo custo (baratos).

A opção de montagem nossd_spread desativa o recurso ssd_spread .

O sistema de arquivos Btrfs detecta automaticamente se um SSD é usado para o sistema de arquivos Btrfs. Se um SSD for usado, a opção de montagem ssd_spread será habilitada. Caso contrário, a opção de montagem nossd_spread é habilitada.

**10. descarte e nodiscard

Se você estiver usando um SSD que suporte TRIM enfileirado assíncrono (SATA rev3.1), a opção de montagem de descarte** permitirá o descarte de blocos de arquivos liberados. Isso melhorará o desempenho do SSD.

Se o SSD não suportar TRIM enfileirado assíncrono, a opção de montagem de descarte prejudicará o desempenho do SSD. Nesse caso, a opção de montagem nodiscard deve ser usada.

Por padrão, a opção de montagem nodiscard é usada.

**11. norecovery

Se a opção de montagem norecovery** for usada, o sistema de arquivos Btrfs não tentará executar a operação de recuperação de dados no momento da montagem.

**12. usebackuproot e nousebackuproot

Se a opção de montagem usebackuproot for usada, o sistema de arquivos Btrfs tentará recuperar qualquer raiz de árvore ruim/corrompida no momento da montagem. O sistema de arquivos Btrfs pode armazenar várias raízes de árvore no sistema de arquivos. A opção de montagem usebackuproot** procurará uma boa raiz de árvore e usará a primeira boa que encontrar.

A opção de montagem nousebackuproot não verificará ou recuperará raízes de árvore inválidas/corrompidas no momento da montagem. Este é o comportamento padrão do sistema de arquivos Btrfs.

**13. space_cache, space_cache=version, nospace_cache e clear_cache

A opção de montagem space_cache** é usada para controlar o cache de espaço livre. O cache de espaço livre é usado para melhorar o desempenho da leitura do espaço livre do grupo de blocos do sistema de arquivos Btrfs na memória (RAM).

O sistema de arquivos Btrfs suporta 2 versões do cache de espaço livre: v1 (padrão) e v2

O mecanismo de cache de espaço livre v2 melhora o desempenho de sistemas de arquivos grandes (tamanho de vários terabytes).

Você pode usar a opção de montagem space_cache=v1 para definir a v1 do cache de espaço livre e a opção de montagem space_cache=v2 para definir a v2 do cache de espaço livre.

A opção de montagem clear_cache é usada para limpar o cache de espaço livre.

Quando o cache de espaço livre v2 é criado, o cache deve ser limpo para criar um cache de espaço livre v1 .

Portanto, para usar o cache de espaço livre v1 após a criação do cache de espaço livre v2 , as opções de montagem clear_cache e space_cache=v1 devem ser combinadas: clear_cache,space_cache=v1

A opção de montagem nospace_cache é usada para desabilitar o cache de espaço livre.

Para desabilitar o cache de espaço livre após a criação do cache v1 ou v2 , as opções de montagem nospace_cache e clear_cache devem ser combinadas: clear_cache,nosapce_cache

**14. skip_balance

Por padrão, a operação de balanceamento interrompida/pausada de um sistema de arquivos Btrfs de vários dispositivos ou RAID Btrfs será retomada automaticamente assim que o sistema de arquivos Btrfs for montado. Para desabilitar a retomada automática da operação de equilíbrio interrompido/pausado em um sistema de arquivos Btrfs de vários dispositivos ou RAID Btrfs, você pode usar a opção de montagem skip_balance .**

**15. datacow e nodatacow

A opção datacow** mount habilita o recurso Copy-on-Write (CoW) do sistema de arquivos Btrfs. É o comportamento padrão.

Se você deseja desabilitar o recurso Copy-on-Write (CoW) do sistema de arquivos Btrfs para os arquivos recém-criados, monte o sistema de arquivos Btrfs com a opção de montagem nodatacow .

**16. datasum e nodatasum

A opção datasum** mount habilita a soma de verificação de dados para arquivos recém-criados do sistema de arquivos Btrfs. Este é o comportamento padrão.

Se você não quiser que o sistema de arquivos Btrfs faça a soma de verificação dos dados dos arquivos recém-criados, monte o sistema de arquivos Btrfs com a opção de montagem nodatasum .

Perfis Btrfs

Um perfil Btrfs é usado para informar ao sistema de arquivos Btrfs quantas cópias dos dados/metadados devem ser mantidas e quais níveis de RAID devem ser usados para os dados/metadados. O sistema de arquivos Btrfs contém muitos perfis. Entendê-los o ajudará a configurar um RAID Btrfs da maneira que você deseja.

Os perfis Btrfs disponíveis são os seguintes:

single : Se o perfil único for usado para os dados/metadados, apenas uma cópia dos dados/metadados será armazenada no sistema de arquivos, mesmo se você adicionar vários dispositivos de armazenamento ao sistema de arquivos. Assim, 100% do espaço em disco de cada um dos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos pode ser utilizado.

dup : Se o perfil dup for usado para os dados/metadados, cada um dos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos manterá duas cópias dos dados/metadados. Assim, 50% do espaço em disco de cada um dos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos pode ser utilizado.

raid0 : No perfil raid0 , os dados/metadados serão divididos igualmente em todos os dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Nesta configuração, não haverá dados/metadados redundantes (duplicados). Assim, 100% do espaço em disco de cada um dos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos pode ser usado. Se, em qualquer caso, um dos dispositivos de armazenamento falhar, todo o sistema de arquivos será corrompido. Você precisará de pelo menos dois dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid0 .

raid1 : No perfil raid1 , duas cópias dos dados/metadados serão armazenadas nos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Nesta configuração, a matriz RAID pode sobreviver a uma falha de unidade. Mas você pode usar apenas 50% do espaço total em disco. Você precisará de pelo menos dois dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid1 .

raid1c3 : No perfil raid1c3 , três cópias dos dados/metadados serão armazenadas nos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Nesta configuração, a matriz RAID pode sobreviver a duas falhas de unidade, mas você pode usar apenas 33% do espaço total em disco. Você precisará de pelo menos três dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid1c3 .

raid1c4 : No perfil raid1c4 , quatro cópias dos dados/metadados serão armazenadas nos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Nesta configuração, a matriz RAID pode sobreviver a três falhas de unidade, mas você pode usar apenas 25% do espaço total em disco. Você precisará de pelo menos quatro dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid1c4 .

raid10 : No perfil raid10 , duas cópias dos dados/metadados serão armazenadas nos dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos, como no perfil raid1 . Além disso, os dados/metadados serão divididos entre os dispositivos de armazenamento, como no perfil raid0 .

O perfil raid10 é um híbrido dos perfis raid1 e raid0 . Alguns dos dispositivos de armazenamento formam arrays raid1 e alguns desses arrays raid1 são usados para formar um array raid0 . Em uma configuração raid10 , o sistema de arquivos pode sobreviver a uma única falha de unidade em cada uma das matrizes raid1 .

Você pode usar 50% do espaço total em disco na configuração raid10 . Você precisará de pelo menos quatro dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid10 .

raid5 : No perfil raid5 , uma cópia dos dados/metadados será dividida entre os dispositivos de armazenamento. Uma única paridade será calculada e distribuída entre os dispositivos de armazenamento do array RAID.

Em uma configuração raid5 , o sistema de arquivos pode sobreviver a uma única falha de unidade. Se uma unidade falhar, você pode adicionar uma nova unidade ao sistema de arquivos e os dados perdidos serão calculados a partir da paridade distribuída das unidades em execução.

Você pode usar 1 00x(N-1)/N % do total de espaços em disco na configuração raid5 . Aqui, N é o número de dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Você precisará de pelo menos três dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid5 .

raid6 : No perfil raid6 , uma cópia dos dados/metadados será dividida entre os dispositivos de armazenamento. Duas paridades serão calculadas e distribuídas entre os dispositivos de armazenamento do array RAID.

Em uma configuração raid6 , o sistema de arquivos pode sobreviver a duas falhas de unidade ao mesmo tempo. Se uma unidade falhar, você poderá adicionar uma nova unidade ao sistema de arquivos e os dados perdidos serão calculados a partir das duas paridades distribuídas das unidades em execução.

Você pode usar 100x(N-2)/N % do espaço total em disco na configuração raid6 . Aqui, N é o número de dispositivos de armazenamento adicionados ao sistema de arquivos. Você precisará de pelo menos quatro dispositivos de armazenamento para configurar o sistema de arquivos Btrfs no perfil raid6 .

@ 0fa80bd3:ea7325de

DAOs promised decentralization. They offered a system where every member could influence a project's direction, where money and power were transparently distributed, and decisions were made through voting. All of it recorded immutably on the blockchain, free from middlemen.

But something didn’t work out. In practice, most DAOs haven’t evolved into living, self-organizing organisms. They became something else: clubs where participation is unevenly distributed. Leaders remained - only now without formal titles. They hold influence through control over communications, task framing, and community dynamics. Centralization still exists, just wrapped in a new package.

But there's a second, less obvious problem. Crowds can’t create strategy. In DAOs, people vote for what "feels right to the majority." But strategy isn’t about what feels good - it’s about what’s necessary. Difficult, unpopular, yet forward-looking decisions often fail when put to a vote. A founder’s vision is a risk. But in healthy teams, it’s that risk that drives progress. In DAOs, risk is almost always diluted until it becomes something safe and vague.

Instead of empowering leaders, DAOs often neutralize them. This is why many DAOs resemble consensus machines. Everyone talks, debates, and participates, but very little actually gets done. One person says, “Let’s jump,” and five others respond, “Let’s discuss that first.” This dynamic might work for open forums, but not for action.

Decentralization works when there’s trust and delegation, not just voting. Until DAOs develop effective systems for assigning roles, taking ownership, and acting with flexibility, they will keep losing ground to old-fashioned startups led by charismatic founders with a clear vision.

We’ve seen this in many real-world cases. Take MakerDAO, one of the most mature and technically sophisticated DAOs. Its governance token (MKR) holders vote on everything from interest rates to protocol upgrades. While this has allowed for transparency and community involvement, the process is often slow and bureaucratic. Complex proposals stall. Strategic pivots become hard to implement. And in 2023, a controversial proposal to allocate billions to real-world assets passed only narrowly, after months of infighting - highlighting how vision and execution can get stuck in the mud of distributed governance.

On the other hand, Uniswap DAO, responsible for the largest decentralized exchange, raised governance participation only after launching a delegation system where token holders could choose trusted representatives. Still, much of the activity is limited to a small group of active contributors. The vast majority of token holders remain passive. This raises the question: is it really community-led, or just a formalized power structure with lower transparency?

Then there’s ConstitutionDAO, an experiment that went viral. It raised over $40 million in days to try and buy a copy of the U.S. Constitution. But despite the hype, the DAO failed to win the auction. Afterwards, it struggled with refund logistics, communication breakdowns, and confusion over governance. It was a perfect example of collective enthusiasm without infrastructure or planning - proof that a DAO can raise capital fast but still lack cohesion.

Not all efforts have failed. Projects like Gitcoin DAO have made progress by incentivizing small, individual contributions. Their quadratic funding mechanism rewards projects based on the number of contributors, not just the size of donations, helping to elevate grassroots initiatives. But even here, long-term strategy often falls back on a core group of organizers rather than broad community consensus.

The pattern is clear: when the stakes are low or the tasks are modular, DAOs can coordinate well. But when bold moves are needed—when someone has to take responsibility and act under uncertainty DAOs often freeze. In the name of consensus, they lose momentum.

That’s why the organization of the future can’t rely purely on decentralization. It must encourage individual initiative and the ability to take calculated risks. People need to see their contribution not just as a vote, but as a role with clear actions and expected outcomes. When the situation demands, they should be empowered to act first and present the results to the community afterwards allowing for both autonomy and accountability. That’s not a flaw in the system. It’s how real progress happens.

@ 21335073:a244b1ad

Warning: This piece contains a conversation about difficult topics. Please proceed with caution.

TL;DR please educate your children about online safety.

Julian Assange wrote in his 2012 book Cypherpunks, “This book is not a manifesto. There isn’t time for that. This book is a warning.” I read it a few times over the past summer. Those opening lines definitely stood out to me. I wish we had listened back then. He saw something about the internet that few had the ability to see. There are some individuals who are so close to a topic that when they speak, it’s difficult for others who aren’t steeped in it to visualize what they’re talking about. I didn’t read the book until more recently. If I had read it when it came out, it probably would have sounded like an unknown foreign language to me. Today it makes more sense.

This isn’t a manifesto. This isn’t a book. There is no time for that. It’s a warning and a possible solution from a desperate and determined survivor advocate who has been pulling and unraveling a thread for a few years. At times, I feel too close to this topic to make any sense trying to convey my pathway to my conclusions or thoughts to the general public. My hope is that if nothing else, I can convey my sense of urgency while writing this. This piece is a watchman’s warning.

When a child steps online, they are walking into a new world. A new reality. When you hand a child the internet, you are handing them possibilities—good, bad, and ugly. This is a conversation about lowering the potential of negative outcomes of stepping into that new world and how I came to these conclusions. I constantly compare the internet to the road. You wouldn’t let a young child run out into the road with no guidance or safety precautions. When you hand a child the internet without any type of guidance or safety measures, you are allowing them to play in rush hour, oncoming traffic. “Look left, look right for cars before crossing.” We almost all have been taught that as children. What are we taught as humans about safety before stepping into a completely different reality like the internet? Very little.

I could never really figure out why many folks in tech, privacy rights activists, and hackers seemed so cold to me while talking about online child sexual exploitation. I always figured that as a survivor advocate for those affected by these crimes, that specific, skilled group of individuals would be very welcoming and easy to talk to about such serious topics. I actually had one hacker laugh in my face when I brought it up while I was looking for answers. I thought maybe this individual thought I was accusing them of something I wasn’t, so I felt bad for asking. I was constantly extremely disappointed and would ask myself, “Why don’t they care? What could I say to make them care more? What could I say to make them understand the crisis and the level of suffering that happens as a result of the problem?”

I have been serving minor survivors of online child sexual exploitation for years. My first case serving a survivor of this specific crime was in 2018—a 13-year-old girl sexually exploited by a serial predator on Snapchat. That was my first glimpse into this side of the internet. I won a national award for serving the minor survivors of Twitter in 2023, but I had been working on that specific project for a few years. I was nominated by a lawyer representing two survivors in a legal battle against the platform. I’ve never really spoken about this before, but at the time it was a choice for me between fighting Snapchat or Twitter. I chose Twitter—or rather, Twitter chose me. I heard about the story of John Doe #1 and John Doe #2, and I was so unbelievably broken over it that I went to war for multiple years. I was and still am royally pissed about that case. As far as I was concerned, the John Doe #1 case proved that whatever was going on with corporate tech social media was so out of control that I didn’t have time to wait, so I got to work. It was reading the messages that John Doe #1 sent to Twitter begging them to remove his sexual exploitation that broke me. He was a child begging adults to do something. A passion for justice and protecting kids makes you do wild things. I was desperate to find answers about what happened and searched for solutions. In the end, the platform Twitter was purchased. During the acquisition, I just asked Mr. Musk nicely to prioritize the issue of detection and removal of child sexual exploitation without violating digital privacy rights or eroding end-to-end encryption. Elon thanked me multiple times during the acquisition, made some changes, and I was thanked by others on the survivors’ side as well.

I still feel that even with the progress made, I really just scratched the surface with Twitter, now X. I left that passion project when I did for a few reasons. I wanted to give new leadership time to tackle the issue. Elon Musk made big promises that I knew would take a while to fulfill, but mostly I had been watching global legislation transpire around the issue, and frankly, the governments are willing to go much further with X and the rest of corporate tech than I ever would. My work begging Twitter to make changes with easier reporting of content, detection, and removal of child sexual exploitation material—without violating privacy rights or eroding end-to-end encryption—and advocating for the minor survivors of the platform went as far as my principles would have allowed. I’m grateful for that experience. I was still left with a nagging question: “How did things get so bad with Twitter where the John Doe #1 and John Doe #2 case was able to happen in the first place?” I decided to keep looking for answers. I decided to keep pulling the thread.

I never worked for Twitter. This is often confusing for folks. I will say that despite being disappointed in the platform’s leadership at times, I loved Twitter. I saw and still see its value. I definitely love the survivors of the platform, but I also loved the platform. I was a champion of the platform’s ability to give folks from virtually around the globe an opportunity to speak and be heard.

I want to be clear that John Doe #1 really is my why. He is the inspiration. I am writing this because of him. He represents so many globally, and I’m still inspired by his bravery. One child’s voice begging adults to do something—I’m an adult, I heard him. I’d go to war a thousand more lifetimes for that young man, and I don’t even know his name. Fighting has been personally dark at times; I’m not even going to try to sugarcoat it, but it has been worth it.

The data surrounding the very real crime of online child sexual exploitation is available to the public online at any time for anyone to see. I’d encourage you to go look at the data for yourself. I believe in encouraging folks to check multiple sources so that you understand the full picture. If you are uncomfortable just searching around the internet for information about this topic, use the terms “CSAM,” “CSEM,” “SG-CSEM,” or “AI Generated CSAM.” The numbers don’t lie—it’s a nightmare that’s out of control. It’s a big business. The demand is high, and unfortunately, business is booming. Organizations collect the data, tech companies often post their data, governments report frequently, and the corporate press has covered a decent portion of the conversation, so I’m sure you can find a source that you trust.

Technology is changing rapidly, which is great for innovation as a whole but horrible for the crime of online child sexual exploitation. Those wishing to exploit the vulnerable seem to be adapting to each technological change with ease. The governments are so far behind with tackling these issues that as I’m typing this, it’s borderline irrelevant to even include them while speaking about the crime or potential solutions. Technology is changing too rapidly, and their old, broken systems can’t even dare to keep up. Think of it like the governments’ “War on Drugs.” Drugs won. In this case as well, the governments are not winning. The governments are talking about maybe having a meeting on potentially maybe having legislation around the crimes. The time to have that meeting would have been many years ago. I’m not advocating for governments to legislate our way out of this. I’m on the side of educating and innovating our way out of this.

I have been clear while advocating for the minor survivors of corporate tech platforms that I would not advocate for any solution to the crime that would violate digital privacy rights or erode end-to-end encryption. That has been a personal moral position that I was unwilling to budge on. This is an extremely unpopular and borderline nonexistent position in the anti-human trafficking movement and online child protection space. I’m often fearful that I’m wrong about this. I have always thought that a better pathway forward would have been to incentivize innovation for detection and removal of content. I had no previous exposure to privacy rights activists or Cypherpunks—actually, I came to that conclusion by listening to the voices of MENA region political dissidents and human rights activists. After developing relationships with human rights activists from around the globe, I realized how important privacy rights and encryption are for those who need it most globally. I was simply unwilling to give more power, control, and opportunities for mass surveillance to big abusers like governments wishing to enslave entire nations and untrustworthy corporate tech companies to potentially end some portion of abuses online. On top of all of it, it has been clear to me for years that all potential solutions outside of violating digital privacy rights to detect and remove child sexual exploitation online have not yet been explored aggressively. I’ve been disappointed that there hasn’t been more of a conversation around preventing the crime from happening in the first place.

What has been tried is mass surveillance. In China, they are currently under mass surveillance both online and offline, and their behaviors are attached to a social credit score. Unfortunately, even on state-run and controlled social media platforms, they still have child sexual exploitation and abuse imagery pop up along with other crimes and human rights violations. They also have a thriving black market online due to the oppression from the state. In other words, even an entire loss of freedom and privacy cannot end the sexual exploitation of children online. It’s been tried. There is no reason to repeat this method.

It took me an embarrassingly long time to figure out why I always felt a slight coldness from those in tech and privacy-minded individuals about the topic of child sexual exploitation online. I didn’t have any clue about the “Four Horsemen of the Infocalypse.” This is a term coined by Timothy C. May in 1988. I would have been a child myself when he first said it. I actually laughed at myself when I heard the phrase for the first time. I finally got it. The Cypherpunks weren’t wrong about that topic. They were so spot on that it is borderline uncomfortable. I was mad at first that they knew that early during the birth of the internet that this issue would arise and didn’t address it. Then I got over it because I realized that it wasn’t their job. Their job was—is—to write code. Their job wasn’t to be involved and loving parents or survivor advocates. Their job wasn’t to educate children on internet safety or raise awareness; their job was to write code.

They knew that child sexual abuse material would be shared on the internet. They said what would happen—not in a gleeful way, but a prediction. Then it happened.

I equate it now to a concrete company laying down a road. As you’re pouring the concrete, you can say to yourself, “A terrorist might travel down this road to go kill many, and on the flip side, a beautiful child can be born in an ambulance on this road.” Who or what travels down the road is not their responsibility—they are just supposed to lay the concrete. I’d never go to a concrete pourer and ask them to solve terrorism that travels down roads. Under the current system, law enforcement should stop terrorists before they even make it to the road. The solution to this specific problem is not to treat everyone on the road like a terrorist or to not build the road.

So I understand the perceived coldness from those in tech. Not only was it not their job, but bringing up the topic was seen as the equivalent of asking a free person if they wanted to discuss one of the four topics—child abusers, terrorists, drug dealers, intellectual property pirates, etc.—that would usher in digital authoritarianism for all who are online globally.

Privacy rights advocates and groups have put up a good fight. They stood by their principles. Unfortunately, when it comes to corporate tech, I believe that the issue of privacy is almost a complete lost cause at this point. It’s still worth pushing back, but ultimately, it is a losing battle—a ticking time bomb.

I do think that corporate tech providers could have slowed down the inevitable loss of privacy at the hands of the state by prioritizing the detection and removal of CSAM when they all started online. I believe it would have bought some time, fewer would have been traumatized by that specific crime, and I do believe that it could have slowed down the demand for content. If I think too much about that, I’ll go insane, so I try to push the “if maybes” aside, but never knowing if it could have been handled differently will forever haunt me. At night when it’s quiet, I wonder what I would have done differently if given the opportunity. I’ll probably never know how much corporate tech knew and ignored in the hopes that it would go away while the problem continued to get worse. They had different priorities. The most voiceless and vulnerable exploited on corporate tech never had much of a voice, so corporate tech providers didn’t receive very much pushback.

Now I’m about to say something really wild, and you can call me whatever you want to call me, but I’m going to say what I believe to be true. I believe that the governments are either so incompetent that they allowed the proliferation of CSAM online, or they knowingly allowed the problem to fester long enough to have an excuse to violate privacy rights and erode end-to-end encryption. The US government could have seized the corporate tech providers over CSAM, but I believe that they were so useful as a propaganda arm for the regimes that they allowed them to continue virtually unscathed.

That season is done now, and the governments are making the issue a priority. It will come at a high cost. Privacy on corporate tech providers is virtually done as I’m typing this. It feels like a death rattle. I’m not particularly sure that we had much digital privacy to begin with, but the illusion of a veil of privacy feels gone.

To make matters slightly more complex, it would be hard to convince me that once AI really gets going, digital privacy will exist at all.

I believe that there should be a conversation shift to preserving freedoms and human rights in a post-privacy society.

I don’t want to get locked up because AI predicted a nasty post online from me about the government. I’m not a doomer about AI—I’m just going to roll with it personally. I’m looking forward to the positive changes that will be brought forth by AI. I see it as inevitable. A bit of privacy was helpful while it lasted. Please keep fighting to preserve what is left of privacy either way because I could be wrong about all of this.

On the topic of AI, the addition of AI to the horrific crime of child sexual abuse material and child sexual exploitation in multiple ways so far has been devastating. It’s currently out of control. The genie is out of the bottle. I am hopeful that innovation will get us humans out of this, but I’m not sure how or how long it will take. We must be extremely cautious around AI legislation. It should not be illegal to innovate even if some bad comes with the good. I don’t trust that the governments are equipped to decide the best pathway forward for AI. Source: the entire history of the government.

I have been personally negatively impacted by AI-generated content. Every few days, I get another alert that I’m featured again in what’s called “deep fake pornography” without my consent. I’m not happy about it, but what pains me the most is the thought that for a period of time down the road, many globally will experience what myself and others are experiencing now by being digitally sexually abused in this way. If you have ever had your picture taken and posted online, you are also at risk of being exploited in this way. Your child’s image can be used as well, unfortunately, and this is just the beginning of this particular nightmare. It will move to more realistic interpretations of sexual behaviors as technology improves. I have no brave words of wisdom about how to deal with that emotionally. I do have hope that innovation will save the day around this specific issue. I’m nervous that everyone online will have to ID verify due to this issue. I see that as one possible outcome that could help to prevent one problem but inadvertently cause more problems, especially for those living under authoritarian regimes or anyone who needs to remain anonymous online. A zero-knowledge proof (ZKP) would probably be the best solution to these issues. There are some survivors of violence and/or sexual trauma who need to remain anonymous online for various reasons. There are survivor stories available online of those who have been abused in this way. I’d encourage you seek out and listen to their stories.

There have been periods of time recently where I hesitate to say anything at all because more than likely AI will cover most of my concerns about education, awareness, prevention, detection, and removal of child sexual exploitation online, etc.

Unfortunately, some of the most pressing issues we’ve seen online over the last few years come in the form of “sextortion.” Self-generated child sexual exploitation (SG-CSEM) numbers are continuing to be terrifying. I’d strongly encourage that you look into sextortion data. AI + sextortion is also a huge concern. The perpetrators are using the non-sexually explicit images of children and putting their likeness on AI-generated child sexual exploitation content and extorting money, more imagery, or both from minors online. It’s like a million nightmares wrapped into one. The wild part is that these issues will only get more pervasive because technology is harnessed to perpetuate horror at a scale unimaginable to a human mind.

Even if you banned phones and the internet or tried to prevent children from accessing the internet, it wouldn’t solve it. Child sexual exploitation will still be with us until as a society we start to prevent the crime before it happens. That is the only human way out right now.

There is no reset button on the internet, but if I could go back, I’d tell survivor advocates to heed the warnings of the early internet builders and to start education and awareness campaigns designed to prevent as much online child sexual exploitation as possible. The internet and technology moved quickly, and I don’t believe that society ever really caught up. We live in a world where a child can be groomed by a predator in their own home while sitting on a couch next to their parents watching TV. We weren’t ready as a species to tackle the fast-paced algorithms and dangers online. It happened too quickly for parents to catch up. How can you parent for the ever-changing digital world unless you are constantly aware of the dangers?

I don’t think that the internet is inherently bad. I believe that it can be a powerful tool for freedom and resistance. I’ve spoken a lot about the bad online, but there is beauty as well. We often discuss how victims and survivors are abused online; we rarely discuss the fact that countless survivors around the globe have been able to share their experiences, strength, hope, as well as provide resources to the vulnerable. I do question if giving any government or tech company access to censorship, surveillance, etc., online in the name of serving survivors might not actually impact a portion of survivors negatively. There are a fair amount of survivors with powerful abusers protected by governments and the corporate press. If a survivor cannot speak to the press about their abuse, the only place they can go is online, directly or indirectly through an independent journalist who also risks being censored. This scenario isn’t hard to imagine—it already happened in China. During #MeToo, a survivor in China wanted to post their story. The government censored the post, so the survivor put their story on the blockchain. I’m excited that the survivor was creative and brave, but it’s terrifying to think that we live in a world where that situation is a necessity.

I believe that the future for many survivors sharing their stories globally will be on completely censorship-resistant and decentralized protocols. This thought in particular gives me hope. When we listen to the experiences of a diverse group of survivors, we can start to understand potential solutions to preventing the crimes from happening in the first place.

My heart is broken over the gut-wrenching stories of survivors sexually exploited online. Every time I hear the story of a survivor, I do think to myself quietly, “What could have prevented this from happening in the first place?” My heart is with survivors.

My head, on the other hand, is full of the understanding that the internet should remain free. The free flow of information should not be stopped. My mind is with the innocent citizens around the globe that deserve freedom both online and offline.

The problem is that governments don’t only want to censor illegal content that violates human rights—they create legislation that is so broad that it can impact speech and privacy of all. “Don’t you care about the kids?” Yes, I do. I do so much that I’m invested in finding solutions. I also care about all citizens around the globe that deserve an opportunity to live free from a mass surveillance society. If terrorism happens online, I should not be punished by losing my freedom. If drugs are sold online, I should not be punished. I’m not an abuser, I’m not a terrorist, and I don’t engage in illegal behaviors. I refuse to lose freedom because of others’ bad behaviors online.

I want to be clear that on a long enough timeline, the governments will decide that they can be better parents/caregivers than you can if something isn’t done to stop minors from being sexually exploited online. The price will be a complete loss of anonymity, privacy, free speech, and freedom of religion online. I find it rather insulting that governments think they’re better equipped to raise children than parents and caretakers.

So we can’t go backwards—all that we can do is go forward. Those who want to have freedom will find technology to facilitate their liberation. This will lead many over time to decentralized and open protocols. So as far as I’m concerned, this does solve a few of my worries—those who need, want, and deserve to speak freely online will have the opportunity in most countries—but what about online child sexual exploitation?

When I popped up around the decentralized space, I was met with the fear of censorship. I’m not here to censor you. I don’t write code. I couldn’t censor anyone or any piece of content even if I wanted to across the internet, no matter how depraved. I don’t have the skills to do that.

I’m here to start a conversation. Freedom comes at a cost. You must always fight for and protect your freedom. I can’t speak about protecting yourself from all of the Four Horsemen because I simply don’t know the topics well enough, but I can speak about this one topic.

If there was a shortcut to ending online child sexual exploitation, I would have found it by now. There isn’t one right now. I believe that education is the only pathway forward to preventing the crime of online child sexual exploitation for future generations.

I propose a yearly education course for every child of all school ages, taught as a standard part of the curriculum. Ideally, parents/caregivers would be involved in the education/learning process.

Course: - The creation of the internet and computers - The fight for cryptography - The tech supply chain from the ground up (example: human rights violations in the supply chain) - Corporate tech - Freedom tech - Data privacy - Digital privacy rights - AI (history-current) - Online safety (predators, scams, catfishing, extortion) - Bitcoin - Laws - How to deal with online hate and harassment - Information on who to contact if you are being abused online or offline - Algorithms - How to seek out the truth about news, etc., online

The parents/caregivers, homeschoolers, unschoolers, and those working to create decentralized parallel societies have been an inspiration while writing this, but my hope is that all children would learn this course, even in government ran schools. Ideally, parents would teach this to their own children.

The decentralized space doesn’t want child sexual exploitation to thrive. Here’s the deal: there has to be a strong prevention effort in order to protect the next generation. The internet isn’t going anywhere, predators aren’t going anywhere, and I’m not down to let anyone have the opportunity to prove that there is a need for more government. I don’t believe that the government should act as parents. The governments have had a chance to attempt to stop online child sexual exploitation, and they didn’t do it. Can we try a different pathway forward?

I’d like to put myself out of a job. I don’t want to ever hear another story like John Doe #1 ever again. This will require work. I’ve often called online child sexual exploitation the lynchpin for the internet. It’s time to arm generations of children with knowledge and tools. I can’t do this alone.

Individuals have fought so that I could have freedom online. I want to fight to protect it. I don’t want child predators to give the government any opportunity to take away freedom. Decentralized spaces are as close to a reset as we’ll get with the opportunity to do it right from the start. Start the youth off correctly by preventing potential hazards to the best of your ability.

The good news is anyone can work on this! I’d encourage you to take it and run with it. I added the additional education about the history of the internet to make the course more educational and fun. Instead of cleaning up generations of destroyed lives due to online sexual exploitation, perhaps this could inspire generations of those who will build our futures. Perhaps if the youth is armed with knowledge, they can create more tools to prevent the crime.

This one solution that I’m suggesting can be done on an individual level or on a larger scale. It should be adjusted depending on age, learning style, etc. It should be fun and playful.

This solution does not address abuse in the home or some of the root causes of offline child sexual exploitation. My hope is that it could lead to some survivors experiencing abuse in the home an opportunity to disclose with a trusted adult. The purpose for this solution is to prevent the crime of online child sexual exploitation before it occurs and to arm the youth with the tools to contact safe adults if and when it happens.

In closing, I went to hell a few times so that you didn’t have to. I spoke to the mothers of survivors of minors sexually exploited online—their tears could fill rivers. I’ve spoken with political dissidents who yearned to be free from authoritarian surveillance states. The only balance that I’ve found is freedom online for citizens around the globe and prevention from the dangers of that for the youth. Don’t slow down innovation and freedom. Educate, prepare, adapt, and look for solutions.

I’m not perfect and I’m sure that there are errors in this piece. I hope that you find them and it starts a conversation.

@ 502ab02a:a2860397

สัปดาห์ที่ผ่านมา เราพักผ่อนย้อนไปเพื่อทำความเข้าใจต้นเหตุของซีรีส์นี้กันแล้วนะครับ ทีนี้เราจะมาสนทนากันต่อจากที่ค้างคาไว้กันครับ

ย้อนกลับไปเมื่อราวทศวรรษ 1970-1980 เป็นยุคที่โลกยังเชื่อว่า “ไขมัน” คือผู้ร้ายตัวจริงในวงการสุขภาพ ปิรามิดอาหารจาก USDA จึงถือกำเนิดขึ้น โดยมีฐานล่างกว้างใหญ่เต็มไปด้วยข้าว แป้ง ซีเรียล พาสต้า และขนมปัง เรียกรวมว่า “กลุ่มคาร์โบไฮเดรต” และถูกวางให้เป็นเสาหลักของอาหารประจำวัน ภายใต้แนวคิดว่าให้พลังงานสูง ไขมันต่ำ ดีต่อหัวใจ และเหมาะกับการเลี้ยงประชากรโลกที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

แต่ความจริงที่เปิดเผยภายหลังคือ ปิรามิดอาหารนี้มิได้เกิดจากวิทยาศาสตร์บริสุทธิ์ หากแต่เกิดจากกระบวนการ “เปิดประมูลนโยบาย” โดยกลุ่มอุตสาหกรรมเกษตรรายใหญ่ ซึ่งต้องการระบายผลผลิตคาร์โบไฮเดรตจำนวนมหาศาลจากข้าวโพด ข้าวสาลี และถั่วเหลืองที่รัฐบาลอเมริกันอุดหนุนให้เพาะปลูกเกินความจำเป็น (ดูรายงาน PBS: The Food Pyramid) หน้าที่จัดสรรนี้จึงอยู่ภายใต้ USDA หรือ กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา

ขณะที่ผู้คนถูกสอนให้หลีกเลี่ยงไขมัน โปรตีนสัตว์ และหันมากินซีเรียลเป็นอาหารเช้า ผลิตภัณฑ์ไขมันต่ำแทบทุกชนิดกลับต้องเติมน้ำตาลและแป้งเพื่อให้มีรสชาติ นำไปสู่การระบาดของโรคอ้วน เบาหวาน ความดัน และ NCD ทั่วโลก ที่เราเพิ่งจะเข้าใจกันวันนี้ว่ามีรากมาจาก “ปิรามิดคาร์บ” นั่นเอง

คำถามคือ ทำไมการกำหนดอาหารของอเมริกา (ซึ่งแน่นอนว่าแพร่กระจายไปทั่วโลกภายใต้ข้อกำหนดเดียวกัน) จึงเกิดขึ้นจาก "กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา" ไม่ใช่ หน่วยงานทางวิทยาศาสตร์ หรือ การแพทย์

หรือเพราะ “อาหาร” ในอเมริกา ไม่ได้เริ่มจากคำว่า “สุขภาพ” แต่เริ่มจาก “เศรษฐกิจ”

ย้อนกลับไปช่วงต้นศตวรรษที่ 20 โดยเฉพาะหลังสงครามโลกครั้งที่สอง สหรัฐฯ ต้องการฟื้นฟูเศรษฐกิจและผลักดันภาคการเกษตรให้โตอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะสินค้าพืชเชิงอุตสาหกรรม เช่น ข้าวโพด ข้าวสาลี ถั่วเหลือง นม และเนื้อจากฟาร์มอุตสาหกรรม และปากท้องของเกษตรกรคือฐานเสียงสำคัญในทุกๆรัฐบาล ดังนั้น USDA ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ตั้งขึ้นเพื่อดูแลเกษตรกร จึงรับบทผู้ออก “แนวทางโภชนาการ” โดยเน้นว่า

อาหารอะไรที่ เกษตรกรผลิตได้เยอะ ก็เอามาดันให้ประชาชนกินเยอะ อาหารอะไรที่ ราคาถูก ผลิตได้เร็ว ก็นำมาใส่ไว้ฐานล่างของพีระมิด ให้ประชาชนกินเยอะ อาหารอะไรที่ มีอุตสาหกรรมอยู่เบื้องหลัง ก็เปิดประมูลให้มีบทบาทมากในการล็อบบี้นโยบาย ให้ประชาชนกินเยอะ

พูดง่ายๆ ก็คือ นโยบายอาหารอเมริกา ไม่ได้ออกโดยนักวิทยาศาสตร์หรือนักโภชนาการที่ไม่มีผลประโยชน์ทับซ้อน แต่มาจาก “ข้าราชการสายเกษตร+กลุ่มทุน” ที่ต้องการให้ภาคการเกษตรมีกำไรอย่างต่อเนื่อง และอย่าลืมว่า อเมริกา = โลก

แล้วหน่วยงานด้านวิทยาศาสตร์หรือแพทย์ เช่น NIH (National Institutes of Health) หรือ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) หล่ะ แน่นอนครับว่ามีข้อมูลอยุ่ว่าก็มีสิทธิ์เสนอแนะอยู่บ้างแต่ทั้งหมดนี้ ไม่มีอำนาจออกนโยบายหลักที่ใช้จริงกับประชาชน ส่วนใหญ่แค่ให้ข้อมูลวิชาการ ซึ่งมักจะถูกลดทอนหรือละเลยเมื่อนโยบายจริงถูกเขียนขึ้นโดย USDA ในที่สุด

เมื่อเสียงของการตั้งคำถามเริ่มดังกว่าเสียงโฆษณา ขบวนการ “Low Carb” ก็เริ่มตั้งหลักและขยายวงกว้างอย่างเงียบๆ งานวิจัยใหม่ๆ เริ่มบ่งชี้ว่า “น้ำตาลและแป้ง” โดยเฉพาะแป้งแปรรูป คือภัยเงียบที่ส่งผลต่อการอักเสบเรื้อรัง ภาวะดื้ออินซูลิน และเมตาบอลิกซินโดรม จนกระทั่งช่วงต้นทศวรรษ 2010 เป็นต้นมา อาหารแนว “ลดคาร์บ เพิ่มไขมันดี เพิ่มโปรตีน” ก็กลายเป็นกระแสหลักขึ้นมา

ตอนนั้นหลายคนคิดว่า “พวกเราชนะแล้ว” โลกกลับมาฟังเสียงสุขภาพที่แท้จริง โปรตีนกลายเป็นคำตอบใหม่แห่งยุค

แต่มึงเอ๊ยยยยยย... เกมอาจไม่ได้จบตรงนั้น

เพราะในวันที่ประชาชนเริ่มหลีกหนีคาร์บ กลุ่มทุนอาหารข้ามชาติที่เคยวางรากอยู่ในอุตสาหกรรมแป้ง ได้ค่อยๆ แปรทิศ ย้ายการลงทุนไปสู่ “โปรตีนทางเลือก” รอไว้นานแล้วโดยที่เราไม่รู้ตัว ทั้งอาหารพืชแปรรูปอย่าง texture ถั่วเหลือง (TVP), โปรตีนจุลินทรีย์, เนื้อปลูกจากห้องแลบ ไปจนถึง “ไข่” และ “นม” ที่ไม่ได้มาจากสัตว์ โปรตีนสังเคราะห์ที่ผลิตโดยระบบชีวภาพวิศวกรรม (synthetic biology) ซึ่งได้รับเงินทุนจากบริษัทยักษ์ใหญ่อย่างต่อเนื่องตลอดสิบปีที่ผ่านมา

พอถึงวันโปรตีนกลายเป็นเทรนด์ เขาก็เข้ามาเป็นเจ้าของเทรนด์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว พร้อมทุกอย่างแล้ว คำถามคือ ใครกันแน่ที่เป็น Trend Setter

โปรตีนจึงไม่ใช่เพียง “สารอาหาร” อีกต่อไป แต่มันคือ “สินค้าอนาคต” ที่สามารถควบคุมแหล่งผลิต แหล่งพันธุ์ เทคโนโลยีการแปรรูป และการกระจายผ่านแพลตฟอร์มค้าปลีกทั่วโลก และถ้าคุณสังเกต จะเห็นว่าไม่มีใครพูดถึง “คาร์บทางเลือก” หรือ "คาร์บเข้มข้น" หรือ "คาร์บที่ไม่ต้องใช้พืช" แม้แต่นิด ทั้งที่ในทางหลักการก็สามารถคิดค้นได้ไม่ต่างกัน แปลว่า พวกเขาไม่ได้แค่อยาก “เลิกขายคาร์บ” แต่กำลัง “เปลี่ยนสินค้าหลักใหม่” ให้ไปอยู่ในกลุ่มที่พวกเขาควบคุมได้ทั้งหมด แค่เอาคำว่า "โปรตีน" ขึ้นมาเป็นฉากหน้าไว้ก่อน

เริ่มเห็นภาพไหมครับ จากคาร์บที่เคยถูกบิดเบือน กลายมาเป็นโปรตีนที่ถูกเสนอให้เรายินดีรับอย่างไม่ตั้งคำถาม

“โปรตีนอนาคต” ดูเหมือนจะเป็นทางเลือก แต่จริงๆ แล้วอาจเป็นกับดักหรือเปล่า

วันนี้ที่หลายคนเฝ้ามองชัยชนะของผู้คนในการล้ม “ปิรามิดคาร์บ” แต่ไม่ทันเห็นว่ากำลังถูกลากเข้าสู่ “หอคอยโปรตีนจำลอง” ที่พวกเขาสร้างขึ้นใหม่ ด้วยบรรจุภัณฑ์สวยหรู คำว่า "รักษ์โลก" "ปลอดภัย" และ "ยั่งยืน" แต่แท้จริงคือห่วงโซ่ที่มัดให้เราเป็นเพียง “ผู้บริโภค” ที่ไม่มีทางรู้ว่าอาหารของเรามาจากธรรมชาติหรือห้องแลบอีกต่อไป เรากลายเป็นหนูที่ย้ายจากกล่องวงกตหนึ่ง มายังอีกกล่องวงกตหนึ่งหรือเปล่า เป็นคำถามที่ยังต้องตอบต่อไป

เฮียไม่ได้มาเพื่อหวาดระแวงนะครับ เพราะในเกมอำนาจอาหาร ไม่มีใครยอมเสียพื้นที่ พวกเขาแค่เปลี่ยนกลยุทธ์ เพื่อครองความเชื่อมั่นใหม่ ในชื่อ “โปรตีน” #pirateketo #กูต้องรู้มั๊ย #ม้วนหางสิลูก #siamstr

@ 21335073:a244b1ad

Warning: This piece contains a conversation about difficult topics. Please proceed with caution.

TL;DR please educate your children about online safety.

Julian Assange wrote in his 2012 book Cypherpunks, “This book is not a manifesto. There isn’t time for that. This book is a warning.” I read it a few times over the past summer. Those opening lines definitely stood out to me. I wish we had listened back then. He saw something about the internet that few had the ability to see. There are some individuals who are so close to a topic that when they speak, it’s difficult for others who aren’t steeped in it to visualize what they’re talking about. I didn’t read the book until more recently. If I had read it when it came out, it probably would have sounded like an unknown foreign language to me. Today it makes more sense.

This isn’t a manifesto. This isn’t a book. There is no time for that. It’s a warning and a possible solution from a desperate and determined survivor advocate who has been pulling and unraveling a thread for a few years. At times, I feel too close to this topic to make any sense trying to convey my pathway to my conclusions or thoughts to the general public. My hope is that if nothing else, I can convey my sense of urgency while writing this. This piece is a watchman’s warning.

When a child steps online, they are walking into a new world. A new reality. When you hand a child the internet, you are handing them possibilities—good, bad, and ugly. This is a conversation about lowering the potential of negative outcomes of stepping into that new world and how I came to these conclusions. I constantly compare the internet to the road. You wouldn’t let a young child run out into the road with no guidance or safety precautions. When you hand a child the internet without any type of guidance or safety measures, you are allowing them to play in rush hour, oncoming traffic. “Look left, look right for cars before crossing.” We almost all have been taught that as children. What are we taught as humans about safety before stepping into a completely different reality like the internet? Very little.

I could never really figure out why many folks in tech, privacy rights activists, and hackers seemed so cold to me while talking about online child sexual exploitation. I always figured that as a survivor advocate for those affected by these crimes, that specific, skilled group of individuals would be very welcoming and easy to talk to about such serious topics. I actually had one hacker laugh in my face when I brought it up while I was looking for answers. I thought maybe this individual thought I was accusing them of something I wasn’t, so I felt bad for asking. I was constantly extremely disappointed and would ask myself, “Why don’t they care? What could I say to make them care more? What could I say to make them understand the crisis and the level of suffering that happens as a result of the problem?”

I have been serving minor survivors of online child sexual exploitation for years. My first case serving a survivor of this specific crime was in 2018—a 13-year-old girl sexually exploited by a serial predator on Snapchat. That was my first glimpse into this side of the internet. I won a national award for serving the minor survivors of Twitter in 2023, but I had been working on that specific project for a few years. I was nominated by a lawyer representing two survivors in a legal battle against the platform. I’ve never really spoken about this before, but at the time it was a choice for me between fighting Snapchat or Twitter. I chose Twitter—or rather, Twitter chose me. I heard about the story of John Doe #1 and John Doe #2, and I was so unbelievably broken over it that I went to war for multiple years. I was and still am royally pissed about that case. As far as I was concerned, the John Doe #1 case proved that whatever was going on with corporate tech social media was so out of control that I didn’t have time to wait, so I got to work. It was reading the messages that John Doe #1 sent to Twitter begging them to remove his sexual exploitation that broke me. He was a child begging adults to do something. A passion for justice and protecting kids makes you do wild things. I was desperate to find answers about what happened and searched for solutions. In the end, the platform Twitter was purchased. During the acquisition, I just asked Mr. Musk nicely to prioritize the issue of detection and removal of child sexual exploitation without violating digital privacy rights or eroding end-to-end encryption. Elon thanked me multiple times during the acquisition, made some changes, and I was thanked by others on the survivors’ side as well.

I still feel that even with the progress made, I really just scratched the surface with Twitter, now X. I left that passion project when I did for a few reasons. I wanted to give new leadership time to tackle the issue. Elon Musk made big promises that I knew would take a while to fulfill, but mostly I had been watching global legislation transpire around the issue, and frankly, the governments are willing to go much further with X and the rest of corporate tech than I ever would. My work begging Twitter to make changes with easier reporting of content, detection, and removal of child sexual exploitation material—without violating privacy rights or eroding end-to-end encryption—and advocating for the minor survivors of the platform went as far as my principles would have allowed. I’m grateful for that experience. I was still left with a nagging question: “How did things get so bad with Twitter where the John Doe #1 and John Doe #2 case was able to happen in the first place?” I decided to keep looking for answers. I decided to keep pulling the thread.

I never worked for Twitter. This is often confusing for folks. I will say that despite being disappointed in the platform’s leadership at times, I loved Twitter. I saw and still see its value. I definitely love the survivors of the platform, but I also loved the platform. I was a champion of the platform’s ability to give folks from virtually around the globe an opportunity to speak and be heard.

I want to be clear that John Doe #1 really is my why. He is the inspiration. I am writing this because of him. He represents so many globally, and I’m still inspired by his bravery. One child’s voice begging adults to do something—I’m an adult, I heard him. I’d go to war a thousand more lifetimes for that young man, and I don’t even know his name. Fighting has been personally dark at times; I’m not even going to try to sugarcoat it, but it has been worth it.

The data surrounding the very real crime of online child sexual exploitation is available to the public online at any time for anyone to see. I’d encourage you to go look at the data for yourself. I believe in encouraging folks to check multiple sources so that you understand the full picture. If you are uncomfortable just searching around the internet for information about this topic, use the terms “CSAM,” “CSEM,” “SG-CSEM,” or “AI Generated CSAM.” The numbers don’t lie—it’s a nightmare that’s out of control. It’s a big business. The demand is high, and unfortunately, business is booming. Organizations collect the data, tech companies often post their data, governments report frequently, and the corporate press has covered a decent portion of the conversation, so I’m sure you can find a source that you trust.

Technology is changing rapidly, which is great for innovation as a whole but horrible for the crime of online child sexual exploitation. Those wishing to exploit the vulnerable seem to be adapting to each technological change with ease. The governments are so far behind with tackling these issues that as I’m typing this, it’s borderline irrelevant to even include them while speaking about the crime or potential solutions. Technology is changing too rapidly, and their old, broken systems can’t even dare to keep up. Think of it like the governments’ “War on Drugs.” Drugs won. In this case as well, the governments are not winning. The governments are talking about maybe having a meeting on potentially maybe having legislation around the crimes. The time to have that meeting would have been many years ago. I’m not advocating for governments to legislate our way out of this. I’m on the side of educating and innovating our way out of this.

I have been clear while advocating for the minor survivors of corporate tech platforms that I would not advocate for any solution to the crime that would violate digital privacy rights or erode end-to-end encryption. That has been a personal moral position that I was unwilling to budge on. This is an extremely unpopular and borderline nonexistent position in the anti-human trafficking movement and online child protection space. I’m often fearful that I’m wrong about this. I have always thought that a better pathway forward would have been to incentivize innovation for detection and removal of content. I had no previous exposure to privacy rights activists or Cypherpunks—actually, I came to that conclusion by listening to the voices of MENA region political dissidents and human rights activists. After developing relationships with human rights activists from around the globe, I realized how important privacy rights and encryption are for those who need it most globally. I was simply unwilling to give more power, control, and opportunities for mass surveillance to big abusers like governments wishing to enslave entire nations and untrustworthy corporate tech companies to potentially end some portion of abuses online. On top of all of it, it has been clear to me for years that all potential solutions outside of violating digital privacy rights to detect and remove child sexual exploitation online have not yet been explored aggressively. I’ve been disappointed that there hasn’t been more of a conversation around preventing the crime from happening in the first place.

What has been tried is mass surveillance. In China, they are currently under mass surveillance both online and offline, and their behaviors are attached to a social credit score. Unfortunately, even on state-run and controlled social media platforms, they still have child sexual exploitation and abuse imagery pop up along with other crimes and human rights violations. They also have a thriving black market online due to the oppression from the state. In other words, even an entire loss of freedom and privacy cannot end the sexual exploitation of children online. It’s been tried. There is no reason to repeat this method.

It took me an embarrassingly long time to figure out why I always felt a slight coldness from those in tech and privacy-minded individuals about the topic of child sexual exploitation online. I didn’t have any clue about the “Four Horsemen of the Infocalypse.” This is a term coined by Timothy C. May in 1988. I would have been a child myself when he first said it. I actually laughed at myself when I heard the phrase for the first time. I finally got it. The Cypherpunks weren’t wrong about that topic. They were so spot on that it is borderline uncomfortable. I was mad at first that they knew that early during the birth of the internet that this issue would arise and didn’t address it. Then I got over it because I realized that it wasn’t their job. Their job was—is—to write code. Their job wasn’t to be involved and loving parents or survivor advocates. Their job wasn’t to educate children on internet safety or raise awareness; their job was to write code.

They knew that child sexual abuse material would be shared on the internet. They said what would happen—not in a gleeful way, but a prediction. Then it happened.

I equate it now to a concrete company laying down a road. As you’re pouring the concrete, you can say to yourself, “A terrorist might travel down this road to go kill many, and on the flip side, a beautiful child can be born in an ambulance on this road.” Who or what travels down the road is not their responsibility—they are just supposed to lay the concrete. I’d never go to a concrete pourer and ask them to solve terrorism that travels down roads. Under the current system, law enforcement should stop terrorists before they even make it to the road. The solution to this specific problem is not to treat everyone on the road like a terrorist or to not build the road.

So I understand the perceived coldness from those in tech. Not only was it not their job, but bringing up the topic was seen as the equivalent of asking a free person if they wanted to discuss one of the four topics—child abusers, terrorists, drug dealers, intellectual property pirates, etc.—that would usher in digital authoritarianism for all who are online globally.

Privacy rights advocates and groups have put up a good fight. They stood by their principles. Unfortunately, when it comes to corporate tech, I believe that the issue of privacy is almost a complete lost cause at this point. It’s still worth pushing back, but ultimately, it is a losing battle—a ticking time bomb.

I do think that corporate tech providers could have slowed down the inevitable loss of privacy at the hands of the state by prioritizing the detection and removal of CSAM when they all started online. I believe it would have bought some time, fewer would have been traumatized by that specific crime, and I do believe that it could have slowed down the demand for content. If I think too much about that, I’ll go insane, so I try to push the “if maybes” aside, but never knowing if it could have been handled differently will forever haunt me. At night when it’s quiet, I wonder what I would have done differently if given the opportunity. I’ll probably never know how much corporate tech knew and ignored in the hopes that it would go away while the problem continued to get worse. They had different priorities. The most voiceless and vulnerable exploited on corporate tech never had much of a voice, so corporate tech providers didn’t receive very much pushback.

Now I’m about to say something really wild, and you can call me whatever you want to call me, but I’m going to say what I believe to be true. I believe that the governments are either so incompetent that they allowed the proliferation of CSAM online, or they knowingly allowed the problem to fester long enough to have an excuse to violate privacy rights and erode end-to-end encryption. The US government could have seized the corporate tech providers over CSAM, but I believe that they were so useful as a propaganda arm for the regimes that they allowed them to continue virtually unscathed.

That season is done now, and the governments are making the issue a priority. It will come at a high cost. Privacy on corporate tech providers is virtually done as I’m typing this. It feels like a death rattle. I’m not particularly sure that we had much digital privacy to begin with, but the illusion of a veil of privacy feels gone.

To make matters slightly more complex, it would be hard to convince me that once AI really gets going, digital privacy will exist at all.

I believe that there should be a conversation shift to preserving freedoms and human rights in a post-privacy society.

I don’t want to get locked up because AI predicted a nasty post online from me about the government. I’m not a doomer about AI—I’m just going to roll with it personally. I’m looking forward to the positive changes that will be brought forth by AI. I see it as inevitable. A bit of privacy was helpful while it lasted. Please keep fighting to preserve what is left of privacy either way because I could be wrong about all of this.

On the topic of AI, the addition of AI to the horrific crime of child sexual abuse material and child sexual exploitation in multiple ways so far has been devastating. It’s currently out of control. The genie is out of the bottle. I am hopeful that innovation will get us humans out of this, but I’m not sure how or how long it will take. We must be extremely cautious around AI legislation. It should not be illegal to innovate even if some bad comes with the good. I don’t trust that the governments are equipped to decide the best pathway forward for AI. Source: the entire history of the government.

I have been personally negatively impacted by AI-generated content. Every few days, I get another alert that I’m featured again in what’s called “deep fake pornography” without my consent. I’m not happy about it, but what pains me the most is the thought that for a period of time down the road, many globally will experience what myself and others are experiencing now by being digitally sexually abused in this way. If you have ever had your picture taken and posted online, you are also at risk of being exploited in this way. Your child’s image can be used as well, unfortunately, and this is just the beginning of this particular nightmare. It will move to more realistic interpretations of sexual behaviors as technology improves. I have no brave words of wisdom about how to deal with that emotionally. I do have hope that innovation will save the day around this specific issue. I’m nervous that everyone online will have to ID verify due to this issue. I see that as one possible outcome that could help to prevent one problem but inadvertently cause more problems, especially for those living under authoritarian regimes or anyone who needs to remain anonymous online. A zero-knowledge proof (ZKP) would probably be the best solution to these issues. There are some survivors of violence and/or sexual trauma who need to remain anonymous online for various reasons. There are survivor stories available online of those who have been abused in this way. I’d encourage you seek out and listen to their stories.

There have been periods of time recently where I hesitate to say anything at all because more than likely AI will cover most of my concerns about education, awareness, prevention, detection, and removal of child sexual exploitation online, etc.

Unfortunately, some of the most pressing issues we’ve seen online over the last few years come in the form of “sextortion.” Self-generated child sexual exploitation (SG-CSEM) numbers are continuing to be terrifying. I’d strongly encourage that you look into sextortion data. AI + sextortion is also a huge concern. The perpetrators are using the non-sexually explicit images of children and putting their likeness on AI-generated child sexual exploitation content and extorting money, more imagery, or both from minors online. It’s like a million nightmares wrapped into one. The wild part is that these issues will only get more pervasive because technology is harnessed to perpetuate horror at a scale unimaginable to a human mind.

Even if you banned phones and the internet or tried to prevent children from accessing the internet, it wouldn’t solve it. Child sexual exploitation will still be with us until as a society we start to prevent the crime before it happens. That is the only human way out right now.

There is no reset button on the internet, but if I could go back, I’d tell survivor advocates to heed the warnings of the early internet builders and to start education and awareness campaigns designed to prevent as much online child sexual exploitation as possible. The internet and technology moved quickly, and I don’t believe that society ever really caught up. We live in a world where a child can be groomed by a predator in their own home while sitting on a couch next to their parents watching TV. We weren’t ready as a species to tackle the fast-paced algorithms and dangers online. It happened too quickly for parents to catch up. How can you parent for the ever-changing digital world unless you are constantly aware of the dangers?

I don’t think that the internet is inherently bad. I believe that it can be a powerful tool for freedom and resistance. I’ve spoken a lot about the bad online, but there is beauty as well. We often discuss how victims and survivors are abused online; we rarely discuss the fact that countless survivors around the globe have been able to share their experiences, strength, hope, as well as provide resources to the vulnerable. I do question if giving any government or tech company access to censorship, surveillance, etc., online in the name of serving survivors might not actually impact a portion of survivors negatively. There are a fair amount of survivors with powerful abusers protected by governments and the corporate press. If a survivor cannot speak to the press about their abuse, the only place they can go is online, directly or indirectly through an independent journalist who also risks being censored. This scenario isn’t hard to imagine—it already happened in China. During #MeToo, a survivor in China wanted to post their story. The government censored the post, so the survivor put their story on the blockchain. I’m excited that the survivor was creative and brave, but it’s terrifying to think that we live in a world where that situation is a necessity.

I believe that the future for many survivors sharing their stories globally will be on completely censorship-resistant and decentralized protocols. This thought in particular gives me hope. When we listen to the experiences of a diverse group of survivors, we can start to understand potential solutions to preventing the crimes from happening in the first place.

My heart is broken over the gut-wrenching stories of survivors sexually exploited online. Every time I hear the story of a survivor, I do think to myself quietly, “What could have prevented this from happening in the first place?” My heart is with survivors.

My head, on the other hand, is full of the understanding that the internet should remain free. The free flow of information should not be stopped. My mind is with the innocent citizens around the globe that deserve freedom both online and offline.

The problem is that governments don’t only want to censor illegal content that violates human rights—they create legislation that is so broad that it can impact speech and privacy of all. “Don’t you care about the kids?” Yes, I do. I do so much that I’m invested in finding solutions. I also care about all citizens around the globe that deserve an opportunity to live free from a mass surveillance society. If terrorism happens online, I should not be punished by losing my freedom. If drugs are sold online, I should not be punished. I’m not an abuser, I’m not a terrorist, and I don’t engage in illegal behaviors. I refuse to lose freedom because of others’ bad behaviors online.

I want to be clear that on a long enough timeline, the governments will decide that they can be better parents/caregivers than you can if something isn’t done to stop minors from being sexually exploited online. The price will be a complete loss of anonymity, privacy, free speech, and freedom of religion online. I find it rather insulting that governments think they’re better equipped to raise children than parents and caretakers.

So we can’t go backwards—all that we can do is go forward. Those who want to have freedom will find technology to facilitate their liberation. This will lead many over time to decentralized and open protocols. So as far as I’m concerned, this does solve a few of my worries—those who need, want, and deserve to speak freely online will have the opportunity in most countries—but what about online child sexual exploitation?

When I popped up around the decentralized space, I was met with the fear of censorship. I’m not here to censor you. I don’t write code. I couldn’t censor anyone or any piece of content even if I wanted to across the internet, no matter how depraved. I don’t have the skills to do that.

I’m here to start a conversation. Freedom comes at a cost. You must always fight for and protect your freedom. I can’t speak about protecting yourself from all of the Four Horsemen because I simply don’t know the topics well enough, but I can speak about this one topic.

If there was a shortcut to ending online child sexual exploitation, I would have found it by now. There isn’t one right now. I believe that education is the only pathway forward to preventing the crime of online child sexual exploitation for future generations.

I propose a yearly education course for every child of all school ages, taught as a standard part of the curriculum. Ideally, parents/caregivers would be involved in the education/learning process.

Course: - The creation of the internet and computers - The fight for cryptography - The tech supply chain from the ground up (example: human rights violations in the supply chain) - Corporate tech - Freedom tech - Data privacy - Digital privacy rights - AI (history-current) - Online safety (predators, scams, catfishing, extortion) - Bitcoin - Laws - How to deal with online hate and harassment - Information on who to contact if you are being abused online or offline - Algorithms - How to seek out the truth about news, etc., online

The parents/caregivers, homeschoolers, unschoolers, and those working to create decentralized parallel societies have been an inspiration while writing this, but my hope is that all children would learn this course, even in government ran schools. Ideally, parents would teach this to their own children.

The decentralized space doesn’t want child sexual exploitation to thrive. Here’s the deal: there has to be a strong prevention effort in order to protect the next generation. The internet isn’t going anywhere, predators aren’t going anywhere, and I’m not down to let anyone have the opportunity to prove that there is a need for more government. I don’t believe that the government should act as parents. The governments have had a chance to attempt to stop online child sexual exploitation, and they didn’t do it. Can we try a different pathway forward?

I’d like to put myself out of a job. I don’t want to ever hear another story like John Doe #1 ever again. This will require work. I’ve often called online child sexual exploitation the lynchpin for the internet. It’s time to arm generations of children with knowledge and tools. I can’t do this alone.

Individuals have fought so that I could have freedom online. I want to fight to protect it. I don’t want child predators to give the government any opportunity to take away freedom. Decentralized spaces are as close to a reset as we’ll get with the opportunity to do it right from the start. Start the youth off correctly by preventing potential hazards to the best of your ability.

The good news is anyone can work on this! I’d encourage you to take it and run with it. I added the additional education about the history of the internet to make the course more educational and fun. Instead of cleaning up generations of destroyed lives due to online sexual exploitation, perhaps this could inspire generations of those who will build our futures. Perhaps if the youth is armed with knowledge, they can create more tools to prevent the crime.

This one solution that I’m suggesting can be done on an individual level or on a larger scale. It should be adjusted depending on age, learning style, etc. It should be fun and playful.

This solution does not address abuse in the home or some of the root causes of offline child sexual exploitation. My hope is that it could lead to some survivors experiencing abuse in the home an opportunity to disclose with a trusted adult. The purpose for this solution is to prevent the crime of online child sexual exploitation before it occurs and to arm the youth with the tools to contact safe adults if and when it happens.

In closing, I went to hell a few times so that you didn’t have to. I spoke to the mothers of survivors of minors sexually exploited online—their tears could fill rivers. I’ve spoken with political dissidents who yearned to be free from authoritarian surveillance states. The only balance that I’ve found is freedom online for citizens around the globe and prevention from the dangers of that for the youth. Don’t slow down innovation and freedom. Educate, prepare, adapt, and look for solutions.

I’m not perfect and I’m sure that there are errors in this piece. I hope that you find them and it starts a conversation.

@ 9c9d2765:16f8c2c2

CHAPTER SIXTEEN

Mr. JP sat up abruptly as his phone buzzed. It was an anonymous message. He opened it slowly, his eyes scanning the contents with growing disbelief.

"James has returned to JP Enterprises. Charles reinstated him. He’s now President of your company."

His blood ran cold.

Mrs. JP saw the tension in his expression. "What’s wrong?"

"He’s back," Mr. JP said grimly. "Our son. James. He's taken over the company."

He stared into space, his mind reeling. "And Charles helped him..."

They had spent years trying to distance themselves from the disgrace of James’s past only to now be faced with the reality that he had clawed his way back into the empire they built.

The anonymous message was, of course, sent by Mark and Helen, each relishing in the chaos they had ignited. With the scandalous file now in their hands and James’s own family unknowingly brought into the picture, they believed the final blow was in place.

Mark leaned back in his chair and smiled as he read the forwarded documents.

"Let’s see how your so-called empire stands after this, James," he said quietly.

Helen, standing beside him, added coldly, "This time, he won’t survive it."

"How could he do this?" Mr. JP muttered under his breath, clutching his phone tightly. "How could Charles go behind my back and reinstall him? My own brother..."

The news that James had returned to JP Enterprises and not just as a member, but as its President had shaken him to the core. But what stung more was the betrayal he felt from Charles, who had once promised never to interfere in the matter again.

Fuming with rage and disbelief, Mr. JP boarded the next flight back home. Upon arrival, he didn’t even stop by the family estate. Instead, he went straight to the Regency Grand, the city’s most luxurious hotel, the same place he used to spend time with his family during better days. He booked the presidential suite and immediately dialed Charles' number.

"Meet me. Now. At the hotel," he barked before ending the call without waiting for a response.

Within the hour, Charles walked in, calm but aware of the storm brewing.

"You defied me, Charles," Mr. JP said, his voice icy. "You brought back the one person I had removed. The one person I swore would never set foot in the company again."

"Because you were wrong," Charles replied firmly. "You made a decision based on lies."

Mr. JP’s glare deepened.

"Lies? The records were clear embezzlement. Theft. He disgraced this family, Charles!"

Charles stood his ground. "Those records were manipulated. You never gave James a chance to explain himself."

He stepped closer. "The funds he was accused of stealing? He used them to invest in a struggling tech start-up that exploded in value two years later. That investment saved JP Enterprises during the economic downturn. The company is standing today because of James’s vision and sacrifice."

Silence filled the room.

Mr. JP felt his heart sink as the weight of Charles’s words settled in. He turned away, walking slowly to the window, staring out at the city skyline.

"All this time... I condemned my own son... exiled him... because I trusted false reports?"

Charles nodded. "Yes. And despite it all, he returned not for revenge, but to help us."

Tears welled up in Mr. JP’s eyes. His pride, once like stone, was now crumbling.

Without hesitation, he picked up his phone and dialed James’s number. The phone rang twice before James answered.

"Hello?" came the familiar voice, calm and distant.

"James... it’s your father." His voice trembled. "I... I’m sorry. I was wrong. Gravely wrong. Everything I believed about you was a lie. I let you down, son."

There was silence on the other end.

"I just found out the truth," Mr. JP continued. "And I’m proud of what you’ve done for the company, for our name. I want you to know... you are reinstated as the rightful heir to JP Enterprises. I want you back not just as President, but as my son."

James took a long pause before answering.

"It took you long enough," he said softly. "But... thank you."

Though James had once sworn not to seek his parents' approval, deep down, those words still mattered. And hearing them from the father who had disowned him brought a quiet sense of closure.

The rift that had torn them apart for years was beginning to heal.

"Dad, who told you I was the President of JP Enterprises?" James asked, his tone calm but firm as he stood before his father in the grand office of the family estate.

Mr. JP, still adjusting to the emotional weight of his recent apology, furrowed his brow. "It was anonymous, son. I received a message with no name, no clue. Just the information."

James narrowed his eyes. "Can you forward the message to me?"

"Of course," his father replied, pulling out his phone. Within seconds, the message was in James’s inbox.

Later that evening, James sat in his private office, staring at the message on his screen. Something about it felt off too calculated, too timely. He forwarded it to his personal cybersecurity team with one instruction: “Trace the source. I want to know everything about who sent it, how, and if they’re working with someone.”

Meanwhile, Ray Enterprises was thriving again under James’s investment. With the influx of capital and revitalized operations, profits were skyrocketing. However, while the company’s success looked promising on the surface, the Ray family was barely reaping the rewards.

James’s 85% share ensured he collected the lion’s portion of every deal. Robert, despite being the figurehead chairman, found himself managing a flourishing empire but receiving only crumbs in return.

Frustrated and desperate, Robert scheduled a private meeting with James.

"James, please... eighty-five percent is bleeding us dry. We’re grateful for what you’ve done truly but surely we can renegotiate?"

James leaned back in his chair, expression unreadable. "You signed the agreement, Robert. You knew the terms. And frankly, I'm not in the mood to revisit old conversations."

"We just want fairness," Robert pleaded. "A little breathing space"

"If this discussion continues," James interrupted coldly, "I’ll pull out my funds. And when I do, I promise Ray Enterprises will go down faster than it rose. Do I make myself clear?"

Robert’s face fell. He had no choice but to nod and walk away, defeated.

Two weeks later, James’s cybersecurity team sent their report. The source of the anonymous message had been traced and the result was both surprising and telling.

Tracy.

James sat silently as he read the details. Tracy, his own subordinate, had accessed restricted files from the company’s internal network. It wasn’t just a case of whistleblowing it was deliberate sabotage. But what intrigued him more was the fact that she had gone to great lengths to cover her tracks.

No one takes that risk alone, he thought.

Despite having the evidence in hand, James chose silence. Not out of mercy but strategy. He needed to know who she was working with. Who else had a vested interest in his downfall?

@ e39333da:7c66e53a

::youtube{#VQRLujxTm3c}

Rockstar released the second trailer for Grand Theft Auto VI, where they mention that it showcases both cinematic and gameplay scenes equally, though of course it doesn't show any direct gameplay.

This trailer also announces the release date for the game. The game will come out on the 26th of May, 2026, for the PS5 and the Xbox One.

@ 21335073:a244b1ad

Before I saw those X right-wing political “influencers” parading their Epstein binders in that PR stunt, I’d already posted this on Nostr, an open protocol. 

“Today, the world’s attention will likely fixate on Epstein, governmental failures in addressing horrific abuse cases, and the influential figures who perpetrate such acts—yet few will center the victims and survivors in the conversation. The survivors of Epstein went to law enforcement and very little happened. The survivors tried to speak to the corporate press and the corporate press knowingly covered for him. In situations like these social media can serve as one of the only ways for a survivor’s voice to be heard. 

It’s becoming increasingly evident that the line between centralized corporate social media and the state is razor-thin, if it exists at all. Time and again, the state shields powerful abusers when it’s politically expedient to do so. In this climate, a survivor attempting to expose someone like Epstein on a corporate tech platform faces an uphill battle—there’s no assurance their voice would even break through. Their story wouldn’t truly belong to them; it’d be at the mercy of the platform, subject to deletion at a whim. Nostr, though, offers a lifeline—a censorship-resistant space where survivors can share their truths, no matter how untouchable the abuser might seem. A survivor could remain anonymous here if they took enough steps. 

Nostr holds real promise for amplifying survivor voices. And if you’re here daily, tossing out memes, take heart: you’re helping build a foundation for those who desperately need to be heard.“

That post is untouchable—no CEO, company, employee, or government can delete it. Even if I wanted to, I couldn’t take it down myself. The post will outlive me on the protocol. 

The cozy alliance between the state and corporate social media hit me hard during that right-wing X “influencer” PR stunt. Elon owns X. Elon’s a special government employee. X pays those influencers to post. We don’t know who else pays them to post. Those influencers are spurred on by both the government and X to manage the Epstein case narrative. It wasn’t survivors standing there, grinning for photos—it was paid influencers, gatekeepers orchestrating yet another chance to re-exploit the already exploited.

The bond between the state and corporate social media is tight. If the other Epsteins out there are ever to be unmasked, I wouldn’t bet on a survivor’s story staying safe with a corporate tech platform, the government, any social media influencer, or mainstream journalist. Right now, only a protocol can hand survivors the power to truly own their narrative.

I don’t have anything against Elon—I’ve actually been a big supporter. I’m just stating it as I see it. X isn’t censorship resistant and they have an algorithm that they choose not the user. Corporate tech platforms like X can be a better fit for some survivors. X has safety tools and content moderation, making it a solid option for certain individuals. Grok can be a big help for survivors looking for resources or support! As a survivor, you know what works best for you, and safety should always come first—keep that front and center.

That said, a protocol is a game-changer for cases where the powerful are likely to censor. During China's # MeToo movement, survivors faced heavy censorship on social media platforms like Weibo and WeChat, where posts about sexual harassment were quickly removed, and hashtags like # MeToo or "woyeshi" were blocked by government and platform filters. To bypass this, activists turned to blockchain technology encoding their stories—like Yue Xin’s open letter about a Peking University case—into transaction metadata. This made the information tamper-proof and publicly accessible, resisting censorship since blockchain data can’t be easily altered or deleted.

I posted this on X 2/28/25. I wanted to try my first long post on a nostr client. The Epstein cover up is ongoing so it’s still relevant, unfortunately.

If you are a survivor or loved one who is reading this and needs support please reach out to: National Sexual Assault Hotline 24/7 https://rainn.org/

Hours: Available 24 hours

@ 4857600b:30b502f4

At this point, we should be arresting, not firing, any FBI employee who delays, destroys, or withholds information on the Epstein case. There is ZERO explanation I will accept for redacting anything for “national security” reasons. A lot of Trump supporters are losing patience with Pam Bondi. I will give her the benefit of the doubt for now since the corruption within the whole security/intelligence apparatus of our country runs deep. However, let’s not forget that probably Trump’s biggest mistakes in his first term involved picking weak and easily corruptible (or blackmailable) officials. It seemed every month a formerly-loyal person did a complete 180 degree turn and did everything they could to screw him over, regardless of the betrayal’s effect on the country or whatever principles that person claimed to have. I think he’s fixed his screening process, but since we’re talking about the FBI, we know they have the power to dig up any dirt or blackmail material available, or just make it up. In the Epstein case, it’s probably better to go after Bondi than give up a treasure trove of blackmail material against the long list of members on his client list.

@ 3d073b19:4ae60f39

This is an English openletter

@ f3873798:24b3f2f3

Recentemente, assisti a um vídeo que me fez refletir profundamente sobre o impacto da linguagem na hora de vender. No vídeo, uma jovem relatava sua experiência ao presenciar um vendedor de amendoim em uma agência dos Correios. O local estava cheio, as pessoas aguardavam impacientes na fila e, em meio a esse cenário, um homem humilde tentava vender seu produto. Mas sua abordagem não era estratégica; ao invés de destacar os benefícios do amendoim, ele suplicava para que alguém o ajudasse comprando. O resultado? Ninguém se interessou.

A jovem observou que o problema não era o produto, mas a forma como ele estava sendo oferecido. Afinal, muitas das pessoas ali estavam há horas esperando e perto do horário do almoço – o amendoim poderia ser um ótimo tira-gosto. No entanto, como a comunicação do vendedor vinha carregada de desespero, ele afastava os clientes ao invés de atraí-los. Esse vídeo me tocou profundamente.

No dia seguinte, ao sair para comemorar meu aniversário, vi um menino vendendo balas na rua, sob o sol forte. Assim como no caso do amendoim, percebi que as pessoas ao redor não se interessavam por seu produto. Ao se aproximar do carro, resolvi comprar dois pacotes. Mais do que ajudar, queria que aquele pequeno gesto servisse como incentivo para que ele continuasse acreditando no seu negócio.

Essa experiência me fez refletir ainda mais sobre o poder da comunicação em vendas. Muitas vezes, não é o produto que está errado, mas sim a forma como o vendedor o apresenta. Quando transmitimos confiança e mostramos o valor do que vendemos, despertamos o interesse genuíno dos clientes.

Como a Linguagem Impacta as Vendas?

1. O Poder da Abordagem Positiva

Em vez de pedir por ajuda, é importante destacar os benefícios do produto. No caso do amendoim, o vendedor poderia ter dito algo como: "Que tal um petisco delicioso enquanto espera? Um amendoim fresquinho para matar a fome até o almoço!"

2. A Emoção na Medida Certa

Expressar emoção é essencial, mas sem parecer desesperado. Os clientes devem sentir que estão adquirindo algo de valor, não apenas ajudando o vendedor.

3. Conheça Seu Público

Entender o contexto é fundamental. Se as pessoas estavam com fome e impacientes, uma abordagem mais objetiva e focada no benefício do produto poderia gerar mais vendas.

4. Autoconfiança e Postura

Falar com firmeza e segurança transmite credibilidade. O vendedor precisa acreditar no próprio produto antes de convencer o cliente a comprá-lo.

Conclusão

Vender é mais do que apenas oferecer um produto – é uma arte que envolve comunicação, percepção e estratégia. Pequenos ajustes na abordagem podem transformar completamente os resultados. Se o vendedor de amendoim tivesse apresentado seu produto de outra maneira, talvez tivesse vendido tudo rapidamente. Da mesma forma, se cada um de nós aprender a se comunicar melhor em nossas próprias áreas, poderemos alcançar muito mais sucesso.

E você? Já passou por uma experiência parecida?

@ 3c389c8f:7a2eff7f

As I'm sitting here trying to hone in on what might be important to write about in this moment, my mind keeps swirling around through all the things that have me sitting here to begin with. Nostr found me in a time when my life needed a change. The discovery of something that provided the light of hope to an otherwise dark, dystopian future was more powerful than I could have ever predicted. Timing is everything, they say. I believe that to be half true, as timing alone means nothing if the will is non-existent. The intersection of opportunity and preparedness, and all that. I know how I found my way here, but I do not fully understand the things that have drawn my curiosity and kept my attention so strongly. My will ached for change, simplicity, and meaning. I found it, in what seem to me, simultaneously the most likely and the most unlikely of places. There's a magic to that, and its probably better to leave some questions unanswered, lest they lose their mystic power.

My experiences are my own but theme of them resonates through most of the people with whom I interact. It's been very clear that I wasn't alone in these feelings. A movement of highly inspired, hopeful people have continued to support this digital freedom movement since my arrival, in varying ways. Some people have highly technical skills ranging from network systems to design to cybersecurity. Others, like myself, have little to offer in the realms of functionality and we do what we can to breathe life into the systems built to provide digital freedom of speech for all. It's a humbling experience. We are reminded. sometimes directly and sometimes indirectly, that none of Nostr would matter if there were no one using it. We know this to be true, but it is no less humbling to be surrounded by constant innovation and a thriving desire to bring this experience to the entire world.

Now here I sit, tapping out these words, in the midst of another massive life change, stressful but chosen. I could sign off, go read a book in the garden, and go about my world as I would have in my pre-Nostr times. I don't want to do that, though. Hope is here. If there is a place to dwell, in hope is where I will always choose.

I find it important to acknowledge, though, that Nostr and the people using it are in a constant state of flux, too. This isn't my rock nor harbor nor shelter. It's the chaotic good, reminding me both to keep an appreciation for how far this ecosystem has come in such a short amount of time and a realistic set of expectations for where this all can go. The same applies for how well things work at any given moment...And equally so in missing my some of my early Nostr friends that have come and gone, while remaining open to the possibility of meeting new ones... Experiences had and experiences yet to come. I don't know if I have ever been so coaxed outside of my mind by a group of strangers on the internet. But here I am, looking back and looking forward, surrounded by awe in all directions, sharing thoughts that would otherwise be scribbled in pen to be burned in a random evening fire. I've long felt that the core of social media should be just this. Spaces for people to connect, above all else, in the ways that create meaning in our lives. I suppose in some ways that did exist before, but it was twisted, and obscured, and slowly pulled away.

Now its here and super-charged by possibility. What this looks like for any individual will not be the same as my own view. That's part of what makes this so beautiful to me. We need to be able to speak freely. Just as importantly we need to be able to surround ourselves with the things and people that makes us want to do more, that make us want to feel humbled. Or not, if we so choose... but I choose hope.

@ 872982aa:8fb54cfe

{.user-img}

@ 872982aa:8fb54cfe

{.user-img}

@ 4925ea33:025410d8

1. O que é um Aromaterapeuta?

O aromaterapeuta é um profissional especializado na prática da Aromaterapia, responsável pelo uso adequado de óleos essenciais, ervas aromáticas, águas florais e destilados herbais para fins terapêuticos.

A atuação desse profissional envolve diferentes métodos de aplicação, como inalação, uso tópico, sempre considerando a segurança e a necessidade individual do cliente. A Aromaterapia pode auxiliar na redução do estresse, alívio de dores crônicas, relaxamento muscular e melhora da respiração, entre outros benefícios.

Além disso, os aromaterapeutas podem trabalhar em conjunto com outros profissionais da saúde para oferecer um tratamento complementar em diversas condições. Como já mencionado no artigo sobre "Como evitar processos alérgicos na prática da Aromaterapia", é essencial ter acompanhamento profissional, pois os óleos essenciais são altamente concentrados e podem causar reações adversas se utilizados de forma inadequada.

---

2. Como um Aromaterapeuta Pode Ajudar?

Você pode procurar um aromaterapeuta para diferentes necessidades, como:

✔ Questões Emocionais e Psicológicas

Auxílio em momentos de luto, divórcio, demissão ou outras situações desafiadoras.

Apoio na redução do estresse, ansiedade e insônia.

Vale lembrar que, em casos de transtornos psiquiátricos, a Aromaterapia deve ser usada como terapia complementar, associada ao tratamento médico.

✔ Questões Físicas

Dores musculares e articulares.

Problemas respiratórios como rinite, sinusite e tosse.

Distúrbios digestivos leves.

Dores de cabeça e enxaquecas. Nesses casos, a Aromaterapia pode ser um suporte, mas não substitui a medicina tradicional para identificar a origem dos sintomas.

✔ Saúde da Pele e Cabelos

Tratamento para acne, dermatites e psoríase.

Cuidados com o envelhecimento precoce da pele.

Redução da queda de cabelo e controle da oleosidade do couro cabeludo.

✔ Bem-estar e Qualidade de Vida

Melhora da concentração e foco, aumentando a produtividade.

Estímulo da disposição e energia.

Auxílio no equilíbrio hormonal (TPM, menopausa, desequilíbrios hormonais).

Com base nessas necessidades, o aromaterapeuta irá indicar o melhor tratamento, calculando doses, sinergias (combinação de óleos essenciais), diluições e técnicas de aplicação, como inalação, uso tópico ou difusão.

---

3. Como Funciona uma Consulta com um Aromaterapeuta?

Uma consulta com um aromaterapeuta é um atendimento personalizado, onde são avaliadas as necessidades do cliente para a criação de um protocolo adequado. O processo geralmente segue estas etapas:

✔ Anamnese (Entrevista Inicial)

Perguntas sobre saúde física, emocional e estilo de vida.

Levantamento de sintomas, histórico médico e possíveis alergias.

Definição dos objetivos da terapia (alívio do estresse, melhora do sono, dores musculares etc.).

✔ Escolha dos Óleos Essenciais

Seleção dos óleos mais indicados para o caso.

Consideração das propriedades terapêuticas, contraindicações e combinações seguras.

✔ Definição do Método de Uso

O profissional indicará a melhor forma de aplicação, que pode ser:

Inalação: difusores, colares aromáticos, vaporização.

Uso tópico: massagens, óleos corporais, compressas.

Banhos aromáticos e escalda-pés. Todas as diluições serão ajustadas de acordo com a segurança e a necessidade individual do cliente.

✔ Plano de Acompanhamento

Instruções detalhadas sobre o uso correto dos óleos essenciais.

Orientação sobre frequência e duração do tratamento.

Possibilidade de retorno para ajustes no protocolo.

A consulta pode ser realizada presencialmente ou online, dependendo do profissional.

---

Quer saber como a Aromaterapia pode te ajudar? Agende uma consulta comigo e descubra os benefícios dos óleos essenciais para o seu bem-estar!

@ bf47c19e:c3d2573b

„Ova mašina ozelenjava“, koji predstavlja Swan Bitcoin, je dokumentarac koji istražuje složen i nijansiran odnos između Bitkoina i energije. Producent filma je Enrike Pozner, dok je režiser nagrađivani britanski filmski stvaralac Džejmi King čija je serija „Ukradi ovaj film“ (2006–2010) bila jedan od najpreuzimanijih dokumentaraca svih vremena.

U filmu „Ova mašina ozelenjava“ učestvuje glavna ekonomska savetnica Swan-a Lin Alden zajedno sa Aleksom Gladstajnom, Nikom Karterom i mnogim drugima. „Ova mašina ozelenjava“ razbija mnoge zablude o rudarenju Bitkoina i iznosi ubedljive argumente za Bitkoin kao neto-pozitivan faktor za životnu sredinu.

Prevod: bitcoin-balkan.com

@ 3d073b19:4ae60f39

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lists

Unordered List

• Item 1
• Item 2
• Subitem 2.1
• Subitem 2.2

Ordered List

1. First item
2. Second item
3. Third item

Links

OpenAI - A link to OpenAI's website. Markdown Guide - A comprehensive guide to Markdown syntax.

Images

- An example image with a title.

Blockquotes

This is a blockquote. It can span multiple lines. It is often used to highlight important information or quotes.

Code

Inline Code

Here is some inline code that demonstrates how to format code within a sentence.

Code Block

```python

This is a Python code block

def hello_world(): print("Hello, world!") ```

Emphasis

Bold

This text is bold. This text is also bold.

Italic

This text is italic. This text is also italic.

Strikethrough

~~This text is strikethrough.~~

@ 6389be64:ef439d32

GA, plebs. The latest episode of Bitcoin And is out, and, as always, the chicanery is running rampant. Let’s break down the biggest topics I covered, and if you want the full, unfiltered rant, make sure to listen to the episode linked below.

House Democrats’ MEME Act: A Bad Joke?

House Democrats are proposing a bill to ban presidential meme coins, clearly aimed at Trump’s and Melania’s ill-advised token launches. While grifters launching meme coins is bad, this bill is just as ridiculous. If this legislation moves forward, expect a retaliatory strike exposing how politicians like Pelosi and Warren mysteriously amassed their fortunes. Will it pass? Doubtful. But it’s another sign of the government’s obsession with regulating everything except itself.

Senate Banking’s First Digital Asset Hearing: The Real Target Is You

Cynthia Lummis chaired the first digital asset hearing, and—surprise!—it was all about control. The discussion centered on stablecoins, AML, and KYC regulations, with witnesses suggesting Orwellian measures like freezing stablecoin transactions unless pre-approved by authorities. What was barely mentioned? Bitcoin. They want full oversight of stablecoins, which is really about controlling financial freedom. Expect more nonsense targeting self-custody wallets under the guise of stopping “bad actors.”

Bank of America and PayPal Want In on Stablecoins

Bank of America’s CEO openly stated they’ll launch a stablecoin as soon as regulation allows. Meanwhile, PayPal’s CEO paid for a hat using Bitcoin—not their own stablecoin, Pi USD. Why wouldn’t he use his own product? Maybe he knows stablecoins aren’t what they’re hyped up to be. Either way, the legacy financial system is gearing up to flood the market with stablecoins, not because they love crypto, but because it’s a tool to extend U.S. dollar dominance.

MetaPlanet Buys the Dip

Japan’s MetaPlanet issued $13.4M in bonds to buy more Bitcoin, proving once again that institutions see the writing on the wall. Unlike U.S. regulators who obsess over stablecoins, some companies are actually stacking sats.

UK Expands Crypto Seizure Powers

Across the pond, the UK government is pushing legislation to make it easier to seize and destroy crypto linked to criminal activity. While they frame it as going after the bad guys, it’s another move toward centralized control and financial surveillance.

Bitcoin Tools & Tech: Arc, SatoChip, and Nunchuk

Some bullish Bitcoin developments: ARC v0.5 is making Bitcoin’s second layer more efficient, SatoChip now supports Taproot and Nostr, and Nunchuk launched a group wallet with chat, making multisig collaboration easier.

The Bottom Line

The state is coming for financial privacy and control, and stablecoins are their weapon of choice. Bitcoiners need to stay focused, keep their coins in self-custody, and build out parallel systems. Expect more regulatory attacks, but don’t let them distract you—just keep stacking and transacting in ways they can’t control.

🎧 Listen to the full episode here: https://fountain.fm/episode/PYITCo18AJnsEkKLz2Ks

💰 Support the show by boosting sats on Podcasting 2.0! and I will see you on the other side.

@ 3d073b19:4ae60f39

Headings

Heading 1

Heading 2

Heading 3

Heading 4

Heading 5

Heading 6

Lists

Unordered List

• Item 1
• Item 2
• Subitem 2.1
• Subitem 2.2

Ordered List

1. First item
2. Second item
3. Third item

Mixed List

• Item 1

• Item 2

• Item 3

Links

OpenAI - A link to OpenAI's website. Markdown Guide - A comprehensive guide to Markdown syntax.

Images

- An example image with a title.

Blockquotes

This is a blockquote. It can span multiple lines. It is often used to highlight important information or quotes.

Code

Inline Code

Here is some inline code that demonstrates how to format code within a sentence.

Code Block

```python

This is a Python code block

def hello_world(): print("Hello, world!") ```

Emphasis

Bold

This text is bold. This text is also bold.

Italic

This text is italic. This text is also italic.

Strikethrough

~~This text is strikethrough.~~

@ 6e0ea5d6:0327f353

"Malcolm Forbes recounts that a lady, wearing a faded cotton dress, and her husband, dressed in an old handmade suit, stepped off a train in Boston, USA, and timidly made their way to the office of the president of Harvard University. They had come from Palo Alto, California, and had not scheduled an appointment. The secretary, at a glance, thought that those two, looking like country bumpkins, had no business at Harvard.
— We want to speak with the president — the man said in a low voice.
— He will be busy all day — the secretary replied curtly.
— We will wait.
The secretary ignored them for hours, hoping the couple would finally give up and leave. But they stayed there, and the secretary, somewhat frustrated, decided to bother the president, although she hated doing that.
— If you speak with them for just a few minutes, maybe they will decide to go away — she said.
The president sighed in irritation but agreed. Someone of his importance did not have time to meet people like that, but he hated faded dresses and tattered suits in his office. With a stern face, he went to the couple.
— We had a son who studied at Harvard for a year — the woman said. — He loved Harvard and was very happy here, but a year ago he died in an accident, and we would like to erect a monument in his honor somewhere on campus.

— My lady — said the president rudely —, we cannot erect a statue for every person who studied at Harvard and died; if we did, this place would look like a cemetery.

— Oh, no — the lady quickly replied. — We do not want to erect a statue. We would like to donate a building to Harvard.

The president looked at the woman's faded dress and her husband's old suit and exclaimed:

— A building! Do you have even the faintest idea of how much a building costs? We have more than seven and a half million dollars' worth of buildings here at Harvard.

The lady was silent for a moment, then said to her husband:

— If that’s all it costs to found a university, why don’t we have our own?

The husband agreed.

The couple, Leland Stanford, stood up and left, leaving the president confused. Traveling back to Palo Alto, California, they established there Stanford University, the second-largest in the world, in honor of their son, a former Harvard student."

Text extracted from: "Mileumlivros - Stories that Teach Values."

Thank you for reading, my friend! If this message helped you in any way, consider leaving your glass “🥃” as a token of appreciation.

A toast to our family!

@ 4857600b:30b502f4

A new talking point of the left is that it’s no big deal, just simple recording errors for the 20 million people aged 100-360. 🤷‍♀️ And not many of them are collecting benefits anyway. 👌 First of all, the investigation & analysis are in the early stages. How can they possibly know how deep the fraud goes, especially when their leaders are doing everything they can to obstruct any real examination? Second, sure, no worries about only a small number collecting benefits. That’s the ONLY thing social security numbers are used for. 🙄

@ 33baa074:3bb3a297

Soil moisture is one of the key factors affecting crop root development. Too much or too little moisture will have an adverse effect on root growth.

Effect of excessive moisture When there is too much soil moisture, the following problems will occur:

Inhibit root respiration: Excessive moisture will squeeze out oxygen in the soil, causing root hypoxia, thereby inhibiting root respiration, and in severe cases, it can cause root growth to stop or rot and die. Affect soil aeration: Excessive moisture will reduce soil aeration and affect the normal growth of the root system. Effect of too little moisture When there is too little soil moisture, it will also have a negative impact on the root system:

Promote root corking and self-thinning: Lack of water can cause root corking and even self-thinning, affecting the absorption capacity of the root system.

Determine whether the soil moisture is appropriate In order to ensure the healthy development of crop roots, soil moisture needs to be managed reasonably. The following methods can be used to determine whether the soil moisture is appropriate:

Touch test: Use a small shovel to dig up the soil around the root system, grab some soil with your hand and pinch it in your hand. If the soil can be kneaded into a ball and can be spread apart, the moisture content is appropriate; if it can be kneaded into a ball but cannot be spread apart, the moisture content exceeds the standard; if it cannot be kneaded into a ball, the soil is lacking in water.

Conclusion In summary, soil moisture has an important impact on the development of crop roots. Reasonable water management is essential to promote healthy root growth. By monitoring and adjusting soil moisture through appropriate methods, the normal growth and development of crops can be effectively guaranteed.

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na dvadesetjedan.com.

Autor: Gigi / Prevod na srpski: Plumsky

---

Postoji sveto carstvo privatnosti za svakog čoveka gde on bira i pravi odluke – carstvo stvoreno na bazičnim pravima i slobode koje zakon, generalno, ne sme narušavati. Džefri Fišer, Arhiepiskop Canterberija (1959)

Pre ne toliko dugo, uobičajen režim interneta je bio neenkriptovan običan tekst (plain text). Svi su mogli špiunirati svakoga i mnogi nisu o tome ni razmišljali. Globalno obelodanjivanje nadzora 2013. je to promenilo i danas se koriste mnogo bezbedniji protokoli i end-to-end enkripcija postaje standard sve više. Iako bitcoin postaje tinejdžer, mi smo – metaforično govoreći – i dalje u dobu običnog teksta narandžastog novčića. Bitcoin je radikalno providljiv protokol sam po sebi, ali postoje značajni načini da korisnik zaštiti svoju privatnost. U ovom članku želimo da istaknemo neke od ovih strategija, prodiskutujemo najbolje prakse, i damo preporuke koje mogu primeniti i bitcoin novajlije i veterani.

Zašto je privatnost bitna

Privatnost je potrebna da bi otvoreno društvo moglo da funkcioniše u digitalnoj eri. Privatnost nije isto što i tajanstvenost. Privatna stvar je nešto što neko ne želi da ceo svet zna, a tajna stvar je nešto što neko ne želi bilo ko da zna. Privatnost je moć da se čovek selektivno otkriva svom okruženju.

Ovim snažnim rečima Erik Hjus je započeo svoj tekst Sajferpankov Manifesto (Cypherpunk's Manifesto) 1993. Razlika između privatnosti i tajanstvenosti je suptilna ali jako važna. Odlučiti se za privatnost ne znači da neko ima tajne koje želi sakriti. Da ovo ilustrujemo shvatite samo da ono što obavljate u svom toaletu ili u spavaćoj sobi nije niti ilegalno niti tajna (u mnogim slučajevima), ali vi svejedno odlučujete da zatvorite vrata i navučete zavese.

Slično tome, koliko para imate i gde ih trošite nije naručito tajna stvar. Ipak, to bi trebalo biti privatan slučaj. Mnogi bi se složili da vaš šef ne treba da zna gde vi trošite vašu platu. Privatnosti je čak zaštićena od strane mnogobrojnih internacionalnih nadležnih organa. Iz Američke Deklaracije Prava i Dužnosti Čoveka (American Declaration of the Rights and Duties of Man) Ujedinjenim Nacijama, napisano je da je privatnost fundamentalno prava gradjana širom sveta.

Niko ne sme biti podvrgnut smetnjama njegovoj privatnosti, porodici, rezidenciji ili komunikacijama, niti napadnuta njegova čast i reputacija. Svi imaju pravo da se štite zakonom protiv takvih smetnja ili napada. Artikal 12, Deklaracija Ljudskih Prava Ujedinjenih Nacija

Bitcoin i privatnost

Iako je bitcoin često opisivan kao anoniman način plaćanja medijima, on u stvari poseduje potpuno suprotne osobine. On je poluanoniman u najboljem slučaju i danas mnogima nije ni malo lako primeniti taktike da bi bili sigurni da njihov poluanonimni identitet na bitcoin mreži ne bude povezan sa legalnim identitetom u stvarnom svetu.

Bitcoin je otvoren sistem. On je javna baza podataka koju svako može da proučava i analizira. Znači, svaka transakcija koja je upisana u tu bazu kroz dokaz rada (proof-of-work) postojaće i biće otkrivena dokle god bitcoin postoji, što znači - zauvek. Ne primenjivati najbolje prakse privatnosti može imati štetne posledice u dalekoj budućnosti.

Privatnost, kao sigurnost, je proces koji je težak, ali nije nemoguć. Alatke nastavljaju da se razvijaju koje čuvaju privatnost kad se koristi bitcoin and srećom mnoge od tih alatki su sve lakše za korišćenje. Nažalost ne postoji panacea u ovom pristupu. Mora se biti svesan svih kompromisa i usavršavati te prakse dok se one menjaju.

Najbolje prakse privatnosti

Kao i sve u bitcoinu, kontrola privatnosti je postepena, korak po korak, procedura. Naučiti i primeniti ove najbolje prakse zahteva strpljivost i odgovornost, tako da ne budite obeshrabreni ako vam se čini da je to sve previše. Svaki korak, koliko god bio mali, je korak u dobrom pravcu.

Koje korake preduzeti da bi uvećali svoju privatnost:

• Budite u vlasništvu sami svojih novčića
• Nikad ne ponavljajte korišćenje istih adresa
• Minimizirajte korišćenje servisa koji zahtevaju identitet (Know your customer - KYC)
• Minimizirajte sve izloženosti trećim licima
• Upravljajte svojim nodom
• Koristite Lightning mrežu za male transakcije
• Nemojte koristiti javne blok pretraživače za svoje transakcije
• Koristite metodu CoinJoin često i rano pri nabavljanju svojih novčića

Budite u vlasništvu sami svojih novčića: Ako ključevi nisu tvoji, onda nije ni bitcoin. Ako neko drugo drži vaš bitcoin za vas, oni znaju sve što se može znati: količinu, istoriju transakcija pa i sve buduće transakcije, itd. Preuzimanje vlasništva bitcoina u svoje ruke je prvi i najvažniji korak.

Nikad ne kroistite istu adresu dvaput: Ponavljanje adresa poništava privatnost pošiljalca i primaoca bitcoina. Ovo se treba izbegavati pod svaku cenu.

Minimizirajte korišćenje servisa koji zahtevaju identitet (KYC): Vezivati svoj legalni identitet za svoje bitcoin adrese je zlo koje se zahteva od strane mnogih državnih nadležnosti. Dok je efektivnost ovih zakona i regulacija disputabilno, posledice njihovog primenjivanja su uglavnom štetne po korisnicima. Ovo je očigledno pošto je česta pojava da se te informacije često izlivaju iz slabo obezbeđenih digitalnih servera. Ako izaberete da koristite KYC servise da bi nabavljali bitcoin, proučite i razumite odnos između vas i tog biznisa. Vi ste poverljivi tom biznisu za sve vaše lične podatke, pa i buduće obezbeđenje tih podataka. Ako i dalje zarađujete kroz fiat novčani sistem, mi preporučujemo da koristite samo bitcoin ekskluzivne servise koji vam dozvoljavaju da autamatski kupujete bitcoin s vremena na vreme. Ako zelite da potpuno da izbegnete KYC, pregledajte https://bitcoinqna.github.io/noKYConly/.

Minimizirajte sve izloženosti trećim licima: Poverljivost trećim licima je bezbednosna rupa (https://nakamotoinstitute.org/trusted-third-parties/). Ako možete biti poverljivi samo sebi, onda bi to tako trebalo da bude.

Upravljajte svojim nodom: Ako nod nije tvoj, onda nisu ni pravila. Upravljanje svojim nodom je suštinska potreba da bi se bitcoin koristio na privatan način. Svaka interakcija sa bitcoin mrežom je posrednjena nodom. Ako vi taj nod ne upravljate, čiji god nod koristite može da vidi sve što vi radite. Ova upustva (https://bitcoiner.guide/node/) su jako korisna da bi započeli proces korišćenja svog noda.

Koristite Lightning mrežu za male transakcije: Pošto Lightning protokol ne koristi glavnu bitcoin mrežu za trasakcije onda je i samim tim povećana privatnost korišćenja bez dodatnog truda. Iako je i dalje rano, oni apsolutno bezobzirni periodi Lightning mreže su verovatno daleko iza nas. Korišćenje Lightning-a za transakcije malih i srednjih veličina će vam pomoći da uvećate privatnost a da smanjite naplate svojih pojedinačnih bitcoin transakcija.

Nemojte koristiti javne blok pretraživače za svoje transakcije: Proveravanje adresa na javnim blok pretraživačima povezuje te adrese sa vašim IP podacima, koji se onda mogu koristiti da se otkrije vaš identitet. Softveri kao Umbrel i myNode vam omogućavaju da lako koristite sami svoj blok pretraživač. Ako morate koristiti javne pretraživače, uradite to uz VPN ili Tor.

Koristite CoinJoin često i rano pri nabavljanju svojih novčića: Pošto je bitcoin večan, primenjivanje saradničkih CoinJoin praksa će vam obezbediti privatnost u budućnosti. Dok su CoinJoin transakcije svakovrsne, softveri koji su laki za korišćenje već sad postoje koji mogu automatizovati ovu vrstu transakcija. Samourai Whirlpool (https://samouraiwallet.com/whirlpool) je odličan izbor za Android korisnike. Joinmarket (https://github.com/joinmarket-webui/jam) se može koristiti na vašem nodu. A servisi postoje koji pri snabdevanju vašeg bitcoina istog trenutka obave CoinJoin tranzakciju automatski.

Zaključak

Svi bi trebalo da se potrude da koriste bitcoin na što privatniji način. Privatnost nije isto što i tajanstvenost. Privatnost je ljudsko pravo i mi svi trebamo da branimo i primenljujemo to pravo. Teško je izbrisati postojeće informacije sa interneta; a izbrisati ih sa bitcoin baze podataka je nemoguće. Iako su daleko od savršenih, alatke postoje danas koje vam omogućavaju da najbolje prakse privatnosti i vi sami primenite. Mi smo vam naglasili neke od njih i - kroz poboljšanje u bitcoin protokolu kroz Taproot i Schnorr - one će postajati sve usavršenije.

Bitcoin postupci se ne mogu lako opisati korišćenjem tradicionalnim konceptima. Pitanja kao što su "Ko je vlasnik ovog novca?" ili "Odakle taj novac potiče?" postaju sve teža da se odgovore a u nekim okolnostima postaju potpuno beznačajna.

Satoši je dizajnirao bitcoin misleći na privatnost. Na nivou protokola svaka bitcoin transakcija je proces "topljenja" koji za sobom samo ostavlja heuristične mrvice hleba. Protokolu nije bitno odakle se pojavio bilo koji bitcoin ili satoši. Niti je njega briga ko je legalan identitet vlasnika. Protokolu je samo važno da li su digitalni potpisi validni. Dokle god je govor slobodan, potpisivanje poruka - privatno ili ne - ne sme biti kriminalan postupak.

Dodatni Resursi

This Month in Bitcoin Privacy | Janine

Hodl Privacy FAQ | 6102

Digital Privacy | 6102

UseWhirlpool.com | Bitcoin Q+A

Bitcoin Privacy Guide | Bitcoin Q+A

Ovaj članak napisan je u saradnji sa Matt Odellom, nezavisnim bitcoin istraživačem. Nađite njegove preporuke za privatnost na werunbtc.com

Originalni tekst

@ 33baa074:3bb3a297

Real-time monitoring of oil concentration in water The basic principle of oil in water sensor is to use the characteristic that oil will produce fluorescence under ultraviolet light, and measure the fluorescence intensity to infer the concentration of oil. The sensor uses ultraviolet light as the excitation light source to illuminate the water sample to be tested. The oil absorbs ultraviolet light and excites fluorescence. The fluorescence signal is received by the photo detector and converted into an electrical signal, and then the strength of the electrical signal is measured to determine the concentration of oil in the water sample, so as to achieve real-time monitoring of the concentration of oil in the water. Multi-scenario water quality monitoring Water source water quality monitoring It can be used to monitor the water quality of water sources. By continuously monitoring the oil in the water source, the pollution source can be found in time, thereby ensuring the safety of drinking water and water supply.

Sewage treatment plant discharge monitoring Sewage treatment plants may produce oily wastewater in the process of treating sewage. The oil-in-water sensor can monitor the water quality of its discharge to ensure that it meets the discharge standards and avoids secondary pollution to the environment.

Monitoring of water bodies such as rivers and lakes Water bodies such as rivers and lakes may be polluted by oil substances, such as ship leakage and industrial wastewater discharge. This sensor can monitor the water quality of these water bodies, evaluate the pollution status, and provide a basis for pollution control.

Aquaculture monitoring The online oil-in-water monitor (including oil-in-water sensor) can transmit monitoring data in real time to help farmers understand the water quality. Farmers can use it to understand the oil content in the water body in real time, and reasonably release it according to the needs of fish to improve the growth rate and health level of fish; it can also timely detect abnormal conditions in the water body, such as oil pollution and bacterial growth, and take corresponding measures to avoid the occurrence of diseases and reduce breeding costs and risks; at the same time, it helps farmers better understand the growth of fish, reasonably arrange fishing time, avoid overfishing and resource depletion, and promote the sustainable use of aquatic resources.

Early warning and emergency response It has real-time monitoring and early warning functions, and can issue an alarm in time when abnormal conditions of oil substances in the water body (such as exceeding the pee-set safety threshold) are found, providing valuable time for emergency response and reducing losses caused by pollution.

Assisting scientific research The monitoring data of the sensor can be used in scientific research fields such as ecology and environmental chemistry, helping researchers to gain a deeper understanding of the distribution, migration and transformation of oil substances in water bodies, and provide a scientific basis for environmental protection and governance.

Monitoring of pollution sources and environmental changes By detecting oil substances in water bodies, the location of pollution sources and the types of pollutants can be determined, providing a basis for finding and controlling pollution sources; it can also monitor oil pollutants in water bodies to understand the impact of environmental changes on water bodies and take timely measures to protect water sources.

@ 94a6a78a:0ddf320e

Nostr is a revolutionary protocol that enables decentralized, censorship-resistant communication. Unlike traditional social networks controlled by corporations, Nostr operates without central servers or gatekeepers. This openness makes it incredibly powerful—but also means its success depends entirely on users, developers, and relay operators.

If you believe in free speech, decentralization, and an open internet, there are many ways to support and strengthen the Nostr ecosystem. Whether you're a casual user, a developer, or someone looking to contribute financially, every effort helps build a more robust network.

Here’s how you can get involved and make a difference.

---

1️⃣ Use Nostr Daily

The simplest and most effective way to contribute to Nostr is by using it regularly. The more active users, the stronger and more valuable the network becomes.

✅ Post, comment, and zap (send micro-payments via Bitcoin’s Lightning Network) to keep conversations flowing.\ ✅ Engage with new users and help them understand how Nostr works.\ ✅ Try different Nostr clients like Damus, Amethyst, Snort, or Primal and provide feedback to improve the experience.

Your activity keeps the network alive and helps encourage more developers and relay operators to invest in the ecosystem.

---

2️⃣ Run Your Own Nostr Relay

Relays are the backbone of Nostr, responsible for distributing messages across the network. The more independent relays exist, the stronger and more censorship-resistant Nostr becomes.

✅ Set up your own relay to help decentralize the network further.\ ✅ Experiment with relay configurations and different performance optimizations.\ ✅ Offer public or private relay services to users looking for high-quality infrastructure.

If you're not technical, you can still support relay operators by subscribing to a paid relay or donating to open-source relay projects.

---

3️⃣ Support Paid Relays & Infrastructure

Free relays have helped Nostr grow, but they struggle with spam, slow speeds, and sustainability issues. Paid relays help fund better infrastructure, faster message delivery, and a more reliable experience.

✅ Subscribe to a paid relay to help keep it running.\ ✅ Use premium services like media hosting (e.g., Azzamo Blossom) to decentralize content storage.\ ✅ Donate to relay operators who invest in long-term infrastructure.

By funding Nostr’s decentralized backbone, you help ensure its longevity and reliability.

---

4️⃣ Zap Developers, Creators & Builders

Many people contribute to Nostr without direct financial compensation—developers who build clients, relay operators, educators, and content creators. You can support them with zaps! ⚡

✅ Find developers working on Nostr projects and send them a zap.\ ✅ Support content creators and educators who spread awareness about Nostr.\ ✅ Encourage builders by donating to open-source projects.

Micro-payments via the Lightning Network make it easy to directly support the people who make Nostr better.

---

5️⃣ Develop New Nostr Apps & Tools

If you're a developer, you can build on Nostr’s open protocol to create new apps, bots, or tools. Nostr is permissionless, meaning anyone can develop for it.

✅ Create new Nostr clients with unique features and user experiences.\ ✅ Build bots or automation tools that improve engagement and usability.\ ✅ Experiment with decentralized identity, authentication, and encryption to make Nostr even stronger.

With no corporate gatekeepers, your projects can help shape the future of decentralized social media.

---

6️⃣ Promote & Educate Others About Nostr

Adoption grows when more people understand and use Nostr. You can help by spreading awareness and creating educational content.

✅ Write blogs, guides, and tutorials explaining how to use Nostr.\ ✅ Make videos or social media posts introducing new users to the protocol.\ ✅ Host discussions, Twitter Spaces, or workshops to onboard more people.

The more people understand and trust Nostr, the stronger the ecosystem becomes.

---

7️⃣ Support Open-Source Nostr Projects

Many Nostr tools and clients are built by volunteers, and open-source projects thrive on community support.

✅ Contribute code to existing Nostr projects on GitHub.\ ✅ Report bugs and suggest features to improve Nostr clients.\ ✅ Donate to developers who keep Nostr free and open for everyone.

If you're not a developer, you can still help with testing, translations, and documentation to make projects more accessible.

---

🚀 Every Contribution Strengthens Nostr

Whether you:

✔️ Post and engage daily\ ✔️ Zap creators and developers\ ✔️ Run or support relays\ ✔️ Build new apps and tools\ ✔️ Educate and onboard new users

Every action helps make Nostr more resilient, decentralized, and unstoppable.

Nostr isn’t just another social network—it’s a movement toward a free and open internet. If you believe in digital freedom, privacy, and decentralization, now is the time to get involved.

@ fd208ee8:0fd927c1

E-cash are coupons or tokens for Bitcoin, or Bitcoin debt notes that the mint issues. The e-cash states, essentially, "IoU 2900 sats".

They're redeemable for Bitcoin on Lightning (hard money), and therefore can be used as cash (softer money), so long as the mint has a good reputation. That means that they're less fungible than Lightning because the e-cash from one mint can be more or less valuable than the e-cash from another. If a mint is buggy, offline, or disappears, then the e-cash is unreedemable.

It also means that e-cash is more anonymous than Lightning, and that the sender and receiver's wallets don't need to be online, to transact. Nutzaps now add the possibility of parking transactions one level farther out, on a relay. The same relays that cannot keep npub profiles and follow lists consistent will now do monetary transactions.

What we then have is * a transaction on a relay that triggers * a transaction on a mint that triggers * a transaction on Lightning that triggers * a transaction on Bitcoin.

Which means that every relay that stores the nuts is part of a wildcat banking system. Which is fine, but relay operators should consider whether they wish to carry the associated risks and liabilities. They should also be aware that they should implement the appropriate features in their relay, such as expiration tags (nuts rot after 2 weeks), and to make sure that only expired nuts are deleted.

There will be plenty of specialized relays for this, so don't feel pressured to join in, and research the topic carefully, for yourself.

https://github.com/nostr-protocol/nips/blob/master/60.md

@ 0fa80bd3:ea7325de

intro

The Russian state made me a Bitcoiner. In 1991, it devalued my grandmother's hard-earned savings. She worked tirelessly in the kitchen of a dining car on the Moscow–Warsaw route. Everything she had saved for my sister and me to attend university vanished overnight. This story is similar to what many experienced, including Wences Casares. The pain and injustice of that time became my first lessons about the fragility of systems and the value of genuine, incorruptible assets, forever changing my perception of money and my trust in government promises.

In 2014, I was living in Moscow, running a trading business, and frequently traveling to China. One day, I learned about the Cypriot banking crisis and the possibility of moving money through some strange thing called Bitcoin. At the time, I didn’t give it much thought. Returning to the idea six months later, as a business-oriented geek, I eagerly began studying the topic and soon dove into it seriously.

I spent half a year reading articles on a local online journal, BitNovosti, actively participating in discussions, and eventually joined the editorial team as a translator. That’s how I learned about whitepapers, decentralization, mining, cryptographic keys, and colored coins. About Satoshi Nakamoto, Silk Road, Mt. Gox, and BitcoinTalk. Over time, I befriended the journal’s owner and, leveraging my management experience, later became an editor. I was drawn to the crypto-anarchist stance and commitment to decentralization principles. We wrote about the economic, historical, and social preconditions for Bitcoin’s emergence, and it was during this time that I fully embraced the idea.

It got to the point where I sold my apartment and, during the market's downturn, bought 50 bitcoins, just after the peak price of $1,200 per coin. That marked the beginning of my first crypto winter. As an editor, I organized workflows, managed translators, developed a YouTube channel, and attended conferences in Russia and Ukraine. That’s how I learned about Wences Casares and even wrote a piece about him. I also met Mikhail Chobanyan (Ukrainian exchange Kuna), Alexander Ivanov (Waves project), Konstantin Lomashuk (Lido project), and, of course, Vitalik Buterin. It was a time of complete immersion, 24/7, and boundless hope.

After moving to the United States, I expected the industry to grow rapidly, attended events, but the introduction of BitLicense froze the industry for eight years. By 2017, it became clear that the industry was shifting toward gambling and creating tokens for the sake of tokens. I dismissed this idea as unsustainable. Then came a new crypto spring with the hype around beautiful NFTs – CryptoPunks and apes.

I made another attempt – we worked on a series called Digital Nomad Country Club, aimed at creating a global project. The proceeds from selling images were intended to fund the development of business tools for people worldwide. However, internal disagreements within the team prevented us from completing the project.

With Trump’s arrival in 2025, hope was reignited. I decided that it was time to create a project that society desperately needed. As someone passionate about history, I understood that destroying what exists was not the solution, but leaving everything as it was also felt unacceptable. You can’t destroy the system, as the fiery crypto-anarchist voices claimed.

With an analytical mindset (IQ 130) and a deep understanding of the freest societies, I realized what was missing—not only in Russia or the United States but globally—a Bitcoin-native system for tracking debts and financial interactions. This could return control of money to ordinary people and create horizontal connections parallel to state systems. My goal was to create, if not a Bitcoin killer app, then at least to lay its foundation.

At the inauguration event in New York, I rediscovered the Nostr project. I realized it was not only technologically simple and already quite popular but also perfectly aligned with my vision. For the past month and a half, using insights and experience gained since 2014, I’ve been working full-time on this project.

@ e3ba5e1a:5e433365

I got into a friendly discussion on X regarding health insurance. The specific question was how to deal with health insurance companies (presumably unfairly) denying claims? My answer, as usual: get government out of it!

The US healthcare system is essentially the worst of both worlds:

• Unlike full single payer, individuals incur high costs
• Unlike a true free market, regulation causes increases in costs and decreases competition among insurers

I'm firmly on the side of moving towards the free market. (And I say that as someone living under a single payer system now.) Here's what I would do:

• Get rid of tax incentives that make health insurance tied to your employer, giving individuals back proper freedom of choice.
• Reduce regulations significantly.

• In the short term, some people will still get rejected claims and other obnoxious behavior from insurance companies. We address that in two ways:

  1. Due to reduced regulations, new insurance companies will be able to enter the market offering more reliable coverage and better rates, and people will flock to them because they have the freedom to make their own choices.
  2. Sue the asses off of companies that reject claims unfairly. And ideally, as one of the few legitimate roles of government in all this, institute new laws that limit the ability of fine print to allow insurers to escape their responsibilities. (I'm hesitant that the latter will happen due to the incestuous relationship between Congress/regulators and insurers, but I can hope.)

Will this magically fix everything overnight like politicians normally promise? No. But it will allow the market to return to a healthy state. And I don't think it will take long (order of magnitude: 5-10 years) for it to come together, but that's just speculation.

And since there's a high correlation between those who believe government can fix problems by taking more control and demanding that only credentialed experts weigh in on a topic (both points I strongly disagree with BTW): I'm a trained actuary and worked in the insurance industry, and have directly seen how government regulation reduces competition, raises prices, and harms consumers.

And my final point: I don't think any prior art would be a good comparison for deregulation in the US, it's such a different market than any other country in the world for so many reasons that lessons wouldn't really translate. Nonetheless, I asked Grok for some empirical data on this, and at best the results of deregulation could be called "mixed," but likely more accurately "uncertain, confused, and subject to whatever interpretation anyone wants to apply."

https://x.com/i/grok/share/Zc8yOdrN8lS275hXJ92uwq98M

@ 91bea5cd:1df4451c

Definição de ULID:

Timestamp 48 bits, Aleatoriedade 80 bits Sendo Timestamp 48 bits inteiro, tempo UNIX em milissegundos, Não ficará sem espaço até o ano 10889 d.C. e Aleatoriedade 80 bits, Fonte criptograficamente segura de aleatoriedade, se possível.

Gerar ULID

```sql

CREATE EXTENSION IF NOT EXISTS pgcrypto;

CREATE FUNCTION generate_ulid() RETURNS TEXT AS $$ DECLARE -- Crockford's Base32 encoding BYTEA = '0123456789ABCDEFGHJKMNPQRSTVWXYZ'; timestamp BYTEA = E'\000\000\000\000\000\000'; output TEXT = '';

unix_time BIGINT; ulid BYTEA; BEGIN -- 6 timestamp bytes unix_time = (EXTRACT(EPOCH FROM CLOCK_TIMESTAMP()) * 1000)::BIGINT; timestamp = SET_BYTE(timestamp, 0, (unix_time >> 40)::BIT(8)::INTEGER); timestamp = SET_BYTE(timestamp, 1, (unix_time >> 32)::BIT(8)::INTEGER); timestamp = SET_BYTE(timestamp, 2, (unix_time >> 24)::BIT(8)::INTEGER); timestamp = SET_BYTE(timestamp, 3, (unix_time >> 16)::BIT(8)::INTEGER); timestamp = SET_BYTE(timestamp, 4, (unix_time >> 8)::BIT(8)::INTEGER); timestamp = SET_BYTE(timestamp, 5, unix_time::BIT(8)::INTEGER);

-- 10 entropy bytes ulid = timestamp || gen_random_bytes(10);

-- Encode the timestamp output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 0) & 224) >> 5)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 0) & 31))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 1) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 1) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(ulid, 2) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 2) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 2) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(ulid, 3) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 3) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(ulid, 4) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 4) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 4) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(ulid, 5) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 5) & 31)));

-- Encode the entropy output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 6) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 6) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(ulid, 7) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 7) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 7) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(ulid, 8) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 8) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(ulid, 9) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 9) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 9) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(ulid, 10) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 10) & 31))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 11) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 11) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(ulid, 12) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 12) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 12) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(ulid, 13) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 13) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(ulid, 14) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 14) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(ulid, 14) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(ulid, 15) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(ulid, 15) & 31)));

RETURN output; END $$ LANGUAGE plpgsql VOLATILE; ```

ULID TO UUID

```sql CREATE OR REPLACE FUNCTION parse_ulid(ulid text) RETURNS bytea AS $$ DECLARE -- 16byte bytes bytea = E'\x00000000 00000000 00000000 00000000'; v char[]; -- Allow for O(1) lookup of index values dec integer[] = ARRAY[ 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 1, 18, 19, 1, 20, 21, 0, 22, 23, 24, 25, 26, 255, 27, 28, 29, 30, 31, 255, 255, 255, 255, 255, 255, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 1, 18, 19, 1, 20, 21, 0, 22, 23, 24, 25, 26, 255, 27, 28, 29, 30, 31 ]; BEGIN IF NOT ulid ~* '^[0-7][0-9ABCDEFGHJKMNPQRSTVWXYZ]{25}$' THEN RAISE EXCEPTION 'Invalid ULID: %', ulid; END IF;

v = regexp_split_to_array(ulid, '');

-- 6 bytes timestamp (48 bits) bytes = SET_BYTE(bytes, 0, (dec[ASCII(v[1])] << 5) | dec[ASCII(v[2])]); bytes = SET_BYTE(bytes, 1, (dec[ASCII(v[3])] << 3) | (dec[ASCII(v[4])] >> 2)); bytes = SET_BYTE(bytes, 2, (dec[ASCII(v[4])] << 6) | (dec[ASCII(v[5])] << 1) | (dec[ASCII(v[6])] >> 4)); bytes = SET_BYTE(bytes, 3, (dec[ASCII(v[6])] << 4) | (dec[ASCII(v[7])] >> 1)); bytes = SET_BYTE(bytes, 4, (dec[ASCII(v[7])] << 7) | (dec[ASCII(v[8])] << 2) | (dec[ASCII(v[9])] >> 3)); bytes = SET_BYTE(bytes, 5, (dec[ASCII(v[9])] << 5) | dec[ASCII(v[10])]);

-- 10 bytes of entropy (80 bits); bytes = SET_BYTE(bytes, 6, (dec[ASCII(v[11])] << 3) | (dec[ASCII(v[12])] >> 2)); bytes = SET_BYTE(bytes, 7, (dec[ASCII(v[12])] << 6) | (dec[ASCII(v[13])] << 1) | (dec[ASCII(v[14])] >> 4)); bytes = SET_BYTE(bytes, 8, (dec[ASCII(v[14])] << 4) | (dec[ASCII(v[15])] >> 1)); bytes = SET_BYTE(bytes, 9, (dec[ASCII(v[15])] << 7) | (dec[ASCII(v[16])] << 2) | (dec[ASCII(v[17])] >> 3)); bytes = SET_BYTE(bytes, 10, (dec[ASCII(v[17])] << 5) | dec[ASCII(v[18])]); bytes = SET_BYTE(bytes, 11, (dec[ASCII(v[19])] << 3) | (dec[ASCII(v[20])] >> 2)); bytes = SET_BYTE(bytes, 12, (dec[ASCII(v[20])] << 6) | (dec[ASCII(v[21])] << 1) | (dec[ASCII(v[22])] >> 4)); bytes = SET_BYTE(bytes, 13, (dec[ASCII(v[22])] << 4) | (dec[ASCII(v[23])] >> 1)); bytes = SET_BYTE(bytes, 14, (dec[ASCII(v[23])] << 7) | (dec[ASCII(v[24])] << 2) | (dec[ASCII(v[25])] >> 3)); bytes = SET_BYTE(bytes, 15, (dec[ASCII(v[25])] << 5) | dec[ASCII(v[26])]);

RETURN bytes; END $$ LANGUAGE plpgsql IMMUTABLE;

CREATE OR REPLACE FUNCTION ulid_to_uuid(ulid text) RETURNS uuid AS $$ BEGIN RETURN encode(parse_ulid(ulid), 'hex')::uuid; END $$ LANGUAGE plpgsql IMMUTABLE; ```

UUID to ULID

```sql CREATE OR REPLACE FUNCTION uuid_to_ulid(id uuid) RETURNS text AS $$ DECLARE encoding bytea = '0123456789ABCDEFGHJKMNPQRSTVWXYZ'; output text = ''; uuid_bytes bytea = uuid_send(id); BEGIN

-- Encode the timestamp output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 0) & 224) >> 5)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 0) & 31))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 1) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 1) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 2) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 2) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 2) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 3) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 3) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 4) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 4) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 4) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 5) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 5) & 31)));

-- Encode the entropy output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 6) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 6) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 7) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 7) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 7) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 8) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 8) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 9) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 9) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 9) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 10) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 10) & 31))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 11) & 248) >> 3)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 11) & 7) << 2) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 12) & 192) >> 6))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 12) & 62) >> 1)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 12) & 1) << 4) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 13) & 240) >> 4))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 13) & 15) << 1) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 14) & 128) >> 7))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 14) & 124) >> 2)); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, ((GET_BYTE(uuid_bytes, 14) & 3) << 3) | ((GET_BYTE(uuid_bytes, 15) & 224) >> 5))); output = output || CHR(GET_BYTE(encoding, (GET_BYTE(uuid_bytes, 15) & 31)));

RETURN output; END $$ LANGUAGE plpgsql IMMUTABLE; ```

Gera 11 Digitos aleatórios: YBKXG0CKTH4

```sql -- Cria a extensão pgcrypto para gerar uuid CREATE EXTENSION IF NOT EXISTS pgcrypto;

-- Cria a função para gerar ULID CREATE OR REPLACE FUNCTION gen_lrandom() RETURNS TEXT AS $$ DECLARE ts_millis BIGINT; ts_chars TEXT; random_bytes BYTEA; random_chars TEXT; base32_chars TEXT := '0123456789ABCDEFGHJKMNPQRSTVWXYZ'; i INT; BEGIN -- Pega o timestamp em milissegundos ts_millis := FLOOR(EXTRACT(EPOCH FROM clock_timestamp()) * 1000)::BIGINT;

-- Converte o timestamp para base32
ts_chars := '';
FOR i IN REVERSE 0..11 LOOP
    ts_chars := ts_chars || substr(base32_chars, ((ts_millis >> (5 * i)) & 31) + 1, 1);
END LOOP;

-- Gera 10 bytes aleatórios e converte para base32
random_bytes := gen_random_bytes(10);
random_chars := '';
FOR i IN 0..9 LOOP
    random_chars := random_chars || substr(base32_chars, ((get_byte(random_bytes, i) >> 3) & 31) + 1, 1);
    IF i < 9 THEN
        random_chars := random_chars || substr(base32_chars, (((get_byte(random_bytes, i) & 7) << 2) | (get_byte(random_bytes, i + 1) >> 6)) & 31 + 1, 1);
    ELSE
        random_chars := random_chars || substr(base32_chars, ((get_byte(random_bytes, i) & 7) << 2) + 1, 1);
    END IF;
END LOOP;

-- Concatena o timestamp e os caracteres aleatórios
RETURN ts_chars || random_chars;

END; $$ LANGUAGE plpgsql; ```

Exemplo de USO

```sql -- Criação da extensão caso não exista CREATE EXTENSION IF NOT EXISTS pgcrypto; -- Criação da tabela pessoas CREATE TABLE pessoas ( ID UUID DEFAULT gen_random_uuid ( ) PRIMARY KEY, nome TEXT NOT NULL );

-- Busca Pessoa na tabela SELECT * FROM "pessoas" WHERE uuid_to_ulid ( ID ) = '252FAC9F3V8EF80SSDK8PXW02F'; ```

Fontes

• https://github.com/scoville/pgsql-ulid
• https://github.com/geckoboard/pgulid

@ e3ba5e1a:5e433365

President Trump has started rolling out his tariffs, something I blogged about in November. People are talking about these tariffs a lot right now, with many people (correctly) commenting on how consumers will end up with higher prices as a result of these tariffs. While that part is true, I’ve seen a lot of people taking it to the next, incorrect step: that consumers will pay the entirety of the tax. I put up a poll on X to see what people thought, and while the right answer got a lot of votes, it wasn't the winner.

For purposes of this blog post, our ultimate question will be the following:

• Suppose apples currently sell for $1 each in the entire United States.
• There are domestic sellers and foreign sellers of apples, all receiving the same price.
• There are no taxes or tariffs on the purchase of apples.
• The question is: if the US federal government puts a $0.50 import tariff per apple, what will be the change in the following:
• Number of apples bought in the US
• Price paid by buyers for apples in the US
• Post-tax price received by domestic apple producers
• Post-tax price received by foreign apple producers

Before we can answer that question, we need to ask an easier, first question: before instituting the tariff, why do apples cost $1?

And finally, before we dive into the details, let me provide you with the answers to the ultimate question. I recommend you try to guess these answers before reading this, and if you get it wrong, try to understand why:

1. The number of apples bought will go down
2. The buyers will pay more for each apple they buy, but not the full amount of the tariff
3. Domestic apple sellers will receive a higher price per apple
4. Foreign apple sellers will receive a lower price per apple, but not lowered by the full amount of the tariff

In other words, regardless of who sends the payment to the government, both taxed parties (domestic buyers and foreign sellers) will absorb some of the costs of the tariff, while domestic sellers will benefit from the protectionism provided by tariffs and be able to sell at a higher price per unit.

Marginal benefit

All of the numbers discussed below are part of a helper Google Sheet I put together for this analysis. Also, apologies about the jagged lines in the charts below, I hadn’t realized before starting on this that there are some difficulties with creating supply and demand charts in Google Sheets.

Let’s say I absolutely love apples, they’re my favorite food. How much would I be willing to pay for a single apple? You might say “$1, that’s the price in the supermarket,” and in many ways you’d be right. If I walk into supermarket A, see apples on sale for $50, and know that I can buy them at supermarket B for $1, I’ll almost certainly leave A and go buy at B.

But that’s not what I mean. What I mean is: how high would the price of apples have to go everywhere so that I’d no longer be willing to buy a single apple? This is a purely personal, subjective opinion. It’s impacted by how much money I have available, other expenses I need to cover, and how much I like apples. But let’s say the number is $5.

How much would I be willing to pay for another apple? Maybe another $5. But how much am I willing to pay for the 1,000th apple? 10,000th? At some point, I’ll get sick of apples, or run out of space to keep the apples, or not be able to eat, cook, and otherwise preserve all those apples before they rot.

The point being: I’ll be progressively willing to spend less and less money for each apple. This form of analysis is called marginal benefit: how much benefit (expressed as dollars I’m willing to spend) will I receive from each apple? This is a downward sloping function: for each additional apple I buy (quantity demanded), the price I’m willing to pay goes down. This is what gives my personal demand curve. And if we aggregate demand curves across all market participants (meaning: everyone interested in buying apples), we end up with something like this:

Assuming no changes in people’s behavior and other conditions in the market, this chart tells us how many apples will be purchased by our buyers at each price point between $0.50 and $5. And ceteris paribus (all else being equal), this will continue to be the demand curve for apples.

Marginal cost

Demand is half the story of economics. The other half is supply, or: how many apples will I sell at each price point? Supply curves are upward sloping: the higher the price, the more a person or company is willing and able to sell a product.

Let’s understand why. Suppose I have an apple orchard. It’s a large property right next to my house. With about 2 minutes of effort, I can walk out of my house, find the nearest tree, pick 5 apples off the tree, and call it a day. 5 apples for 2 minutes of effort is pretty good, right?

Yes, there was all the effort necessary to buy the land, and plant the trees, and water them… and a bunch more than I likely can’t even guess at. We’re going to ignore all of that for our analysis, because for short-term supply-and-demand movement, we can ignore these kinds of sunk costs. One other simplification: in reality, supply curves often start descending before ascending. This accounts for achieving efficiencies of scale after the first number of units purchased. But since both these topics are unneeded for understanding taxes, I won’t go any further.

Anyway, back to my apple orchard. If someone offers me $0.50 per apple, I can do 2 minutes of effort and get $2.50 in revenue, which equates to a $75/hour wage for me. I’m more than happy to pick apples at that price!

However, let’s say someone comes to buy 10,000 apples from me instead. I no longer just walk out to my nearest tree. I’m going to need to get in my truck, drive around, spend the day in the sun, pay for gas, take a day off of my day job (let’s say it pays me $70/hour). The costs go up significantly. Let’s say it takes 5 days to harvest all those apples myself, it costs me $100 in fuel and other expenses, and I lose out on my $70/hour job for 5 days. We end up with:

• Total expenditure: $100 + $70 * 8 hours a day * 5 days \== $2900
• Total revenue: $5000 (10,000 apples at $0.50 each)
• Total profit: $2100

So I’m still willing to sell the apples at this price, but it’s not as attractive as before. And as the number of apples purchased goes up, my costs keep increasing. I’ll need to spend more money on fuel to travel more of my property. At some point I won’t be able to do the work myself anymore, so I’ll need to pay others to work on the farm, and they’ll be slower at picking apples than me (less familiar with the property, less direct motivation, etc.). The point being: at some point, the number of apples can go high enough that the $0.50 price point no longer makes me any money.

This kind of analysis is called marginal cost. It refers to the additional amount of expenditure a seller has to spend in order to produce each additional unit of the good. Marginal costs go up as quantity sold goes up. And like demand curves, if you aggregate this data across all sellers, you get a supply curve like this:

Equilibrium price

We now know, for every price point, how many apples buyers will purchase, and how many apples sellers will sell. Now we find the equilibrium: where the supply and demand curves meet. This point represents where the marginal benefit a buyer would receive from the next buyer would be less than the cost it would take the next seller to make it. Let’s see it in a chart:

You’ll notice that these two graphs cross at the $1 price point, where 63 apples are both demanded (bought by consumers) and supplied (sold by producers). This is our equilibrium price. We also have a visualization of the surplus created by these trades. Everything to the left of the equilibrium point and between the supply and demand curves represents surplus: an area where someone is receiving something of more value than they give. For example:

• When I bought my first apple for $1, but I was willing to spend $5, I made $4 of consumer surplus. The consumer portion of the surplus is everything to the left of the equilibrium point, between the supply and demand curves, and above the equilibrium price point.
• When a seller sells his first apple for $1, but it only cost $0.50 to produce it, the seller made $0.50 of producer surplus. The producer portion of the surplus is everything to the left of the equilibrium point, between the supply and demand curves, and below the equilibrium price point.

Another way of thinking of surplus is “every time someone got a better price than they would have been willing to take.”

OK, with this in place, we now have enough information to figure out how to price in the tariff, which we’ll treat as a negative externality.

Modeling taxes

Alright, the government has now instituted a $0.50 tariff on every apple sold within the US by a foreign producer. We can generally model taxes by either increasing the marginal cost of each unit sold (shifting the supply curve up), or by decreasing the marginal benefit of each unit bought (shifting the demand curve down). In this case, since only some of the producers will pay the tax, it makes more sense to modify the supply curve.

First, let’s see what happens to the foreign seller-only supply curve when you add in the tariff:

With the tariff in place, for each quantity level, the price at which the seller will sell is $0.50 higher than before the tariff. That makes sense: if I was previously willing to sell my 82nd apple for $3, I would now need to charge $3.50 for that apple to cover the cost of the tariff. We see this as the tariff “pushing up” or “pushing left” the original supply curve.

We can add this new supply curve to our existing (unchanged) supply curve for domestic-only sellers, and we end up with a result like this:

The total supply curve adds up the individual foreign and domestic supply curves. At each price point, we add up the total quantity each group would be willing to sell to determine the total quantity supplied for each price point. Once we have that cumulative supply curve defined, we can produce an updated supply-and-demand chart including the tariff:

As we can see, the equilibrium has shifted:

• The equilibrium price paid by consumers has risen from $1 to $1.20.
• The total number of apples purchased has dropped from 63 apples to 60 apples.
• Consumers therefore received 3 less apples. They spent $72 for these 60 apples, whereas previously they spent $63 for 3 more apples, a definite decrease in consumer surplus.
• Foreign producers sold 36 of those apples (see the raw data in the linked Google Sheet), for a gross revenue of $43.20. However, they also need to pay the tariff to the US government, which accounts for $18, meaning they only receive $25.20 post-tariff. Previously, they sold 42 apples at $1 each with no tariff to be paid, meaning they took home $42.
• Domestic producers sold the remaining 24 apples at $1.20, giving them a revenue of $28.80. Since they don’t pay the tariff, they take home all of that money. By contrast, previously, they sold 21 apples at $1, for a take-home of $21.
• The government receives $0.50 for each of the 60 apples sold, or in other words receives $30 in revenue it wouldn’t have received otherwise.

We could be more specific about the surpluses, and calculate the actual areas for consumer surplus, producer surplus, inefficiency from the tariff, and government revenue from the tariff. But I won’t bother, as those calculations get slightly more involved. Instead, let’s just look at the aggregate outcomes:

• Consumers were unquestionably hurt. Their price paid went up by $0.20 per apple, and received less apples.
• Foreign producers were also hurt. Their price received went down from the original $1 to the new post-tariff price of $1.20, minus the $0.50 tariff. In other words: foreign producers only receive $0.70 per apple now. This hurt can be mitigated by shifting sales to other countries without a tariff, but the pain will exist regardless.
• Domestic producers scored. They can sell less apples and make more revenue doing it.
• And the government walked away with an extra $30.

Hopefully you now see the answer to the original questions. Importantly, while the government imposed a $0.50 tariff, neither side fully absorbed that cost. Consumers paid a bit more, foreign producers received a bit less. The exact details of how that tariff was split across the groups is mediated by the relevant supply and demand curves of each group. If you want to learn more about this, the relevant search term is “price elasticity,” or how much a group’s quantity supplied or demanded will change based on changes in the price.

Other taxes

Most taxes are some kind of a tax on trade. Tariffs on apples is an obvious one. But the same applies to income tax (taxing the worker for the trade of labor for money) or payroll tax (same thing, just taxing the employer instead). Interestingly, you can use the same model for analyzing things like tax incentives. For example, if the government decided to subsidize domestic apple production by giving the domestic producers a $0.50 bonus for each apple they sell, we would end up with a similar kind of analysis, except instead of the foreign supply curve shifting up, we’d see the domestic supply curve shifting down.

And generally speaking, this is what you’ll always see with government involvement in the economy. It will result in disrupting an existing equilibrium, letting the market readjust to a new equilibrium, and incentivization of some behavior, causing some people to benefit and others to lose out. We saw with the apple tariff, domestic producers and the government benefited while others lost.

You can see the reverse though with tax incentives. If I give a tax incentive of providing a deduction (not paying income tax) for preschool, we would end up with:

• Government needs to make up the difference in tax revenue, either by raising taxes on others or printing more money (leading to inflation). Either way, those paying the tax or those holding government debased currency will pay a price.
• Those people who don’t use the preschool deduction will receive no benefit, so they simply pay a cost.
• Those who do use the preschool deduction will end up paying less on tax+preschool than they would have otherwise.

This analysis is fully amoral. It’s not saying whether providing subsidized preschool is a good thing or not, it simply tells you where the costs will be felt, and points out that such government interference in free economic choice does result in inefficiencies in the system. Once you have that knowledge, you’re more well educated on making a decision about whether the costs of government intervention are worth the benefits.

@ 9e69e420:d12360c2

Federal employees must remove pronouns from email signatures by the end of the day. This directive comes from internal memos tied to two executive orders signed by Donald Trump. The orders target diversity and equity programs within the government.

CDC, Department of Transportation, and Department of Energy employees were affected. Staff were instructed to make changes in line with revised policy prohibiting certain language.

One CDC employee shared frustration, stating, “In my decade-plus years at CDC, I've never been told what I can and can't put in my email signature.” The directive is part of a broader effort to eliminate DEI initiatives from federal discourse.

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na dvadesetjedan.com

Autor: Vijay Boyapati / Prevod na hrvatski: Matija

---

Sa zadnjim cijenama koje je bitcoin dosegao 2017., optimističan scenarij za ulagače se možda čini toliko očitim da ga nije potrebno niti spominjati. Alternativno, možda se nekome čini glupo ulagati u digitalnu vrijednost koja ne počiva na nijednom fizičkom dobru ili vladi i čiji porast cijene su neki usporedili sa manijom tulipana ili dot-com balonom. Nijedno nije točno; optimističan scenarij za Bitcoin je uvjerljiv, ali ne i očit. Postoje značajni rizici kod ulaganja u Bitcoin, no, kao što planiram pokazati, postoji i ogromna prilika.

Geneza

Nikad u povijesti svijeta nije bilo moguće napraviti transfer vrijednosti među fizički udaljenim ljudima bez posrednika, poput banke ili vlade. 2008. godine, anonimni Satoshi Nakamoto je objavio 8 stranica rješenja na dugo nerješivi računalski problem poznat kao “Problem Bizantskog Generala.” Njegovo rješenje i sustav koji je izgradio - Bitcoin - dozvolio je, prvi put ikad, da se vrijednost prenosi brzo i daleko, bez ikakvih posrednika ili povjerenja. Implikacije kreacije Bitcoina su toliko duboke, ekonomski i računalski, da bi Nakamoto trebao biti prva osoba nominirana za Nobelovu nagradu za ekonomiju i Turingovu nagradu.

Za ulagače, važna činjenica izuma Bitcoina (mreže i protokola) je stvaranje novog oskudnog digitalnog dobra - bitcoina (monetarne jedinice). Bitcoini su prenosivi digitalni “novčići” (tokeni), proizvedeni na Bitcoin mreži kroz proces nazvan “rudarenje” (mining). Rudarenje Bitcoina je ugrubo usporedivo sa rudarenjem zlata, uz bitnu razliku da proizvodnja bitcoina prati unaprijed osmišljeni i predvidivi raspored. Samo 21 milijun bitcoina će ikad postojati, i većina (2017., kada je ovaj tekst napisan) su već izrudareni. Svake četiri godine, količina rudarenih bitcoina se prepolovi. Produkcija novih bitcoina će potpuno prestati 2140. godine.

Stopa inflacije —— Monetarna baza

Bitcoine ne podržava nikakva roba ili dobra, niti ih garantira ikakva vlada ili firma, što postavlja očito pitanje za svakog novog bitcoin ulagača: zašto imaju uopće ikakvu vrijednost? Za razliku od dionica, obveznica, nekretnina ili robe poput nafte i žita, bitcoine nije moguće vrednovati koristeći standardne ekonomske analize ili korisnost u proizvodnji drugih dobara. Bitcoini pripadaju sasvim drugoj kategoriji dobara - monetarnih dobara, čija se vrijednost definira kroz tzv. teoriju igara; svaki sudionik na tržištu vrednuje neko dobro, onoliko koliko procjenjuje da će ga drugi sudionici vrednovati. Kako bismo bolje razumjeli ovo svojstvo monetarnih dobara, trebamo istražiti podrijetlo novca.

Podrijetlo novca

U prvim ljudskim društvima, trgovina među grupama se vršila kroz robnu razmjenu. Velika neefikasnost prisutna u robnoj razmjeni je drastično ograničavala količinu i geografski prostor na kojem je bila moguća. Jedan od najvećih problema sa robnom razmjenom je problem dvostruke podudarnosti potražnje. Uzgajivač jabuka možda želi trgovati sa ribarom, ali ako ribar ne želi jabuke u istom trenutku, razmjena se neće dogoditi. Kroz vrijeme, ljudi su razvili želju za čuvanjem određenih predmeta zbog njihove rijetkosti i simbolične vrijednosti (npr. školjke, životinjski zube, kremen). Zaista, kako i Nick Szabo govori u svojem izvrsnom eseju o podrijetlu novca, ljudska želja za sakupljanjem predmeta pružila je izraženu evolucijsku prednost ranom čovjeku nad njegovim najbližim biološkim rivalom, neandertalcem - Homo neanderthalensis.

"Primarna i najbitnija evolucijska funkcija sakupljanja bila je osigurati medij za čuvanje i prenošenje vrijednosti".

Predmeti koje su ljudi sakupljali služili su kao svojevrsni “proto-novac,” tako što su omogućavale trgovinu među antagonističkim plemenima i dozvoljavale bogatsvu da se prenosi na sljedeću generaciju. Trgovina i transfer takvih predmeta bile su rijetke u paleolitskim društvima, te su oni služili više kao “spremište vrijednosti” (store of value) nego kao “medij razmjene” (medium of exchange), što je uloga koju danas igra moderni novac. Szabo objašnjava:

"U usporedbi sa modernim novcem, primitivan novac je imao jako malo “brzinu” - mogao je promijeniti ruke samo nekoliko puta u životu prosječnog čovjeka. Svejedno, trajni i čvrsti sakupljački predmet, što bismo danas nazvali “nasljeđe,” mogao je opstati mnogo generacija, dodajući znatnu vrijednost pri svakom transferu - i zapravo omogućiti transfer uopće".

Rani čovjek suočio se sa bitnom dilemom u teoriji igara, kada je odlučivao koje predmete sakupljati: koje od njih će drugi ljudi željeti? Onaj koji bi to točno predvidio imao bi ogromnu prednost u mogućnosti trgovine i akvizicije bogatsva. Neka američka indijanska plemena, npr. Naraganseti, specijalizirala su se u proizvodnji sakupljačkih dobara koja nisu imala drugu svrhu osim trgovine. Valja spomenuti da što je ranije predviđanje da će neko dobro imati takvu vrijednost, veća je prednost koju će imati onaj koji je posjeduje, zato što ju je moguće nabaviti jeftinije, prije nego postane vrlo tražena roba i njezona vrijednost naraste zajedno sa populacijom. Nadalje, nabava nekog dobra u nadi da će u budućnosti biti korišteno kao spremište vrijednosti, ubrzava upravo tu primjenu. Ova cirkularnost je zapravo povratna veza (feedback loop) koja potiče društva da se rapidno slože oko jednog spremišta vrijednosti. U terminima teorije igara, ovo je znano kao “Nashov ekvilibrij.” Postizanje Nashovog ekvilibrija za neko spremište vrijednosti je veliko postignuće za društvo, pošto ono znatno olakšava trgovinu i podjelu rada, i time omogućava napredak civilizacije.

Tisućljećima, kako su ljudska društva rasla i otvarala trgovinske puteve, različite aplikacije spremišta vrijednosti u individualnim društvima počele su se natjecati međusobno. Trgovci su imali izbor: čuvati svoju zaradu u spremištu vrijednosti vlastite kulture, ili one kulture sa kojom su trgovali, ili mješavini oboje. Benefit štednje u stranom spremištu vrijednosti bila je uvećana sposobnost trgovanja u povezanom stranom društvu. Trgovci koji su štedili u stranom spremištu vrijednosti su također imali dobrih razloga da potiču svoje društvo da ga prihvati, jer bi tako uvećali vrijednost vlastite ušteđevine. Prednosti “uvezene” tehnologije spremanja vrijednosti bile su prisutne ne samo za trgovce, nego i za sama društva. Kada bi se dvije grupe konvergirale u jedinstvenom spremištu vrijednosti, to bi značajno smanjilo cijenu troškova trgovine jednog s drugim, i samim time povećanje bogatstva kroz trgovinu. I zaista, 19. stoljeće bilo je prvi put da je najveći dio svijeta prihvatio jedinstveno spremište vrijednosti - zlato - i u tom periodu vidio najveću eksploziju trgovine u povijesti svijeta. O ovom mirnom periodu, pisao je John Maynard Keynes:

"Kakva nevjerojatna epizoda u ekonomskom napretku čovjeka… za svakog čovjeka iole iznadprosječnog, iz srednje ili više klase, život je nudio obilje, ugodu i mogućnosti, po niskoj cijeni i bez puno problema, više nego monarsima iz prethodnih perioda. Stanovnik Londona mogao je, ispijajući jutarnji čaj iz kreveta, telefonski naručiti razne proizvode iz cijele Zemlje, u količinama koje je želio, i sa dobrim razlogom očekivati njihovu dostavu na svoj kućni prag."

Svojstva dobrog spremišta vrijednosti

Kada se spremišta vrijednosti natječu jedno s drugim, specifična svojstva rade razliku koja daje jednom prednost nad drugim. Premda su mnoga dobra u prošlosti korištena kao spremišta vrijednosti ili kao “proto-novac,” određena svojstva su se pokazala kao posebno važna, i omogućila dobrima sa njima da pobijede. Idealno spremište vrijednosti biti će:

• Trajno: dobro ne smije biti kvarljivo ili lako uništeno. Tako naprimjer, žito nije idealno spremište vrijednosti.
• Prenosivo: dobro mora biti lako transportirati i čuvati, što omogućuje osiguranje protiv gubitka ili krađe i dopušta trgovinu na velike udaljenosti. Tako, krava je lošije spremište vrijednosti od zlatne narukvice.
• Zamjenjivo: jedna jedinica dobra treba biti zamjenjiva sa drugom. Bez zamjenjivosti, problem podudarnosti želja ostaje nerješiv. Time, zlato je bolje od dijamanata, jer su oni nepravilni u obliku i kvaliteti.
• Provjerljivo: dobro mora biti lako i brzo identificirano i testirano za autentičnost. Laka provjera povećava povjerenje u trgovini i vjerojatnost da će razmjena biti dovršena.
• Djeljivo: dobro mora biti lako djeljivo na manje dijelove. Premda je ovo svojstvo bilo manje važno u ranim društvima gdje je trgovina bila rijetka, postalo je važnije sa procvatom trgovine. Količine koje su se mijenjale postale su manje i preciznije.
• Oskudno: Monetarno dobro mora imati “cijenu nemoguću za lažirati,” kao što je rekao Nick Szabo. Drugim riječima, dobro ne smije biti obilno ili lako dostupno kroz proizvodnju. Oskudnost je možda i najvažnije svojstvo spremišta vrijednosti, pošto se izravno vezuje na ljudsku želju da sakupljamo ono što je rijetko. Ona je izvor vrijednosti u spremištu vrijednosti.
• Duge povijesti: što je dulje neko dobro vrijedno za društvo, veća je vjerojatnost da će biti prihvaćeno kao spremište vrijednosti. Dugo postojeće spremište vrijednosti biti će jako teško uklonjeno od strane došljaka, osim u slučaju sile (ratno osvajanje) ili ako je nova tehnologija znatno bolja u ostalim svojstvima.
• Otporno na cenzuru: novije svojstvo, sve više važno u modernom digitalnom svijetu sa sveprisutnim nadzorom, je otpornost na cenzuru. Drugim riječima, koliko je teško da vanjski agent, kao korporacija ili država, spriječi vlasnika dobra da ga čuva i koristi. Dobra koja su otporna na cenzuru su idealna za ljude koji žive u režimima koji prisilno nadziru kapital ili čine neke oblike mirne trgovine protuzakonitima.

Ova tablica ocjenjuje Bitcoin, zlato (gold) i fiat novac (kao što je euro ili dolar) po svojstvima izlistanim gore. Objašnjenje svake ocjene slijedi nakon tablice.

Trajnost:

Zlato je neosporeni kralj trajnosti. Velika većina zlata pronađenog kroz povijest, uključujući ono egipatskih faraona, opstaje i danas i vjerojatno će postojati i za tisuću godina. Zlatnici korišteni u antičko doba imaju značajnu vrijednost i danas. Fiat valute i bitcoini su digitalni zapisi koji ponekad imaju fizički oblik (npr. novčanice). Dakle, njihovu trajnost ne određuju njihova fizička svojstva (moguće je zamijeniti staru i oštećenu novčanicu za novu), nego institucije koje stoje iza njih. U slučaju fiat valuta, mnoge države su nastale i nestale kroz stoljeća, i valute su nestale s njima. Marke iz Weimarske republike danas nemaju vrijednost zato što institucija koja ih je izdavala više ne postoji. Ako je povijest ikakav pokazatelj, ne bi bilo mudro smatrati fiat valute trajnima dugoročno; američki dolar i britanska funta su relativne anomalije u ovom pogledu. Bitcoini, zato što nemaju instituciju koja ih održava, mogu se smatrati trajnima dok god mreža koja ih osigurava postoji. Obzirom da je Bitcoin još uvijek mlada valuta, prerano je za čvrste zaključke o njegovoj trajnosti. No, postoje ohrabrujući znakovi - prominente države su ga pokušavale regulirati, hakeri ga napadali - usprkos tome, mreža nastavlja funkcionirati, pokazujući visok stupanj antifragilnosti.

Prenosivost:

Bitcoini su najprenosivije spremište vrijednosti ikad. Privatni ključevi koji predstavljaju stotine milijuna dolara mogu se spremiti na USB drive i lako ponijeti bilo gdje. Nadalje, jednako velike sume mogu se poslati na drugi kraj svijeta skoro instantno. Fiat valute, zbog svojeg temeljno digitalnog oblika, su također lako prenosive. Ali, regulacije i kontrola kapitala od strane države mogu ugroziti velike prijenose vrijednosti, ili ih usporiti danima. Gotovina se može koristiti kako bi se izbjegle kontrole kapitala, ali onda rastu rizik čuvanja i cijena transporta. Zlato, zbog svojeg fizičkog oblika i velike gustoće, je najmanje prenosivo. Nije čudo da većina zlatnika i poluga nikad ne napuste sefove. Kada se radi prijenos zlata između prodavača i kupca, uglavnom se prenosi samo ugovor o vlasništvu, ne samo fizičko zlato. Prijenos fizičkog zlata na velike udaljenosti je skupo, riskantno i sporo.

Zamjenjivost:

Zlato nam daje standard za zamjenjivost. Kada je rastopljeno, gram zlata je praktički nemoguće razlikovati od bilo kojeg drugog grama, i zlato je oduvijek bilo takvo. S druge strane, fiat valute, su zamjenjive samo onoliko koliko njihova institucija želi da budu. Iako je uglavnom slučaj da je novčanica zamjenjiva za drugu istog iznosa, postoje situacije u kojima su velike novčanice tretirane drukčije od malih. Naprimjer, vlada Indije je, u pokušaju da uništi neoporezivo sivo tržište, potpuno oduzela vrijednost novčanicama od 500 i 1000 rupija. To je uzrokovalo da ljudi manje vrednuju te novčanice u trgovini, što je značilo da više nisu bile zaista zamjenjive za manje novčanice. Bitcoini su zamjenjivi na razini mreže; svaki bitcoin je pri prijenosu tretiran kao svaki drugi. No, zato što je moguće pratiti individualne bitcoine na blockchainu, određeni bitcoin može, u teoriji, postati “prljav” zbog korštenja u ilegalnoj trgovini, te ga trgovci ili mjenjačnice možda neće htjeti prihvatiti. Bez dodatnih poboljšanja oko privatnosti i anonimnosti na razini mrežnog protokola, bitcoine ne možemo smatrati jednako zamjenjivim kao zlato.

Mogućnost provjere:

Praktično gledajući, autentičnost fiat valuta i zlata je prilično lako provjeriti. Svejedno, i usprkos pokušajima da spriječe krivotvorenje novčanica, i dalje postoji potencijal prevare za vlade i njihove građane. Zlato također nije imuno na krivotvorenje. Sofisticirani kriminalci su koristili pozlaćeni tungsten kako bi prevarili kupce zlata. Bitcoine je moguće provjeriti sa matematičkom sigurnošću. Korištenjem kriptografskih potpisa, vlasnik bitcoina može javno demonstrirati da posjeduje bitcoine koje tvrdi da posjeduje.

Djeljivost:

Bitcoine je moguće podijeliti u stotinu milijuna manjih jedinica (zvanih satoshi), i prenositi takve (no, valja uzeti u obzir ekonomičnost prijenosa malih iznosa, zbog cijene osiguravanja mreže - “network fee”). Fiat valute su tipično dovoljno djeljive na jedinice sa vrlo niskom kupovnom moći. Zlato, iako fizički i teoretski djeljivo, postaje teško za korištenje kada se podijeli na dovoljno male količine da bi se moglo koristiti u svakodnevnoj trgovini.

Oskudnost:

Svojstvo koje najjasnije razlikuje Bitcoin od fiat valuta i zlata je njegova unaprijed definirana oskudnost. Od početka, konačna količina bitcoina nikad neće biti veća od 21 milijun. To daje vlasnicima bitcoina jasan i znan uvid u postotak ukupnog vlasništva. Naprimjer, vlasnik 10 bitcoina bi znao da najviše 2,1 milijuna ljudi (manje od 0.03% populacije) može ikad imati isto bitcoina kao i on. Premda je kroz povijest uvijek bilo oskudno, zlato nije imuno na povećanje ukupne količine. Ako se ikad izumi nova, ekonomičnija metoda rudarenja ili proizvodnje zlata, ukupna količina zlata bi se mogla dramatično povećati (npr. rudarenje morskog dna ili asteroida). Na kraju, fiat valute, relativno nov izum u povijesti, pokazale su se sklonima konstantnim povećanjima u količini. Države su pokazale stalnu sklonost inflaciji monetarne kvantitete kako bi rješavale kratkoročne političke probleme. Inflacijske tendencije vlada diljem svijeta čine fiat valute gotovo sigurnim da će gubiti vrijednost kroz vrijeme.

Etablirana povijest:

Nijedno monetarno dobro nema povijest kao zlato, koje je imalo vrijednost za cijelog trajanja ljudske civilizacije. Kovanice izrađene u antičko doba i danas imaju značajnu vrijednost. Ne može se isto reći za fiat valute, koje su same relativno nova povijesna anomalija. Od njihovog početka, fiat valute su imale gotovo univerzalni smjer prema bezvrijednosti. Korištenje inflacije kao podmuklog načina za nevidljivo oporezivanje građana je vječita kušnja kojoj se skoro nijedna država u povijesti nije mogla oduprijeti. Ako je 20. stoljeće, u kojem je fiat novac dominirao globalni monetarni poredak, demonstriralo neku ekonomsku istinu, to je onda bila ta da ne možemo računati na fiat novac da održi vrijednost u dužem ili srednjem vremenskom periodu. Bitcoin, usprkos svojoj novosti, je preživio dovoljno testova tržišta da postoji velika vjerojatnost da neće nestati kao vrijedno dobro. Nadalje, Lindy efekt govori da što duže Bitcoin bude korišten, to će veća biti vjera u njega i njegovu sposobnost da nastavi postojati dugo u budućnost. Drugim riječima, društvena vjera u monetarno dobro je asimptotička, kao u grafu ispod:

Ako Bitcoin preživi prvih 20 godina, imat će gotovo sveopće povjerenje da će trajati zauvijek, kao što ljudi vjeruju da je internet trajna stvar u modernom svijetu.

Otpor na cenzuru

Jedan od najbitnijih izvora za ranu potražnju bitcoina bila je njegova upotreba u ilegalnoj kupovini i prodaji droge. Mnogi su zato pogrešno zaključili da je primarna potražnja za bitcoinima utemeljena u njihovoj prividnoj anonimnosti. Međutim, Bitcoin nije anonimna valuta; svaka transakcija na mreži je zauvijek zapisana na javnom blockchainu. Povijesni zapis transakcija dozvoljava forenzičkoj analizi da identificira izvore i tijek sredstava. Takva analiza dovela je do uhićenja počinitelja zloglasne MtGox pljačke. Premda je istina da dovoljno oprezna i pedantna osoba može sakriti svoj identitet koristeći Bitcoin, to nije razlog zašto je Bitcoin bio toliko popularan u trgovini drogom.

Ključno svojstvo koje čini Bitcoin najboljim za takve aktivnosti je njegova agnostičnost i nepotrebnost za dozvolom (“premissionlessness”) na mrežnoj razini. Kada se bitcoini prenose na Bitcoin mreži, ne postoji nitko tko dopušta transakcije. Bitcoin je distribuirana peer-to-peer (korisnik-korisniku) mreža, i samim time dizajnirana da bude otporna na cenzuru. Ovo je u velikom kontrastu sa fiat bankarskim sustavom, u kojem države reguliraju banke i ostale institucije prijenosa novca, kako bi one prijavljivale i sprječavale protuzakonito korištenje monetarnih dobara. Klasičan primjer regulacije novca su kontrole kapitala. Npr., bogati milijunaš će vrlo teško prenijeti svoje bogatstvo u novu zemlju, kada bježi iz opresivnog režima. Premda zlato nije izdano i proizvedeno od države, njegova fizička priroda ga čini teško prenosivim kroz prostor, i samim time ga je daleko lakše regulirati nego Bitcoin. Indijski Akt kontrole zlata je primjer takve regulacije.

Bitcoin je odličan u većini gore navedenih svojstava, što mu omogućava da bude marginalno bolji od modernih i drevnih monetarnih dobara, te da pruži poticaje za svoje rastuće društveno usvajanje. Specifično, moćna kombinacija otpornosti na cenzuru i apsolutne oskudnosti bila je velika motivacija za bogate ulagače koji su uložili dio svojeg bogatstva u Bitcoin.

Evolucija novca

U modernoj monetarnoj ekonomiji postoji opsesija sa ulogom novca kao medija razmjene. U 20. stoljeću, države su monopolizirale izdavanje i kontrolu novca i kontinuirano potkopavale njegovo svojstvo spremišta vrijednosti, stvarajući lažno uvjerenje da je primarna svrha novca biti medij razmjene. Mnogi su kritizirali Bitcoin, govoreći da je neprikladan da bude novac zato što mu je cijena bila previše volatilna za medij razmjene. No, novac je uvijek evoluirao kroz etape; uloga spremišta vrijednosti je dolazila prije medija razmjene. Jedan od očeva marginalističke ekonomije, William Stanley Jevons, objašnjava:

"Povijesno govoreći… čini se da je zlato prvo služilo kao luksuzni metal za ukras; drugo, kao sačuvana vrijednost; treće, kao medij razmjene; i konačno, kao mjerilo vrijednosti."

U modernoj terminologiji, novac uvijek evoluira kroz četiri stadija:

1. Kolekcionarstvo: U prvoj fazi svoje evolucije, novac je tražen samo zbog svojih posebnih svojstava, uglavnom zbog želja onog koji ga posjeduje. Školjke, perlice i zlato su bili sakupljani prije nego su poprimili poznatije uloge novca.
2. Spremište vrijednosti: Jednom kada je novac tražen od dovoljnog broja ljudi, biti će prepoznat kao način za čuvanje i spremanje vrijednosti kroz vrijeme. Kada neko dobro postane široko korišteno kao spremište vrijednosti, njegova kupovna moć raste sa povećanom potražnjom za tu svrhu. Kupovna moć spremišta vrijednosti će u jednom trenutku doći do vrhunca, kada je dovolno rašireno i broj novih ljudi koji ga potražuju splasne.
3. Sredstvo razmjene: Kada je novac potpuno etabliran kao spremište vrijednosti, njegova kupovna moć se stabilizira. Nakon toga, postane prikladno sredstvo razmjene zbog stabilnosti svoje cijene. U najranijim danima Bitcoina, mnogi ljudi nisu shvaćali koju buduću cijenu plaćaju koristeći bitcoine kao sredstvo razmjene, umjesto kao novonastalo spremište vrijednosti. Poznata priča o čovjeku koji je za 10,000 bitcoina (vrijednih oko 94 milijuna dolara kada je ovaj članak napisan) za dvije pizze ilustrira ovaj problem.
4. Jedinica računanja vrijednosti: Jednom kada je novac široko korišten kao sredstvo razmjene, dobra će biti vrednovana u njemu, tj. većina cijena će biti izražena u njemu. Uobičajena zabluda je da je većinu dobara moguće zamijeniti za bitcoine danas. Npr., premda je možda moguće kupiti šalicu kave za bitcoine, izlistana cijena nije prava bitcoin cijena; zapravo se radi o cijeni u državnoj valuti koju želi trgovac, preračunatu u bitcoin po trenutnoj tržišnoj cijeni. Kad bi cijena bitcoina pala u odnosu na valutu, vrijednost šalice izražena u bitcoinima bi se povećala. Od trenutka kada trgovci budu voljni prihvaćani bitcoine kao platežno sredstvo, bez obraćanja pažnje na vrijednost bitcoina u državnoj fiat valuti, moći ćemo reći da je Bitcoin zaista postao jedinica računanja vrijednosti.

Monetarna dobra koja još nisu jedinice računanja vrijednosti možemo smatrati “djelomično monetiziranima.” Danas zlato ima takvu ulogu, jer je spremište vrijednosti, ali su mu uloge sredstva razmjene i računanja vrijednosti oduzete intervencijama država. Moguće je također da se jedno dobro koristi kao sredstvo razmjene, dok druga ispunjavaju ostale uloge. To je tipično u zemljama gdje je država disfunkcionalna, npr. Argentina ili Zimbabwe. U svojoj knjizi, Digitalno zlato, Nathaniel Popper piše:

"U Americi, dolar služi trima funkcijama novca: nudi sredstvo razmjene, jedinicu za mjerenje vrijednosti dobara, i mjesto gdje se može čuvati vrijednosti. S druge strane, argentinski peso je korišten kao sredstvo razmjene (za svakodnevne potrebe), ali ga nitko nije koristio kao spremište vrijednosti. Štednja u pesosima bila je ekvivalent bacanja novca. Zato su ljudi svu svoju štednju imali u dolarima, jer je dolar bolje čuvao vrijednost. Zbog volatilnosti pesosa, ljudi su računali cijene u dolarima, što im je pružalo pouzdaniju jedinicu mjerenja kroz vrijeme."

Bitcoin je trenutno u fazi tranzicije iz prvog stadija monetizacije u drugi. Vjerojatno će proći nekoliko godina prije nego Bitcoin pređe iz začetaka spremišta vrijednosti u istinski medij razmjene, i put do tog trenutka je još uvijek pun rizika i nesigurnosti. Važno je napomenuti da je ista tranzicija trajala mnogo stoljeća za zlato. Nitko danas živ nije doživio monetizaciju dobra u realnom vremenu (kroz koju Bitcoin prolazi), tako da nemamo puno iskustva govoriti o putu i načinu na koji će se monetizacija dogoditi.

Put monetizacije

Kroz proces monetizacije, monetarno dobro će naglo porasti u kupovnoj moći. Mnogi su tako komentirali da je uvećanje kupovne moći Bitcoina izgledalo kao “balon” (bubble). Premda je ovaj termin često korišten kako bi ukazao na pretjeranu vrijednosti Bitcoina, sasvim slučajno je prikladan. Svojstvo koje je uobičajeno za sva monetarna dobra jest da je njihova kupovna moć viša nego što se može opravdati samo kroz njihovu uporabnu vrijednost. Zaista, mnogi povijesni novci nisu imali uporabnu vrijednost. Razliku između kupovne moći i vrijednosti razmjene koju bi novac mogao imati za svoju inherentnu korisnost, možemo razmatrati kao “monetarnu premiju.” Kako monetarno dobro prolazi kroz stadije monetizacije (navedene gore), monetarna premija raste. No, ta premija ne raste u ravnoj i predvidivoj liniji. Dobro X, koje je bilo u procesu monetizacije, može izgubiti u usporedbi sa dobrom Y koje ima više svojstava novca, te monetarna premija dobra X drastično padne ili potpuno nestane. Monetarna premija srebra je skoro potpuno nestala u kasnom 19. stoljeću, kada su ga vlade diljem svijeta zamijenile zlatom kao novcem.

Čak i u odsustvu vanjskih faktora, kao što su intervencije vlade ili druga monetarna dobra, monetarna premija novog novca neće ići predvidivim putem. Ekonomist Larry White primijetio je:

"problem sa pričom “balona,” naravno, je da je ona konzistentna sa svakim putem cijene, i time ne daje ikakvo objašnjenje za specifičan put cijene"

Proces monetizacije opisuje teorija igara; svaki akter na tržištu pokušava predvidjeti agregiranu potražnju ostalih aktera, i time buduću monetarnu premiju. Zato što je monetarna premija nevezana za inherentnu korisnost, tržišni akteri se uglavnom vode za prošlim cijenama da bi odredili je li neko dobro jeftino ili skupo, i žele li ga kupiti ili prodati. Veza trenutne potražnje sa prošlim cijenama naziva se “ovisnost o putu” (path dependence); ona je možda najveći izvor konfuzije u shvaćanju kretanja cijena monetarnih dobara.

Kada kupovna moć monetarnog dobra naraste zbog većeg i šireg korištenja, očekivanja tržišta o definicijama “jeftinog” i “skupog” se mijenjaju u skladu s time. Slično tome, kada cijena monetarnog dobra padne, očekivanja tržišta mogu se promijeniti u opće vjerovanje da su prethodne cijene bile “iracionalne” ili prenapuhane. Ovisnost o putu novca ilustrirana je riječima poznatog upravitelja fondova s Wall Streeta, Josha Browna:

"Kupio sam bitcoine kada su koštali $2300, i to mi se udvostručilo gotovo odmah. Onda sam počeo govoriti kako “ne mogu kupiti još” dok im je cijena rasla, premda sam znao da je to razmišljanje bazirano samo na cijenu po kojoj sam ih kupio. Kasnije, kada je cijena pala zbog kineske regulacije mjenjačnica, počeo sam si govoriti, “Odlično, nadam se da će još pasti da mogu kupiti još.”"

Istina leži u tome da su ideje “jeftinog” i “skupog” zapravo besmislene kada govorimo o monetarnim dobrima. Cijena monetarnog dobra ne reflektira njegovu stopu rasprostanjenosti ili korisnosti, nego mjeru koliko je ono široko prihvaćeno da ispuni razne uloge novca.

Dodatna komplikacija u ovom aspektu novca je činjenica da tržišni akteri ne djeluju samo kao nepristrani promatrači koji pokušavaju kupiti i prodati u iščekivanju budućih kretanja monetarne premije, nego i kao aktivni proponenti. Pošto ne postoji objektivno “točna” monetarna premija, širiti dobar glas o superiornijim svojstvima nekog monetarnog dobra je efektivnije nego za obična dobra, čija vrijednost je u konačnici vezana na njegovu osnovnu korisnost. Religiozni zanos sudionika na Bitcoin tržištu vidljiv je na raznim internetskim forumima, gdje Bitcoineri aktivno promoviraju benefine Bitcoina i bogatstvo koje je moguće ostvariti investiranjem u njega. Promatrajući Bitcoin tržište, Leigh Drogen komentira:

"To je prepoznatljivo svima kao religija - priča koju si pričamo i oko koje se slažemo. Religija je krivulja na grafu prihvaćanja o kojoj trebamo razmišljati. Sustav je gotovo savršen - onog trenutka kada netko pristupi krugu Bitcoinera, to će reći svima i nastaviti širiti riječ. Onda njihovi prijatelji pristupe i nastave širiti riječ."

Premda usporedba sa religijom može staviti Bitcoin u iracionalno svjetlo, potpuno je racionalno za individualnog vlasnika da širi dobru vijest o superiornom monetarnom dobru, i za šire društvo da se standardizira oko njega. Novac djeluje kao temelj za svu trgovinu i štednju; tako da prihvaćanje superiornog oblika novca ima ogromne multiplicirajuće benefite za stvaranje bogatstva za sve članove društva.

Oblik monetizacije

U članku o Spekulativnom prihvaćanju Bitcoina / teorije cijene, Michael Casey postulira da rastući Gartner hype ciklusi predstavljaju faze standardne S-krivulje prihvaćanja novih tehnologija, koje su bile prisutne kod mnogih transformacijskih tehnologija dok su postajale uobičajene u društvu.

Svaki Gartner hype ciklus počinje sa eksplozijom entuzijazma za novom tehnologijom, a cijenu podižu oni sudionici na tržištvu koji su “dostupni” u toj fazi. Najraniji kupci u Gartner hype ciklusu obično imaju jaku vjeru o transformacijskoj prirodi tehnologije u koju ulažu. S vremenom, tržište dosegne vrhunac entuzijazma kako se količina novih kupaca iscrpljuje, te kupovinom počnu dominirati spekulatori koji su više zainteresirani u brze profite nego u samu tehnologiju.

Nakon vrha hype ciklusa, cijene rapidno padaju dok spekulativno ludilo ustupa mjesto očajavanju, javnoj poruzi i osjećaju da tehnologija nije uopće bila transformacijska. S vremenom, cijena dosegne dno i formira plato na kojem se originalnim ulagačima, koji su imali snažno uvjerenje, pridružuju nove grupe ljudi koji su izdržali bol kraha cijena i koji cijene važnost same tehnologije.

Plato traje neko vrijeme i formira, kako Casey kaže, “stabilnu, dosadnu dolinu.” Za ovo vrijeme, javni interes za tehnologiju opada, no nastaviti će se razvijati i snažna zajednica uvjerenja će polako rasti. Tada, postavlja se nova baza za sljedeću iteraciju hype ciklusa, dok vanjski promatrači prepoznaju da tehnologija i dalje postoji i da ulaganje u nju možda nije onoliko rizično kao što se činilo za vrijeme pada cijene. Sljedeća iteracija hype ciklusa donosi mnogo veći broj novih ljudi, pa je i ciklus daleko veći u svojoj magnitudi.

Jako mali broj ljudi koji sudjeluju u Gartner hype ciklusu će točno predvidjeti koliko će visoko cijena porasti za vrijeme ciklusa. Cijene često dosegnu razine koje bi se činile apsurdnima većini ulagača u raniji stadijima ciklusa. Kada ciklus završi, mediji tipično atribuiraju pad cijene nekoj od aktualnih drušvenih tema. Premda takva tema može biti okidač pada, ona nikad nije temeljni razlog zašto ciklus završava. Gartner hype ciklusi završavaju kada je količina dostupnih novih sudionika na tržištu iscrpljena.

Zanimljivo je da je i zlato nacrtalo klasičan graf Gartner hype ciklusa od kasnih 1970-ih do ranih 2000-ih. Moguće je spekulirati da je hype ciklus osnovna socijalna dinamika oko procesa monetizacije.

Gartner kohorte

Od početka trgovanja Bitcoina na mjenjačnicama 2010. godine, Bitcoin tržište je svjedočilo četirima velikim Gartner hype ciklusima. U retrospektivi, možemo vrlo precizno identificirati grupe cijena prethodnih hype ciklusa Bitcoin tržišta. Također, možemo kvalitativno odrediti kohorte ulagača koje su povezane sa svakom iteracijom prethodnih ciklusa.

$ 0–$ 1 (2009. – 3. mjesec 2011.): Prvi hype ciklus u Bitcoin tržištu dominirali su kriptografi, računalni znanstvenici i cypherpunkovi koji su od početka bili spremni razumijeti važnost nevjerojatnog izuma Satoshija Nakamotoa, i koji su bili pioniri u potvrđivanju da Bitcoin protokol nema tehničkih mana.

$ 1–$ 30 (3. mjesec 2011. – 7. mjesec. 2011.): Drugi ciklus privukao je rane entuzijaste oko novih tehnologija kao i stabilan pritok ideološki motiviranih ulagača koji su bili oduševljeni idejom novca odvojenog od države. Libertarijanci poput Rogera Vera došli su u Bitcoin zbog aktivnog anti-institucionalnog stava, i mogućnosti koju je nova tehnologija obećavala. Wences Casares, briljantni i dobro povezani serijski poduzetnik, bio je također dio drugog Bitcoin hype ciklusa te je širio riječ o Bitcoinu među najprominentnijim tehnolozima i ulagačima u Silicijskoj Dolini.

$ 250–$ 1100 (4. mjesec 2013. – 12. mjesec 2013.): Treći hype ciklus doživio je ulazak ranih generalnih i institucionalnih ulagača koji su bili voljni uložiti trud i riskirati kroz užasno komplicirane kanale likvidnosti kako bi kupili bitcoine. Primaran izvor likvidnosti na tržištu za vrijeme ovog perioda bio je MtGox, mjenjačnica bazirana u Japanu, koju je vodio notorno nesposobni i beskrupulozni Mark Karpeles, koji je kasnije završio i u zatvoru zbog svoje uloge u kolapsu MtGoxa.

Valja primijetiti da je rast Bitcoinove cijene za vrijeme spomenuti hype ciklusa većinom povezano sa povećanjem likvidnosti i lakoćom sa kojom su ulagači mogli kupiti bitcoine. Za vrijeme prvog hype ciklusa, nisu postojale mjenjačnice; akvizicija bitcoina se odvijala primarno kroz rudarenje (mining) ili kroz izravnu razmjenu sa onima koju su već izrudarili bitcoine. Za vrijeme drugog hype ciklusa, pojavile su se rudimentarne mjenjačnice, no nabavljanje i osiguravanje bitcoina na ovim mjenjačnicama bilo je previše kompleksno za sve osim tehnološki najsposobnijih ulagača. Čak i za vrijeme trećeg hype ciklusa, ulagači koju su slali novac na MtGox kako bi kupili bitcoine su morali raditi kroz značajne prepreke. Banke nisu bile voljne imati posla sa mjenjačnicom, a oni posrednici koji su nudili usluge transfera bili su često nesposobni, kriminalni, ili oboje. Nadalje, mnogi koji su uspjeli poslati novac MtGoxu, u konačnici su morali prihvatiti gubitak svojih sredstava kada je mjenjačnica hakirana i kasnije zatvorena.

Tek nakon kolapsa MtGox mjenjačnice i dvogodišnje pauze u tržišnoj cijeni Bitcoina, razvili su se zreli i duboki izvori likvidnosti; primjeri poput reguliranih mjenjačnica kao što su GDAX i OTC brokeri kao Cumberland mining. Dok je četvrti hype ciklus započeo 2016. godine, bilo je relativno lako običnim ulagačima kupiti i osigurati bitcoine.

$ 1100 – $ 19600? (2014. –?):

U trenutku pisanja ovog teksta, tržište Bitcoina je prolazilo svoj četvrti veliki hype ciklus. Sudjelovanje u ovom hype ciklusu dominirala je ona skupina koju je Michael Casey opisao kao “rana većina” običnih i institucionalnih ulagača.

Kako su se izvori likvidnosti produbljivali i sazrijevali, veliki institucionalni ulagači sada imaju priliku sudjelovati kroz regulirana “futures” tržišta. Dostupnosti takvih tržišta stvara put ka kreaciji Bitcoin ETF-a (exchange traded fund) (fond na slobodnom tržištu), koji će onda pokrenuti “kasnu većinu” i “najsporije” u sljedećim hype ciklusima.

Premda je nemoguće predvidjeti točan efekt budućih hype ciklusa, razumno je očekivati da će najviša točka biti između $ 20.000 i $ 50.000 (2021. zenit je bio preko $ 69.000). Znatno više od ovog raspona, i Bitcoin bi imao znatan postotak ukupne vijednosti zlata (zlato i Bitcoin bi imali jednaku tržišnu kapitalizaciju kada bi bitcoini vrijedili oko $ 380.000 u trenutku pisanja ovog teksta). Značajan postotak vrijednosti zlata dolazi od potražnje centralnih banaka, te je malo vjerojatno da će centralne banke ili suverene države sudjelovati u trenutnom hype ciklusu.

Ulazak suverenih država u Bitcoin

Bitcoinov zadnji Gartner hype ciklus će započeti kada ga suverene države počnu akumulirati kao dio svojih rezervi stranih valuta. Tržišna kapitalizacija Bitcoina je trenutno premala da bismo ga smatrali značajnim dodatkom rezervama većini zemalja. No, kako se interes u privatnom sektoru povećava i kapitalizacija Bitcoina se približi trilijunu dolara, postat će dovoljno likvidan za većinu država. Prva država koja službeno doda bitcoine u svoje rezerve će vjerojatno potaknuti stampedo ostalih da učine isto. Države koje su među prvima u usvajanju Bitcoina imat će najviše benefita u svojim knjigama ako Bitcoin u konačnici postane globalna valuta (global reserve currency). Nažalost, vjerojatno će države sa najjačom izvršnom vlasti - diktature poput Sjeverne Koreje - biti najbrže u akumulaciji bitcoina. Neodobravanje prema takvim državama i slaba izvršna tijela zapadnjačkih demokracija uzrokovat će sporost i kašnjenje u akumulaciji bitcoina za njihove vlastite rezerve.

Velika je ironija u tome što je SAD trenutno jedna od regulatorno najotvorenijih nacija prema Bitcoinu, dok su Kina i Rusija najzatvorenije. SAD riskira najviše, geopolitički, ako bi Bitcoin zamijenio dolar kao svjetska rezervna valuta. U 1960-ima, Charles de Gaulle je kritizirao “pretjeranu privilegiju” (“exorbitant privilege”) koju su SAD imale u međunarodnom monetarnom poretku, postavljenom kroz Bretton Woods dogovor 1944. godine. Ruska i kineska vlada još ne shvaćaju geo-strateške benefite Bitcoina kao rezervne valute, te se trenutno brinu o efektima koje bi mogao imati na njihova unutarnja tržišta. Kao de Gaulle u 1960-ima, koji je prijetio SAD-u povratkom na klasični standard zlata, Kinezi i Rusi će s vremenom uvidjeti korist u velikoj poziciji u Bitcoinu - spremištu vrijednosti bez pokrića ijedne vlade. Sa najvećom koncentracijom rudara Bitcoina u Kini (2017.), kineska vlada već ima znatnu potencijalnu prednost u stavljanju bitcoina u svoje rezerve.

SAD se ponosi svojim statusom nacije inovatora, sa Silicijskom dolinom kao krunom svoje ekonomije. Dosad, Silicijska dolina je dominirala konverzacijom usmjerenom prema regulaciji, i poziciji koju bi ona treba zauzeti prema Bitcoinu. No, bankovna industrija i federalna rezerva SAD-a (US Federal Reserve, Fed) napokon počinju uviđati egzistencijalnu prijetnju koju Bitcoin predstavlja za američku monetarnu politiku, postankom globalne rezervne valute. Wall Street Journal, jedan od medijskih glasova federalne reserve, izdao je komentar o Bitcoinu kao prijetnji monetarnoj politici SAD-a:

"Postoji još jedna opasnost, možda i ozbiljnija iz perspektive centralnih banaka i regulatora: bitcoin možda ne propadne. Ako je spekulativni žar u kriptovalutu samo prvi pokazatelj njezinog šireg korištenja kao alternative dolaru, Bitcoin će svakako ugroziti monopol centralnih banaka nad novcem."

U narednim godinama, možemo očekivati veliku borbu između poduzetnika i inovatora u Silicijskoj dolini, koji će pokušavati čuvati Bitcoin od državne kontrole s jedne strane, i bankovne industrije i centralnih banaka koje će učiniti sve što mogu da bi regulirale Bitcoin kako bi spriječile znatne promjene u svojoj industriji i moći izdavanja novca, s druge.

Prijelaz na medij razmjene

Monetarno dobro ne može postati opće prihvaćen medij razmjene (standardna ekonomska definicija za “novac”) prije nego je vrednovano od širokog spektra ljudi; jednostavno, dobro koje nije vrednovano neće biti prihvaćeno u razmjeni. Kroz proces generalnog rasta vrijednosti, i time postanka spremišta vrijednosti, monetarno dobro će brzo narasti u kupovnoj moći, i time stvoriti cijenu za korištenje u razmjeni. Samo kada ta cijena rizika mijenjanja spremišta vrijednosti padne dovoljno nisko, može dobro postati opće prihvaćen medij razmjene.

Preciznije, monetarno dobro će biti prikladno kao medij razmjene samo kada je suma cijene rizika i transakcijske cijene u razmjeni manja nego u trgovini bez tog dobra.

U društvu koje vrši robnu razmjenu, prijelaz spremišta vrijednosti u medij razmjene može se dogoditi čak i onda kada monetarno dobro raste u kupovnoj moći, zato što su transakcijski troškovi robne razmjene iznimno visoki. U razvijenoj ekonomiji, u kojoj su troškovi razmjene niski, moguće je za mladu i rapidno rastućnu tehnologiju spremišta vrijednosti, poput Bitcoina, da se koristi kao medij razmjene, doduše na ograničen način. Jedan primjer je ilegalno tržište droge, gdje su kupci voljni žrtvovati oportunu cijenu čuvanja bitcoina kako bi umanjili znatan rizik kupovine droge koristeći fiat novac.

Postoje međutim velike institucionalne barijere da novonastalo spremište vrijednosti postane sveopće prihvaćen medij razmjene u razvijenom društvu. Države koriste oporezivanje kao moćnu metodu zaštite svojeg suverenog novca protiv rivalskih monetarnih dobara. Ne samo da suvereni novac ima prednost konstantnog izvora potražnje, zato što je porez moguće platiti jedino u njemu, nego su i rivalska monetarna dobra oporezana pri svakoj razmjeni za vrijeme rastuće cijene. Ova metoda oporezivanja stvara znatan otpor korištenju spremišta vrijednosti kao medija razmjene.

Ovakvo sabotiranje tržišnih monetarnih dobara nije nepremostiva barijera za njihovo prihvaćanje kao općeg medija razmjene. Ako ljudi izgube vjeru u suvereni novac, njegova vrijednost može rapidno propasti kroz proces zvan hiperinflacija. Kada suvereni novac prolazi kroz hiperinflaciju, njegova vrijednost propadne prvo u usporedbi sa najlikvidnijim dobrima u društvu, kao što je zlato ili stabilna strana valuta (američki dolar npr.), ako su ona dostupna. Kada nema likvidnih dobara ili ih ima premalo, novac u hiperinflaciji kolabira u usporedbi sa stvarnim dobrima, kao što su nekretnine ili upotrebljiva roba. Arhetipska slika hiperinflacije je trgovina sa praznim policama - potrošači brzo bježe iz propadajuće vrijednosti novca svoje nacije.

Nakon dovoljno vremena, kada je vjera potpuno uništena za vrijeme hiperinflacije, suvereni novac više nitko ne prihvaća, te se društvo može vratiti na robnu razmjenu, ili će doživjeti potpunu zamjenu monetarne jedinice za sredstvo razmjene. Primjer ovog procesa bila je zamjena zimbabveanskog dolara za američki dolar. Takva promjena suverenog novca za stranu valutu je dodatno otežana relativnom oskudnošću strane valute i odsustvom stranih bankarskih institucija koje pružaju likvidnost tržištu.

Sposobnost lakog prenošenja bitcoina preko granica i odsustvo potrebe za bankarskim sustavom čine Bitcoin idealnim monetarnim dobrom za one ljude koji pate pod hiperinflacijom. U nadolazećim godinama, kako fiat valute nastave svoj povijesni trend ka bezvrijednosti, Bitcoin će postati sve popularniji izbor za ušteđevine ljudi diljem svijeta. Kada je novac nacije napušten i zamijenjen Bitcoinom, Bitcoin će napraviti tranziciju iz spremišta vrijednosti u tom društvu u opće prihvaćeno sredstvo razmjene. Daniel Krawicz stvorio je termin “hiperbitcoinizacija” da bi opisao ovaj proces.

Učestala pogrešna shvaćanja

Većina ovog članka usredotočila se na monetarnu prirodu Bitcoina. Sa tim temeljima možemo adresirati neke od najčešćih nerazumijevanja u Bitcoinu.

Bitcoin je balon (bubble)

Bitcoin, kao sva tržišna monetarna dobra, posjeduje monetarnu premiju. Ona često rezultira uobičajenom kritikom da je Bitcoin samo “balon.” No, sva monetarna dobra imaju monetarnu premiju. Naprotiv, ta monetarna premija (cijena viša od one koju diktira potražnja za dobrom kao korisnim) je upravo karakteristična za sve oblike novca. Drugim riječima, novac je uvijek i svuda balon. Paradoksalno, monetarno dobro je istovremeno balon i ispod vrijednosti ukoliko je u ranijim stadijima općeg prihvaćanja kao novac.

Bitcoin je previše volatilan

Volatilnost cijene Bitcoina je funkcija njegovog nedavnog nastanka. U prvih nekoliko godina svojeg postojanja, Bitcoin se ponašao kao mala dionica, i svaki veliki kupac - kao npr. braća Winklevoss - mogao je uzrokovati veliki skok u njegovoj cijeni. No, kako su se prihvaćenost i likvidnost povećavali kroz godine, volatilnost Bitcoina je srazmjerno smanjila. Kada Bitcoin postigne tržišnu kapitalizaciju (vrijednost) zlata, imat će sličnu volatilnost kao i zlato. Kako Bitcoin nastavi rasti, njegova volatilnost će se smanjiti do razine koja ga čini prikladnim za široko korištenje kao medij razmjene. Kao što je prethodno rečeno, monetizacija Bitcoina se odvija u seriji Gartner hype ciklusa. Volatilnost je najniža za vrijeme vrhunaca i dolina unutar ciklusa. Svaki hype ciklus ima nižu volatilnost od prethodnih, zato što je likvidnost tržišta veća.

Cijene transakcija su previsoke

Novija kritika Bitcoin mreže je ta da ju je povećanje cijena prijenosa bitcoina učinilo neprikladnom za sustav plaćanja. No, rast u cijenama transakcija je zdrav i očekivan. One su nužne za plaćanje bitcoin minera (rudara), koji osiguravaju mrežu validacijom transakcija. Rudare se plaća kroz cijene transakcija ili kroz blok-nagrade, koje su inflacijska subvencija od trane trenutnih vlasnika bitcoina.

S obzirom na Bitcoinovu fiksnu proizvodnju (monetarna politika koja ga čini idealnim za spremanje vrijednosti), blok-nagrade će s vremenom nestati i mrežu će se u konačnici morati osiguravati kroz cijene transakcija. Mreža sa “niskim” cijenama transakcija je mreža sa slabom sigurnosti i osjetljiva na vanjsku intervenciju i cenzuru. Oni koji hvale niske cijene Bitcoinovih alternative zapravo niti ne znajući opisuju slabosti tih takozvanih “alt-coina.”

Površan temelj kritika Bitcoinovih “visokih” cijena transakcija je uvjerenje da bi Bitcoin trebao biti prvo sustav plaćanja, i drugo spremište vrijednosti. Kao što smo vidjeli kroz povijest novca, ovo uvjerenje je naopako. Samo onda kada Bitcoin postane duboko ukorijenjeno spremište novca može biti prikladan kao sredstvo razmjene. Nadalje, kada oportunitetni trošak razmjene bitcoina dođe na razinu koja ga čini prikladnim sredstvom razmjene, većina trgovine neće se odvijati na samoj Bitcoin mreži, nego na mrežama “drugog sloja” (second layer) koje će imati niže cijene transakcija. Takve mreže, poput Lightning mreže, služe kao moderna verzija zadužnica koje su korištene za prijenos vlasničkih papira zlata u 19. stoljeću. Banke su koristile zadužnice zato što je prijenos samog metala bio daleko skuplji. Za razliku od takvih zadužnica, Lightning mreža će omogućavati nisku cijenu prijenosa bitcoina bez potrebe za povjerenjem prema trećoj strani, poput banaka. Razvoj Lightning mreže je tehnološka inovacija od izuzetne važnosti u povijesti Bitcoina, i njezina vrijednost će postati očita u narednim godinama, kako je sve više ljudi bude razvijalo i koristilo.

Konkurencija

Pošto je Bitcoin softverski protokol otvorenog tipa (open-source), oduvijek je bilo moguće kopirati softver i imitirati mrežu. Kroz godine nastajali su mnogi imitatori, od identičnih kopija, kao Litecoin, do kompleksnijih varijanti kao što je Ethereum, koje obećavaju arbitrarno kompleksne ugovorne mehanizme koristeći decentralizirani računalni sustav. Česta kritika Bitcoinu od strane ulagača je ta da on ne može zadržati svoju vrijednost kada je vrlo lako stvoriti konkurente koji mogu lako i brzo u sebi imati najnovije inovacije i softverske funkcionalnosti.

Greška u ovom argumentu leži u manju takozvanog “mrežnog efekta” (network effect), koji postoji u prvoj i dominantnoj tehnologiji u nekom području. Mrežni efekt - velika vrijednost korištenja Bitcoina samo zato što je već dominantan - je važno svojstvo samo po sebi. Za svaku tehnologiju koja posjeduje mrežni efekt, to je daleko najvažnije svojstvo koje može imati.

Za Bitcoin, mrežni efekt uključuje likvidnost njegovog tržišta, broj ljudi koji ga posjeduju, i zajednicu programera koji održavaju i unaprjeđuju njegov softver i svjesnost u javnosti. Veliki ulagači, uključujući države, će uvijek prvo tražiti najlikvidnije tržište, kako bi mogli ući i izaći iz tržišta brzo, i bez utjecanja na cijenu. Programeri će se pridružiti dominantnoj programerskoj zajednici sa najboljim talentom, i time pojačati samu zajednicu. Svjesnost o brendu sama sebe pojačava, pošto se nadobudni konkurenti Bitcoina uvijek spominju u kontekstu Bitcoina kao takvog.

Raskrižje na putu (fork)

Trend koji je postao popularan 2017. godine nije bio samo imitacija Bitcoinovog softvera, nego kopiranje potpune povijesti njegovih prošlih transakcija (cijeli blockchain). Kopiranjem Bitcoinovog blockchaina do određene točke/bloka i odvajanjem sljedećih blokova ka novoj mreži, u procesu znanom kao “forking” (odvajanje), Bitcoinovi konkurenti su uspjeli riješiti problem distribuiranja svojeg tokena velikom broju korisnika.

Najznačajniji takav fork dogodio se 1. 8. 2017. godine, kada je nova mreža nazvana Bitcoin Cash (Bcash) stvorena. Vlasnik N količine bitcoina prije 1.8.2017. bi onda posjedovao N bitcoina i N BCash tokena. Mala, ali vrlo glasna zajednica Bcash proponenata je neumorno pokušavala prisvojiti Bitcoinov brend i ime, imenujući svoju novu mrežu Bitcoin Cast i pokušavajući uvjeriti nove pridošlice u Bitcoin da je Bcash “pravi” Bitcoin. Ti pokušaji su većinom propali, i taj neuspjeh se vidi u tržišnim kapitalizacijama dviju mreža. No, za nove ulagače, i dalje postoji rizik da bi konkurent mogao kopirati Bitcoin i njegov blockchain i tako uspjeti u preuzimanju tržišne kapitalizacije, te postati de facto Bitcoin.

Moguće je uočiti važno pravilo gledajući velike forkove u prošlosti Bitcoin i Ethereum mreža. Većina tržišne kapitalizacije odvijat će se na mreži koja zadrži najviši stupanj talenta i aktivnosti u zajednici programera. Premda se na Bitcoin može gledati kao na nov i mlad novac, on je također računalna mreža koja počiva na softveru, kojeg se pak treba održavati i poboljšavati. Kupovina tokena na mreži koja ima malo neiskusnih programera bilo bi kao kupovati kopiju Microsoft Windowsa na kojoj rade lošiji programeri. Jasno je vidljivo iz povijesti forkova koji su se odvili 2017. godine da su najbolji računalni i kriptografski stručnjaci posvećeni razvoju originalnog Bitcoina, a ne nekoj od rastućeg broja imitacija koje su se izrodile iz njega.

Stvarni rizici

Premda su uobičajene kritike upućene Bitconu od strane medija i ekonomske profesije krive i bazirane na netočnom shvaćanju novca, postoje pravi i značajni rizici kod ulaganja u Bitcoin. Bilo bi mudro za novog Bitcoin ulagača da shvati ove rizike prije potencijalnog ulaganja.

Rizik protokola

Bitcoin protokol i kriptografski sastavni dijelovi na kojima je sagrađen potencijalno imaju dosad nepronađenu grešku u svom dizajnu, ili mogu postati nesigurni razvojem kvantnih računala. Ako se pronađe greška u protokolu, ili neka nova metoda računarstva učini mogućim probijanje kriptografskih temelja Bitcoina, vjera u Bitcoin biti će znatno narušena. Rizik protokola bio je najviši u ranim godinama razvoja Bitcoina, kada je još uvijek bilo nejasno, čak i iskusnim kriptografima, je li Satoshi Nakamoto zaista riješio problem bizantskih generala (Byzantine Generals’ Problem). Brige oko ozbiljnih grešaka u Bitcoin protokolu nestale su kroz godine, no uzevši u obzir njegovu tehnološku prirodu, rizik protokola će uvijek ostati u Bitcoinu, makar i kao izuzetak.

Propadanje mjenjačnica

Time što je decentraliziran, Bitcoin je pokazao značajnu otpornost, suočen sa brojnim pokušajima raznih vlada da ga reguliraju ili unište. No, mjenjačnice koje trguju bitcoinima za fiat valute su centralizirani entiteti i podložne regulacijama i zatvaranju. Bez mjenjačnica i volje bankara da s njima posluju, proces monetizacije Bitcoina bio bi ozbiljno usporen, ako ne i potpuno zaustavljen. Iako postoje alternativni izvori likvidnosti za Bitcoin, poput “over-the-counter” brokera i decentraliziranih tržišta za kupovinu i prodaju bitcoina, kritičan proces otkrivanja i definiranja cijene se odvija na najlikvidnijim mjenjačnicama, koje su sve centralizirane.

Jedan od načina za umanjivanje rizika gašenja mjenjačnica je geografska arbitraža. Binance, jedna od velikih mjenjačnica iz Kine, preselila se u Japan nakon što joj je kineska vlada zabranila operiranje u Kini. Vlade su također oprezne kako ne bi ugušile novu industriju koja je potencijalno značajna kao i internet, i time predale nevjerojatnu konkurentnu vrijednost drugim nacijama.

Samo kroz koordinirano globalno ukidanje Bitcoin mjenjačnica bi proces monetizacije mogao biti zaustavljen. Trenutno smo u utrci; Bitcoin raste i postaje sve rašireniji, i doći će do trenutka kada bi potpuno ukidanje mjenjačnica postalo politički neizvedivo - kao i gašenje interneta. Mogućnost takvog ukidanja je još uvijek realna, i valja je uzeti u obzir pri ulaganju u Bitcoin. Kao što je gore objašnjeno, suverene vlade se polako bude i uviđaju prijetnju koju predstavlja neovisna digitalna valuta otporna na cenzuru, za njihovu monetarnu politiku. Otvoreno je pitanje hoće li išta poduzeti da odgovore ovoj prijetnji prije nego Bitcoin postane toliko utvrđen i raširen da politička akcija postane nemoćna i ne-efektivna.

Zamjenjivost

Otvorena i transparentna priroda Bitcoin blockchaina omogućava državama da proglase specifične bitcoine “okaljanima” zbog njihovog korištenja u određenim aktivnostima. Premda Bitcoin, na protokolarnoj razini, ne diskriminira transakcije na ikoji način, “okaljani” bitcoini bi mogli postati bezvrijedni ako bi ih regulacije proglasile ilegalnima i neprihvatljivima za mjenjačnice ili trgovce. Bitcoin bi tada izgubio jedno od kritičnih svojstava monetarnog dobra: zamjenjivost.

Da bi se ovaj problem riješio i umanjio, biti će potrebna poboljšanja na razini protokola kako bi se poboljšala privatnost transakcija. Premda postoji napredak u ovom smjeru, prvi put primjenjen u digitalnim valutama kao što su Monero i Zcash, potrebno je napraviti značajne tehnološke kompromise između efikasnosti i kompleksnosti Bitcoina i njegove privatnosti. Pitanje ostaje otvoreno je li moguće dodati nova svojstva privatnosti na Bitcoin, na način koji neće kompromitirati njegovu korisnost kao novca.

Zaključak

Bitcoin je novonastali novac koji je u procesu transformacije iz sakupljačkog dobra u spremište vrijednosti. Kao neovisno monetarno dobro, moguće je da će u budućnosti postati globalan novac, slično kao zlato za vrijeme 19. stoljeća. Prihvaćanje Bitcoina kao globalnog novca je upravo taj optimističan scenarij za Bitcoin, kojeg je artikulirao Satoshi Nakamoto još 2010. godine u email razmjeni sa Mikeom Hearnom:

"Ako zamisliš da se koristi u nekom dijelu svjetske trgovine, i da će postojati samo 21 milijun bitcoina za cijeli svijet, vrijednost po jedinici će biti znatno veća".

Ovaj scenarij je još snažnije definirao briljantni kriptograf Hal Finney, koji je ujedno primio i prve bitcoine od Nakamotoa, ubrzo nakon najave prvog funkcionalnog Bitcoin softvera:

"Zamislimo da Bitcoin bude uspješan i postane dominantan sustav plaćanja diljem svijeta. U tom slučaju će ukupna vrijednost valute biti jednaka ukupnoj vrijednosti svog bogatstva svijeta. Današnje procjene ukupnog svjetskog bogatska kućanstava koje sam pronašao borave negdje između 100 i 300 trilijuna dolara. Sa 20 milijuna bitcoina, svaki bi onda vrijedio oko 10 milijuna dolara."

Čak i da Bitcoin ne postane u cijelost globalan novac, nego da se samo natječe sa zlatom kao neovisno spremište vrijednosti, i dalje je masivno podcijenjen. Mapiranje tržišne kapitalizacije postojeće količine izrudarenog zlata (oko 8 trilijuna dolara) na maksimalnu dostupnost Bitcoina od 21 milijun, daje vrijednost od otprilike 380,000 dolara po bitcoinu. Kao što smo vidjeli u prethodnom tekstu, svojstva koja omogućavaju monetarnom dobru da bude prikladno spremište vrijednosti, čine Bitcoin superiornijim zlatu u svakom pogledu osim trajanja povijesti. No, kako vrijeme prolazi i Lindy efekt postane jači, dosadašnja povijest će prestati biti prednost zlata. Samim time, nije nerazumno očekivati da će Bitcoin narasti do, a možda i preko, ukupne cijene zlata na tržištvu do 2030. Opaska ovoj tezi je činjenica da veliki postotak vrijednosti zlata dolazi od toga što ga centralne banke čuvaju kao spremište vrijednosti. Da bi Bitcoin došao do te razine, određena količina suverenih država će trebati sudjelovati. Hoće li zapadnjačke demokracije sudjelovati u vlasništvu Bitcoina je nepoznato. Vjerojatnije je, nažalost, da će prve nacije u Bitcoin tržištu biti sitne diktature i kleptokracije.

Ako niti jedna država ne bude sudjelovala u Bitcoin tržištu, optimistična teza i dalje postoji. Kao nevisno spremište vrijednosti u rukama individualnih i institucionalnih ulagača, Bitcoin je i dalje vrlo rano u svojoj “krivulji prihvaćenosti” (adoption curve); tzv. “rana većina” ulaze na tržište sada, dok će ostali ući tek nekoliko godina kasnije. Sa širim sudjelovanjem individualnih i institucionalnih ulagača, cijena po bitcoinu između 100,000 i 200,000 dolara je sasvim moguća.

Posjedovanje bitcoina je jedna od malobrojnih asimetričnih novčanih strategija dostupnih svakome na svijetu. Poput “call” opcija, negativan rizik ulagača je ograničen na 1x, dok potencijalna dobit i dalje iznosi 100x ili više. Bitcoin je prvi istinski globalan balon čija je veličina ograničena samo potražnjom i željom građana svijeta da zaštite svoju ušteđevinu od raznovrsnih ekonomskih malverzacija vlade. Bitcoin je ustao kao feniks iz pepela globalne financijske krize 2008. godine - katastrofe kojoj su prethodile odluke centralnih banaka poput američke Federalne rezerve (Federal Reserve).

Onkraj samo financijske teze za Bitcoin, njegov rast i uspjeh kao neovisno spremište vrijednosti imat će duboke geopolitičke posljedice. Globalna, ne-inflacijska valuta će prisiliti suverene države da promjene svoje primarne mehanizme financiranja od inflacije u izravno oporezivanje; koje je daleko manje politički popularno. Države će se smanjivati proporcionalno političkoj boli koju im nanese oporezivanje kao jedini način financiranja. Nadalje, globalna trgovina vršiti će se na način koji zadovoljava aspiraciju Charlesa de Gaullea, da nijedna nacija ne bi smjela imati privilegiju nad ikojom drugom:

"Smatramo da je potrebno da se uspostavi međunarodna trgovina, kao što je bio slučaj prije velikih nesreća koje su zadesile svijet, na neosporivoj monetarnoj bazi, koja ne nosi na sebi oznaku ijedne države."

Za 50 godina, ta monetarna baza biti će Bitcoin.

@ 97c70a44:ad98e322

There was a slight dust up recently over a website someone runs removing a listing for an app someone built based on entirely arbitrary criteria. I'm not to going to attempt to speak for either wounded party, but I would like to share my own personal definition for what constitutes a "nostr app" in an effort to help clarify what might be an otherwise confusing and opaque purity test.

In this post, I will be committing the "no true Scotsman" fallacy, in which I start with the most liberal definition I can come up with, and gradually refine it until all that is left is the purest, gleamingest, most imaginary and unattainable nostr app imaginable. As I write this, I wonder if anything built yet will actually qualify. In any case, here we go.

It uses nostr

The lowest bar for what a "nostr app" might be is an app ("application" - i.e. software, not necessarily a native app of any kind) that has some nostr-specific code in it, but which doesn't take any advantage of what makes nostr distinctive as a protocol.

Examples might include a scraper of some kind which fulfills its charter by fetching data from relays (regardless of whether it validates or retains signatures). Another might be a regular web 2.0 app which provides an option to "log in with nostr" by requesting and storing the user's public key.

In either case, the fact that nostr is involved is entirely neutral. A scraper can scrape html, pdfs, jsonl, whatever data source - nostr relays are just another target. Likewise, a user's key in this scenario is treated merely as an opaque identifier, with no appreciation for the super powers it brings along.

In most cases, this kind of app only exists as a marketing ploy, or less cynically, because it wants to get in on the hype of being a "nostr app", without the developer quite understanding what that means, or having the budget to execute properly on the claim.

It leverages nostr

Some of you might be wondering, "isn't 'leverage' a synonym for 'use'?" And you would be right, but for one connotative difference. It's possible to "use" something improperly, but by definition leverage gives you a mechanical advantage that you wouldn't otherwise have. This is the second category of "nostr app".

This kind of app gets some benefit out of the nostr protocol and network, but in an entirely selfish fashion. The intention of this kind of app is not to augment the nostr network, but to augment its own UX by borrowing some nifty thing from the protocol without really contributing anything back.

Some examples might include:

• Using nostr signers to encrypt or sign data, and then store that data on a proprietary server.
• Using nostr relays as a kind of low-code backend, but using proprietary event payloads.
• Using nostr event kinds to represent data (why), but not leveraging the trustlessness that buys you.

An application in this category might even communicate to its users via nostr DMs - but this doesn't make it a "nostr app" any more than a website that emails you hot deals on herbal supplements is an "email app". These apps are purely parasitic on the nostr ecosystem.

In the long-term, that's not necessarily a bad thing. Email's ubiquity is self-reinforcing. But in the short term, this kind of "nostr app" can actually do damage to nostr's reputation by over-promising and under-delivering.

It complements nostr

Next up, we have apps that get some benefit out of nostr as above, but give back by providing a unique value proposition to nostr users as nostr users. This is a bit of a fine distinction, but for me this category is for apps which focus on solving problems that nostr isn't good at solving, leaving the nostr integration in a secondary or supporting role.

One example of this kind of app was Mutiny (RIP), which not only allowed users to sign in with nostr, but also pulled those users' social graphs so that users could send money to people they knew and trusted. Mutiny was doing a great job of leveraging nostr, as well as providing value to users with nostr identities - but it was still primarily a bitcoin wallet, not a "nostr app" in the purest sense.

Other examples are things like Nostr Nests and Zap.stream, whose core value proposition is streaming video or audio content. Both make great use of nostr identities, data formats, and relays, but they're primarily streaming apps. A good litmus test for things like this is: if you got rid of nostr, would it be the same product (even if inferior in certain ways)?

A similar category is infrastructure providers that benefit nostr by their existence (and may in fact be targeted explicitly at nostr users), but do things in a centralized, old-web way; for example: media hosts, DNS registrars, hosting providers, and CDNs.

To be clear here, I'm not casting aspersions (I don't even know what those are, or where to buy them). All the apps mentioned above use nostr to great effect, and are a real benefit to nostr users. But they are not True Scotsmen.

It embodies nostr

Ok, here we go. This is the crème de la crème, the top du top, the meilleur du meilleur, the bee's knees. The purest, holiest, most chaste category of nostr app out there. The apps which are, indeed, nostr indigitate.

This category of nostr app (see, no quotes this time) can be defined by the converse of the previous category. If nostr was removed from this type of application, would it be impossible to create the same product?

To tease this apart a bit, apps that leverage the technical aspects of nostr are dependent on nostr the protocol, while apps that benefit nostr exclusively via network effect are integrated into nostr the network. An app that does both things is working in symbiosis with nostr as a whole.

An app that embraces both nostr's protocol and its network becomes an organic extension of every other nostr app out there, multiplying both its competitive moat and its contribution to the ecosystem:

• In contrast to apps that only borrow from nostr on the technical level but continue to operate in their own silos, an application integrated into the nostr network comes pre-packaged with existing users, and is able to provide more value to those users because of other nostr products. On nostr, it's a good thing to advertise your competitors.
• In contrast to apps that only market themselves to nostr users without building out a deep integration on the protocol level, a deeply integrated app becomes an asset to every other nostr app by becoming an organic extension of them through interoperability. This results in increased traffic to the app as other developers and users refer people to it instead of solving their problem on their own. This is the "micro-apps" utopia we've all been waiting for.

Credible exit doesn't matter if there aren't alternative services. Interoperability is pointless if other applications don't offer something your app doesn't. Marketing to nostr users doesn't matter if you don't augment their agency as nostr users.

If I had to choose a single NIP that represents the mindset behind this kind of app, it would be NIP 89 A.K.A. "Recommended Application Handlers", which states:

Nostr's discoverability and transparent event interaction is one of its most interesting/novel mechanics. This NIP provides a simple way for clients to discover applications that handle events of a specific kind to ensure smooth cross-client and cross-kind interactions.

These handlers are the glue that holds nostr apps together. A single event, signed by the developer of an application (or by the application's own account) tells anyone who wants to know 1. what event kinds the app supports, 2. how to link to the app (if it's a client), and (if the pubkey also publishes a kind 10002), 3. which relays the app prefers.

As a sidenote, NIP 89 is currently focused more on clients, leaving DVMs, relays, signers, etc somewhat out in the cold. Updating 89 to include tailored listings for each kind of supporting app would be a huge improvement to the protocol. This, plus a good front end for navigating these listings (sorry nostrapp.link, close but no cigar) would obviate the evil centralized websites that curate apps based on arbitrary criteria.

Examples of this kind of app obviously include many kind 1 clients, as well as clients that attempt to bring the benefits of the nostr protocol and network to new use cases - whether long form content, video, image posts, music, emojis, recipes, project management, or any other "content type".

To drill down into one example, let's think for a moment about forms. What's so great about a forms app that is built on nostr? Well,

• There is a spec for forms and responses, which means that...
• Multiple clients can implement the same data format, allowing for credible exit and user choice, even of...
• Other products not focused on forms, which can still view, respond to, or embed forms, and which can send their users via NIP 89 to a client that does...
• Cryptographically sign forms and responses, which means they are self-authenticating and can be sent to...
• Multiple relays, which reduces the amount of trust necessary to be confident results haven't been deliberately "lost".

Show me a forms product that does all of those things, and isn't built on nostr. You can't, because it doesn't exist. Meanwhile, there are plenty of image hosts with APIs, streaming services, and bitcoin wallets which have basically the same levels of censorship resistance, interoperability, and network effect as if they weren't built on nostr.

It supports nostr

Notice I haven't said anything about whether relays, signers, blossom servers, software libraries, DVMs, and the accumulated addenda of the nostr ecosystem are nostr apps. Well, they are (usually).

This is the category of nostr app that gets none of the credit for doing all of the work. There's no question that they qualify as beautiful nostrcorns, because their value propositions are entirely meaningless outside of the context of nostr. Who needs a signer if you don't have a cryptographic identity you need to protect? DVMs are literally impossible to use without relays. How are you going to find the blossom server that will serve a given hash if you don't know which servers the publishing user has selected to store their content?

In addition to being entirely contextualized by nostr architecture, this type of nostr app is valuable because it does things "the nostr way". By that I mean that they don't simply try to replicate existing internet functionality into a nostr context; instead, they create entirely new ways of putting the basic building blocks of the internet back together.

A great example of this is how Nostr Connect, Nostr Wallet Connect, and DVMs all use relays as brokers, which allows service providers to avoid having to accept incoming network connections. This opens up really interesting possibilities all on its own.

So while I might hesitate to call many of these things "apps", they are certainly "nostr".

Appendix: it smells like a NINO

So, let's say you've created an app, but when you show it to people they politely smile, nod, and call it a NINO (Nostr In Name Only). What's a hacker to do? Well, here's your handy-dandy guide on how to wash that NINO stench off and Become a Nostr.

You app might be a NINO if:

• There's no NIP for your data format (or you're abusing NIP 78, 32, etc by inventing a sub-protocol inside an existing event kind)
• There's a NIP, but no one knows about it because it's in a text file on your hard drive (or buried in your project's repository)
• Your NIP imposes an incompatible/centralized/legacy web paradigm onto nostr
• Your NIP relies on trusted third (or first) parties
• There's only one implementation of your NIP (yours)
• Your core value proposition doesn't depend on relays, events, or nostr identities
• One or more relay urls are hard-coded into the source code
• Your app depends on a specific relay implementation to work (ahem, relay29)
• You don't validate event signatures
• You don't publish events to relays you don't control
• You don't read events from relays you don't control
• You use legacy web services to solve problems, rather than nostr-native solutions
• You use nostr-native solutions, but you've hardcoded their pubkeys or URLs into your app
• You don't use NIP 89 to discover clients and services
• You haven't published a NIP 89 listing for your app
• You don't leverage your users' web of trust for filtering out spam
• You don't respect your users' mute lists
• You try to "own" your users' data

Now let me just re-iterate - it's ok to be a NINO. We need NINOs, because nostr can't (and shouldn't) tackle every problem. You just need to decide whether your app, as a NINO, is actually contributing to the nostr ecosystem, or whether you're just using buzzwords to whitewash a legacy web software product.

If you're in the former camp, great! If you're in the latter, what are you waiting for? Only you can fix your NINO problem. And there are lots of ways to do this, depending on your own unique situation:

• Drop nostr support if it's not doing anyone any good. If you want to build a normal company and make some money, that's perfectly fine.
• Build out your nostr integration - start taking advantage of webs of trust, self-authenticating data, event handlers, etc.
• Work around the problem. Think you need a special relay feature for your app to work? Guess again. Consider encryption, AUTH, DVMs, or better data formats.
• Think your idea is a good one? Talk to other devs or open a PR to the nips repo. No one can adopt your NIP if they don't know about it.
• Keep going. It can sometimes be hard to distinguish a research project from a NINO. New ideas have to be built out before they can be fully appreciated.
• Listen to advice. Nostr developers are friendly and happy to help. If you're not sure why you're getting traction, ask!

I sincerely hope this article is useful for all of you out there in NINO land. Maybe this made you feel better about not passing the totally optional nostr app purity test. Or maybe it gave you some actionable next steps towards making a great NINON (Nostr In Not Only Name) app. In either case, GM and PV.

@ bf47c19e:c3d2573b

Bitkoin, kao jedinstvena digitalna valuta, postaje poznat široj javnosti u trenutku kada se pojavljuju prvi znaci svetske ekonomske krize a postojeći finansijski sistem počinje da pokazuje sve svoje slabosti. Danas, bitkoin, izaziva veliku pažnju svojim naglim skokovima i padovima.

Osnovna ideja o o decentralizovanim valutama potekla je od osnivača kripto-pank pokreta, među kojima su bili direktori kompanija naprednih tehnologija, univerzitetski profesori i istraživači iz oblasti matematike i fizike. Njihova ideja zasnovana je na anonimnoj, istovremenoj komunikaciji koja neće biti kontrolisana i nadgledana od neke treće strane u procesu.

Šta je kriptovaluta, ko je njen tvorac, kako do nje doći, kako trgovati i gde je čuvati, neka su od pitanja za čijim odgovorima tragamo u emisiji.

Sagovornici u emisiji su svi oni koji su u poslednjih godinu dana bili relevantni učesnici priča o kriptovaluti u Srbiji: osnivači Asocijacije bitkoin, predstavnici Narodne banke Srbije i predstavnici medija.

Montažer Milan Radičević

Urednik Aleksandra Šarković

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na dvadesetjedan.com

Autor: Parker Lewis / Prevod na srpski: Plumsky

---

Ideja da država može nekako zabraniti bitcoin je jedna od poslednjih faza tuge, tačno pred prihvatanje realnosti. Posledica ove rečenice je priznanje da bitcoin “funkcioniše”. U stvari, ona predstavlja činjenicu da bitcoin funkcioniše toliko dobro da on preti postojećim državnim monopolima nad novcem i da će zbog toga države da ga unište kroz regulativne prepreke da bi eliminisale tu pretnju. Gledajte na tvrdnju da će države zabraniti bitcoin kao kondicionalnu logiku. Da li bitcoin funkcioniše kao novac? Ako je odgovor „ne“, onda države nemaju šta da zabrane. Ako je odgovor „da“, onda će države da probaju da ga zabrane. Znači, glavna poenta ovog razmišljanja je pretpostavka da bitcoin funkcioiniše kao novac. Onda je sledeće logično pitanje da li intervencija od strane države može uspešno da uništi upravo taj funkcionalan bitcoin.

Za početak, svako ko pokušava da razume kako, zašto, ili da li bitcoin funkcioniše mora da proceni ta pitanja potpuno nezavisno od prouzrekovanja državne regulacije ili intervencije. Iako je nesumnjivo da bitcoin mora da postoji uzgred državnih regulativa, zamislite na momenat da države ne postoje. Sam od sebe, da li bi bitcoin funkcionisao kao novac, kad bi se prepustio slobodnom tržištu? Ovo pitanje se širi u dodatna pitanja i ubrzo se pretvara u bunar bez dna. Šta je novac? Šta su svojstva koja čine jednu vrstu novca bolje od druge? Da li bitcoin poseduje ta svojstva? Da li je bitcoin bolja verzija novca po takvim osobinama? Ako je finalni zaključak da bitcoin ne funkcioniše kao novac, implikacije državne intervencije su nebitne. Ali, ako je bitcoin funkcionalan kao novac, ta pitanja onda postaju bitna u ovoj debati, i svako ko o tome razmišlja bi morao imati taj početnički kontekst da bi mogao proceniti da li je uopšte moguće zabraniti. Po svom dizajnu, bitcoin postoji van države. Ali bitcoin nije samo van kontrole države, on u stvari funkcioniše bez bilo kakve saradnje centralizovanih identiteta. On je globalan i decentralizovan. Svako može pristupiti bitcoinu bez potrebe saglasnosti bilo koga i što se više širi sve je teže cenzurisati celokupnu mrežu. Arhitektura bitcoina je namerno izmišljena da bude otporna na bilo koje pokušaje države da ga zabrane. Ovo ne znači da države širom sveta neće pokušavati da ga regulišu, oporezuju ili čak da potpuno zabrane njegovo korišćenje. Naravno da će biti puno bitki i otpora protiv usvajanja bitcoina među građanima. Federal Reserve i Američki Treasury (i njihovi globalni suparnici) se neće ležeći predati dok bitcoin sve više i više ugrožava njihove monopole prihvatljivog novca. Doduše, pre nego što se odbaci ideja da države mogu potpuno zabraniti bitcoin, mora se prvo razumeti posledice tog stava i njegovog glasnika.

Progresija poricanja i stepeni tuge

Pripovesti skeptičara se neprestano menjaju kroz vreme. Prvi stepen tuge: bitcoin nikad ne može funkcionisati-njegova vrednost je osnovana ni na čemu. On je moderna verzija tulip manije. Sa svakim ciklusom uzbuđenja, vrednost bitcoina skače i onda vrlo brzo se vraća na dole. Često nazvano kao kraj njegove vrednosti, bitcoin svaki put odbija da umre i njegova vrednost pronađe nivo koji je uvek viši od prethodnih ciklusa globalne usvajanja. Tulip pripovetka postaje stara i dosadna i skeptičari pređu na više nijansirane teme, i time menjaju bazu debate. Drugi stepen tuge predstoji: bitcoin je manjkav kao novac. On je previše volatilan da bi bio valuta, ili je suviše spor da bi se koristio kao sistem plaćanja, ili se ne može proširiti dovoljno da zadovolji sve promete plaćanja na svetu, ili troši isuviše struje. Taj niz kritike ide sve dalje i dalje. Ovaj drugi stepen je progresija poricanja i dosta je udaljen od ideje da je bitcoin ništa više od bukvalno bezvrednog ničega.

Uprkos tim pretpostavnim manjcima, vrednost bitcoin mreže nastavje da raste vremenom. Svaki put, ona ne umire, nasuprot, ona postaje sve veća i jača. Dok se skeptičari bave ukazivanjem na manjke, bitcoin ne prestaje. Rast u vrednosti je prouzrokovan jednostavnom dinamikom tržišta: postoji više kupca nego prodavca. To je sve i to je razlog rasta u adopciji. Sve više i više ljudi shvata zašto postoji fundamentalna potražnja za bitcoinom i zašto/kako on funkcioniše. To je razlog njegovog dugotrajnog rasta. Dokle god ga sve više ljudi koristi za čuvanje vrednosti, neće pasti cena snabdevanja. Zauvek će postojati samo 21 milion bitcoina. Nebitno je koliko ljudi zahtevaju bitcoin, njegova cela količina je uvek ista i neelastična. Dok skeptičari nastavljaju sa svojom starom pričom, mase ljudi nastavljaju da eliminišu zabludu i zahtevaju bitcoin zbog njegovih prednosti u smislu novčanih svojstva. Između ostalog, ne postoji grupa ljudi koja je više upoznata sa svim argumentima protiv bitcoina od samih bitcoinera.

Očajanje počinje da se stvara i onda se debata još jedanput pomera. Sada nije više činjenica je vrednost bitcoina osnovana ni na čemu niti da ima manjke kao valuta; sada se debata centrira na regulaciji državnih autoriteta. U ovom zadnjem stepenu tuge, bitcoin se predstavlja kao u stvari isuviše uspešnom alatkom i zbog toga države ne smeju dozvoliti da on postoji. Zaista? Znači da je genijalnost čoveka ponovo ostvarila funkcionalan novac u tehnološko superiornoj formi, čije su posledice zaista neshvatljive, i da će države upravo taj izum nekako zabraniti. Primetite da tom izjavom skeptičari praktično priznaju svoj poraz. Ovo su poslednji pokušaji u seriji promašenih argumenata. Skeptičari u isto vreme prihvataju da postoji fundamentalna potražnja za bitcoinom a onda se premeštaju na neosnovan stav da ga države mogu zabraniti.

Ajde da se poigramo i tim pitanjem. Kada bih zapravo razvijene države nastupile na scenu i pokušale da zabrane bitcoin? Trenutno, Federal Reserve i Treasury ne smatraju bitcoin kao ozbiljnu pretnju superiornosti dolara. Po njihovom celokupnom mišljenju, bitcoin je slatka mala igračka i ne može da funkcioniše kao novac. Sadašnja kompletna kupovna moć bitcoina je manja od $200 milijardi. Sa druge strane, zlato ima celokupnu vrednost od $8 triliona (40X veću od bitcoina) i količina odštampanog novca (M2) je otprilike 15 triliona (75X veličine bitcoinove vrednosti). Kada će Federal Reserve i Treasury da počne da smatra bitcoin kao ozbiljnu pretnju? Kad bitcoin poraste na $1, $2 ili $3 triliona? Možete i sami da izaberete nivo, ali implikacija je da će bitcoin biti mnogo vredniji, i posedovaće ga sve više ljudi širom sveta, pre nego što će ga državne vlasti shvatiti kao obiljnog protivnika.

Predsednik Tramp & Treasury Sekretar Mnučin o Bitcoinu (2019):

„Ja neću pričati o bitcoinu za 10 godina, u to možete biti sigurni {…} Ja bi se kladio da čak za 5 ili 6 godina neću više pričati o bitcoinu kao sekretar Trusury-a. Imaću preča posla {…} Mogu vam obećati da ja lično neću biti pun bitcoina.“ – Sekretar Treasury-a Stiv Mnučin

„Ja nisam ljubitelj bitcoina {…}, koji nije novac i čija vrednost je jako volatilna i osnovana na praznom vazduhu.“ – Predsednik Donald J. Tramp

Znači, logika skeptika ide ovako: bitcoin ne funkcioniše, ali ako funkcioniše, onda će ga država zabraniti. Ali, države slobodnog sveta neće pokušati da ga zabrane dokle god se on ne pokaže kao ozbiljna pretnja. U tom trenutku, bitcoin će biti vredniji i sigurno teži da se zabrani, pošto će ga više ljudi posedovati na mnogo širem geografskom prostoru. Ignorišite fundamentalne činjenice i asimetriju koja je urođena u globalnom dešavanju monetizacije zato što u slučaju da ste u pravu, države će taj proces zabraniti. Na kojoj strani tog argumenta bi radije stajao racionalan ekonomski učesnik? Posedovanje finansijske imovine kojoj vrednost toliko raste da preti globalnoj rezervnoj valuti, ili nasuprot – nemati tu imovinu? Sa pretpostavkom da individualci razumeju zašto je mogućnost (a sve više i verovatnoća) ove realnosti, koji stav je logičniji u ovom scenariju? Asimetrija dve strane ovog argumenta sama od sebe zahteva da je prvi stav onaj istinit i da fundamentalno razumevanje potražnje bitcoina samo još više ojačava to mišljenje.

Niko ne moze zabraniti bitcoin

Razmislite šta bitcoin u stvari predstavlja pa onda šta bi predstavljala njegova zabrana. Bitcoin je konverzija subjektivne vrednosti, stvorena i razmenjena u realnošću, u digitalne potpise. Jednostavno rečeno, to je konverzija ljudskog vremena u novac. Kad neko zahteva bitcoin, oni u isto vreme ne zahtevaju neki drugi posed, nek to bio dolar, kuća, auto ili hrana itd. Bitcoin predstavlja novčanu štednju koja sa sobom žrtvuje druge imovine i servise. Zabrana bitcoina bi bio napad na najosnovnije ljudske slobode koje je on upravo stvoren da brani. Zamislite reakciju svih onih koji su prihvatili bitcoin: „Bilo je zabavno, alatka za koju su svi eksperti tvrdili da neće nikad funkcionisati, sada toliko dobro radi i sad ti isti eksperti i autoriteti kažu da mi to nemožemo koristiti. Svi idite kući, predstava je gotova.“verovanje da će svi ljudi koji su učestvovali u bitcoin usvajanju, suverenitetu koji nudi i finansiskoj slobodi, odjednom samo da se predaju osnovnom rušenju njihovih prava je potpuno iracionalna pozicija.

Novac je jedan od najbitnijih instrumenata za slobodu koji je ikad izmišljen. Novac je to što u postojećem društvu ostvaruje mogućnosti siromašnom čoveku – čiji je domet veći nego onaj koji je bio dostižan bogatim ljudima pre ne toliko puno generacija.“ – F. A. Hajek

Države nisu uspele da zabrane konzumiranje alkohola, droga, kupovinu vatrenog oružja, pa ni posedovanje zlata. Država može samo pomalo da uspori pristup ili da deklariše posedovanje ilegalnim, ali ne može da uništi nešto što veliki broj raznovrsnih ljudi smatra vrednim. Kada je SAD zabranila privatno posedovanje zlata 1933., zlato nije palo u vrednosti ili nestalo sa finansijskog tržišta. Ono je u stvari poraslo u vrednosti u poređenju sa dolarom, i samo trideset godina kasnije, zabrana je bila ukinuta. Ne samo da bitcoin nudi veću vrednosno obećanje od bilo kog drugog dobra koje su države pokušale da zabrane (uključujući i zlato); nego po svojim osobinama, njega je mnogo teže zabraniti. Bitcoin je globalan i decentralizovan. On ne poštuje granice i osiguran je mnoštvom nodova i kriptografskim potpisima. Sam postupak zabrane bi zahtevao da se u isto vreme zaustavi „open source“ softver koji emituje i izvršava slanje i potvrđivanje digitalno enkriptovanih ključeva i potpisa. Ta zabrana bi morala biti koordinisana između velikog broja zemalja, sa tim da je nemoguće znati gde se ti nodovi i softver nalazi ili da se zaustavi instaliranje novih nodova u drugim pravnim nadležnostima. Da ne pominjemo i ustavske pitanja, bilo bi tehnički neizvodljivo da se takva zabrana primeni na bilo kakav značajan način.

Čak kada bih sve zemlje iz G-20 grupe koordinisale takvu zabranu u isto vreme, to ne bi uništilo bitcoin. U stvari, to bi bilo samoubistvo za fiat novčani sistem. To bi još više prikazalo masama da je bitcoin u stvari novac koji treba shvatiti ozbiljno, i to bi samo od sebe započelo globalnu igru vatanje mačke za rep. Bitcoin nema centralnu tačku za napad; bitcoin rudari, nodovi i digitalni potpisi su rasejani po celom svetu. Svaki aspekt bitcoina je decentralizovan, zato su glavni stubovi njegove arhitekture da učesnici uvek treba kontrolisati svoje potpise i upravljati svojim nodom. Što više digitalnih potpisa i nodova koji postoje, to je više bitcoin decentralizovan, i to je više odbranjiva njegova mreža od strane neprijatelja. Što je više zemalja gde rudari izvršavaju svoj posao, to je manji rizik da jedan nadležni identitet može uticati na njegov bezbednosni sistem. Koordinisan internacionalni napad na bitcoin bi samo koristio da bitcoin još više ojača svoj imuni sistem. Na kraju krajeva, to bi ubrzalo seobu iz tradicionalnog finansijskog sistema (i njegovih valuta) a i inovaciju koja postoji u bitcoin ekosistemu. Sa svakom bivšom pretnjom, bitcoin je maštovito pronalazio način da ih neutrališe pa i koordinisan napad od strane država ne bi bio ništa drugačiji.

Inovacija u ovoj oblasti koja se odlikuje svojom „permissionless“ (bez dozvole centralnih identiteta) osobinom, omogućava odbranu od svakojakih napada. Sve varijante napada koje su bile predvidjene je upravo to što zahteva konstantnu inovaciju bitcoina. To je ona Adam Smitova nevidljiva ruka, ali dopingovana. Pojedinačni učesnici mogu da veruju da su motivisani nekim većim uzrokom, ali u stvari, korisnost kaja je ugrađena u bitcoin stvara kod učesnika dovoljno snažan podsticaj da omogući svoje preživljavanje. Sopstveni interes milione, ako ne milijarde, nekoordinisanih ljudi koji se jedino slažu u svojom međusobnom potrebom za funkcionalnim novcem podstiče inovacije u bitcoinu. Danas, možda to izgleda kao neka kul nova tehnologija ili neki dobar investment u finansijskom portfoliju, ali čak i ako to mnogi ne razumeju, bitcoin je apsolutna nužnost u svetu. To je tako zato što je novac nužnost a historijski priznate valute se fundamentalno raspadaju. Pre dva meseca, tržište američkih državnih obveznica je doživeo kolaps na šta je Federal Reserve reagovao time što je povećao celokupnu količinu dolara u postojanju za $250 milijardi, a još više u bliskoj budućnosti. Tačno ovo je razlog zašto je bitcoin nužnost a ne samo luksuzni dodatak. Kada inovacija omogućava bazično funkcionisanje ekonomije ne postoji ni jedna država na svetu koja može da zaustavi njenu adopciju i rast. Novac je nužnost a bitcoin znatno poboljšava sistem novca koji je ikada postojao pre njega.

Sa više praktične strane, pokušaj zabranjivanja bitcoina ili njegove velike regulacije od nadležnosti bi direktno bilo u korist susedne nadležnih organa. Podsticaj da se odustane od koordinisanog napada na bitcoin bi bio isuviše veliki da bi takvi dogovori bili uspešni. Kada bi SAD deklarisovale posed bitcoina ilegalnim sutra, da li bi to zaustavilo njegov rast, razvoj i adopciji i da li bi to smanjilo vrednost celokupne mreže? Verovatno. Da li bi to uništilo bitcoin? Ne bi. Bitcoin predstavlja najpokretljivije kapitalno sredstvo na svetu. Zemlje i nadležne strukture koje kreiraju regulativnu strukturu koja najmanje ustručava korišćenje bitcoina će biti dobitnici velike količine uliva kapitala u svoje države.

Zabrana Bitcoinove Zatvoreničke Dileme

U praksi, zatvorenička dilema nije igra jedan na jedan. Ona je multidimenzijska i uključuje mnoštvo nadležnosti, čiji se interesi nadmeću međusobno, i to uskraćuje mogućnosti bilo kakve mogućnosti zabrane. Ljudski kapital, fizički kapital i novčani kapital će sav ići u pravcu država i nadležnosti koje najmanje ustručuju bitcoin. To se možda neće desiti sve odjednom, ali pokušaji zabrane su isto za badava koliko bi bilo odseći sebi nos u inat svom licu. To ne znači da države to neće pokušati. India je već probala da zabrani bitcoin. Kina je uvela puno restrikcija. Drugi će da prate njihove tragove. Ali svaki put kada država preduzme takve korake, to ima nepredvidljive efekte povećanja bitcoin adopcije. Pokušaji zabranjivanja bitcoina su jako efektivne marketing kampanje. Bitcoin postoji kao sistem nevezan za jednu suverenu državu i kao novac je otporan na cenzuru. On je dizajniran da postoji van državne kontrole. Pokušaji da se taj koncept zabrani samo još više daje njemu razlog i logiku za postojanje.

Jedini Pobednički Potez je da se Uključiš u Igru

Zabrana bitcoina je trošenje vremena. Neki će to pokušati; ali svi će biti neuspešni. Sami ti pokušaji će još više ubrzati njegovu adopciju i širenje. Biće to vetar od 100 km/h koji raspaljuje vatru. To će ojačati bitcoin sve više i doprineće njegovoj pouzdanosti. U svakom slučaju, verovanje da će države zabraniti bitcoin u momentu kada on postane dovoljno velika pretnja rezervnim valutam sveta, je iracionalan razlog da se on no poseduje kao instrument štednje novca. To ne samo da podrazumeva da je bitcoin novac, ali u isto vreme i ignoriše glavne razloge zašto je to tako: on je decentralizovan i otporan na cenzure. Zamislite da razumete jednu od nojvećih tajni današnjice i da u isto vreme tu tajnu asimetrije koju bitcoin nudi ne primenjujete u svoju korist zbog straha od države. Pre će biti, neko ko razume zašto bitcoin funkcioniše i da ga država ne može zaustaviti, ili nepuno znanje postoji u razumevanju kako bitcoin uopšte funckioniše. Počnite sa razmatranjem fundamentalnih pitanja, a onda primenite to kao temelj da bi procenili bilo koji potencijalan rizik od strane budućih regulacija ili restrikcija državnih organa. I nikad nemojte da zaboravite na vrednost asimetrije između dve strane ovde prezentiranih argumenata. Jedini pobednički potez je da se uključite u igru.

Stavovi ovde prezentirani su samo moji i ne predstavljaju Unchained Capital ili moje kolege. Zahvaljujem se Fil Gajgeru za razmatranje teksta i primedbe.

Originalni tekst

@ 9e69e420:d12360c2

Tech stocks have taken a hit globally after China's DeepSeek launched a competitive AI chatbot at a much lower cost than US counterparts. This has stirred market fears of a $1.2 trillion loss across tech companies when trading opens in New York.

DeepSeek’s chatbot quickly topped download charts and surprised experts with its capabilities, developed for only $5.6 million.

The Nasdaq dropped over 3% in premarket trading, with major firms like Nvidia falling more than 10%. SoftBank also saw losses shortly after investing in a significant US AI venture.

Venture capitalist Marc Andreessen called it “AI’s Sputnik moment,” highlighting its potential impact on the industry.

![] (https://www.telegraph.co.uk/content/dam/business/2025/01/27/TELEMMGLPICT000409807198_17379939060750_trans_NvBQzQNjv4BqgsaO8O78rhmZrDxTlQBjdGLvJF5WfpqnBZShRL_tOZw.jpeg)

@ 0fa80bd3:ea7325de

"Degeneration" or "Вырождение" ![[photo_2025-01-29 23.23.15.jpeg]]

A once-functional object, now eroded by time and human intervention, stripped of its original purpose. Layers of presence accumulate—marks, alterations, traces of intent—until the very essence is obscured. Restoration is paradoxical: to reclaim, one must erase. Yet erasure is an impossibility, for to remove these imprints is to deny the existence of those who shaped them.

The work stands as a meditation on entropy, memory, and the irreversible dialogue between creation and decay.

@ 8173f6e1:e488ac0f

TESTNOTEBIN2

@ 95543309:196c540e

Lets see if this works with the blossom upload and without markdown hassle.

:cat:

https://blossom.primal.net/73a099f931366732c18dd60da82db6ef65bb368eb96756f07d9fa7a8a3644009.mp4

@ 8173f6e1:e488ac0f

testnotebin7testnotebin7testnotebin7testnotebin7

@ a296b972:e5a7a2e8

Pferdeflüsterer: Wie viele Finger sehen Sie an meiner Hand?

 

Pony: Ich sage Ihnen ganz ehrlich, das kann ich im Moment nicht beantworten, und außerdem leide ich augenblicklich an Migräne.

Pferdeflüsterer: Dann stelle ich Ihnen aus Rücksicht auf Ihre Migräne die Frage gerne etwas einfacher: Glauben Sie, dass ich Finger an meiner Hand habe?

Pony: Ich bin nicht hier, um Schulabfragen zu beantworten und Spekulationen über die Anzahl der Finger an Ihrer Hand anzustellen.

Pferdeflüsterer: Ok, dann formuliere ich die Frage noch allgemeiner: Wissen Sie, was Finger sind?

Pony: Diese Frage ist übergriffig und ich bin nicht bereit, Ihnen auf diesem Niveau weiter Fragen zu beantworten.

Pferdeflüsterer: Gut, wenn Sie erlauben, kommen wir zu einer anderen Frage. Sie sagen, ich zitiere: Man muss radikal sein. Ich möchte einen „Systemwechsel“ und den Kapitalismus stürzen. Zitat Ende. Kennen Sie Beispiele aus der Geschichte, in der das jemals gelungen ist?

Pony: Ich sage Ihnen ganz ehrlich, das kann ich im Moment auch nicht beantworten, und, wie bereits schon gesagt, leide ich immer noch an Migräne.

Pferdeflüsterer: Dann stelle ich Ihnen aus Rücksicht auf Ihre immer noch vorhandene Migräne die Frage gerne etwas einfacher: Sind Sie der Ansicht, dass der sogenannte demokratische Sozialismus in der ehemaligen DDR ein Erfolgsrezept war?

Pony: Sie spielen auf die Vergangenheit der Linken als Nachfolgepartei der SED an. Ich kann mich nur wiederholen. Ich bin nicht hier, um Ihnen die geschichtliche Entwicklung der Linken darzulegen.

Pferdeflüsterer: Ok, dann formuliere ich die Frage noch allgemeiner: Kennen Sie den Unterschied zwischen Kapitalismus, Demokratie und Sozialismus?

Pony: Auch diese Frage ist übergriffig und ich bin nicht bereit, Ihnen auf diesem Niveau weitere Fragen zu beantworten.

Es soll abgekürzt werden. Dieses Frage- und Antwortspiel zog sich noch weitere 9 Stunden hin. Dem Pferdeflüsterer sei für seine Geduld gedankt, jedoch ohne sie wäre er wohl kaum ein Pferdeflüsterer geworden und sehr gut bezahlt, kann man das schon mal aushalten.

Offene Abschlussfrage: Auf die Barrikaden, (die Hütte brennt!). Ist das schon ein offener, gesichert linksextremer Aufruf, der die Demokratie gefährdet und somit ein Fall für das Bundesamt für Fassungslosigkeit, oder fällt das mehr in den Bereich des Ministeriums für Komplikationen?

https://www.youtube.com/watch?v=uywqryKWwUg

Dieser Artikel wurde mit dem Pareto-Client geschrieben

* *

(Bild von pixabay)

@ 0fa80bd3:ea7325de

Lyn Alden - биткойн евангелист или евангелистка, я пока не понял npub1a2cww4kn9wqte4ry70vyfwqyqvpswksna27rtxd8vty6c74era8sdcw83a

Thomas Pacchia - PubKey owner - X - @tpacchia npub1xy6exlg37pw84cpyj05c2pdgv86hr25cxn0g7aa8g8a6v97mhduqeuhgpl

calvadev - Shopstr npub16dhgpql60vmd4mnydjut87vla23a38j689jssaqlqqlzrtqtd0kqex0nkq

Calle - Cashu founder npub12rv5lskctqxxs2c8rf2zlzc7xx3qpvzs3w4etgemauy9thegr43sf485vg

Джек Дорси npub1sg6plzptd64u62a878hep2kev88swjh3tw00gjsfl8f237lmu63q0uf63m

21 ideas npub1lm3f47nzyf0rjp6fsl4qlnkmzed4uj4h2gnf2vhe3l3mrj85vqks6z3c7l

Много адресов. Хз кто надо сортировать https://github.com/aitechguy/nostr-address-book

ФиатДжеф - создатель Ностр - https://github.com/fiatjaf npub180cvv07tjdrrgpa0j7j7tmnyl2yr6yr7l8j4s3evf6u64th6gkwsyjh6w6

EVAN KALOUDIS Zues wallet npub19kv88vjm7tw6v9qksn2y6h4hdt6e79nh3zjcud36k9n3lmlwsleqwte2qd

Программер Коди https://github.com/CodyTseng/nostr-relay npub1syjmjy0dp62dhccq3g97fr87tngvpvzey08llyt6ul58m2zqpzps9wf6wl

Anna Chekhovich - Managing Bitcoin at The Anti-Corruption Foundation https://x.com/AnyaChekhovich npub1y2st7rp54277hyd2usw6shy3kxprnmpvhkezmldp7vhl7hp920aq9cfyr7

@ 0fa80bd3:ea7325de

The land that belongs to the indigenous peoples of Russia has been seized by a gang of killers who have unleashed a war of extermination. They wipe out anyone who refuses to conform to their rules. Those who disagree and stay behind are tortured and killed in prisons and labor camps. Those who flee lose their homeland, dissolve into foreign cultures, and fade away. And those who stand up to protect their people are attacked by the misled and deceived. The deceived die for the unchecked greed of a single dictator—thousands from both sides, people who just wanted to live, raise their kids, and build a future.

Now, they are forced to make an impossible choice: abandon their homeland or die. Some perish on the battlefield, others lose themselves in exile, stripped of their identity, scattered in a world that isn’t theirs.

There’s been endless debate about how to fix this, how to clear the field of the weeds that choke out every new sprout, every attempt at change. But the real problem? We can’t play by their rules. We can’t speak their language or use their weapons. We stand for humanity, and no matter how righteous our cause, we will not multiply suffering. Victory doesn’t come from matching the enemy—it comes from staying ahead, from using tools they haven’t mastered yet. That’s how wars are won.

Our only resource is the will of the people to rewrite the order of things. Historian Timothy Snyder once said that a nation cannot exist without a city. A city is where the most active part of a nation thrives. But the cities are occupied. The streets are watched. Gatherings are impossible. They control the money. They control the mail. They control the media. And any dissent is crushed before it can take root.

So I started asking myself: How do we stop this fragmentation? How do we create a space where people can rebuild their connections when they’re ready? How do we build a self-sustaining network, where everyone contributes and benefits proportionally, while keeping their freedom to leave intact? And more importantly—how do we make it spread, even in occupied territory?

In 2009, something historic happened: the internet got its own money. Thanks to Satoshi Nakamoto, the world took a massive leap forward. Bitcoin and decentralized ledgers shattered the idea that money must be controlled by the state. Now, to move or store value, all you need is an address and a key. A tiny string of text, easy to carry, impossible to seize.

That was the year money broke free. The state lost its grip. Its biggest weapon—physical currency—became irrelevant. Money became purely digital.

The internet was already a sanctuary for information, a place where people could connect and organize. But with Bitcoin, it evolved. Now, value itself could flow freely, beyond the reach of authorities.

Think about it: when seedlings are grown in controlled environments before being planted outside, they get stronger, survive longer, and bear fruit faster. That’s how we handle crops in harsh climates—nurture them until they’re ready for the wild.

Now, picture the internet as that controlled environment for ideas. Bitcoin? It’s the fertile soil that lets them grow. A testing ground for new models of interaction, where concepts can take root before they move into the real world. If nation-states are a battlefield, locked in a brutal war for territory, the internet is boundless. It can absorb any number of ideas, any number of people, and it doesn’t run out of space.

But for this ecosystem to thrive, people need safe ways to communicate, to share ideas, to build something real—without surveillance, without censorship, without the constant fear of being erased.

This is where Nostr comes in.

Nostr—"Notes and Other Stuff Transmitted by Relays"—is more than just a messaging protocol. It’s a new kind of city. One that no dictator can seize, no corporation can own, no government can shut down.

It’s built on decentralization, encryption, and individual control. Messages don’t pass through central servers—they are relayed through independent nodes, and users choose which ones to trust. There’s no master switch to shut it all down. Every person owns their identity, their data, their connections. And no one—no state, no tech giant, no algorithm—can silence them.

In a world where cities fall and governments fail, Nostr is a city that cannot be occupied. A place for ideas, for networks, for freedom. A city that grows stronger the more people build within it.

@ 6be5cc06:5259daf0

A seguir, veja como instalar e configurar o Privoxy no Pop!_OS.

---

1. Instalar o Tor e o Privoxy

Abra o terminal e execute:

bash sudo apt update sudo apt install tor privoxy

Explicação:

• Tor: Roteia o tráfego pela rede Tor.
• Privoxy: Proxy avançado que intermedia a conexão entre aplicativos e o Tor.

---

2. Configurar o Privoxy

Abra o arquivo de configuração do Privoxy:

bash sudo nano /etc/privoxy/config

Navegue até a última linha (atalho: Ctrl + / depois Ctrl + V para navegar diretamente até a última linha) e insira:

bash forward-socks5 / 127.0.0.1:9050 .

Isso faz com que o Privoxy envie todo o tráfego para o Tor através da porta 9050.

Salve (CTRL + O e Enter) e feche (CTRL + X) o arquivo.

---

3. Iniciar o Tor e o Privoxy

Agora, inicie e habilite os serviços:

bash sudo systemctl start tor sudo systemctl start privoxy sudo systemctl enable tor sudo systemctl enable privoxy

Explicação:

• start: Inicia os serviços.
• enable: Faz com que iniciem automaticamente ao ligar o PC.

---

4. Configurar o Navegador Firefox

Para usar a rede Tor com o Firefox:

1. Abra o Firefox.
2. Acesse Configurações → Configurar conexão.
3. Selecione Configuração manual de proxy.
4. Configure assim:
   • Proxy HTTP: 127.0.0.1
   • Porta: 8118 (porta padrão do Privoxy)
   • Domínio SOCKS (v5): 127.0.0.1
   • Porta: 9050
5. Marque a opção "Usar este proxy também em HTTPS".
6. Clique em OK.

---

5. Verificar a Conexão com o Tor

Abra o navegador e acesse:

text https://check.torproject.org/

Se aparecer a mensagem "Congratulations. This browser is configured to use Tor.", a configuração está correta.

---

Dicas Extras

• Privoxy pode ser ajustado para bloquear anúncios e rastreadores.
• Outros aplicativos também podem ser configurados para usar o Privoxy.

@ 044da344:073a8a0e

Alles neu macht der Oktober. Sorry für das Sprachspiel. Wenn Sie so etwas mögen, dann kommen Sie in ein paar Monaten zu uns in die Oberpfalz –

• entweder zum Journalismus-Retreat für den Nachwuchs der Gegenöffentlichkeit oder
• eine Woche später zum Kurs Intellektuelle Selbstverteidigung.

Wenn man den Unterschied auf den Punkt bringen müsste: Für Kurs eins sollten sie schon öffentlich sichtbar sein mit Texten, Podcasts und Videos, auf diesem Pfad weitermachen wollen und dafür nach Aufmunterung, Bestärkung, Weggefährten suchen. Kurs zwei verlangt all das nicht. Keine Schranke, nicht einmal in Sachen Alter. Während uns bisher wichtig war, dass die Teilnehmer wenigstens eventuell und im Fall der Fälle in Richtung Medienpräsenz schielen, steht bei diesem neuen Angebot Medienkompetenz im Mittelpunkt, journalistisches Handwerk inklusive.

Infos zur Anmeldung, zur Organisation und zu allem, was Sie sonst noch wissen wollen, finden Sie unter den Links oben.

Freie Akademie für Medien & Journalismus

Unterstützen

@ c9badfea:610f861a

1. Install EtchDroid (it's free and open source)
2. Launch the app, then tap What's Supported? to check compatibility with devices and disk images
3. Insert the USB drive
4. Tap Write An Image, then select the desired image file
5. Tap Grant Access, confirm, and then tap Write image
6. Optionally, allow notifications to be notified when the process is complete
7. Your bootable USB drive is now ready

⚠️ This app has telemetry enabled by default. Make sure to turn it off in the app menu. If you trust F-Droid, you can get a telemetry-free version from there

⚠️ Avoid moving the phone during the image writing process

@ 8173f6e1:e488ac0f

testnotebin123456testnotebin123456testnotebin123456testnotebin123456

@ 9e69e420:d12360c2

Oregano oil is a potent natural compound that offers numerous scientifically-supported health benefits.

Active Compounds

The oil's therapeutic properties stem from its key bioactive components: - Carvacrol and thymol (primary active compounds) - Polyphenols and other antioxidant

Antimicrobial Properties

Bacterial Protection The oil demonstrates powerful antibacterial effects, even against antibiotic-resistant strains like MRSA and other harmful bacteria. Studies show it effectively inactivates various pathogenic bacteria without developing resistance.

Antifungal Effects It effectively combats fungal infections, particularly Candida-related conditions like oral thrush, athlete's foot, and nail infections.

Digestive Health Benefits

Oregano oil supports digestive wellness by: - Promoting gastric juice secretion and enzyme production - Helping treat Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO) - Managing digestive discomfort, bloating, and IBS symptoms

Anti-inflammatory and Antioxidant Effects

The oil provides significant protective benefits through: - Powerful antioxidant activity that fights free radicals - Reduction of inflammatory markers in the body - Protection against oxidative stress-related conditions

Respiratory Support

It aids respiratory health by: - Loosening mucus and phlegm - Suppressing coughs and throat irritation - Supporting overall respiratory tract function

Additional Benefits

Skin Health - Improves conditions like psoriasis, acne, and eczema - Supports wound healing through antibacterial action - Provides anti-aging benefits through antioxidant properties

Cardiovascular Health Studies show oregano oil may help: - Reduce LDL (bad) cholesterol levels - Support overall heart health

Pain Management The oil demonstrates effectiveness in: - Reducing inflammation-related pain - Managing muscle discomfort - Providing topical pain relief

Safety Note

While oregano oil is generally safe, it's highly concentrated and should be properly diluted before use Consult a healthcare provider before starting supplementation, especially if taking other medications.

@ c9badfea:610f861a

1. Install Grayjay (it's free and open source)
2. Launch the app and navigate to the Sources tab
3. Enable the desired sources (and log in if needed by tapping on the source and scrolling down to Authentication)
4. Go to Android Settings > Apps, select Grayjay, and tap Open By Default and Add Link to automatically open supported links with Grayjay
5. Enjoy

ℹ️ If you are using Obtainium to install apps, search for Grayjay on Complex Apps

@ 6be5cc06:5259daf0

Bitcoin: Um sistema de dinheiro eletrônico direto entre pessoas.

Satoshi Nakamoto
satoshin@gmx.com
www.bitcoin.org

---

Resumo

O Bitcoin é uma forma de dinheiro digital que permite pagamentos diretos entre pessoas, sem a necessidade de um banco ou instituição financeira. Ele resolve um problema chamado gasto duplo, que ocorre quando alguém tenta gastar o mesmo dinheiro duas vezes. Para evitar isso, o Bitcoin usa uma rede descentralizada onde todos trabalham juntos para verificar e registrar as transações.

As transações são registradas em um livro público chamado blockchain, protegido por uma técnica chamada Prova de Trabalho. Essa técnica cria uma cadeia de registros que não pode ser alterada sem refazer todo o trabalho já feito. Essa cadeia é mantida pelos computadores que participam da rede, e a mais longa é considerada a verdadeira.

Enquanto a maior parte do poder computacional da rede for controlada por participantes honestos, o sistema continuará funcionando de forma segura. A rede é flexível, permitindo que qualquer pessoa entre ou saia a qualquer momento, sempre confiando na cadeia mais longa como prova do que aconteceu.

---

1. Introdução

Hoje, quase todos os pagamentos feitos pela internet dependem de bancos ou empresas como processadores de pagamento (cartões de crédito, por exemplo) para funcionar. Embora esse sistema seja útil, ele tem problemas importantes porque é baseado em confiança.

Primeiro, essas empresas podem reverter pagamentos, o que é útil em caso de erros, mas cria custos e incertezas. Isso faz com que pequenas transações, como pagar centavos por um serviço, se tornem inviáveis. Além disso, os comerciantes são obrigados a desconfiar dos clientes, pedindo informações extras e aceitando fraudes como algo inevitável.

Esses problemas não existem no dinheiro físico, como o papel-moeda, onde o pagamento é final e direto entre as partes. No entanto, não temos como enviar dinheiro físico pela internet sem depender de um intermediário confiável.

O que precisamos é de um sistema de pagamento eletrônico baseado em provas matemáticas, não em confiança. Esse sistema permitiria que qualquer pessoa enviasse dinheiro diretamente para outra, sem depender de bancos ou processadores de pagamento. Além disso, as transações seriam irreversíveis, protegendo vendedores contra fraudes, mas mantendo a possibilidade de soluções para disputas legítimas.

Neste documento, apresentamos o Bitcoin, que resolve o problema do gasto duplo usando uma rede descentralizada. Essa rede cria um registro público e protegido por cálculos matemáticos, que garante a ordem das transações. Enquanto a maior parte da rede for controlada por pessoas honestas, o sistema será seguro contra ataques.

---

2. Transações

Para entender como funciona o Bitcoin, é importante saber como as transações são realizadas. Imagine que você quer transferir uma "moeda digital" para outra pessoa. No sistema do Bitcoin, essa "moeda" é representada por uma sequência de registros que mostram quem é o atual dono. Para transferi-la, você adiciona um novo registro comprovando que agora ela pertence ao próximo dono. Esse registro é protegido por um tipo especial de assinatura digital.

O que é uma assinatura digital?

Uma assinatura digital é como uma senha secreta, mas muito mais segura. No Bitcoin, cada usuário tem duas chaves: uma "chave privada", que é secreta e serve para criar a assinatura, e uma "chave pública", que pode ser compartilhada com todos e é usada para verificar se a assinatura é válida. Quando você transfere uma moeda, usa sua chave privada para assinar a transação, provando que você é o dono. A próxima pessoa pode usar sua chave pública para confirmar isso.

Como funciona na prática?

Cada "moeda" no Bitcoin é, na verdade, uma cadeia de assinaturas digitais. Vamos imaginar o seguinte cenário:

1. A moeda está com o Dono 0 (você). Para transferi-la ao Dono 1, você assina digitalmente a transação com sua chave privada. Essa assinatura inclui o código da transação anterior (chamado de "hash") e a chave pública do Dono 1.
2. Quando o Dono 1 quiser transferir a moeda ao Dono 2, ele assinará a transação seguinte com sua própria chave privada, incluindo também o hash da transação anterior e a chave pública do Dono 2.
3. Esse processo continua, formando uma "cadeia" de transações. Qualquer pessoa pode verificar essa cadeia para confirmar quem é o atual dono da moeda.

Resolvendo o problema do gasto duplo

Um grande desafio com moedas digitais é o "gasto duplo", que é quando uma mesma moeda é usada em mais de uma transação. Para evitar isso, muitos sistemas antigos dependiam de uma entidade central confiável, como uma casa da moeda, que verificava todas as transações. No entanto, isso criava um ponto único de falha e centralizava o controle do dinheiro.

O Bitcoin resolve esse problema de forma inovadora: ele usa uma rede descentralizada onde todos os participantes (os "nós") têm acesso a um registro completo de todas as transações. Cada nó verifica se as transações são válidas e se a moeda não foi gasta duas vezes. Quando a maioria dos nós concorda com a validade de uma transação, ela é registrada permanentemente na blockchain.

Por que isso é importante?

Essa solução elimina a necessidade de confiar em uma única entidade para gerenciar o dinheiro, permitindo que qualquer pessoa no mundo use o Bitcoin sem precisar de permissão de terceiros. Além disso, ela garante que o sistema seja seguro e resistente a fraudes.

---

3. Servidor Timestamp

Para assegurar que as transações sejam realizadas de forma segura e transparente, o sistema Bitcoin utiliza algo chamado de "servidor de registro de tempo" (timestamp). Esse servidor funciona como um registro público que organiza as transações em uma ordem específica.

Ele faz isso agrupando várias transações em blocos e criando um código único chamado "hash". Esse hash é como uma impressão digital que representa todo o conteúdo do bloco. O hash de cada bloco é amplamente divulgado, como se fosse publicado em um jornal ou em um fórum público.

Esse processo garante que cada bloco de transações tenha um registro de quando foi criado e que ele existia naquele momento. Além disso, cada novo bloco criado contém o hash do bloco anterior, formando uma cadeia contínua de blocos conectados — conhecida como blockchain.

Com isso, se alguém tentar alterar qualquer informação em um bloco anterior, o hash desse bloco mudará e não corresponderá ao hash armazenado no bloco seguinte. Essa característica torna a cadeia muito segura, pois qualquer tentativa de fraude seria imediatamente detectada.

O sistema de timestamps é essencial para provar a ordem cronológica das transações e garantir que cada uma delas seja única e autêntica. Dessa forma, ele reforça a segurança e a confiança na rede Bitcoin.

---

4. Prova-de-Trabalho

Para implementar o registro de tempo distribuído no sistema Bitcoin, utilizamos um mecanismo chamado prova-de-trabalho. Esse sistema é semelhante ao Hashcash, desenvolvido por Adam Back, e baseia-se na criação de um código único, o "hash", por meio de um processo computacionalmente exigente.

A prova-de-trabalho envolve encontrar um valor especial que, quando processado junto com as informações do bloco, gere um hash que comece com uma quantidade específica de zeros. Esse valor especial é chamado de "nonce". Encontrar o nonce correto exige um esforço significativo do computador, porque envolve tentativas repetidas até que a condição seja satisfeita.

Esse processo é importante porque torna extremamente difícil alterar qualquer informação registrada em um bloco. Se alguém tentar mudar algo em um bloco, seria necessário refazer o trabalho de computação não apenas para aquele bloco, mas também para todos os blocos que vêm depois dele. Isso garante a segurança e a imutabilidade da blockchain.

A prova-de-trabalho também resolve o problema de decidir qual cadeia de blocos é a válida quando há múltiplas cadeias competindo. A decisão é feita pela cadeia mais longa, pois ela representa o maior esforço computacional já realizado. Isso impede que qualquer indivíduo ou grupo controle a rede, desde que a maioria do poder de processamento seja mantida por participantes honestos.

Para garantir que o sistema permaneça eficiente e equilibrado, a dificuldade da prova-de-trabalho é ajustada automaticamente ao longo do tempo. Se novos blocos estiverem sendo gerados rapidamente, a dificuldade aumenta; se estiverem sendo gerados muito lentamente, a dificuldade diminui. Esse ajuste assegura que novos blocos sejam criados aproximadamente a cada 10 minutos, mantendo o sistema estável e funcional.

---

5. Rede

A rede Bitcoin é o coração do sistema e funciona de maneira distribuída, conectando vários participantes (ou nós) para garantir o registro e a validação das transações. Os passos para operar essa rede são:

1. Transmissão de Transações: Quando alguém realiza uma nova transação, ela é enviada para todos os nós da rede. Isso é feito para garantir que todos estejam cientes da operação e possam validá-la.

2. Coleta de Transações em Blocos: Cada nó agrupa as novas transações recebidas em um "bloco". Este bloco será preparado para ser adicionado à cadeia de blocos (a blockchain).

3. Prova-de-Trabalho: Os nós competem para resolver a prova-de-trabalho do bloco, utilizando poder computacional para encontrar um hash válido. Esse processo é como resolver um quebra-cabeça matemático difícil.

4. Envio do Bloco Resolvido: Quando um nó encontra a solução para o bloco (a prova-de-trabalho), ele compartilha esse bloco com todos os outros nós na rede.

5. Validação do Bloco: Cada nó verifica o bloco recebido para garantir que todas as transações nele contidas sejam válidas e que nenhuma moeda tenha sido gasta duas vezes. Apenas blocos válidos são aceitos.

6. Construção do Próximo Bloco: Os nós que aceitaram o bloco começam a trabalhar na criação do próximo bloco, utilizando o hash do bloco aceito como base (hash anterior). Isso mantém a continuidade da cadeia.

Resolução de Conflitos e Escolha da Cadeia Mais Longa

Os nós sempre priorizam a cadeia mais longa, pois ela representa o maior esforço computacional já realizado, garantindo maior segurança. Se dois blocos diferentes forem compartilhados simultaneamente, os nós trabalharão no primeiro bloco recebido, mas guardarão o outro como uma alternativa. Caso o segundo bloco eventualmente forme uma cadeia mais longa (ou seja, tenha mais blocos subsequentes), os nós mudarão para essa nova cadeia.

Tolerância a Falhas

A rede é robusta e pode lidar com mensagens que não chegam a todos os nós. Uma transação não precisa alcançar todos os nós de imediato; basta que chegue a um número suficiente deles para ser incluída em um bloco. Da mesma forma, se um nó não receber um bloco em tempo hábil, ele pode solicitá-lo ao perceber que está faltando quando o próximo bloco é recebido.

Esse mecanismo descentralizado permite que a rede Bitcoin funcione de maneira segura, confiável e resiliente, sem depender de uma autoridade central.

---

6. Incentivo

O incentivo é um dos pilares fundamentais que sustenta o funcionamento da rede Bitcoin, garantindo que os participantes (nós) continuem operando de forma honesta e contribuindo com recursos computacionais. Ele é estruturado em duas partes principais: a recompensa por mineração e as taxas de transação.

Recompensa por Mineração

Por convenção, o primeiro registro em cada bloco é uma transação especial que cria novas moedas e as atribui ao criador do bloco. Essa recompensa incentiva os mineradores a dedicarem poder computacional para apoiar a rede. Como não há uma autoridade central para emitir moedas, essa é a maneira pela qual novas moedas entram em circulação. Esse processo pode ser comparado ao trabalho de garimpeiros, que utilizam recursos para colocar mais ouro em circulação. No caso do Bitcoin, o "recurso" consiste no tempo de CPU e na energia elétrica consumida para resolver a prova-de-trabalho.

Taxas de Transação

Além da recompensa por mineração, os mineradores também podem ser incentivados pelas taxas de transação. Se uma transação utiliza menos valor de saída do que o valor de entrada, a diferença é tratada como uma taxa, que é adicionada à recompensa do bloco contendo essa transação. Com o passar do tempo e à medida que o número de moedas em circulação atinge o limite predeterminado, essas taxas de transação se tornam a principal fonte de incentivo, substituindo gradualmente a emissão de novas moedas. Isso permite que o sistema opere sem inflação, uma vez que o número total de moedas permanece fixo.

Incentivo à Honestidade

O design do incentivo também busca garantir que os participantes da rede mantenham um comportamento honesto. Para um atacante que consiga reunir mais poder computacional do que o restante da rede, ele enfrentaria duas escolhas:

1. Usar esse poder para fraudar o sistema, como reverter transações e roubar pagamentos.
2. Seguir as regras do sistema, criando novos blocos e recebendo recompensas legítimas.

A lógica econômica favorece a segunda opção, pois um comportamento desonesto prejudicaria a confiança no sistema, diminuindo o valor de todas as moedas, incluindo aquelas que o próprio atacante possui. Jogar dentro das regras não apenas maximiza o retorno financeiro, mas também preserva a validade e a integridade do sistema.

Esse mecanismo garante que os incentivos econômicos estejam alinhados com o objetivo de manter a rede segura, descentralizada e funcional ao longo do tempo.

---

7. Recuperação do Espaço em Disco

Depois que uma moeda passa a estar protegida por muitos blocos na cadeia, as informações sobre as transações antigas que a geraram podem ser descartadas para economizar espaço em disco. Para que isso seja possível sem comprometer a segurança, as transações são organizadas em uma estrutura chamada "árvore de Merkle". Essa árvore funciona como um resumo das transações: em vez de armazenar todas elas, guarda apenas um "hash raiz", que é como uma assinatura compacta que representa todo o grupo de transações.

Os blocos antigos podem, então, ser simplificados, removendo as partes desnecessárias dessa árvore. Apenas a raiz do hash precisa ser mantida no cabeçalho do bloco, garantindo que a integridade dos dados seja preservada, mesmo que detalhes específicos sejam descartados.

Para exemplificar: imagine que você tenha vários recibos de compra. Em vez de guardar todos os recibos, você cria um documento e lista apenas o valor total de cada um. Mesmo que os recibos originais sejam descartados, ainda é possível verificar a soma com base nos valores armazenados.

Além disso, o espaço ocupado pelos blocos em si é muito pequeno. Cada bloco sem transações ocupa apenas cerca de 80 bytes. Isso significa que, mesmo com blocos sendo gerados a cada 10 minutos, o crescimento anual em espaço necessário é insignificante: apenas 4,2 MB por ano. Com a capacidade de armazenamento dos computadores crescendo a cada ano, esse espaço continuará sendo trivial, garantindo que a rede possa operar de forma eficiente sem problemas de armazenamento, mesmo a longo prazo.

---

8. Verificação de Pagamento Simplificada

É possível confirmar pagamentos sem a necessidade de operar um nó completo da rede. Para isso, o usuário precisa apenas de uma cópia dos cabeçalhos dos blocos da cadeia mais longa (ou seja, a cadeia com maior esforço de trabalho acumulado). Ele pode verificar a validade de uma transação ao consultar os nós da rede até obter a confirmação de que tem a cadeia mais longa. Para isso, utiliza-se o ramo Merkle, que conecta a transação ao bloco em que ela foi registrada.

Entretanto, o método simplificado possui limitações: ele não pode confirmar uma transação isoladamente, mas sim assegurar que ela ocupa um lugar específico na cadeia mais longa. Dessa forma, se um nó da rede aprova a transação, os blocos subsequentes reforçam essa aceitação.

A verificação simplificada é confiável enquanto a maioria dos nós da rede for honesta. Contudo, ela se torna vulnerável caso a rede seja dominada por um invasor. Nesse cenário, um atacante poderia fabricar transações fraudulentas que enganariam o usuário temporariamente até que o invasor obtivesse controle completo da rede.

Uma estratégia para mitigar esse risco é configurar alertas nos softwares de nós completos. Esses alertas identificam blocos inválidos, sugerindo ao usuário baixar o bloco completo para confirmar qualquer inconsistência. Para maior segurança, empresas que realizam pagamentos frequentes podem preferir operar seus próprios nós, reduzindo riscos e permitindo uma verificação mais direta e confiável.

---

9. Combinando e Dividindo Valor

No sistema Bitcoin, cada unidade de valor é tratada como uma "moeda" individual, mas gerenciar cada centavo como uma transação separada seria impraticável. Para resolver isso, o Bitcoin permite que valores sejam combinados ou divididos em transações, facilitando pagamentos de qualquer valor.

Entradas e Saídas

Cada transação no Bitcoin é composta por:

• Entradas: Representam os valores recebidos em transações anteriores.
• Saídas: Correspondem aos valores enviados, divididos entre os destinatários e, eventualmente, o troco para o remetente.

Normalmente, uma transação contém:

• Uma única entrada com valor suficiente para cobrir o pagamento.
• Ou várias entradas combinadas para atingir o valor necessário.

O valor total das saídas nunca excede o das entradas, e a diferença (se houver) pode ser retornada ao remetente como troco.

Exemplo Prático

Imagine que você tem duas entradas:

1. 0,03 BTC
2. 0,07 BTC

Se deseja enviar 0,08 BTC para alguém, a transação terá:

• Entrada: As duas entradas combinadas (0,03 + 0,07 BTC = 0,10 BTC).
• Saídas: Uma para o destinatário (0,08 BTC) e outra como troco para você (0,02 BTC).

Essa flexibilidade permite que o sistema funcione sem precisar manipular cada unidade mínima individualmente.

Difusão e Simplificação

A difusão de transações, onde uma depende de várias anteriores e assim por diante, não representa um problema. Não é necessário armazenar ou verificar o histórico completo de uma transação para utilizá-la, já que o registro na blockchain garante sua integridade.

---

10. Privacidade

O modelo bancário tradicional oferece um certo nível de privacidade, limitando o acesso às informações financeiras apenas às partes envolvidas e a um terceiro confiável (como bancos ou instituições financeiras). No entanto, o Bitcoin opera de forma diferente, pois todas as transações são publicamente registradas na blockchain. Apesar disso, a privacidade pode ser mantida utilizando chaves públicas anônimas, que desvinculam diretamente as transações das identidades das partes envolvidas.

Fluxo de Informação

• No modelo tradicional, as transações passam por um terceiro confiável que conhece tanto o remetente quanto o destinatário.
• No Bitcoin, as transações são anunciadas publicamente, mas sem revelar diretamente as identidades das partes. Isso é comparável a dados divulgados por bolsas de valores, onde informações como o tempo e o tamanho das negociações (a "fita") são públicas, mas as identidades das partes não.

Protegendo a Privacidade

Para aumentar a privacidade no Bitcoin, são adotadas as seguintes práticas:

1. Chaves Públicas Anônimas: Cada transação utiliza um par de chaves diferentes, dificultando a associação com um proprietário único.
2. Prevenção de Ligação: Ao usar chaves novas para cada transação, reduz-se a possibilidade de links evidentes entre múltiplas transações realizadas pelo mesmo usuário.

Riscos de Ligação

Embora a privacidade seja fortalecida, alguns riscos permanecem:

• Transações multi-entrada podem revelar que todas as entradas pertencem ao mesmo proprietário, caso sejam necessárias para somar o valor total.
• O proprietário da chave pode ser identificado indiretamente por transações anteriores que estejam conectadas.

---

11. Cálculos

Imagine que temos um sistema onde as pessoas (ou computadores) competem para adicionar informações novas (blocos) a um grande registro público (a cadeia de blocos ou blockchain). Este registro é como um livro contábil compartilhado, onde todos podem verificar o que está escrito.

Agora, vamos pensar em um cenário: um atacante quer enganar o sistema. Ele quer mudar informações já registradas para beneficiar a si mesmo, por exemplo, desfazendo um pagamento que já fez. Para isso, ele precisa criar uma versão alternativa do livro contábil (a cadeia de blocos dele) e convencer todos os outros participantes de que essa versão é a verdadeira.

Mas isso é extremamente difícil.

Como o Ataque Funciona

Quando um novo bloco é adicionado à cadeia, ele depende de cálculos complexos que levam tempo e esforço. Esses cálculos são como um grande quebra-cabeça que precisa ser resolvido.

• Os “bons jogadores” (nós honestos) estão sempre trabalhando juntos para resolver esses quebra-cabeças e adicionar novos blocos à cadeia verdadeira.
• O atacante, por outro lado, precisa resolver quebra-cabeças sozinho, tentando “alcançar” a cadeia honesta para que sua versão alternativa pareça válida.

Se a cadeia honesta já está vários blocos à frente, o atacante começa em desvantagem, e o sistema está projetado para que a dificuldade de alcançá-los aumente rapidamente.

A Corrida Entre Cadeias

Você pode imaginar isso como uma corrida. A cada bloco novo que os jogadores honestos adicionam à cadeia verdadeira, eles se distanciam mais do atacante. Para vencer, o atacante teria que resolver os quebra-cabeças mais rápido que todos os outros jogadores honestos juntos.

Suponha que:

• A rede honesta tem 80% do poder computacional (ou seja, resolve 8 de cada 10 quebra-cabeças).
• O atacante tem 20% do poder computacional (ou seja, resolve 2 de cada 10 quebra-cabeças).

Cada vez que a rede honesta adiciona um bloco, o atacante tem que "correr atrás" e resolver mais quebra-cabeças para alcançar.

Por Que o Ataque Fica Cada Vez Mais Improvável?

Vamos usar uma fórmula simples para mostrar como as chances de sucesso do atacante diminuem conforme ele precisa "alcançar" mais blocos:

P = (q/p)^z

• q é o poder computacional do atacante (20%, ou 0,2).
• p é o poder computacional da rede honesta (80%, ou 0,8).
• z é a diferença de blocos entre a cadeia honesta e a cadeia do atacante.

Se o atacante está 5 blocos atrás (z = 5):

P = (0,2 / 0,8)^5 = (0,25)^5 = 0,00098, (ou, 0,098%)

Isso significa que o atacante tem menos de 0,1% de chance de sucesso — ou seja, é muito improvável.

Se ele estiver 10 blocos atrás (z = 10):

P = (0,2 / 0,8)^10 = (0,25)^10 = 0,000000095, (ou, 0,0000095%).

Neste caso, as chances de sucesso são praticamente nulas.

Um Exemplo Simples

Se você jogar uma moeda, a chance de cair “cara” é de 50%. Mas se precisar de 10 caras seguidas, sua chance já é bem menor. Se precisar de 20 caras seguidas, é quase impossível.

No caso do Bitcoin, o atacante precisa de muito mais do que 20 caras seguidas. Ele precisa resolver quebra-cabeças extremamente difíceis e alcançar os jogadores honestos que estão sempre à frente. Isso faz com que o ataque seja inviável na prática.

Por Que Tudo Isso é Seguro?

• A probabilidade de sucesso do atacante diminui exponencialmente. Isso significa que, quanto mais tempo passa, menor é a chance de ele conseguir enganar o sistema.
• A cadeia verdadeira (honesta) está protegida pela força da rede. Cada novo bloco que os jogadores honestos adicionam à cadeia torna mais difícil para o atacante alcançar.

E Se o Atacante Tentar Continuar?

O atacante poderia continuar tentando indefinidamente, mas ele estaria gastando muito tempo e energia sem conseguir nada. Enquanto isso, os jogadores honestos estão sempre adicionando novos blocos, tornando o trabalho do atacante ainda mais inútil.

Assim, o sistema garante que a cadeia verdadeira seja extremamente segura e que ataques sejam, na prática, impossíveis de ter sucesso.

---

12. Conclusão

Propusemos um sistema de transações eletrônicas que elimina a necessidade de confiança, baseando-se em assinaturas digitais e em uma rede peer-to-peer que utiliza prova de trabalho. Isso resolve o problema do gasto duplo, criando um histórico público de transações imutável, desde que a maioria do poder computacional permaneça sob controle dos participantes honestos. A rede funciona de forma simples e descentralizada, com nós independentes que não precisam de identificação ou coordenação direta. Eles entram e saem livremente, aceitando a cadeia de prova de trabalho como registro do que ocorreu durante sua ausência. As decisões são tomadas por meio do poder de CPU, validando blocos legítimos, estendendo a cadeia e rejeitando os inválidos. Com este mecanismo de consenso, todas as regras e incentivos necessários para o funcionamento seguro e eficiente do sistema são garantidos.

---

Faça o download do whitepaper original em português: https://bitcoin.org/files/bitcoin-paper/bitcoin_pt_br.pdf

@ bf47c19e:c3d2573b

Kratki dokumentarac zasnovan na istoimenoj knjizi Mareja Rotbarda. Teme uključuju: opasnosti koje sa sobom nosi država blagostanja, monetarne politike zasnovane na dugu, oporezivanje bez zastupanja i ostala sredstva državnog nasilja.

Autor filma: @rjames_BTC

Zvanični vebsajt filma: anatomystatefilm.com

Prevod: bitcoin-balkan.com

@ c9badfea:610f861a

1. Install FUTO Keyboard (it's free and open source)
2. Launch the app, tap Switch Input Methods and select FUTO Keyboard
3. For voice input, choose FUTO Keyboard (needs mic permission) and grant permission While Using The App
4. Configure keyboard layouts under Languages & Models as needed

Adding Support for Non-English Languages

Voice Input

1. Download voice input models from the FUTO Keyboard Add-Ons page
   • For languages like Chinese, German, Spanish, Russian, French, Portuguese, Korean, and Japanese, download the Multilingual-74 model
   • For other languages, download Multilingual-244
2. Open FUTO Keyboard, go to Languages & Models, and import the downloaded model under Voice Input

Dictionaries

1. Get dictionary files from AOSP Dictionaries
2. Open FUTO Keyboard, navigate to Languages & Models, and import the dictionary under Dictionary

ℹ️ When typing, tap the microphone icon to use voice input

@ 3f770d65:7a745b24

The recent shutdown of TikTok in the United States due to a potential government ban serves as a stark reminder how fragile centralized platforms truly are under the surface. While these platforms offer convenience, a more polished user experience, and connectivity, they are ultimately beholden to governments, corporations, and other authorities. This makes them vulnerable to censorship, regulation, and outright bans. In contrast, Nostr represents a shift in how we approach online communication and content sharing. Built on the principles of decentralization and user choice, Nostr cannot be banned, because it is not a platform—it is a protocol.

PROTOCOLS, NOT PLATFORMS.

At the heart of Nostr's philosophy is user choice, a feature that fundamentally sets it apart from legacy platforms. In centralized systems, the user experience is dictated by a single person or governing entity. If the platform decides to filter, censor, or ban specific users or content, individuals are left with little action to rectify the situation. They must either accept the changes or abandon the platform entirely, often at the cost of losing their social connections, their data, and their identity.

What's happening with TikTok could never happen on Nostr. With Nostr, the dynamics are completely different. Because it is a protocol, not a platform, no single entity controls the ecosystem. Instead, the protocol enables a network of applications and relays that users can freely choose from. If a particular application or relay implements policies that a user disagrees with, such as censorship, filtering, or even government enforced banning, they are not trapped or abandoned. They have the freedom to move to another application or relay with minimal effort.

THIS IS POWERFUL.

Take, for example, the case of a relay that decides to censor specific content. On a legacy platform, this would result in frustration and a loss of access for users. On Nostr, however, users can simply connect to a different relay that does not impose such restrictions. Similarly, if an application introduces features or policies that users dislike, they can migrate to a different application that better suits their preferences, all while retaining their identity and social connections.

The same principles apply to government bans and censorship. A government can ban a specific application or even multiple applications, just as it can block one relay or several relays. China has implemented both tactics, yet Chinese users continue to exist and actively participate on Nostr, demonstrating Nostr's ability to resistant censorship.

How? Simply, it turns into a game of whack-a-mole. When one relay is censored, another quickly takes its place. When one application is banned, another emerges. Users can also bypass these obstacles by running their own relays and applications directly from their homes or personal devices, eliminating reliance on larger entities or organizations and ensuring continuous access.

AGAIN, THIS IS POWERUFL.

Nostr's open and decentralized design makes it resistant to the kinds of government intervention that led to TikTok's outages this weekend and potential future ban in the next 90 days. There is no central server to target, no company to regulate, and no single point of failure. (Insert your CEO jokes here). As long as there are individuals running relays and applications, users continue creating notes and sending zaps.

Platforms like TikTok can be silenced with the stroke of a pen, leaving millions of users disconnected and abandoned. Social communication should not be silenced so incredibly easily. No one should have that much power over social interactions.

Will we on-board a massive wave of TikTokers in the coming hours or days? I don't know.

TikTokers may not be ready for Nostr yet, and honestly, Nostr may not be ready for them either. The ecosystem still lacks the completely polished applications, tools, and services they’re accustomed to. This is where we say "we're still early". They may not be early adopters like the current Nostr user base. Until we bridge that gap, they’ll likely move to the next centralized platform, only to face another government ban or round of censorship in the future. But eventually, there will come a tipping point, a moment when they’ve had enough. When that time comes, I hope we’re prepared. If we’re not, we risk missing a tremendous opportunity to onboard people who genuinely need Nostr’s freedom.

Until then, to all of the Nostr developers out there, keep up the great work and keep building. Your hard work and determination is needed.

@ bf47c19e:c3d2573b

U društvu koje koristi čvrst novac, jedini način sticanja bogatstva je stvaranje vrednosti za druge. Šta se jbt desilo 1971?

Autor filma: @rjames_BTC

Zvanični vebsajt: hardmoneyfilm.com

Prevod: bitcoin-balkan.com

@ bf47c19e:c3d2573b

"Misterija Satoši - Poreklo bitkoina" je francuski dokumentarno-animirani serijal koji dešifruje unutrašnje funkcionisanje bitkoin revolucije, dok istražuje identitet njenog tvorca.

Prvu decentralizovanu i pouzdanu kriptovalutu – bitkoin, osnovao je Satoši Nakamoto 3. januara 2009. godine. On je nestao 2011. i od tada ostaje anoniman, a njegov identitet je predmet svakakvih spekulacija. Tokom poslednjih 12 godina, vrednost bitkoina je porasla sa 0,001 na 69.000 dolara. Svi, od vlada do velikih korporacija, zainteresovali su se za Satošijev izum. Ko je Satoši Nakamoto? Kako je njegov izum postao toliko popularan? Šta nam bitkoin govori o svetu u kome živimo?

Ovaj serijal se prikazivao na Radio-televiziji Srbije (RTS 3) u sklopu novogodišnjeg muzičkog i filmskog programa 2022/2023. godine.

Naslov originala: "Le Mystère Satoshi"

Copyright: ARTE.TV

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na vice.com.

---

Davno pre nego što je postala šef najdesnije italijanske vlade od Drugog svetskog rata, Đorđa Meloni je kritikovala ono što je nazvala francuskom „kolonijalnom valutom“.

U snimku italijanske televizije iz 2019. koji je prošlog meseca postao megaviralan, Meloni je optužila Francusku da koristi CFA franak za eksploataciju resursa 14 afričkih zemalja i vrši finansijsku dominaciju nad njima. Određene stvari koje je tvrdila u videu nisu baš tačne, ali CFA franak jeste kontroverzan.

CFA franak je stvoren 1945. da bude valuta „francuskih kolonija u Africi“, a pošto Francuska kontroliše njegovo štampanje i promet, francuska vlada i dalje ima finansijsku kontrolu nad dobrim delom zapadnoafričke zemlje i više od 180 miliona ljudi. Dok su francuski zvaničnici ranije nazivali ovu valutu „činom velikodušnosti prema kolonijama“, o njenoj upotrebi se sada žestoko raspravlja.

Neke od afričkih nacija borile su se protiv valute, uključujući građane koji su razbijali prodavnice povezane sa Francuskom i osuđivali francuski jezik koji se uči u školama.

Jedna od onih 14 afričkih zemalja koja još uvek koristi CFA franak je Centralnoafrička Republika, država bez izlaza na more u kojoj živi oko 5 miliona ljudi i jedna od najsiromašnijih zemalja na svetu.

Predsednik CAR Faustin-Aršanž Touadera govori na COP27 u Egiptu ranije ove godine. Foto: Gehad Hamdi/savez za slike preko Getti Image-a

Ali dok druge afričke nacije razmatraju odbacivanje CFA franka, CAR je jedna od prvih koja je zaista uradila nešto po tom pitanju, a ranije ove godine postala je prva zemlja u Africi i tek druga u svetu koja je usvojila Bitcoin kao legalnu valutu.

„Alternativa gotovini je kriptovaluta“, rekao je predsednik Faustin-Aršanž Touadera. „Za nas formalna ekonomija više nije opcija”.

Dok su prve najave o bitkoinu izazvale konfuziju, međunarodne nesuglasice i reakcije, vlada CAR-a je nastavila sa uvođenjem. Osam meseci kasnije, mnogi ljudi širom sveta, pa čak i građani CAR-a, možda nisu ni svesni da se promena dogodila.

U CAR samo 14 odsto stanovništva ima pristup električnoj energiji, a još manje – oko 10 odsto – može da koristi internet. A konflikt i dalje tinja i negativno utiče na zemlju i njenu ekonomiju već deceniju.

Na predstavljanju bitkoina, vlada CAR-a je rekla da će usvajanje valute promeniti bogatstvo zemlje i staviti CAR „na mapu najhrabrijih i najvizionarskijih zemalja sveta“.

Bitkoin ne kontroliše nikakva moć, tehnički je univerzalno dostupan i ne može se cenzurisati – što je velika promena u odnosu na drugu valutu nacije, ali prosečnom građaninu CAR bi bilo potrebno 60 godina da kupi jedan novčić.

Žena maše francuskom zastavom uoči emitovanja polufinala Svetskog prvenstva između Francuske i Maroka u baru u Bangiju. Foto: BARBARA DEBOUT/AFP preko Getti Images

U Bangiju – glavnom gradu CAR – studenti Univerziteta rekli su za VICE da se „ništa nije promenilo“ od velike najave vlade.

Studenti su želeli da ostanu anonimni jer su se plašili da negativno govore o ambicijama vlade. Pravo na slobodu izražavanja ne postoji u CAR, a građani često doživljavaju zastrašivanje i nasilje od strane provladinih milicija, oružanih grupa i snaga nacionalne bezbednosti.

„Bilo je ogromno slavlje kada je objavljen Bitcoin plan i svi smo bili ponosni na našu zemlju“, rekao je jedan 20-godišnjak, „ali ne mislim da se život ovde uopšte poboljšao od tada”.

Drugi student je dodao: „Nigde nema cena u radnjama izraženih u bitkoioni, niti iko traži od ljudi da plaćaju koristeći novu valutu. Većina trgovaca i kupaca na tržištu nemaju telefon ili internet. Posebno ljudi izvan Bangija, nemaju ništa““.

Aleks Lilaher, osnivač i izvršni direktor Rise Up Media – marketinške agencije koja radi sa bitkoin startapima – je saglasan sa studentima, rekavši za VICE koliko je „iznenađen” što je ta zemlja uopšte napravila takavpotez.

„Centralnoafrička Republika nije baš lider u tehnologiji na kontinentu, i činilo se da tamo nikada nije bilo mnogo bitkoin korisnika koji bi mogla da lobiraju za takav potez“, rekao je on.

Pobednički tim slavi posle trke kanua za proslavu Dana nezavisnosti CAR-a u decembru. Fotografija: BARBARA DEBOUT/AFP preko Getti Images

Upitan da li građani CAR-a treba da vide usvajanje bitkoina kao pozitivnu ili negativnu stvar, Lilaher je odgovorio „ni jedno ni drugo, jer jednostavno ne mogu da vidim da će usvajanje uskoro krenuti. Ali imati alternativu i poslati signal Francuskoj da CAR želi da ima više nezavisnosti od valute je pozitivno u mojim očima”.

Dodaje: „Međutim, to takođe može imati posledice jer postoje moćne institucije poput Međunarodnog monetarnog fonda, na primer, sa kojima CAR mora da se bavi, koje nisu srećne što zemlje usvajaju bitkoin. Dakle, moglo bi doći do izazova sa kojima će vlada morati da se nosi“.

Centralnoafrička Republika je druga zemlja u svetu koja je usvojila bitkoin, a prva je El Salvador u septembru 2021. Lansiranje valute je tamo imalo različite rezultate, a nedavno je opisano kao „antiklimaktično“ i samo ga turisti zaista koriste.

Iako su ljudi možda očekivali da će druge nacije pratiti El Salvador, sigurno ne bi pomislili da će CAR odgovarati računu.

Glavna opoziciona stranka CAR-a bila je protiv tog predloga od samog početka. Banka centralnoafričkih država je takođe nazvala ovaj potez „problematičnim“ i navela da bi usvajanje valute uz CFA moglo ugroziti odnos nacije sa drugim afričkim zemljama.

Čak i kada većina ljudi u CAR-u nije mogla da investira u Bitcoin, i sve poruke upozorenja, u julu je vlada CAR-a lansirala sopstvenu kriptovalutu – „Sangocoin“. Sango je lokalni jezik koji se govori širom zemlje.

Pripadnici teritorijalnog pešadijskog bataljona CAR marširaju tokom parade povodom Dana nezavisnosti u Bangiju. Fotografija: BARBARA DEBOUT/AFP preko Getti Images

Sangocoin neki vide kao budućnost CAR-a, a zahtevao je minimalnu investiciju od 500 dolara. Zauzvrat, investitori su mogli da kupe zemljište u zemlji bogatoj dijamantima za 10.000 dolara, pa čak i da kupe državljanstvo CAR-a za oko 60.000 dolara – iako je ove ponude kasnije blokirao najviši sud zemlje. Sangocoin investitori su takođe trenutno „zaključani“ za kupovinu, bez načina da kriptovalutu prodaju ili razmene.

Bio je to hrabar potez vlade, ali izgleda da se još uvek nije isplatio.

Ovog meseca, Centralnoafrička Republika je saopštila da odlaže puštanje nacionalne kriptovalute na kripto berze – što bi olakšalo međunarodnu trgovinu. Rojters kaže da je vlada okrivila „trenutne tržišne uslove” i „tržišne razloge”, ali je novinska agencija izračunala da je Sangocoin dostigao samo „0,01%” od najnovijeg vladinog cilja prodaje.

Još jedan skeptik je Aleks Gladštajn, glavni strateški službenik Fondacije za ljudska prava. On je dugogodišnji zagovornik usvajanja bitkoina u svetu u razvoju, kao i kritičar CFA franka – ali čak i on oseća da je CAR-ova šema bila „izuzetno neosmišljena“.

„Iako imam mnogo simpatije prema ranjivoj i siromašnoj naciji koja usvaja bitkoin kao drugu valutu – posebno naciji koja je decenijama i decenijama finansijski kontrolisana od strane svoje bivše kolonijalne sile, nisam baš optimističan u pogledu toga kako je to izvedeno“, rekao je za VICE.

​Manekenka učestvuje na prvoj nedelji mode u centralnoj Africi u Bangiju u decembru. Fotografija: BARBARA DEBOUT/AFP preko Getti Images

Dodao je: „Zaista se čini da je cela ova stvar bila kao prevara da se Sangocoin promoviše. Ne mislim da je cilj bio da se bitkoin integriše na smislen način u ekonomiju zemlje. Čini se da je predsednik zainteresovan za bitkoin i da postoji mala grupa ljudi oko njega koja je iskoristila taj interes da bi mogla da donese ove zakone kako bi pokušala da pokrene Sangocoin, od kojeg su imali viziju da zarade gomilu novca. Ali izgleda da je na kraju uspela da prikupi samo malo novca.”

Gladstein kaže da bi Bitcoin mogao biti „veoma važna finansijska tehnologija za ljude Centralnoafričke Republike tokom vremena, i pametno je da vlada istraži kako to može pomoći ljudima“, ali je potrebno mnogo posla da se to postigne.

Vlada Centralnoafričke Republike i opoziciona vlada nisu odgovorile na nekoliko zahteva za intervju.

Tekst podržao Omidiar Netvork. VICE World News zadržava potpunu uređivačku autonomiju.

@ cff1720e:15c7e2b2

Einleitung\ \ Schwierige Dinge einfach zu erklären ist der Anspruch von ELI5 (explain me like I'm 5). Das ist in unserer hoch technisierten Welt dringend erforderlich, denn nur mit dem Verständnis der Technologien können wir sie richtig einsetzen und weiter entwickeln.\ Ich starte meine Serie mit Nostr, einem relativ neuen Internet-Protokoll. Was zum Teufel ist ein Internet-Protokoll? Formal beschrieben sind es internationale Standards, die dafür sorgen, dass das Internet seit über 30 Jahren ziemlich gut funktioniert. Es ist die Sprache, in der sich die Rechner miteinander unterhalten und die auch Sie täglich nutzen, vermutlich ohne es bewusst wahrzunehmen. http(s) transportiert ihre Anfrage an einen Server (z.B. Amazon), und html sorgt dafür, dass aus den gelieferten Daten eine schöne Seite auf ihrem Bildschirm entsteht. Eine Mail wird mit smtp an den Mailserver gesendet und mit imap von ihm abgerufen, und da alle den Standard verwenden, funktioniert das mit jeder App auf jedem Betriebssystem und mit jedem Mail-Provider. Und mit einer Mail-Adresse wie roland@pareto.space können sie sogar jederzeit umziehen, egal wohin. Cool, das ist state of the art! Aber warum funktioniert das z.B. bei Chat nicht, gibt es da kein Protokoll? Doch, es heißt IRC (Internet Relay Chat → merken sie sich den Namen), aber es wird so gut wie nicht verwendet. Die Gründe dafür sind nicht technischer Natur, vielmehr wurden mit Apps wie Facebook, Twitter, WhatsApp, Telegram, Instagram, TikTok u.a. bewusst Inkompatibilitäten und Nutzerabhängigkeiten geschaffen um Profite zu maximieren.

Warum Nostr?

Da das Standard-Protokoll nicht genutzt wird, hat jede App ihr eigenes, und wir brauchen eine handvoll Apps um uns mit allen Bekannten auszutauschen. Eine Mobilfunknummer ist Voraussetzung für jedes Konto, damit können die App-Hersteller die Nutzer umfassend tracken und mit dem Verkauf der Informationen bis zu 30 USD je Konto und Monat verdienen. Der Nutzer ist nicht mehr Kunde, er ist das Produkt! Der Werbe-SPAM ist noch das kleinste Problem bei diesem Geschäftsmodell. Server mit Millionen von Nutzerdaten sind ein “honey pot”, dementsprechend oft werden sie gehackt und die Zugangsdaten verkauft. 2024 wurde auch der Twitter-Account vom damaligen Präsidenten Joe Biden gehackt, niemand wusste mehr wer die Nachrichten verfasst hat (vorher auch nicht), d.h. die Authentizität der Inhalte ist bei keinem dieser Anbieter gewährleistet. Im selben Jahr wurde der Telegram-Gründer in Frankreich in Beugehaft genommen, weil er sich geweigert hatte Hintertüren in seine Software einzubauen. Nun kann zum Schutz "unserer Demokratie” praktisch jeder mitlesen, was sie mit wem an Informationen austauschen, z.B. darüber welches Shampoo bestimmte Politiker verwenden. 

Und wer tatsächlich glaubt er könne Meinungsfreiheit auf sozialen Medien praktizieren, findet sich schnell in der Situation von Donald Trump wieder (seinerzeit amtierender Präsident), dem sein Twitter-Konto 2021 abgeschaltet wurde (Cancel-Culture). Die Nutzerdaten, also ihr Profil, ihre Kontakte, Dokumente, Bilder, Videos und Audiofiles - gehören ihnen ohnehin nicht mehr sondern sind Eigentum des Plattform-Betreibers; lesen sie sich mal die AGB's durch. Aber nein, keine gute Idee, das sind hunderte Seiten und sie werden permanent geändert. Alle nutzen also Apps, deren Technik sie nicht verstehen, deren Regeln sie nicht kennen, wo sie keine Rechte haben und die ihnen die Resultate ihres Handelns stehlen. Was würde wohl der Fünfjährige sagen, wenn ihm seine ältere Schwester anbieten würde, alle seine Spielzeuge zu “verwalten” und dann auszuhändigen wenn er brav ist? “Du spinnst wohl”, und damit beweist der Knirps mehr Vernunft als die Mehrzahl der Erwachsenen. \ \ Resümee: keine Standards, keine Daten, keine Rechte = keine Zukunft!

\ Wie funktioniert Nostr?

Die Entwickler von Nostr haben erkannt dass sich das Server-Client-Konzept in ein Master-Slave-Konzept verwandelt hatte. Der Master ist ein Synonym für Zentralisierung und wird zum “single point of failure”, der zwangsläufig Systeme dysfunktional macht. In einem verteilten Peer2Peer-System gibt es keine Master mehr sondern nur gleichberechtigte Knoten (Relays), auf denen die Informationen gespeichert werden. Indem man Informationen auf mehreren Relays redundant speichert, ist das System in jeglicher Hinsicht resilienter. Nicht nur die Natur verwendet dieses Prinzip seit Jahrmillionen erfolgreich, auch das Internet wurde so konzipiert (das ARPAnet wurde vom US-Militär für den Einsatz in Kriegsfällen unter massiven Störungen entwickelt). Alle Nostr-Daten liegen auf Relays und der Nutzer kann wählen zwischen öffentlichen (zumeist kostenlosen) und privaten Relays, z.B. für geschlossene Gruppen oder zum Zwecke von Daten-Archivierung. Da Dokumente auf mehreren Relays gespeichert sind, werden statt URL's (Locator) eindeutige Dokumentnamen (URI's = Identifier) verwendet, broken Links sind damit Vergangenheit und Löschungen / Verluste ebenfalls.\ \ Jedes Dokument (Event genannt) wird vom Besitzer signiert, es ist damit authentisch und fälschungssicher und kann nur vom Ersteller gelöscht werden. Dafür wird ein Schlüsselpaar verwendet bestehend aus privatem (nsec) und öffentlichem Schlüssel (npub) wie aus der Mailverschlüsselung (PGP) bekannt. Das repräsentiert eine Nostr-Identität, die um Bild, Namen, Bio und eine lesbare Nostr-Adresse ergänzt werden kann (z.B. roland@pareto.space ), mehr braucht es nicht um alle Ressourcen des Nostr-Ökosystems zu nutzen. Und das besteht inzwischen aus über hundert Apps mit unterschiedlichen Fokussierungen, z.B. für persönliche verschlüsselte Nachrichten (DM → OxChat), Kurznachrichten (Damus, Primal), Blogbeiträge (Pareto), Meetups (Joinstr), Gruppen (Groups), Bilder (Olas), Videos (Amethyst), Audio-Chat (Nostr Nests), Audio-Streams (Tunestr), Video-Streams (Zap.Stream), Marktplätze (Shopstr) u.v.a.m. Die Anmeldung erfolgt mit einem Klick (single sign on) und den Apps stehen ALLE Nutzerdaten zur Verfügung (Profil, Daten, Kontakte, Social Graph → Follower, Bookmarks, Comments, etc.), im Gegensatz zu den fragmentierten Datensilos der Gegenwart.\ \ Resümee: ein offener Standard, alle Daten, alle Rechte = große Zukunft!

\ Warum ist Nostr die Zukunft des Internet?

“Baue Dein Haus nicht auf einem fremden Grundstück” gilt auch im Internet - für alle App-Entwickler, Künstler, Journalisten und Nutzer, denn auch ihre Daten sind werthaltig. Nostr garantiert das Eigentum an den Daten, und überwindet ihre Fragmentierung. Weder die Nutzung noch die kreativen Freiheiten werden durch maßlose Lizenz- und Nutzungsbedingungen eingeschränkt. Aus passiven Nutzern werden durch Interaktion aktive Teilnehmer, Co-Creatoren in einer Sharing-Ökonomie (Value4Value). OpenSource schafft endlich wieder Vertrauen in die Software und ihre Anbieter. Offene Standards ermöglichen den Entwicklern mehr Kooperation und schnellere Entwicklung, für die Anwender garantieren sie Wahlfreiheit. Womit wir letztmalig zu unserem Fünfjährigen zurückkehren. Kinder lieben Lego über alles, am meisten die Maxi-Box “Classic”, weil sie damit ihre Phantasie im Kombinieren voll ausleben können. Erwachsene schenken ihnen dann die viel zu teuren Themenpakete, mit denen man nur eine Lösung nach Anleitung bauen kann. “Was stimmt nur mit meinen Eltern nicht, wann sind die denn falsch abgebogen?" fragt sich der Nachwuchs zu Recht. Das Image lässt sich aber wieder aufpolieren, wenn sie ihren Kindern Nostr zeigen, denn die Vorteile verstehen sogar Fünfjährige.

\ Das neue Internet ist dezentral. Das neue Internet ist selbstbestimmt. Nostr ist das neue Internet.

https://nostr.net/ \ https://start.njump.me/

Hier das Interview zum Thema mit Radio Berliner Morgenröte

https://www.podbean.com/ew/pb-yxc36-17bb4be

@ 99e7936f:d5d2197c

Wir sprechen kein Wort mehr miteinander, weil es weh tut

Viele Menschen haben in den letzten Jahren den Kontakt zu wichtigen Bezugspersonen verloren. Viele Menschen haben auch neue Leute auf der Straße oder durch Netzwerke kennen gelernt. Und manche Menschen hatten das Glück, schon vor der inszenierten Krise einen unterstützenden und stabilen Freundeskreis zu haben und haben diesen immer noch. Manchmal kommen alte Leute wieder zurück ins Leben, weil sie merken, dass man es gut mit ihnen meinte, als man vor den unglaublichen Lügen der Amtsträger warnte. Manchmal kommen alte Leute auch nicht mehr zurück, weil die Scham, auf falsche Versprechen herein gefallen zu sein, zu groß ist. Man gibt sich dann nach außen unverändert souverän und zieht es vor, still und heimlich zu leiden. Die neuen Kontakte bestehen manchmal leider auch nur temporär, sind zweckgebunden. Kaum ist die gemeinsame Aufgabe vollbracht, trennen sich die Wege wieder.

All das muss man in diesen Tagen  gehäuft aushalten. Alles verändert sich in stärkerem Maße als sonst. Viele dieser Veränderungen tun weh. Man kann sich auf Trauma nicht vorbereiten. Nie.

Ich möchte jetzt keine schlichten Alltagsbeobachtungen darüber widergeben, wie ich selbst oder Menschen in meinem Umfeld in den letzten Jahren ihre Beziehungen erlebt haben. Vielmehr geht es mir auch in diesem Artikel wieder um das Thema Trauma und um die Folgen, die jedes einzelne Trauma auch gesamtgesellschaftlich betrachtet hat. Was passiert, wenn man eine bereits durch Kriege traumatisierte Gesellschaft noch zusätzlich jahrelang unter Druck setzt, so wie dies in den letzten fünf Jahren geschehen ist? Wieviel Trauma verträgt eine Gesellschaft? Wie verändern sich Beziehungen in einer Gesellschaft, die immer wieder erneut traumatisiert wird? Ist irgendwann das Maß des Erträglichen voll? Und wenn ja, wie äußert sich solch eine Kumulation von Traumafolgen?

Meines Erachtens sehen wir gerade genau die Ergebnisse solch einer Kumulation von Traumafolgen in unserer deutschen Gesellschaft, vielleicht sogar global: Menschen reden nicht mehr (vertieft) miteinander. Und dies ist nur eine von vielen Traumafolgen.

Ich freue mich über jeden Leser, der jetzt noch weiterliest.

Durch genügend Traumatisierung kann man Menschen offensichtlich zeitweise dazu bringen, dass sie nicht mehr (vertieft) miteinander reden, weil das Reden weh tut.

Traumatisierung ist daher eine effektive Strategie der vermeintlich Herrschenden, Menschen zu separieren.

Traumatisierung setzt tiefe Verletzungen und macht Menschen vorübergehend sprachlos. Es fehlen einem die Worte. Man möchte dann nicht reden. Aber man verschließt sich auch vor den Worten anderer, weil man keine weitere Verletzung mehr erträgt.

Menschen im Alltag erachten es vielleicht mittlerweile schon als normal, wenn Beziehungen nicht gut laufen, egal, um welche Art von Beziehung es sich handelt. Sobald Probleme auftauchen, wird erst kurz gestritten, dann geschwiegen und wenn man das Schweigen nicht mehr aushält, dann gibt es entweder noch einen Versuch oder man geht gleich auf Distanz und bricht den Kontakt ganz ab. Auch meine Zündschnur ist manchmal immer noch gefühlt zu kurz. Wenn man sich Distanz nicht erlauben kann, dann frisst man das Problem in sich hinein, spült es runter, kompensiert irgendwie, wartet darauf, dass sich von allein etwas ändert oder dass sich eine bessere Gelegenheit bietet, bei der man dann die Biege machen kann. Mehrere Eisen im Feuer zu haben, beruflich wie privat, gilt als clever. Probleme nicht anzusprechen, gilt als kompetent. Das Wort Teamfähigkeit ist im Berufsleben zu einem Kampfbegriff geworden. Wer im Arbeitskontext Probleme anspricht, ist offensichtlich nicht teamfähig. Die Frage „Sind Sie teamfähig?“, erzählt meines Erachtens mehr über den Chef als über den Mitarbeiter. Die passendere Frage wäre wohl „Können Sie sich wortlos an schlechte Zustände dauerhaft adaptieren?“ In privaten Beziehungen braucht man, wenn es nicht so gut läuft, einen stilvollen Urlaub oder eine neue Wohnzimmereinrichtung, um endlich mal wieder schöne Gefühle erleben zu können. Negative Gefühle sind scheinbar das Kind, das keiner haben wollte, weshalb es die schönsten Kleider bekommt. Auch ich kenne Ablenkung von negativen Gefühlen durch Konsum und Essen. Es lohnt sich, mal den Werbeslogans von Möbelhäusern, Ferienanbietern oder Lebensmittelhändlern bewusst zuzuhören. Die Werbung kennt unsere Sehnsüchte und damit auch unsere negativen Gefühle besser als wir selbst. Und für alle, die nicht konsumieren wollen, die nicht locker lassen und steif darauf beharren, dass es aber ein Problem in der Beziehung oder am Arbeitsplatz oder zumindest eine gewisse Unzufriedenheit gäbe, für diese Menschen gibt es garantiert ein passendes Coaching- oder Weiterbildungsprogramm mit Namen wie „In 12 Modulen zur Selbstentfaltung“, welches nur deshalb meist nicht funktioniert, weil man es angeblich nicht richtig durchgeführt hat oder vorab noch das Basismodul absolvieren muss. Bildung ist mittlerweile auch ein Markt, der  Konsumgüter in Form von Coachings und Seminaren anbietet.

Auch ich bin übrigens lange zusammen gezuckt bei der Frage „Sind sie teamfähig?“ oder der Feststellung „Du bist das Problem, weil Du immer alles so genau nimmst, nicht die Fünf gerade sein lassen kannst.“ Am Ende ist man immer der Dumme, wenn man ein negatives Gefühl hat und darüber sprechen möchte. Trauma löst Scham UND Wut in einer Person aus. Scham zieht Abwertung an wie Licht die Motten anzieht. Und irgendwann platzt einem der Kragen. Man teilt selber aus. Und dann schämt man sich erneut, nicht nur für das früher oder später erlittene Trauma im Leben, sofern einem das bewusst ist, sondern auch für die unbeherrschte Reaktion, die man oft selbst nicht richtig versteht. Nicht bearbeitetes Trauma arbeitet unbewusst in uns.

Eine traumatisierte Gesellschaft wertet sich ständig gegenseitig ab und hält genau damit die Wunden offen.

Dann ist es vielleicht doch besser, das Problem in der Beziehung oder am Arbeitsplatz runter zu schlucken, auf Distanz zum anderen zu gehen, sich schon mal nach einer neuen Wohnzimmereinrichtung, einem neuen Partner oder einem neuen Job umzuschauen? Ich denke nicht, dass das eine Lösung ist.

Hinschauen und Gefühle bei sich und anderen zulassen, ist ein guter Anfang.

Wir gehen oft Beziehungen ein, gehen aber   gleichzeitig   einer echten tiefen und anhaltenden Verbindungen privat wie beruflich instinktiv aus dem Weg, weil echte tiefe Gespräche, zu denen es in solchen Verbindungen kommen kann, weh tun können, insbesondere wenn man noch unverarbeitetes Trauma mit sich herum schleppt. Und in einer traumatisierten Gesellschaft, tragen halt viele Menschen solche traumatisierten und nicht bearbeiteten Anteile mit sich herum.

Wir sind die Kinder und Kindeskinder der Menschen, die den zweiten Weltkrieg hautnah miterlebt haben. Alles, was die Eltern und Großeltern nicht besprochen, nicht verarbeitet haben, tragen wir weiter mit uns herum. Das ist den meisten Menschen, meines Erachtens, nicht bewusst. Mag sein, dass an dieser Stelle der eine oder andere widerspricht. Widersprechen Sie mir gerne. Meine Alltagserfahrung ist eine andere. Die Art, wie wir Beziehungen gestalten, spricht Bände. Aber, wenn man es nicht anders kennt und keine Kontrollgruppe hat, sagt man sich halt: „So isses. Und so isses normal. Ich kenne es nicht anders. Das machen doch alle so.“

Es ist so normal, in unserer Gesellschaft, nicht vertieft über negative (und auch positive) Gefühle zu reden. Alleine die Bezeichnung „negative Gefühle“ klingt schon wenig einladend. Und es ist auch so normal, Menschen in dem Moment, wo sie gegen jede Empfehlung nicht nur über negative Gefühle reden wollen, sondern diese sogar live und in Farbe zeigen, abzuwerten, oder noch schlimmer, zu ignorieren, weil man sich verunsichert fühlt, nicht weiß, wie man damit umgehen soll. Gefühle scheinen ansteckend zu sein. Da ist Vorsicht geboten. Ich persönlich kann mich an viele solcher Momente erinnern, wo Menschen nicht gern hören wollten, wovor ich Angst hatte, was und wer mich verletzt und wütend gemacht hatte, beruflich wie privat. Mit geäußerter Angst und Trauer macht man(n) sich ganz schnell lächerlich. Mit Wut hingegen wird ein Mann von anderen als stark bis beängstigend wahrgenommen. Ein Mann, der wütend agiert, wird eher als kraftvoll und temperamentvoll eingeschätzt. Eine Frau wird mit Wut dann akzeptiert, wenn sie bereits in einer (männlichen) Führungsrolle ist. „Sie“ muss schließlich ihren „Mann“ stehen. Hat sie keine Führungsrolle, wird sie abgewertet oder befördert. Dem wütenden Mann wird eher unterstellt, er habe schließlich einen wichtigen Auftrag zu erfüllen. Der Frau wird eher ein Mangel unterstellt, den ich hier nicht näher bezeichnen möchte. Darin spiegeln sich sehr starre Rollenvorstellungen von Mann und Frau in unserer Gesellschaft wider. Ängstliche Frauen, die bei einer Autopanne bezaubernd aussehen, erfüllen ein bestimmtes Klischee. Impulsive Männer mit Holzfällerhemd erfüllen zumindest auf einer Baustelle ein anderes Klischee. Menschen mit ausgeprägten negativen Gefühlen werden unter bestimmten Umständen glorifiziert. Der bezaubernd aussehenden Frau mit Autopanne wird schnell und gerne geholfen. Aber wenn die ängstliche Frau eine Vorgesetzte ist und der impulsive Mann mit Holzfällerhemd ein Kunde in einem Beratungsbüro ist, dann kann die Bewertung ganz anders ausfallen. Dann sind diese Gefühle vermeintlich fehlplatziert. Gefühle scheinen einen Platz zu haben. Die ängstliche Vorgesetzte hat eine Führungsschwäche und der impulsive Kunde im Beratungsbüro wird vom Sicherheitsdienst „entfernt“. Der Wunsch, über die gezeigten negativen Gefühle zu reden, wird einem mit Nachdruck verwehrt. Durch diesen vermeidenden Umgang mit negativen Gefühlen oder die Fehlinterpretation dieser Gefühle kommt es meines Erachtens oft zu bestimmten Rollenbesetzungen im Berufsleben. Eine positive Selektion von Mitarbeitern mit sehr rücksichtslosem oder überangepasstem Verhalten findet statt. In privaten Beziehungen werden negative Gefühle durch Ablenkung und Konsum vermieden. Es werden zu viele oder zu wenige Kontakte gepflegt. Beziehungen werden gar nicht mehr für die Ewigkeit antizipiert. Man hält sich alle Wege offen und lernt ständig neue Leute kennen. Oder man lebt Beziehung in sehr starren Strukturen, wo neue Informationen kaum Eingang finden, damit man sich nicht hinterfragen und mit anderen vergleichen muss. Lebensphasen mit dem weit geöffneten oder dem eher geschlossenen Muster wechseln sich auch manchmal ab. Individuelle Entwicklungen des einen oder anderen Musters in Lebensverläufen, zeichnen sich irgendwann als gesellschaftliche Strömung ab, wenn sie bei vielen Menschen gleichzeitig geschehen. Menschen wollen alles ausprobiert haben, bevor sie sich das Reihenhaus kaufen. Andere verkaufen ihr Reihenhaus nach der Scheidung, um im Wohnmobil durch die Welt zu tingeln. Man könnte denken, dass dies einfach individuelle Lebensverläufe sind, die sich zufällig so ergeben haben. Es gab Zeiten, wo Menschen zufällig viel Halt in starren Beziehungs- und Lebensstrukturen fanden. Gegenbewegungen brachen diese starren Strukturen nicht wirklich auf, weil sie Feuer mit Feuer bekämpften. Grundsätzlich gegen alles zu sein, was die Eltern vorgelebt haben, ist ja auch irgendwie rigide. Der Apfel fällt nicht zufällig neben den Stamm. Heute 80 Jahre nach Kriegsende können Menschen mit Begriffen wie Achtsamkeit und bewusster Kommunikation immer mehr anfangen, jedoch geht die weit verbreitete Bewusstheit und Selbstreflektiertheit oft zu Lasten einer wünschenswerten Verarbeitungstiefe. Zu oft  werden  wir gedacht, gefühlt und gelenkt. Um dies mit uns machen zu können, werden von vermeintlich Herrschenden wichtige Orientierungspunkte wie die eigene Geschichte, Kultur und Sprache falsch erzählt oder bis zur Unkenntlichkeit verändert. Und eigene Gefühle, die einem noch letzten Halt und Orientierung in diesem Dschungel bieten könnten, werden vom Kapitalismus ausdauernd gejagt wie ein seltenes Tier. Separierung und Orientierungslosigkeit ist gewollt.

Alles dreht sich um unsere tiefen Gefühle, insbesondere diese negativen Gefühle, die aus Trauma entstehen. Diese Gefühle wollen gesehen, gehört und bearbeitet werden. Sie machen zum Glück, solange es die Menschheit gibt, zuverlässig auf sich selbst aufmerksam. Sie sind in Wahrheit unsere Lebensversicherung. Die Zeit heilt gar nichts. Und hierfür braucht es wieder ein Bewusstsein, dass Gefühle wertvoll sind, auch solche, die aus Trauma entstehen. Ich persönlich habe dafür mehr als ein halbes Leben gebraucht, um dies zu verstehen. Als junge Frau habe ich nicht gewusst, dass viele meiner Gefühle, negativ wie positiv, Ausdruck meines Traumas waren. Heute weiß ich, dass ich mit dieser Einschätzung, die ich damals hatte, in „guter Gesellschaft“ war. Den meisten Menschen geht das so, bis sie irgendwann ihr eigenes Trauma erkennen.

Wir sind eine traumatisierte Gesellschaft, und die Arten und Ausprägungen von Trauma sind so vielfältig und den meisten Menschen unbekannt wie die Namen der Blumen auf einer Sommerwiese.

Wenn man diesen Satz wirken lässt, dann stellt sich doch die Frage:

Wie sieht denn ein gesunder Umgang mit negativen (und positiven) Gefühlen aus?

Reicht es aus, wenn man die Namen aller Wiesenblumen auswendig lernt, damit man jedes Trauma genau bestimmen kann? Oder geht es mehr um das Fühlen und weniger um das Wissen?

Den gesunden Umgang mit meinen Gefühlen habe ich nicht durch Theorie und Bücher erlernt, sondern durch den Alltag, durch die (emotionalen) Reaktionen meiner Mitmenschen und durch das bewusste Spüren und Zulassen meiner eigenen Gefühle. In Stufen lernte ich meine Gefühle immer besser kennen und mit ihnen umzugehen. Je besser ich sie kannte, umso lieber waren sie mir. Und ich lerne sie immer noch weiter und besser kennen. Das ist ein Prozess.

Traumabearbeitung ist anfangs ein anstrengender Prozess. Man sollte das langsam angehen. Aber diese Arbeit ist sehr lohnenswert, weil sie einem viele glückliche Momente, Kraft und Lebensfreude schenkt. Reden wird dadurch leichter und bringt in allen Lebensbereichen Fortschritte. Manchmal tut Reden auch weh (siehe Titel), aber zeitgleich, und auch langfristig gesehen, wird das Leben schöner durch Traumabearbeitung. Es geht nicht um Schmerzvermeidung, sondern darum, mit dem Schmerz gut umgehen zu können. Denn dadurch wird er letztlich kleiner und verwandelt sich zur Wiesenblume. Es geht um Verwandlung durch Fühlen. Die Erfahrung, dass man Trauma bearbeiten kann, erzählt mir so viel über dieses Leben, wie stark es ist, wie sehr es uns liebt und welche Blüten daraus wachsen können. Viele schöne Dinge, die wir täglich sehen, sind aus bewältigtem Trauma oder dem Wunsch, Trauma zu bewältigen, entstanden.

Der Schmerz lehrt uns Demut vor dem Leben und kreiert nebenbei die schönsten Lieder und Kunstwerke. Trauer und Verlust betonen den Wert der Dinge. Ärger und Wut bringen uns in Wallungen und stellen die Energie bereit, die man manchmal braucht, um Berge zu versetzen. Ängste sind das Tor zum Glück. Schuld und Scham lehren uns Vergebung. Neid und Eifersucht lassen unseren Selbstwert wachsen, wenn wir uns ihnen stellen. Und Freude, Glück und Ekstase machen uns dankbar, großzügig und optimistisch.

Wenn wir diese Gefühle wieder zulassen, dann können wir gar nicht anders als reden. Wir reden dann wieder vertieft miteinander, weil es gut tut, weil es entlastet, weil es Nähe zu anderen vielleicht erstmalig aufbaut und dann zu einem dicken Band verstärkt bis ein großes stabiles Netz daraus entsteht, welches Menschen, die gerade Halt benötigen, diesen bieten kann.

Wir reden dann wieder miteinander, weil es gut tut.

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na antenam.net

18.12.2024 / Autor: Ana Nives Radović

---

Ako ste makar djelić vremena proveli u svijetu digitalnog novca, vjerovatno ste naišli na termin HODL – uvijek napisan velikim slovima tako da na prvi pogled djeluje kao riječ sa slovnom greškom. Zapravo i jeste riječ o slovnoj grešci i to onoj koja je nastala na današnji dan prije 11 godina, a koja je uspjela ne samo da obezbijedi mjesto u istoriji svijeta novca, već i da postane naziv za jedan potpuno drugačiji pristup sredstvima koja posjedujemo.

Nespretno napisana riječ „hold“ (eng. držati, zadržati) u poruci na jednom forumu evoluirala je u akronim HODL – akronim za Hold On for Dear Life (doslovno – drži se za život, tj. drži se kao da ti život zavisi od toga), predstavlja poziv na akciju – ili, tačnije, „neakciju“ za vlasnike kriptovaluta da odole iskušenju prodaje tokom tržišnih padova. Riječ je o shvatanju da je ovaj oblik digitalne imovine bolje vremenski što duže imati u vlasništvu, kako bi se sačekao mnogo povoljniji trenutak za prodaju nego prodati ih u vremenu kada je situacija na tržištu loša.

Greška koja je postala pokret

Priča počinje 18. decembra 2013. godine, kada je cijena bitcoina tada počela da pada, a samo tokom toga dana se sa 682 na 522 dolara. Korisnik foruma pod imenom GameKyuubi objavio je sada već legendarni post pod naslovom „I AM HODLING“. Bila je to greška u kucanju, jer se na osnovu sadržaja poruke vidi da je krenuo da napiše „holding“ (držim), ali umjesto da se ispravi sebe, prigrlio je grešku, šaljivo govoreći o svom nedostatku vještina za trgovanje i zašto „bez obzira na sve“.

Bitcoin zajednica brzo je prihvatila ovaj izraz kao dio slenga. Pogrešno napisana riječ odjeknula je internet prostranstvima, a vremenom je prerasla u simbol šire filozofije – ne paniči, ne prodaj i ne dozvoli da kratkoročna nestabilnost poljulja tvoje uvjerenje. Od kasnonoćnog posta na forumu, HODL je postao poklič za vlasnike bitcoina (i drugih, u to vrijeme malobrojnih digitalnih valuta zanemarive vrijednosti) širom svijeta.

HODL-ovanje i HODL-eri

U suštini, HODL-ovanje je strategija zadržavanja kriptovaluta tokom tržišnih uspona i padova, zasnovana na uvjerenju da će cijene vremenom rasti. Umjesto impulsivnog reagovanja na tržišne fluktuacije, HODL-eri se posvećuju svojim investicijama na duže staze.

Ovaj pristup posebno je koristan za početnike, koji možda nemaju dovoljno stručnosti ili hrabrosti da se nose sa svakodnevnim trgovanjem (u čemu su često neuspješni i dugogodišnji vlasnici digitalnih novčića). Sam GameKyuubi u svom originalnom postu priznao je da samo najvještiji trgovci treba da pokušaju da „igraju igru“ tokom tržišnih padova. Za ostale, HODL-ovanje nije samo sigurnije, već je često i pametnije.

Filozofija HODL-ovanja zasnovana je na povjerenju – u budućnost kriptovaluta, u eventualni oporavak tržišta i u korist koju donosi strpljenje. To je odbijanje da se prodaje kada cijene naglo padnu – nepokolebljivo uvjerenje da su padovi privremeni i da nakon njih slijedi rast.

Zakon tržišta pokazuje da što drže HODL-ujete to se ova strategija više isplati, a cijena bitcoina u njegovoj šesnaestogodišnjoj istoriji je nesumnjivo najbolji dokaz za to. Trgovanje zahtijeva mnogo učenja, truda, vremena provedenog u praćenju svakog mogućeg signala, dok je kod HODL-ovanja važno samo da se „ne predate“.

Ako ste prethodnih godina nešto platili bitcoinom (a trgovci širom svijeta su to omogućili upravo da bi vas naveli da ih umjerite ka njima) vjerovatno ste zažalili, jer danas dok je njegova vrijednost i u dolarima i u eurima šestocifrena, ono na što ste ih potrošili ipak izgleda kao nešto što je trebalo platiti fizičkim novcem (kojeg je svakako „pojela inflacija“).

Pouzdane kriptovalute, a tu se prije svega misli na bitcoin, iako veoma volatilne bilježe trend rasta na duge staze, pa HODL-ovanje znači strpljenje u vremenu neizvjesnosti s idejom o koristi na duži rok, čak i kada su godine loše, kao što su bile 2014, 2017. i 2022. Na primjer, u periodu od 20. maja do 20. juna cijena bitcoina kliznula je sa 29.000 na 18.000 dolara, a upravo u tom trenutku mnogi su odlučili da količinu koju posjeduju prodaju ili je potroše plaćajući ovom digitalnom valutom (i pokajali se zbog toga).

HODL naspram drugih strategija

HODL-ovanje se razlikuje od aktivnijih strategija, poput kupovine po niskoj cijeni i prodaje po visokoj, jer dok trgovci pokušavaju da tempiraju tržište radi brze zarade, HODL-eri ostaju dosljedni svojoj odluci da se ne oslobađaju svoje imovine ni u najnoepovoljnijim trenucima. HODL-eri ne pokušavaju da predvide kretanje cijena – jednostavno čuvaju svoja sredstva, svjesni toga da će strpljenje na kraju donijeti rezultat.

Naravno, HODL-ovanje ima i svoje nedostatke. Za razliku od trgovaca koji mogu da povećaju svoj kapital kroz stratešku kupovinu i prodaju, HODL-eri zavise od vremena provedenog u čekanju na dugoročne rezultate. Pored toga, masovno HODL-ovanje može usporiti cirkulaciju kriptovaluta na tržištu, smanjujući ukupnu ekonomsku aktivnost – drugim riječima, kada bismo svi bili HODL-eri odnos ponude i tražnje bi bio veoma destimulišući i to bi oborilo cijenu.

Na sreću, trgovaca ima mnogo – dovoljno da tržište stalno bude aktivno i dinamično, no za one koji nemaju vremena, vještine ili sklonost ka riziku koji nosi trgovanje, HODL-ovanje ostaje jednostavan, ali veoma efikasan pristup.

Filozofija HODL-ovanja

HODL-ovanje je više od investicione strategije – to je način razmišljanja koji obuhvata otpornost, strpljenje i vjerovanje da su kratkotrajno suzdržavanje i nepokolebljivost u odluci da se sredstva sačuvaju vrijedna dugoročnog dobitka. Bilo da cijena bitcoina raste ili pada je, filozofija HODL-ovanja ostaje ista – ostanimo dosljedni, vjerujmo procesu i gledajmo u budućnost.

Jedan od ključnih razloga zašto većini ljudi ovakav pristup dugo nije bio razumljiv je zbog toga što su čitav sistem novca prihvatili u uvjerenju da on vremenom devalvira. Vjerovatno ste makar jednom razmatrali ponudu oročene štednje i procijenili da vam količina novca koju želite da položite neće donijeti onaj prinos koji će očuvati njegovu kupovnu moć nakon određenog broja godina, jer je kontinuirano doštampavanje novca podupiralo tu tvrdnju.

Dakle, ne treba da vas zavara sve ono što znate o novcu kao takvom, budući da bitcoin (na kojem je u ovom serijalu poseban fokus, jer mnoge druge kriptovalute ipak češće razočaraju nego što oduševe) nije novac, već samo ima neka svojstva novca. Posmatrajte ga radije kao imovinu – npr. kao nekretninu za koju sigurno želite da prodate onda kada je situacija stabilnija i kada su mnogo veće šanse da pronađete kupca kojem ćete je prodati po višoj cijeni.

U svakom slučaju, ako se u vašem digitalnom novčaniku već nalazi poneki satoshi (stomilioniti djelić bitcoina), kada tržište ponovo uđe u nepovoljnu fazu i zavlada prolazna panika, sjetite se onoga što je napisao GameKyuubi. HODL nije samo izraz – to je način da se prebrode oluje i izazovi koje nestabilno tržište nosi.

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni rad

Apstrakt

Kriptovalute (engl. "cryptocurrency") su digitalne (virtualne) valute, koje iako su sredstvo razmene, još uvek nisu strogo regulisane zakonom u većini država, a u pojedinim su čak i zabranjene. Veliki broj ljudi, uključujući i IT stručnjake i programere ne znaju mnogo o ovoj temi, a šira javnost izjednačava pojmove blokčejna i bitkoina. Tržište kriptovaluta danas iznosi gotovo 770 milijardi dolara. Od pojave prvih digitalnih valuta do danas, nastalo je preko 1.300 aktivnih kriptovaluta koje se razlikuju prema svojim svojstvima i upotrebi. Pre bitkoina bilo je mnoštvo neuspelih pokušaja stvaranja digitalnih valuta (digikeš, heškeš, Fejsbuk kredit i dr.). Utopistička ideja da matematika i fizika mogu rešiti društvene probleme započela je svoj život kroz pojavu bitkoina. Genijalna ideja po kojoj funkcioniše bitkoin zasnovana je na tehnologiji blokčejna, čiji kapacitet doseže daleko iznad kripto valuta. Iako se još uvek vode polemike ko stoji iza pseudonima Satoši Nakamoto, njegova zaostavština ima potencijal da promeni svet. Uspeh bitkoina leži u prednostima koje ima u odnosu na druge slične valute, ali njegov značaj prevazilazi i pogodnosti koje je doneo. Banke nisu potrebne za čuvanje podataka o novcu, evidenciju o imovini i svakoj transakciji bitkoina čuvaju računari svih korisnika mreže u zajedničkoj bazi podataka blokčejnu. Sve transakcije su mnogo brže od bankarskih, bez taksi, uz drastično lakše plaćanje preko državnih granica. Bitkoin svojim korisnicima pruža bezbednosti bez identifikacije, iako blokčejn beleži transakciju, ne beleži ko stoji iza nje. U radu su predstavljeni osnovni principi na kojima su zasnovani bitkoin i druge kriptovalute, pojašnjen odnos između blokčejna i bitkoina.

1 UVOD

Ideal o novcu koji se ne oslanja na centralne institucije (koje mogu propasti, ali i koje vrše nadzor nad korisnicima), postojao je decenijama. U digitalnom svetu prvi ga je uobličio pisac naučne fantastike Nil Stivenson 1999. godine u svojoj noveli Kriptonomikon. On je opisao podzemni svet koji funkcioniše zahvaljujući digitalnom zlatu zasnovanom na kriptografiji, pri čijoj upotrebi korisnici ne moraju odavati ko su i šta su (Popper, 2016).

Kriptovalute (engl. cryptocurrency) su digitalne (virtualne) valute, koje iako su sredstvo razmene, još uvek nisu strogo regulisane zakonom u većini država, a u pojedinim su čak i zabranjene (Jovanović, 2014).

Da bi se razumeo nastanak i funkcionisanje kriptovaluta, neophodno je sagledati ih iz različitih uglova na kojima su one bazirane: matematici, sociologiji, ekonomiji, pravu i politici. To je verovatno i glavni razlog zbog koga veliki broj ljudi (uključujući i IT stručnjake i programere) ne znaju mnogo o ovoj temi. Takođe, šira javnost izjednačava pojmove blokčejna i bitkoina.

Sve kriptovalute su bazirane na jedinstvenom nizu brojeva za svaku jedinicu valute, koje korisnici mogu jedni drugima slati preko mreže. U prošlosti su se ti nizovi mogli lako kopirati i trošiti više puta, zbog čega nisu imali vrednost. Kriptograf Dejvid Čaum je taj problem rešio stvaranjem jedinstvene centralizovane knjige, u kojoj su se čuvale beleške o transakcijama svakog korisnika, čime ni jedna jedinica valute više nije mogla da se nalazi na dva mesta istovremeno (Bertlet, 2016).

Kriptovalute svoj nastanak duguju težnjama levo orijentisanih utopističkih posvećenika IT tehnologija koji su sanjali o univerzalnom novcu koji bi svako mogao da poseduje i troši, čija je vrednost onolika koliko su korisnici voljni da plate (na principu ponude i potražnje), ali pre svega na liniji fronta za onlajn anonimnost i slobodu, bez cenzure i nadzora. Pojavi bitkoina prethodio je Sajberpankerski manifest Done Haravej (Haraway, 1985) koji počinje rečima: „U elektronsko doba, privatnost je neophodan uslov za postojanje otvorenog društva“.

Kriptovalute su univerzalni novac koji se može koristiiti bilo gde u svetu, one su lako prenosive i teško se krivotvore.

Neki podaci pokazuju da tržište kriptovaluta danas iznosi gotovo 770 milijardi dolara. Od pojave prvih digitalnih valuta do danas, nastalo je preko 1.300 aktivnih kriptovaluta koje se razlikuju prema svojim svojstvima i upotrebi.

Prema odredbama Zakona o Narodnoj banci Srbije celokupni unutrašnji promet u Republici Srbiji izražava se u dinarima, osim ako nekim zakonom nije drukčije određeno. „Zakonom o platnom prometu propisano je da se poslovi platnog prometa obavljaju u dinarima, a Zakonom o deviznom poslovanju da se plaćanje, naplaćivanje i prenos između rezidenata i između rezidenata i nerezidenata u Republici Srbiji vrši u dinarima, a izuzetno se može vršiti i u devizama u slučajevima koji su propisani ovim zakonom“ (NBS, 2014).

Tržište kriptovaluta u Srbiji postoji, sve je veći broj rudara. Iako trgovanje kriptovalutama nije nelegalno, Narodna Banka Srbije - NBS je u više saopštenja navela da one ne predstavljaju zakonsko sredstvo plaćanja u Republici Srbiji. Takođe, zbog toga što ih ne izdaje centralna banka, NBS za korišćenje virtuelnih valuta, ulaganje u njih, kao ni za njihovu vrednost. Narodna banka Srbije je više puta upozoravala javnost da virtuelne valute ne predstavljaju zakonsko sredstvo plaćanja u Republici Srbiji (NBS, Politika – u vezi s bitkoinom, 2017).

Ukoliko kriptovalute promatramo kao novac onda njihove tranksakcije mogu biti upitne shodno Zakonu o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, gde je propisana obaveza preduzimanja radnji i mera za sprečavanje pranja novca, kao što su identifikacija stranaka koje trguju preko tih platformi, uzimanjem kopije ličnog dokumenta. Kako poslovanje platformi na kojima se vrše transakcije kriptovalutama nije zakonom regulisano u Republici Srbiji, a uglavnom ni u uporednom pravu, a čl. 552. Zakona o obligacionim odnosima Republike Srbije ((„Sl. list SFRJ“, br. 29/78, 39/85, 45/89 - odluka USJ i 57/89, „Sl. list SRJ“, br. 31/93 i „Sl. list SCG“, br. 1/2003 - Ustavna povelja) predviđa razmenu robe kao jedan od načina trgovine, otvara se put ka legalnoj trgovini kriptovalutama (Bubanja, 2017).

Praksa je pokazala da su se korisnici kriptovaluta kada su imali problem sa njima, obraćali vlastima i njihovim regulatornim telima, zbog čijeg su zaobilaženja i smišljeni. Nažalost, korisnici ne uživaju pravnu zaštitu čak i kada je reč o trgovini putem registrovanih privrednih subjekta.

2 BITKOIN

Prva decentralizovana kriptovaluta koja se pojavila je bitkoin (eng. „Bitcoin“). Termin bitkoin označava istoimenu organizaciju, softver i protokol, kao i jedinicu mere ove kriptovalute (skraćeno BTC) (Bertlet, 2016). Koncept na kome se zasniva bitkoin prvi put je predstavljen 2008. godine u članku "Bitcoin: A Peerto-Peer Electronic Cash System", a u januaru 2009. godine bitkoin je pušten u promet. Njegov tvorac nije poznat do danas i krije se iza pseudonima Satoši Nakomato. Novu vrstu digitalne kriptovalute formirao je tako što je stvorio distribuirani sistem verifikacije. Bitkoin nastaje u procesu koji se naziva „rudarenje“ (engl. mining). Njegova jedinstvenost je u tome što je decentralizovana valuta, iza koje ne stoji nijedna država, niti banka. Bitkoin je digitalna valuta, koja nastaje i čuva se elektronski. Kriptovalute u cilju maksimizacije bezbednosti, upotrebljavaju metod - dokaz o radu (engl. proofof-work), metod baziran na informacijama koje je teško stvoriti, ali koje ostalim učesnicima u rudarenju obezbeđuju laku proveru i verifikaciju transakcija.

Kriptovalute se čuvaju na bitkoin adresama za koje ključ predstavlja jedinstven niz slova i brojeva. Svaka transkacija bitkoinom se beleži u blokovima koji se zovu blokčejn. Transakcije se hronološki ređaju u blokove, u svakom se nalazi digitalni potpis prethodnog bloka, time se uređuje redosled i garantuje da novi blok može da se pridruži lancu samo ako počne na mestu na mestu završetka prethodnog. Jedan od osnovnih činilaca bezbednosti bitkoina je da se kopija svake izvedene transakcije beleži na svakom nalogu na kome je instaliran bitkoin softver. Blokčejnove neprekidno verifikuju računari svih korisnika softvera, tako sistem zna u bilo kom trenutku, koliko bitkoina svaki korisnik u svom novčaniku poseduje. Novčanik je program koji služi za slanje, primanje i skladištenje kriptovaluta. Digitalni novčanik sadrži prikaz količine kriptovalute koju korisnik poseduje, zapise o svim njegovim transakcijama, korisnički tajni ključ i njegove adrese (Bertlet, 2016). Novčanik je moguće instalirati na računar, mobilni telefon i tablet.

Falsifikovanje bitkoina nije moguće, jer iako vlasništvo može da se menja ono se ne može nikada duplirati (Bertlet, 2016). On je pseudoanoniman, bitkoin mreža čuva sve podatke o svakoj transakciji koja se dogodila unutar mreže. Svako ko ima bitkoin softver i adresu na bitkoin mreži, može videti koliko novca ima na mreži, ali ne i kome oni pripadaju. Za razliku od otvaranja računa u bankama, otvaranje bitkoin računa (adrese) je brzo, bez troškova i „papirologije“. Jedna od glavnih prednosti bitkoin mreže je brzina transakcija.

Svako ko snagu svog računara posveti verifikaciji transakcija u blokčejnu može biti „rudar“. To je proces dodavanja transkacija u registar svih bitkoin transkacija. Rudarenje čini rešavanje matematičkog algoritma za čije se uspešno rešavanje dobija određena količina bitkoina.

Iako bitkoin ima reputaciju nestabilnosti, velikih fluktuacija i nezakonitog poslovanja, čemu mnogi pridodaju i urušavanje tradicionalnog koncepta nacionalnih država, ipak većina se slaže u tome da je njegova pojava najvažnija nova ideja od stvaranja Interneta (Vigna & Casey, 2016).

Razloga za uspeh bitkoina ima više. Finansijska kriza povoljno je uticala na njegov razvoj, poverenje u postojeći finansijski ali i politički sistem je bilo poljuljano i brojni korisnici su u njemu prepoznali drugačije rešenje.

Anonimnost koju pruža prilikom transakcija jedan je od ključnih razloga njegovog uspeha. Prilikom digitalnog plaćanja bitkoinom u većini slučajeva nije potrebno davanje ličnih podataka. Ovakva vrsta anonimnosti, nažalost pogodovala je i usponu tamne strane upotrebe i popularnosti bitkoina u kriminalnim krugovima.

Računi u bitkoinu nisu opterećeni visokim bankarskim dažbinama.

Takođe, nije beznačajan ni potencijal plaćanja izdataka koji su manji od trenutnih ograničenja u konvencijalnim transakcijama na internetu (npr. naplata čitanja jednog novinskog članka ili preskoči reklamu, koji koštaju manje od 20 ili 30 centi kolika je najmanja transakcija) (Popper, 2016).

Kao što su svi učesnici na internetu povezani protokolima (TCP/IP, FTP, SMTP, HTTP i dr.) zahvaljujući kojima mogu međusobno da komuniciraju, bitkoin je stvorio svoje softverske protokole koji uređuju funkcionalna pravila upravljanja sistemom.

Bitkoin je omogućio novi način stvaranja, čuvanja i transfera novca.

Od svog nastanka bitkoin se unapređivao, podržan od internet zajednice, posebno od posvećenika slobodi interneta i anonimosti, mnogi od problema koji su uočeni su rešavani zajedničkim naporom internet zajednice.

3 BLOKČEJN

Blokčejn (engl. blockchain) nije samo bitkoin, on je tehnologija za koju mnogi predviđaju da će promeni svet (OECD, 2018).

Ukoliko bismo pojednostavljeno opisivali blokčejn mogli bismo da kažemo da je to nova vrsta baze podataka, iako bi to bilo pojednostavljeno objašnjenje slično kao kada bi smo imejl (email) opisali kao novi način za slanje pisama.

Iako blokčejn jeste nova vrsta baze podatka, to ne objašnjava u dovoljnoj meri genijalnost načina na koji funkcioniše.

Kada bilo gde i bilo kada položimo novac, oslanjamo se na zapis u bazi podataka treće strane, banke, firme i sl. Poverenje u banke zasnovano je na zakonu koji reguliše rad banke, poverenju u državu da će u slučaju propasti banke država nadoknaditi klijentima njihov ulog.

Kada plaćamo on line usluge ili vršimo neku drugu transakciju kreditnim karticama, poklanjamo poverenje kompanijama koje posreduju u našem plaćanju (Mastercard, VISA i dr.) koje za to uzimaju određenu materijalnu nadoknadu. Čak i prilikom tradicionalnih oblika plaćanja gotovinom u papirnom novcu, mi dajemo papir na kome je ispisana vrednost za koju prodavac veruje da će mu biti isplaćena (ili garantovana) od strane vlade koja ju je štampala. Digitalno plaćanje zbog prisustva trećih strana (banke, kreditne kompanije i dr.) uvek je bilo moguće pratiti. I kod plaćanja gotovinom klijenti veruju bankama i kreditnim kompanijama koje rukovode platnim karticama, da imaju pouzdane baze podataka. I vlade država veruju da banke i kreditne kompanije vode baze podataka koje su tačne i pouzdane.

Baze podataka sadrže mnoštvo ličnih podataka, od npr. medicinske dokumentacije u domu zdravlja koja sadrži važne informacije o nama i našem zdravstvenom stanju, kada smo i od koje bolesti bolovali, koje lekove smo koristili i sl. I druge baze podataka sadrže mnoštvo naših ličnih podataka koje su važne ne samo za nas, već i za državu, grad, privredu, druge građane itd.

Osim što omogućava anonimne i sigurne transakcije, blokčejn ima i potencijal da sačuva sve vredne informacije, od podataka o rođenim i umrlim, preko osiguranja, do katastara nepokretnosti, pa čak i glasova (Tapscott, 2018).

Sagledavši mogućnosti koji blokčejn nudi u transformaciji industrija i tržišta, povećanju transparentnosti i poverenja između građana, kao i olakšanom pristupu tržištu (uz bolju efikasnost transakcija), ali i rizicima koje sa sobom nosi, Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj - OECD organizovala je od 4. do 5. septembra 2018. godine Forum politike OECD-a za blokčejn. To je bila ujedno i prva glavna međunarodna konferencija na kojoj se razmatrao uticaj blokčejna na aktivnosti vlada i javnih prioriteta. Forum se bavio prednostima i rizicima blokčejna za ekonomiju i društvo, pokušajem određivanja adekvatnog regulatornog pristupa, kao i javnih politika prema blokčejnu.

Učesnici Foruma su diskutovali o mogućnostima globalnog ekonomskog uticaja blokčejna, njegovim implikacijama na privatnost i sajber bezbednost, upotrebi blokčejn tehnologija za povećanje inkluzivnosti, njegovoj upotrebi u promovisanju zelenog rasta i održivosti, kao i jačanju kapaciteta javne uprava i primene u praksi (OECD, 2018).

4 ZAKLJUČAK

Pre bitkoina bilo je mnoštvo neuspelih pokušaja stvaranja digitalnih valuta (digikeš, heškeš, Fejsbuk kredit i dr.). Uspeh bitkoina leži u prednostima koje ima u odnosu na druge slične valute, ali njegov značaj prevazilazi i pogodnosti koje je doneo.

Svaki korisnik bitkoina ima potpunu kontrolu nad novcem na svom računu (adresi), jedino osoba sa privatnim ključem može pristupiti bitkoinima na toj adresi. Banke nisu potrebne za čuvanje podataka o novcu, evidenciju o imovini i svakoj transakciji bitkoina čuvaju računari svih korisnika mreže u zajedničkoj bazi podataka blokčejnu. Sve transakcije su mnogo brže od bankarskih, bez taksi, uz drastično lakše plaćanje preko državnih granica.

Bitkoin svojim korisnicima pruža bezbednosti bez identifikacije, iako blokčejn beleži transakciju, ne beleži ko stoji iza nje. Zahvaljujući peer-to-peer komunikaciji i kriptografiji, povezivanje bitkoin transakcija sa osobom u stvarnom životu je veoma teško. To je u ujedno možda i njegova najveća mana, jer su oporezivanje i nadzor nad korisnicima krajnje teški.

Garancija vrednosti bitkoina osmišljena je po uzoru na plamenite metale kojih ima ograničeno u prirodi. Zbog toga je Satoši u kodu bitkoina odredio da ih ima maksimalno 21 milion, te da ukoliko bitkoin protokol ostane isti, poslednji bitkoin će biti izrudaren 2140. godine.

Do sada je izrudareno oko 17 miliona bitkoina, što znači da je ostalo 4 miliona, ili oko 19%. Do sada je bitkoin uspeo da prevlada sve krize koje su ga zahvatile (u više slučajeva nestajali su iznosi koji su dostizali i 400 miliona dolara). Kakva god sudbina bitkoina bila u budućnosti, njegova uloga se neće moći zanemariti, prvenstveno zbog toga što je zahvaljujući njemu iznedren blokčejn. Bez obzira na skepticima u vezi sa kriptovalutama, teško se mogu osporiti mogućnosti koje blokčejn pruža, pre svega u zaštiti baza podatka.

@ 9e69e420:d12360c2

A new report from the National Sports Shooting Foundation (NSSF) shows that civilian firearm possession exceeded 490 million in 2022. The total from 1990 to 2022 is estimated at 491.3 million firearms. In 2022, over ten million firearms were domestically produced, leading to a total of 16,045,911 firearms available in the U.S. market.

Of these, 9,873,136 were handguns, 4,195,192 were rifles, and 1,977,583 were shotguns. Handgun availability aligns with the concealed carry and self-defense market, as all states allow concealed carry, with 29 having constitutional carry laws.

@ 6389be64:ef439d32

Black Locust can grow up to 170 ft tall

Grows 3-4 ft. per year

Native to North America

Cold hardy in zones 3 to 8

Firewood

• BLT wood, on a pound for pound basis is roughly half that of Anthracite Coal
• Since its growth is fast, firewood can be plentiful

Timber

• Rot resistant due to a naturally produced robinin in the wood
  • 100 year life span in full soil contact! (better than cedar performance)
  • Fence posts
  • Outdoor furniture
  • Outdoor decking
• Sustainable due to its fast growth and spread
  • Can be coppiced (cut to the ground)
  • Can be pollarded (cut above ground)
• Its dense wood makes durable tool handles, boxes (tool), and furniture
  • The wood is tougher than hickory, which is tougher than hard maple, which is tougher than oak.
  • A very low rate of expansion and contraction
  • Hardwood flooring
  • The highest tensile beam strength of any American tree
• The wood is beautiful

Legume

• Nitrogen fixer
  • Fixes the same amount of nitrogen per acre as is needed for 200-bushel/acre corn
  • Black walnuts inter-planted with locust as “nurse” trees were shown to rapidly increase their growth [[Clark, Paul M., and Robert D. Williams. (1978) Black walnut growth increased when interplanted with nitrogen-fixing shrubs and trees. Proceedings of the Indiana Academy of Science, vol. 88, pp. 88-91.]]

Bees

• The edible flower clusters are also a top food source for honey bees

Shade Provider

• Its light, airy overstory provides dappled shade
  • Planted on the west side of a garden it provides relief during the hottest part of the day
  • (nitrogen provider)
  • Planted on the west side of a house, its quick growth soon shades that side from the sun

Wind-break

• Fast growth plus it's feathery foliage reduces wind for animals, crops, and shelters

Fodder

• Over 20% crude protein
• 4.1 kcal/g of energy
• Baertsche, S.R, M.T. Yokoyama, and J.W. Hanover (1986) Short rotation, hardwood tree biomass as potential ruminant feed-chemical composition, nylon bag ruminal degradation and ensilement of selected species. J. Animal Sci. 63 2028-2043

@ e3ba5e1a:5e433365

My blog posts and reading material have both been on a decidedly economics-heavy slant recently. The topic today, incentives, squarely falls into the category of economics. However, when I say economics, I’m not talking about “analyzing supply and demand curves.” I’m talking about the true basis of economics: understanding how human beings make decisions in a world of scarcity.

A fair definition of incentive is “a reward or punishment that motivates behavior to achieve a desired outcome.” When most people think about economic incentives, they’re thinking of money. If I offer my son $5 if he washes the dishes, I’m incentivizing certain behavior. We can’t guarantee that he’ll do what I want him to do, but we can agree that the incentive structure itself will guide and ultimately determine what outcome will occur.

The great thing about monetary incentives is how easy they are to talk about and compare. “Would I rather make $5 washing the dishes or $10 cleaning the gutters?” But much of the world is incentivized in non-monetary ways too. For example, using the “punishment” half of the definition above, I might threaten my son with losing Nintendo Switch access if he doesn’t wash the dishes. No money is involved, but I’m still incentivizing behavior.

And there are plenty of incentives beyond our direct control! My son is also incentivized to not wash dishes because it’s boring, or because he has some friends over that he wants to hang out with, or dozens of other things. Ultimately, the conflicting array of different incentive structures placed on him will ultimately determine what actions he chooses to take.

Why incentives matter

A phrase I see often in discussions—whether they are political, parenting, economic, or business—is “if they could just do…” Each time I see that phrase, I cringe a bit internally. Usually, the underlying assumption of the statement is “if people would behave contrary to their incentivized behavior then things would be better.” For example:

• If my kids would just go to bed when I tell them, they wouldn’t be so cranky in the morning.
• If people would just use the recycling bin, we wouldn’t have such a landfill problem.
• If people would just stop being lazy, our team would deliver our project on time.

In all these cases, the speakers are seemingly flummoxed as to why the people in question don’t behave more rationally. The problem is: each group is behaving perfectly rationally.

• The kids have a high time preference, and care more about the joy of staying up now than the crankiness in the morning. Plus, they don’t really suffer the consequences of morning crankiness, their parents do.
• No individual suffers much from their individual contribution to a landfill. If they stopped growing the size of the landfill, it would make an insignificant difference versus the amount of effort they need to engage in to properly recycle.
• If a team doesn’t properly account for the productivity of individuals on a project, each individual receives less harm from their own inaction. Sure, the project may be delayed, company revenue may be down, and they may even risk losing their job when the company goes out of business. But their laziness individually won’t determine the entirety of that outcome. By contrast, they greatly benefit from being lazy by getting to relax at work, go on social media, read a book, or do whatever else they do when they’re supposed to be working.

My point here is that, as long as you ignore the reality of how incentives drive human behavior, you’ll fail at getting the outcomes you want.

If everything I wrote up until now made perfect sense, you understand the premise of this blog post. The rest of it will focus on a bunch of real-world examples to hammer home the point, and demonstrate how versatile this mental model is.

Running a company

Let’s say I run my own company, with myself as the only employee. My personal revenue will be 100% determined by my own actions. If I decide to take Tuesday afternoon off and go fishing, I’ve chosen to lose that afternoon’s revenue. Implicitly, I’ve decided that the enjoyment I get from an afternoon of fishing is greater than the potential revenue. You may think I’m being lazy, but it’s my decision to make. In this situation, the incentive–money–is perfectly aligned with my actions.

Compare this to a typical company/employee relationship. I might have a bank of Paid Time Off (PTO) days, in which case once again my incentives are relatively aligned. I know that I can take off 15 days throughout the year, and I’ve chosen to use half a day for the fishing trip. All is still good.

What about unlimited time off? Suddenly incentives are starting to misalign. I don’t directly pay a price for not showing up to work on Tuesday. Or Wednesday as well, for that matter. I might ultimately be fired for not doing my job, but that will take longer to work its way through the system than simply not making any money for the day taken off.

Compensation overall falls into this misaligned incentive structure. Let’s forget about taking time off. Instead, I work full time on a software project I’m assigned. But instead of using the normal toolchain we’re all used to at work, I play around with a new programming language. I get the fun and joy of playing with new technology, and potentially get to pad my resume a bit when I’m ready to look for a new job. But my current company gets slower results, less productivity, and is forced to subsidize my extracurricular learning.

When a CEO has a bonus structure based on profitability, he’ll do everything he can to make the company profitable. This might include things that actually benefit the company, like improving product quality, reducing internal red tape, or finding cheaper vendors. But it might also include destructive practices, like slashing the R\&D budget to show massive profits this year, in exchange for a catastrophe next year when the next version of the product fails to ship.

Or my favorite example. My parents owned a business when I was growing up. They had a back office where they ran operations like accounting. All of the furniture was old couches from our house. After all, any money they spent on furniture came right out of their paychecks! But in a large corporate environment, each department is generally given a budget for office furniture, a budget which doesn’t roll over year-to-year. The result? Executives make sure to spend the entire budget each year, often buying furniture far more expensive than they would choose if it was their own money.

There are plenty of details you can quibble with above. It’s in a company’s best interest to give people downtime so that they can come back recharged. Having good ergonomic furniture can in fact increase productivity in excess of the money spent on it. But overall, the picture is pretty clear: in large corporate structures, you’re guaranteed to have mismatches between the company’s goals and the incentive structure placed on individuals.

Using our model from above, we can lament how lazy, greedy, and unethical the employees are for doing what they’re incentivized to do instead of what’s right. But that’s simply ignoring the reality of human nature.

Moral hazard

Moral hazard is a situation where one party is incentivized to take on more risk because another party will bear the consequences. Suppose I tell my son when he turns 21 (or whatever legal gambling age is) that I’ll cover all his losses for a day at the casino, but he gets to keep all the winnings.

What do you think he’s going to do? The most logical course of action is to place the largest possible bets for as long as possible, asking me to cover each time he loses, and taking money off the table and into his bank account each time he wins.

But let’s look at a slightly more nuanced example. I go to a bathroom in the mall. As I’m leaving, I wash my hands. It will take me an extra 1 second to turn off the water when I’m done washing. That’s a trivial price to pay. If I don’t turn off the water, the mall will have to pay for many liters of wasted water, benefiting no one. But I won’t suffer any consequences at all.

This is also a moral hazard, but most people will still turn off the water. Why? Usually due to some combination of other reasons such as:

1. We’re so habituated to turning off the water that we don’t even consider not turning it off. Put differently, the mental effort needed to not turn off the water is more expensive than the 1 second of time to turn it off.
2. Many of us have been brought up with a deep guilt about wasting resources like water. We have an internal incentive structure that makes the 1 second to turn off the water much less costly than the mental anguish of the waste we created.
3. We’re afraid we’ll be caught by someone else and face some kind of social repercussions. (Or maybe more than social. Are you sure there isn’t a law against leaving the water tap on?)

Even with all that in place, you may notice that many public bathrooms use automatic water dispensers. Sure, there’s a sanitation reason for that, but it’s also to avoid this moral hazard.

A common denominator in both of these is that the person taking the action that causes the liability (either the gambling or leaving the water on) is not the person who bears the responsibility for that liability (the father or the mall owner). Generally speaking, the closer together the person making the decision and the person incurring the liability are, the smaller the moral hazard.

It’s easy to demonstrate that by extending the casino example a bit. I said it was the father who was covering the losses of the gambler. Many children (though not all) would want to avoid totally bankrupting their parents, or at least financially hurting them. Instead, imagine that someone from the IRS shows up at your door, hands you a credit card, and tells you you can use it at a casino all day, taking home all the chips you want. The money is coming from the government. How many people would put any restriction on how much they spend?

And since we’re talking about the government already…

Government moral hazards

As I was preparing to write this blog post, the California wildfires hit. The discussions around those wildfires gave a huge number of examples of moral hazards. I decided to cherry-pick a few for this post.

The first and most obvious one: California is asking for disaster relief funds from the federal government. That sounds wonderful. These fires were a natural disaster, so why shouldn’t the federal government pitch in and help take care of people?

The problem is, once again, a moral hazard. In the case of the wildfires, California and Los Angeles both had ample actions they could have taken to mitigate the destruction of this fire: better forest management, larger fire department, keeping the water reservoirs filled, and probably much more that hasn’t come to light yet.

If the federal government bails out California, it will be a clear message for the future: your mistakes will be fixed by others. You know what kind of behavior that incentivizes? More risky behavior! Why spend state funds on forest management and extra firefighters—activities that don’t win politicians a lot of votes in general—when you could instead spend it on a football stadium, higher unemployment payments, or anything else, and then let the feds cover the cost of screw-ups.

You may notice that this is virtually identical to the 2008 “too big to fail” bail-outs. Wall Street took insanely risky behavior, reaped huge profits for years, and when they eventually got caught with their pants down, the rest of us bailed them out. “Privatizing profits, socializing losses.”

And here’s the absolute best part of this: I can’t even truly blame either California or Wall Street. (I mean, I do blame them, I think their behavior is reprehensible, but you’ll see what I mean.) In a world where the rules of the game implicitly include the bail-out mentality, you would be harming your citizens/shareholders/investors if you didn’t engage in that risky behavior. Since everyone is on the hook for those socialized losses, your best bet is to maximize those privatized profits.

There’s a lot more to government and moral hazard, but I think these two cases demonstrate the crux pretty solidly. But let’s leave moral hazard behind for a bit and get to general incentivization discussions.

Non-monetary competition

At least 50% of the economics knowledge I have comes from the very first econ course I took in college. That professor was amazing, and had some very colorful stories. I can’t vouch for the veracity of the two I’m about to share, but they definitely drive the point home.

In the 1970s, the US had an oil shortage. To “fix” this problem, they instituted price caps on gasoline, which of course resulted in insufficient gasoline. To “fix” this problem, they instituted policies where, depending on your license plate number, you could only fill up gas on certain days of the week. (Irrelevant detail for our point here, but this just resulted in people filling up their tanks more often, no reduction in gas usage.)

Anyway, my professor’s wife had a friend. My professor described in great detail how attractive this woman was. I’ll skip those details here since this is a PG-rated blog. In any event, she never had any trouble filling up her gas tank any day of the week. She would drive up, be told she couldn’t fill up gas today, bat her eyes at the attendant, explain how helpless she was, and was always allowed to fill up gas.

This is a demonstration of non-monetary compensation. Most of the time in a free market, capitalist economy, people are compensated through money. When price caps come into play, there’s a limit to how much monetary compensation someone can receive. And in that case, people find other ways of competing. Like this woman’s case: through using flirtatious behavior to compensate the gas station workers to let her cheat the rules.

The other example was much more insidious. Santa Monica had a problem: it was predominantly wealthy and white. They wanted to fix this problem, and decided to put in place rent controls. After some time, they discovered that Santa Monica had become wealthier and whiter, the exact opposite of their desired outcome. Why would that happen?

Someone investigated, and ended up interviewing a landlady that demonstrated the reason. She was an older white woman, and admittedly racist. Prior to the rent controls, she would list her apartments in the newspaper, and would be legally obligated to rent to anyone who could afford it. Once rent controls were in place, she took a different tact. She knew that she would only get a certain amount for the apartment, and that the demand for apartments was higher than the supply. That meant she could be picky.

She ended up finding tenants through friends-of-friends. Since it wasn’t an official advertisement, she wasn’t legally required to rent it out if someone could afford to pay. Instead, she got to interview people individually and then make them an offer. Normally, that would have resulted in receiving a lower rental price, but not under rent controls.

So who did she choose? A young, unmarried, wealthy, white woman. It made perfect sense. Women were less intimidating and more likely to maintain the apartment better. Wealthy people, she determined, would be better tenants. (I have no idea if this is true in practice or not, I’m not a landlord myself.) Unmarried, because no kids running around meant less damage to the property. And, of course, white. Because she was racist, and her incentive structure made her prefer whites.

You can deride her for being racist, I won’t disagree with you. But it’s simply the reality. Under the non-rent-control scenario, her profit motive for money outweighed her racism motive. But under rent control, the monetary competition was removed, and she was free to play into her racist tendencies without facing any negative consequences.

Bureaucracy

These were the two examples I remember for that course. But non-monetary compensation pops up in many more places. One highly pertinent example is bureaucracies. Imagine you have a government office, or a large corporation’s acquisition department, or the team that apportions grants at a university. In all these cases, you have a group of people making decisions about handing out money that has no monetary impact on them. If they give to the best qualified recipients, they receive no raises. If they spend the money recklessly on frivolous projects, they face no consequences.

Under such an incentivization scheme, there’s little to encourage the bureaucrats to make intelligent funding decisions. Instead, they’ll be incentivized to spend the money where they recognize non-monetary benefits. This is why it’s so common to hear about expensive meals, gift bags at conferences, and even more inappropriate ways of trying to curry favor with those that hold the purse strings.

Compare that ever so briefly with the purchases made by a small mom-and-pop store like my parents owned. Could my dad take a bribe to buy from a vendor who’s ripping him off? Absolutely he could! But he’d lose more on the deal than he’d make on the bribe, since he’s directly incentivized by the deal itself. It would make much more sense for him to go with the better vendor, save $5,000 on the deal, and then treat himself to a lavish $400 meal to celebrate.

Government incentivized behavior

This post is getting longer in the tooth than I’d intended, so I’ll finish off with this section and make it a bit briefer. Beyond all the methods mentioned above, government has another mechanism for modifying behavior: through directly changing incentives via legislation, regulation, and monetary policy. Let’s see some examples:

• Artificial modification of interest rates encourages people to take on more debt than they would in a free capital market, leading to malinvestment and a consumer debt crisis, and causing the boom-bust cycle we all painfully experience.
• Going along with that, giving tax breaks on interest payments further artificially incentivizes people to take on debt that they wouldn’t otherwise.
• During COVID-19, at some points unemployment benefits were greater than minimum wage, incentivizing people to rather stay home and not work than get a job, leading to reduced overall productivity in the economy and more printed dollars for benefits. In other words, it was a perfect recipe for inflation.
• The tax code gives deductions to “help” people. That might be true, but the real impact is incentivizing people to make decisions they wouldn’t have otherwise. For example, giving out tax deductions on children encourages having more kids. Tax deductions on childcare and preschools incentivizes dual-income households. Whether or not you like the outcomes, it’s clear that it’s government that’s encouraging these outcomes to happen.
• Tax incentives cause people to engage in behavior they wouldn’t otherwise (daycare+working mother, for example).
• Inflation means that the value of your money goes down over time, which encourages people to spend more today, when their money has a larger impact. (Milton Friedman described this as high living.)

Conclusion

The idea here is simple, and fully encapsulated in the title: incentives determine outcomes. If you want to know how to get a certain outcome from others, incentivize them to want that to happen. If you want to understand why people act in seemingly irrational ways, check their incentives. If you’re confused why leaders (and especially politicians) seem to engage in destructive behavior, check their incentives.

We can bemoan these realities all we want, but they are realities. While there are some people who have a solid internal moral and ethical code, and that internal code incentivizes them to behave against their externally-incentivized interests, those people are rare. And frankly, those people are self-defeating. People should take advantage of the incentives around them. Because if they don’t, someone else will.

(If you want a literary example of that last comment, see the horse in Animal Farm.)

How do we improve the world under these conditions? Make sure the incentives align well with the overall goals of society. To me, it’s a simple formula:

• Focus on free trade, value for value, as the basis of a society. In that system, people are always incentivized to provide value to other people.
• Reduce the size of bureaucracies and large groups of all kinds. The larger an organization becomes, the farther the consequences of decisions are from those who make them.
• And since the nature of human beings will be to try and create areas where they can control the incentive systems to their own benefits, make that as difficult as possible. That comes in the form of strict limits on government power, for example.

And even if you don’t want to buy in to this conclusion, I hope the rest of the content was educational, and maybe a bit entertaining!

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na dvadesetjedan.com.

Autor: Matt Corallo / Prevod na hrvatski: Davor

---

Bitcoineri, od programera Bitcoin Core-a preko dugogodišnjih entuzijasta Bitcoina do nedavnih pronalazača /r/Bitcoina, vole razgovarati o tome kako je decentralizacija Bitcoina njegova ultimativna značajka. Doduše, rijetko vidite da netko objašnjava zašto je decentralizacija važna. Zasigurno je to zanimljiva značajka iz perspektive računalne znanosti, no zašto bi potrošači, tvrtke ili investitori marili za to? Ova objava je pokušaj da se napiše zašto je decentralizacija temelj vrijednosti Bitcoina i što je još važnije, postavi buduće objave u kojima se govori o tome kada ona to nije.

Kada Bitcoineri govore o decentralizaciji Bitcoina, prva stvar koja se pojavljuje je često spominjani nedostatak inherentnog povjerenja u treću stranu. Dok je dobro postavljeno povjerenje preduvjet za učinkovit rad mnogih sustava, jednom kada se takvo povjerenje izgubi, sustavi mogu postati nevjerojatno krhki. Uzmimo, za primjer, povjerenje u američke banke prije uspostave FDIC-a (Federal Deposit Insurance Corporation). Dok je pristup bankovnim uslugama omogućio više pogodnosti i mnogim tvrtkama učinkovitije poslovanje, poznato je da su banke propadale, pritom upropaštavajući sa sobom sva sredstva klijenata. Dok je predstavljanje FDIC-a i sličnih programa decentraliziralo povjerenje u financijske institucije s jedne strane na dvije, transakcije u velikom dijelu svijeta ne nude takvu zaštitu. Čak i uz takve programe, pojedinci nisu univerzalno zaštićeni od gubitka preko granica i preko određene vrijednosti.

U novije vrijeme, propisi koji dopuštaju pojedinim državnim dužnosnicima jednostrano oduzimanje imovine postali su uobičajeni. Naročito u SAD-u, sada zloglasna “Operacija Choke Point” i programi oduzimanja civilne imovine, omogućili su službenicima za provođenje zakona i privatnim institucijama da zapljenjuju financijsku imovinu i uskraćuju financijske usluge uz malo ili nimalo nadzora. Uklanjanje provjerenih skrbnika i stvaranje sustava s likvidnom imovinom, koja se ne može zaplijeniti, ima potencijal pružiti pouzdanije financijske usluge mnogima koji inače ne bi mogli djelovati učinkovito ili uopće ne bi mogli djelovati. Ova mogućnost da se Bitcoin ne može zaplijeniti, omogućena je samo zbog nedostatka za centraliziranim povjerenjem. Centralizirani sustavi elektroničke gotovine i financijski sustavi su pokušali pružiti takvu pouzdanost, propisi i poslovna stvarnost su to gotovo univerzalno spriječili.

Svojstvo koje je jednako važno za sposobnost Bitcoina da pruža financijske usluge zviždačima, stranim disidentima i porno zvijezdama je njegov otpor cenzuri transakcija. Sposobnost trećih strana da zaplijene imovinu rezultira izravnim i čistim novčanim gubitkom, zamrzavanje imovine može imati sličan učinak. Kada pojedinac ili organizacija više nisu u mogućnosti obavljati transakcije za plaćanje roba i usluga, njihova financijska imovina brzo gubi vrijednost. Iako Bitcoin ima vrlo dobru priču o nemogućnosti zapljene (svaka strana u sustavu nameće nemogućnost bilo koga da potroši Bitcoin bez dodanog privatnog ključa), njegova priča o otporu cenzuri je malo utančanija.

U svijetu u kojem nijedan rudar Bitcoina nema više od 1% ukupne hash snage (ili nešto drugo što je jednako decentralizirano), trebalo bi biti lako pronaći rudara koji je ili anoniman i prihvaća sve transakcije ili je u nadležnosti koja ne pokušava cenzurirati vaše transakcije. Naravno, ovo nije svijet kakav danas imamo, a cenzura transakcija jedan je od većih razloga da se ozbiljno zabrinemo centralizacijom rudarenja (za pune čvorove). Ipak, mogućnost pojedinca da kupi hash snagu (u obliku lako dostupnog starog hardvera ili u obliku njegovog iznajmljivanja) za rudarenje svoje inače cenzurirane transakcije, opcija je sve dok je pravilo najdužeg lanca na snazi ​​kod svih rudara. Iako je znatno skuplji nego što bi bio u istinski decentraliziranom Bitcoinu, to omogućuje Bitcoinu da zadrži neka od svojih anti-cenzuriranih svojstava.

Ako ste već dovoljno dugo u priči oko Bitcoina, možda ćete prepoznati gornja svojstva kao kritična za zamjenjivost. Zamjenjivost, kao ključno svojstvo svakog monetarnog instrumenta, odnosi se na ideju da vrijednost jedne jedinice treba biti ekvivalentna svakoj drugoj jedinici. Bez mogućnosti odmrzavanja/otpora cenzuri i nemogućnosti zapljene, Bitcoin (i svaki drugi monetarni sustav) počinje gubiti zamjenjivost. Trgovci i platni procesori više ne mogu razumno prihvaćati Bitcoin bez provjere niza crnih lista i mnogo truda kako bi bili sigurni da će moći potrošiti Bitcoin koji prihvaćaju. Ako povjerenje u zamjenjivost Bitcoina deformira, njegova bi korist mogla biti značajno deformirana.

Još jedno svojstvo koje proizlazi iz decentralizacije Bitcoina, je njegov otvoreni pristup. Ulagači iz Silicijske doline često ga nazivaju jednim od najzanimljivijih svojstava Bitcoina, a mnogi ga vole nazivati ​​"bez dopuštenja". Sposobnost bilo koga, bilo gdje u svijetu, sa internetskom vezom, da prihvaća Bitcoin za robu i usluge i koristi Bitcoin za kupnju roba i usluga je vrlo uzbudljiva. Opet, ovo svojstvo ovisi o decentralizaciji Bitcoina. Iako postoje mnogi centralizirani pružatelji financijskih usluga, gdje mnogi od njih promoviraju svoju dostupnost bilo kome, sama njihova prisutnost kao centraliziranog tijela koje može proizvoljno uskratiti uslugu, čini ih podložnim budućim promjenama politike iz bilo kojeg razloga. PayPal je, na primjer, utemeljen na idealima univerzalnog pristupa elektroničkoj gotovini. Međutim, zbog svoje pozicije središnje vlasti, brzo je promijenio svoje politike, kako bi udovoljio pritiscima regulatora i politikama postojećeg financijskog sustava na koji se oslanjao. Ovih dana, PayPal je nadaleko poznat po zamrzavanju računa i oduzimanju imovine uz malo ili nimalo upozorenja. U osnovi, oslanjanje na centralizirane strane za usluge nije kompatibilno s univerzalnim otvorenim pristupom u financijskom svijetu.

Primijetit ćete da se sve gore navedene kritične značajke, one koje Bitcoin čine tako uzbudljivim za sve nas, centralizirani sistemi već neko vrijeme mogu implementirati. Zapravo to se radilo i prije, u učinkovitijim sustavima od Bitcoina. Naravno, nikada nisu potrajali, gubeći kritična svojstva nakon podešavanja kako bi se popravila ova ili ona stvar, implementirajući regulatorne sustave cenzure izravno u osnovne slojeve, ograničavajući pristup rastu dobiti i potpuno gašenje. Stvarno, decentralizacija u Bitcoinu sama po sebi nije značajka, već je umjesto toga jedini način za koji znamo da održimo značajke koje želimo u sustavima kojima upravljaju ljudi.

Originalni tekst

@ f0f6c64d:e40379b2

The Economic Efficiency of Bitcoin and the Role of Angor in Increasing It

Bitcoin, from its inception, has emerged as a revolutionary virtual asset, with its decentralized nature, open ledger, and restricted supply. These intrinsic characteristics have transformed Bitcoin into a potential store of value and peer-to-peer transaction medium, attracting a growing global user base and massive investment. However, for Bitcoin to achieve its potential as a component of an upcoming financial system, innovative protocols that enhance its utility and efficiency are needed. Angor, one such innovative protocol on the Bitcoin network as a P2P funding protocol, is an example of that innovation, representing a new form of decentralized funding that has a large impact on the economic value and operational efficiency of Bitcoin.

The value proposition of Bitcoin is two-sided. Its scarcity of 21 million units with a hard ceiling inherently positions it above traditional fiat currencies facing inflationary dangers. That scarcity, added to its security and permanence due to its blockchain technology, has established it as being equivalent to "digital gold" – an economic uncertainty hedge and long-term repository of wealth.

Moreover, Bitcoin's decentralized system eliminates intermediaries like banks in transactions, which offers the possibility of lower costs and faster settlement times, particularly for cross-border transactions. Such a gain in efficiency is more applicable in a globalized world where efficient and low-cost financial transfer is of utmost importance. The growing adoption of Bitcoin by institutional investors and companies also attest to its economic significance and viability for mainstream adoption.

---

Angor: Peer-to-Peer Funding Model on Bitcoin

Angor – Peer-to-Peer Funding Protocol (P2PFP) provides a decentralized mode of funding projects on the Bitcoin network in one's own home.

It provides time-locked contracts, whereby investors can time-lock their Bitcoin in stages over given timeframes. When time for each stage is up, founders can then withdraw the allocated Bitcoin. Founders can provide ownership interest to investors in lieu.

One of the unique characteristics of Angor is the amount of freedom given to investors: they can always redeem their due coins, but possibly at some penalty. The protocol distantly distinguishes "lead investors" (historically early investors) from "ordinary investors." Lead investors are always penalized upon redemption early. Ordinary investors may take the penalty or, if sufficient lead investors have already redeemed with penalties, leverage the hashlocks of the lead investors for a penalty-free redemption.

This is intended to minimize fraud and maximize investor confidence by providing them with active control over their investments.

---

The Role of Angor in Making Bitcoin More Valuable and Efficient

Unlocking Liquidity and Economic Activity

By providing a safe and open way of financing projects, Angor encourages holders of Bitcoin to bring some of their assets out of long-term storage ("HODL mode") and into productive economic use. This increased turnover of Bitcoin in the economy can lead to increased liquidity and network activity overall, supporting its value proposition as a working currency and investment vehicle.

Reducing Counterparty Risk and Trust

Utilization of time-locked contracts and penalty/hashlock recovery mechanism greatly reduces the risk of fraud and mismanagement that has tainted other blockchain financing initiatives. There is also some level of control and recourse mechanism for the investors, stimulating further trust within the Bitcoin world in the direction of funding. There will be more people who join in, fueling further growth and value through increased trust.

Aligning the Incentives of Project Founders and Investors

Angor's staged funding approach, in conjunction with time-based milestone measurements, aligns the incentives of the project founders and investors' interests. By releasing the capital stepwise, the founders are incentivized to honor their obligations. Meanwhile, investors are assured protection through the option of recovering the invested capital in case the project doesn't go according to plan or fails. This alignment of incentives fosters a healthier and more stable source of funding for the Bitcoin network.

Capitalizing on Bitcoin's Security and Decentralization

Building directly on the Bitcoin network implies that Angor benefits from Bitcoin's robust security model and censorship-resistant, decentralized nature. This built-in transparency and security are essential to building trust in a funding protocol and to drawing users who value these core principles of Bitcoin.

Levelling up with the Newest Bitcoin Features

Angor's specification exploits the most recent innovations on the Bitcoin network, i.e., Taproot and Schnorr signatures. Taproot enables the commitment to multiple execution paths of a Bitcoin output such that the construction of complex spending conditions needed by the staged funding and recovery techniques can be facilitated. Schnorr signatures enable improved efficiency and anonymity.

Leveraging these bleeding-edge features, Angor demonstrates that the Bitcoin network is evolving towards increased capabilities beyond the peer-to-peer transaction basics.

Promoting Communication and Transparency

The implementation of the Nostr protocol for founder-investor communication creates further transparency and accountability. Being decentralized, Nostr makes communication censorship-proof and publicly verifiable, enabling investors to be updated about project developments and enabling direct communication with founders.

---

Conclusion: Angor as a Catalyst for Bitcoin's Growth

Angor is a significant step forward in optimizing the utility and economic efficiency of Bitcoin.

By providing a secure, transparent, and incentive-compatible way of decentralized financing, it encourages more participation in the Bitcoin economy, releases dormant capital, and establishes trust among users.

As the protocol gets more mature and more users implement it, it can make the value proposition of Bitcoin much higher, not just as a store of value but as a highly flexible and effective financial innovation platform. By introducing new use cases and making the overall ecosystem stronger, Angor facilitates the sustained development and increased utility of Bitcoin as part of the global financial landscape.

Bitcoin #BitcoinEfficiency #DecentralizedFinance #CryptoFunding #AngorProtocol #P2PFunding #BlockchainInnovation #Taproot #SchnorrSignatures #CryptoInvestment #CryptoEconomy #BitcoinAdoption #TrustlessFunding #Web3Funding #NostrProtocol #DecentralizedTrust #BitcoinUtility #HODLToInvest #CryptoProjects #SmartContracts

@ 3f770d65:7a745b24

I’ve been using Notedeck for several months, starting with its extremely early and experimental alpha versions, all the way to its current, more stable alpha releases. The journey has been fascinating, as I’ve had the privilege of watching it evolve from a concept into a functional and promising tool.

In its earliest stages, Notedeck was raw—offering glimpses of its potential but still far from practical for daily use. Even then, the vision behind it was clear: a platform designed to redefine how we interact with Nostr by offering flexibility and power for all users.

I'm very bullish on Notedeck. Why? Because Will Casarin is making it! Duh! 😂

Seriously though, if we’re reimagining the web and rebuilding portions of the Internet, it’s important to recognize the potential of Notedeck. If Nostr is reimagining the web, then Notedeck is reimagining the Nostr client.

Notedeck isn’t just another Nostr app—it’s more a Nostr browser that functions more like an operating system with micro-apps. How cool is that?

Much like how Google's Chrome evolved from being a web browser with a task manager into ChromeOS, a full blown operating system, Notedeck aims to transform how we interact with the Nostr. It goes beyond individual apps, offering a foundation for a fully integrated ecosystem built around Nostr.

As a Nostr evangelist, I love to scream INTEROPERABILITY and tout every application's integrations. Well, Notedeck has the potential to be one of the best platforms to showcase these integrations in entirely new and exciting ways.

Do you want an Olas feed of images? Add the media column.

Do you want a feed of live video events? Add the zap.stream column.

Do you want Nostr Nests or audio chats? Add that column to your Notedeck.

Git? Email? Books? Chat and DMs? It's all possible.

Not everyone wants a super app though, and that’s okay. As with most things in the Nostr ecosystem, flexibility is key. Notedeck gives users the freedom to choose how they engage with it—whether it’s simply following hashtags or managing straightforward feeds. You'll be able to tailor Notedeck to fit your needs, using it as extensively or minimally as you prefer.

Notedeck is designed with a local-first approach, utilizing Nostr content stored directly on your device via the local nostrdb. This will enable a plethora of advanced tools such as search and filtering, the creation of custom feeds, and the ability to develop personalized algorithms across multiple Notedeck micro-applications—all with unparalleled flexibility.

Notedeck also supports multicast. Let's geek out for a second. Multicast is a method of communication where data is sent from one source to multiple destinations simultaneously, but only to devices that wish to receive the data. Unlike broadcast, which sends data to all devices on a network, multicast targets specific receivers, reducing network traffic. This is commonly used for efficient data distribution in scenarios like streaming, conferencing, or large-scale data synchronization between devices.

In a local first world where each device holds local copies of your nostr nodes, and each device transparently syncs with each other on the local network, each node becomes a backup. Your data becomes antifragile automatically. When a node goes down it can resync and recover from other nodes. Even if not all nodes have a complete collection, negentropy can pull down only what is needed from each device. All this can be done without internet.

-Will Casarin

In the context of Notedeck, multicast would allow multiple devices to sync their Nostr nodes with each other over a local network without needing an internet connection. Wild.

Notedeck aims to offer full customization too, including the ability to design and share custom skins, much like Winamp. Users will also be able to create personalized columns and, in the future, share their setups with others. This opens the door for power users to craft tailored Nostr experiences, leveraging their expertise in the protocol and applications. By sharing these configurations as "Starter Decks," they can simplify onboarding and showcase the best of Nostr’s ecosystem.

Nostr’s “Other Stuff” can often be difficult to discover, use, or understand. Many users doesn't understand or know how to use web browser extensions to login to applications. Let's not even get started with nsecbunkers. Notedeck will address this challenge by providing a native experience that brings these lesser-known applications, tools, and content into a user-friendly and accessible interface, making exploration seamless. However, that doesn't mean Notedeck should disregard power users that want to use nsecbunkers though - hint hint.

For anyone interested in watching Nostr be developed live, right before your very eyes, Notedeck’s progress serves as a reminder of what’s possible when innovation meets dedication. The current alpha is already demonstrating its ability to handle complex use cases, and I’m excited to see how it continues to grow as it moves toward a full release later this year.

@ 0d97beae:c5274a14

This article hopes to complement the article by Lyn Alden on YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=jk_HWmmwiAs

The reason why we have broken money

Before the invention of key technologies such as the printing press and electronic communications, even such as those as early as morse code transmitters, gold had won the competition for best medium of money around the world.

In fact, it was not just gold by itself that became money, rulers and world leaders developed coins in order to help the economy grow. Gold nuggets were not as easy to transact with as coins with specific imprints and denominated sizes.

However, these modern technologies created massive efficiencies that allowed us to communicate and perform services more efficiently and much faster, yet the medium of money could not benefit from these advancements. Gold was heavy, slow and expensive to move globally, even though requesting and performing services globally did not have this limitation anymore.

Banks took initiative and created derivatives of gold: paper and electronic money; these new currencies allowed the economy to continue to grow and evolve, but it was not without its dark side. Today, no currency is denominated in gold at all, money is backed by nothing and its inherent value, the paper it is printed on, is worthless too.

Banks and governments eventually transitioned from a money derivative to a system of debt that could be co-opted and controlled for political and personal reasons. Our money today is broken and is the cause of more expensive, poorer quality goods in the economy, a larger and ever growing wealth gap, and many of the follow-on problems that have come with it.

Bitcoin overcomes the "transfer of hard money" problem

Just like gold coins were created by man, Bitcoin too is a technology created by man. Bitcoin, however is a much more profound invention, possibly more of a discovery than an invention in fact. Bitcoin has proven to be unbreakable, incorruptible and has upheld its ability to keep its units scarce, inalienable and counterfeit proof through the nature of its own design.

Since Bitcoin is a digital technology, it can be transferred across international borders almost as quickly as information itself. It therefore severely reduces the need for a derivative to be used to represent money to facilitate digital trade. This means that as the currency we use today continues to fare poorly for many people, bitcoin will continue to stand out as hard money, that just so happens to work as well, functionally, along side it.

Bitcoin will also always be available to anyone who wishes to earn it directly; even China is unable to restrict its citizens from accessing it. The dollar has traditionally become the currency for people who discover that their local currency is unsustainable. Even when the dollar has become illegal to use, it is simply used privately and unofficially. However, because bitcoin does not require you to trade it at a bank in order to use it across borders and across the web, Bitcoin will continue to be a viable escape hatch until we one day hit some critical mass where the world has simply adopted Bitcoin globally and everyone else must adopt it to survive.

Bitcoin has not yet proven that it can support the world at scale. However it can only be tested through real adoption, and just as gold coins were developed to help gold scale, tools will be developed to help overcome problems as they arise; ideally without the need for another derivative, but if necessary, hopefully with one that is more neutral and less corruptible than the derivatives used to represent gold.

Bitcoin blurs the line between commodity and technology

Bitcoin is a technology, it is a tool that requires human involvement to function, however it surprisingly does not allow for any concentration of power. Anyone can help to facilitate Bitcoin's operations, but no one can take control of its behaviour, its reach, or its prioritisation, as it operates autonomously based on a pre-determined, neutral set of rules.

At the same time, its built-in incentive mechanism ensures that people do not have to operate bitcoin out of the good of their heart. Even though the system cannot be co-opted holistically, It will not stop operating while there are people motivated to trade their time and resources to keep it running and earn from others' transaction fees. Although it requires humans to operate it, it remains both neutral and sustainable.

Never before have we developed or discovered a technology that could not be co-opted and used by one person or faction against another. Due to this nature, Bitcoin's units are often described as a commodity; they cannot be usurped or virtually cloned, and they cannot be affected by political biases.

The dangers of derivatives

A derivative is something created, designed or developed to represent another thing in order to solve a particular complication or problem. For example, paper and electronic money was once a derivative of gold.

In the case of Bitcoin, if you cannot link your units of bitcoin to an "address" that you personally hold a cryptographically secure key to, then you very likely have a derivative of bitcoin, not bitcoin itself. If you buy bitcoin on an online exchange and do not withdraw the bitcoin to a wallet that you control, then you legally own an electronic derivative of bitcoin.

Bitcoin is a new technology. It will have a learning curve and it will take time for humanity to learn how to comprehend, authenticate and take control of bitcoin collectively. Having said that, many people all over the world are already using and relying on Bitcoin natively. For many, it will require for people to find the need or a desire for a neutral money like bitcoin, and to have been burned by derivatives of it, before they start to understand the difference between the two. Eventually, it will become an essential part of what we regard as common sense.

Learn for yourself

If you wish to learn more about how to handle bitcoin and avoid derivatives, you can start by searching online for tutorials about "Bitcoin self custody".

There are many options available, some more practical for you, and some more practical for others. Don't spend too much time trying to find the perfect solution; practice and learn. You may make mistakes along the way, so be careful not to experiment with large amounts of your bitcoin as you explore new ideas and technologies along the way. This is similar to learning anything, like riding a bicycle; you are sure to fall a few times, scuff the frame, so don't buy a high performance racing bike while you're still learning to balance.

@ 37fe9853:bcd1b039

yoyoaa

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na net.hr

05.12.2024 / Autor: Katarina Plantak

---

Vrijednost Bitcoina po prvi put je premašila 100.000 dolara. Ova kriptovaluta svoj masovni rast može na neki način zahvaliti reizboru Donalda Trumpa za američkog predsjednika. On je najavio blaži regulatorni pristup kripto industriji.

Što je Bitcoin?

Bitcoin (BTC) je kriptovaluta (virtualna valuta) dizajnirana da djeluje kao novac i oblik plaćanja izvan kontrole bilo koje osobe, grupe ili entiteta. Time nema potrebe za sudjelovanjem pouzdane treće strane npr. kovnice novca ili banke u financijskim transakcijama. Osoba ili grupa pod pseudonimom Satoshi Nakamoto 31. listopada 2008. objavila je tehnički dokument pod nazivom "Bitcoin: Peer-to-Peer Electronic Cash System". Taj je dokument distribuiran na kriptografsku mailing listu, samo mjesec dana nakon što je investicijska banka Lehman Brothers podnijela zahtjev za najveći bankrot u povijesti SAD-a, a vlada odobrila financijsku pomoć od 700 milijardi dolara.

Nekoliko mjeseci kasnije, 3. siječnja 2009., Bitcoin mreža pokrenula se, uvodeći novi sustav decentralizirane digitalne valute bez središnjeg posrednika.

Tko su osnivači Bitcoina?

Bitcoin je rezultat desetljeća razvoja kriptografije i ideja Cypherpunka iz 1970-ih, s projektima poput B-money, Bit Gold, eCash i HashCash.

Godine 2006., osoba ili grupa pod pseudonimom Satoshi Nakamoto započela je rad na Bitcoinu. Iako su kriptografi poput Hal Finneya, Nicka Szaba, Weija Daija i Adama Backa povezivani sa Satoshijem, svi su to negirali.

Satoshi je surađivao s programerima do 2010., kada je predao kontrolu nad izvornim kodom i 2011. nestao iz javnosti. Danas stotine programera razvijaju Bitcoin, koji ima zajednicu od milijun korisnika.

Kako funkcionira Bitcoin?

Bitcoin se može brzo i sigurno prenijeti na svakoga s Bitcoin adresom poput računa bilo gdje u svijetu, bez potrebe za dopuštenjem ili plaćanjem nepotrebnih naknada. BTC je jedinica valute u Bitcoin sustavu za koju postoji ograničena količina od 21 milijun. Svaki je Bitcoin djeljiv na 100 milijuna "satoshis" ili "sats" – najmanja jedinica Bitcoina, poput centa u dolaru. Bitcoini djeluju kao elektronički novac, omogućujući vam da izvršite plaćanje s univerzalnom valutom bilo gdje. Nalazi se u tzv. novčanicima u digitalnoj verziji. On funkcionira slično kao bankovni račun. Transakcije su moguće zahvaljujući peer-to-peer mreži. Osigurane su sustavom kriptografije javnog i privatnog ključa, objašnjava Kriptomat.

Bitcoin koristi kriptografiju javnog i privatnog ključa za sigurne transakcije. Javna adresa, izvedena iz "hasha" javnog ključa, koristi se za primanje sredstava. Privatni ključ služi kao digitalni potpis odnosno svojevrsna lozinka za autorizaciju transakcija i omogućava pristup sredstvima, pa ga treba čuvati u tajnosti.

Korisnik pokreće transakciju unosom javne adrese primatelja u svoj novčanik. Novčanik koristi privatni ključ za stvaranje digitalnog potpisa, čime se transakcija ovjerava i šalje na Bitcoin mrežu. Transakcija prvo ulazi u "mempool", gdje čeka potvrdu. Svakih desetak minuta, transakcije se grupiraju u blokove, koji se dodaju na blockchain, stvarajući neprekinuti lanac sigurnih zapisa.

Sigurnost sustava je toliko snažna da bi hakiranje jedne adrese trajalo milijardama godina.

Blockchain

Bitcoin je revolucionarno riješio problem dvostruke potrošnje, omogućujući prijenos sredstava izravno između korisnika bez posrednika. Zamislite mrežu stranaca, gdje svaki vodi vlastitu knjigu računa. Kada netko prenese 1 BTC, svi zapisuju transakciju i uspoređuju bilješke. Ako se sve podudaraju, transakcija se potvrđuje. Ako netko pokuša prevariti, njegova bilješka se odbacuje.

Ovaj sustav knjiga računa, distribuiran na globalnoj mreži, čini osnovu Bitcoin blockchaina. Svaki čvor ima identičnu kopiju koja javno i pseudonimno bilježi sve transakcije, osiguravajući točnost i sigurnost bez potrebe za skupim posrednicima.

Zašto je Bitcoin jedinstven i što mu daje vrijednost?

Bitcoin je revolucionirao digitalni novac stvaranjem decentraliziranog, sigurnog i otpornog sustava bez potrebe za posrednicima. Njegov kod omogućuje daljnje inovacije, a povremeno dolazi do "račvanja" koje stvara nove kriptovalute temeljene na Bitcoinu, iako one nikada ne mogu biti isti Bitcoin.

Njegova ključna snaga leži u decentralizaciji – nema središnje figure niti točke neuspjeha. Bitcoin se pokazao kao otporan na izazove, uključujući državne zabrane i snažna račvanja, što dodatno učvršćuje njegovu dugovječnost prema Lindyjevom efektu. Mrežni učinak potiče sve više korisnika da ga prihvate kao sredstvo za pohranu vrijednosti i razmjenu.

Njegova ograničena ponuda od 21 milijun BTC-a stvara oskudicu, čime se suprotstavlja inflacijskim valutama. Bitcoin je zamjenjiv, djeljiv na 100 milijuna dijelova, izdržljiv i prenosiv, što ga čini praktičnijim od zlata. S rastućim prihvaćanjem od strane tvrtki diljem svijeta, njegova vrijednost i korisnost nastavljaju rasti.

Blokovi, rudarenje i nagrade

Prvi Bitcoinblock izrudiran je 3. siječnja 2009. godine. Nazvan je Blok 0. Rudarenje Bitcoina je utrka između rudara za raspršivanje specifičnih vrijednosti i drugih informacija o bloku kako bi se pronašlo rješenje za problem raspršivanja i dodalo blok u blockchain. Pobjednički rudar nagrađen je Bitcoinima. Bitcoin nagrade se prepolovljuju svakih 210.000 blokova. Na primjer, nagrada za blok bila je 50 novih bitcoina u 2009. godini, a 11. svibnja 2020. kad se dogodilo treće prepolovljenje nagrada za svaki blok smanjena je na 6.25 bitcoina. Četvrto prepolovljenje dogodilo se u travnju 2024. i smanjilo je nagradu na 3.125 Bitcoina. Sljedeće prepolovljavanje trebalo bi se dogoditi sredinom 2028. i smanjiti nagradu na 1.5625 BTC.

Do 2140. godine, nakon 32. prepolovljenja, nagrada za rudarenje Bitcoina smanjit će se na nulu, dosegnuvši ukupnu ponudu od 21 milijun BTC-a. Tada će se rudari oslanjati isključivo na naknade za transakcije kako bi pokrili svoje troškove.

Svako prepolovljenje smanjuje količinu novih BTC-a, što povijesno dovodi do porasta cijene zbog smanjene ponude i povećane potražnje. Iako će se učinak budućih prepolovljenja možda smanjivati zbog sve manjih količina nove ponude, do sada su ta prepolovljenja bila ključni pokretači triju glavnih tržišnih ciklusa Bitcoina.

@ 62033ff8:e4471203

收录的内容中 kind=1的部分，实话说 质量不高。 所以我增加了kind=30023 长文的article，但是更新的太少，多个relays 的服务器也没有多少长文。

所有搜索nostr如果需要产生价值，需要有高质量的文章和新闻。 而且现在有很多机器人的文章充满着浪费空间的作用，其他作用都用不上。

https://www.duozhutuan.com 目前放的是给搜索引擎提供搜索的原材料。没有做UI给人类浏览。所以看上去是粗糙的。 我并没有打算去做一个发microblog的 web客户端，那类的客户端太多了。

我觉得nostr社区需要解决的还是应用。如果仅仅是microblog 感觉有点够呛

幸运的是npub.pro 建站这样的，我觉得有点意思。

yakihonne 智能widget 也有意思

我做的TaskQ5 我自己在用了。分布式的任务系统，也挺好的。

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na antenam.net

31.10.2024 / Autor: Ana Nives Radović

---

Godišnjica objavljivanja revolucionarnog dokumenta nije samo podsjetnik na nastanak Bitcoina, već i na značajnu promjenu koju je donio u načinu na koji razmišljamo o novcu i ekonomskom suverenitetu. Njegov značaj premašuje ideju o zaradi na promjeni njegove vrijednosti, jer otvara vrata širem razumijevanju digitalne imovine i decentralizovanih finansija koje inspirišu moderno bankarstvo i platne sisteme da se razvijaju u drugačijem smjeru, povećavajući svijest o sigurnosti i dostupnosti.

Šesnaest je godina od objavljivanja dokumenta naslovljenog kao "Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System", poznatog i kao „biijeli papir“ (white paper) u kojem su izloženi koncept i svrha novog sistema digitalne valute – sistema koji bi funkcionisao nezavisno od bilo koje vlade ili finansijske institucije. Bijeli papir, kojeg je 31. oktobra 2008. objavio pojedinac ili tim ljudi pod imenom Satoši Nakamoto ponudio je smjelo rješenje za sve veći problem – kontrolu valute centralnih banaka i sve veće poteškoće u prenošenju vrijednosti preko interneta bez posrednika. Ovaj trenutak označio je nastanak Bitcoina, revolucionarne digitalne valute i prve kriptovalute na svijetu koja je kasnije lansirana 3. januara 2009. godine.

Bitcoin je nastao u vrijeme finansijske krize 2008. godine, u periodu kada je povjerenje u tradicionalne finansijske sisteme bilo na izuzetno niskom nivou. Ljudi su počeli da se pitaju da li postoji način za upravljanje novcem koji ne zavisi od banaka, koje, kao što su tadašnji događaji pokazali, mogu propasti ili djelovati na načine koji nijesu u najboljem interesu javnosti. Nakamotova inovacija, Bitcoin, bila je zamišljena kao sistem u kojem korisnici mogu direktno slati i primati novac, zaobilazeći potrebu za bankama. U tom procesu, Nakamoto je svijetu predstavio novu tehnologiju kojoj je kasnije američki naučnik i programer Harold Fini dao naziv blockchain – decentralizovan i otporan na manipulacije način za evidentiranje transakcija.

Šta je Bitcoin?

Bitcoin je vrsta digitalne valute koja omogućava ljudima da direktno jedni drugima šalju i primaju vrijednost putem interneta. Za razliku od tradicionalnih valuta, kao što je euro ili dolar, koje kontrolišu vlade i banke, Bitcoin funkcioniše bez centralne vlasti. To znači da nema nikoga ko je zadužen za njega i nema banke koja odlučuje kako se može koristiti. Umjesto toga, Bitcoin se oslanja na veliku mrežu računara širom svijeta koja ga održava i bilježi njegove transakcije. Ova mreža je poznata kao „Bitcoin mreža“.

Kako Bitcoin funkcioniše?

U suštini, Bitcoin funkcioniše kao „decentralizovana digitalna valuta“. Kada kažemo decentralizovana, mislimo da nijedna osoba, kompanija ili vlada ne kontroliše Bitcoin. Umjesto toga, svaka transakcija se bilježi na zajedničkoj knjizi, nazvanoj blockchain, koju održava mreža računara širom svijeta. Svaki put kada neko pošalje ili primi Bitcoin, transakcija se grupiše sa drugima i dodaje u ovaj lanac blokova. Budući da je ovaj lanac kopiran i dijeljen među brojnim računarima, gotovo je neizvodljivo izmijeniti ili hakovati ga, čime se osigurava da Bitcoin transakcije budu bezbjedne i pouzdane.

Još jedan interesantan aspekt je da Bitcoin ima ograničenu ponudu. Kreiran je samo 21 milion bitcoina, što ga čini rijetkom imovinom i sprečava inflaciju na način na koji to može biti slučaj sa tradicionalnim valutama koje se „doštampavaju“. Bitcoin transakcije su omogućene kroz skup kriptografskih pravila, koja ljudima omogućavaju da potvrde svaku transakciju kao legitimnu bez potrebe da vjeruju trećoj strani. Ovaj skup pravila je poznat kao kriptografija, zbog čega se Bitcoin naziva kriptovalutom – prvom koja je ikada stvorena i jedinom koja u potpunosti ima sve karakteristike onoga što je istinska ideja i svrha postojanja kriptovaluta.

Razumijevanje finansijske revolucije Bitcoina

Bitcoin, predstavljen 2008. godine, privukao je globalnu pažnju kao decentralizovana digitalna valuta koja funkcioniše nezavisno od banaka i vlada, ali pored svoje peer-to-peer arhitekture i decentralizovane infrastrukture, on ima jedinstvenu finansijsku karakteristiku – inherentno je deflatoran. Za razliku od fiat valuta poput dolara ili eura, koje centralne banke mogu štampati kada procijene da je to potrebno, ponuda Bitcoina je ograničena, fiksirana i ne povećava se. Ova deflatorna osobina navela je mnoge da ga vide kao revolucionarni finansijski instrument, „digitalno zlato“ koje bi moglo da preoblikuje koncepte vrijednosti, očuvanja bogatstva i monetarne politike.

Fiksna ponuda – limit od 21 miliona

Najkarakterističnija odlika Bitcoina je njegova ograničena ponuda. Kada je Satoši Nakamoto kreirao Bitcoin, postavio je ograničenje na ukupan broj bitcoina koji će ikada postojati – 21 milion. Ovo ograničenje se oštro razlikuje od tradicionalnih fiat valuta, gdje centralne banke mogu povećavati ponudu novca štampanjem dodatne količine. Postavljanjem ovog ograničenja, Nakamoto je osigurao da Bitcoin postane sve rjeđi vremenom, karakteristika koja je dizajnirana za očuvanje vrijednosti kako potražnja raste.

U tradicionalnim finansijama, valute mogu izgubiti vrijednost kada se previše štampaju, što se može vidjeti u slučajevima inflacije. Bitcoinov dizajn, međutim, znači da, kada se posljednji Bitcoin izrudari (što se predviđa oko 2140. godine), novi novčići neće ulaziti u cirkulaciju, što ga efektivno čini prvom deflatornom valutom u velikom obimu.

Mehanizam smanjenje ponude tokom vremena

Oskudica Bitcoina dodatno se pojačava procesom nazvanim „halving“ (prepolovljenje), koji smanjuje stopu stvaranja novih bitcoina. Približno svake četiri godine nagrada koju „rudari“ dobijaju za dodavanje novih blokova u blockchain se prepolovi. Ovaj mehanizam smanjuje mogućnost inflacije Bitcoina tokom vremena, stvarajući predvidivo, postepeno smanjenje ponude.

U početku su rudari dobijali 50 bitcoina po bloku. Nakon prvog halvinga 2012. godine, nagrada je pala na 25, a do 2020. smanjila se na 6,25 bitcoina po bloku. Ovaj proces halvinga će se nastaviti sve do približno 2140. godine, kada će svih 21 milion bitcoina biti u cirkulaciji, a rudari će biti podstaknuti isključivo transakcionim naknadama, umjesto novim novčićima. Halving ima dva osnovna učinka – usporava rast ponude Bitcoina i stvara predvidivu oskudicu koja može podstaći tražnju, jer učesnici na tržištu znaju da će sa svakim ciklusom biti sve manje dostupnih bitcoina.

Zašto je Bitcoin važan?

Većina tradicionalnih valuta je inflaciona po dizajnu. Centralne banke teže kontrolisanoj stopi inflacije, često oko 2%, kako bi podstakle ekonomski rast, ohrabrile potrošnju i pružile fleksibilnost u odgovoru na ekonomske krize. Međutim, ova inflacija može potkopati kupovnu moć fiat valuta vremenom, što je zabrinjavajuće tokom perioda prekomjernog štampanja novca, kao što su mjere i programi kvantitativnog popuštanja viđene posljednjih godina.

Bitcoinov deflatorni dizajn je revolucionaran u ovom kontekstu jer nudi potencijalnu zaštitu od inflacije. Sa fiksnom ponudom, Bitcoin može da dobija na vrijednosti tokom vremena, posebno ako potražnja raste jer postaje rjeđi. Za mnoge, deflatorni model Bitcoina čini ga privlačnim sredstvom za očuvanje bogatstva na način koji tradicionalne valute i imovina ne mogu da ponude.

Pored toga, ovaj model izazvao je promjenu čitave filozofije u načinu na koji ljudi razmišljaju o novcu, investiranju i štednji. Dok tradicionalne finansije podstiču potrošnju i investicije kroz inflaciju, deflatorna priroda Bitcoina može podstaći štednju, jer bi njegova vrijednost mogla da raste u budućnosti. Ovaj kvalitet „čuvara vrijednosti“ naveo je mnoge da Bitcoinu daju naziv „digitalno zlato“.

Ekonomija oskudice – ono što Bitcoinu daje vrijednost

U ekonomiji, oskudica obično povećava vrijednost, jer tražnja za ograničenim resursom može povećati njegovu cijenu. Zlato je, na primjer, dugo bilo čuvar vrijednosti zbog svoje oskudice i poteškoća u vađenju. Bitcoin odražava ovaj koncept u digitalnom svijetu. Inherentno je rijedak zbog ograničenja od 21 milion, i, kao zlato, zahtijeva trud (kroz digitalno rudarenje) da bi ušao u cirkulaciju.

Pored toga, oskudica Bitcoina postaje sve izraženija kako raste interesovanje institucija i pojedinaca. Mnogi investitori privučeni su Bitcoinom kao dugoročnom imovinom upravo zbog ove fiksne ponude, oslanjajući se na to da će rastuća tražnja naspram ograničene ponude povećati njegovu vrijednost tokom vremena. Ova privlačnost je pojačana u regionima sa brzom inflacijom ili ekonomskom nestabilnošću, gdje rizik od devalvacije čini Bitcoin privlačnom alternativom za očuvanje bogatstva.

Bitcoin kao globalni čuvar vrijednosti

Osim što je sredstvo razmjene, deflatorna priroda Bitcoina pozicionira ga kao potencijalni globalni čuvar vrijednosti. Zlato je istorijski imalo ovu ulogu, jer su ga koristili pojedinci, institucije i vlade kao zaštitu od ekonomske nestabilnosti i inflacije. Bitcoin postaje moderni pandan tome, posebno privlačan mlađim generacijama i investitorima sklonim tehnologiji, koji ga vide kao superiornu alternativu.

Deflatorni dizajn takođe omogućava Bitcoinu da prelazi međunarodne granice i nadilazi lokalne ekonomske uslove. U zemljama koje prolaze kroz valutne krize, Bitcoin nudi alternativu koja je bez granica i nezavisna od politika centralne banke. Ova sposobnost da djeluje kao čuvar vrijednosti posebno je značajna na tržištima i ekonomijama u razvoju, gdje je valutna nestabilnost učestalija.

Može li oskudica Bitcoina predstavljati rizik?

Iako deflatorni model Bitcoina ima svoje prednosti, nije bez kritika. Jedna od zabrinutosti je da ekstremna deflacija može obeshrabriti potrošnju. U sistemu gdje vrijednost valute raste tokom vremena, ljudi mogu preferirati štednju umjesto potrošnje ili investiranja, što može dovesti do smanjenja ekonomske aktivnosti. Ekonomisti brinu da bi, ako Bitcoin postane široko prihvaćena valuta, njegova deflatorna priroda mogla ugroziti ekonomski rast podsticanjem „gomilanja“ umesto cirkulacije.

Još jedna kritika se odnosi na fiksnu ponudu Bitcoina u ekonomiji koja stalno raste. Tradicionalne valute su inflatorne kako bi pratile rast populacije, ekonomije i produktivnosti. Sa ograničenom ponudom, Bitcoin ne može da raste u skladu sa ekonomskim razvojem, što bi u teoriji moglo izazvati probleme sa likvidnošću u ekonomiji zasnovanoj na Bitcoinu. Ipak, kako ideja nije da Bitcoin bude jedino sredstvo plaćanja, strah od takvog scenarija je neutemeljen, budući da ekosistem u kojem funkcioniše koegzistira sa nizom drugih platnih sistemna koji su na raspolaganju širom svijeta.

Eliminiše problem dvostrukog trošenja

U svijetu novca postoji veliki problem koji se naziva „dvostruko trošenje“. Zamislite da možete potrošiti iste eure dvaput – platite jedan proizvod ili uslugu, a zatim, nekako, uspijete da ga ponovo potrošite na nešto drugo. U fizičkom svijetu ovo nije problem, ali u računovodstvenom jeste. Ako kao fizičku valutu u gotovini platite nešto, ta količina novca odlazi iz vašeg novčanika, ali u bankovnim transakcijama stvari funkcionišu drugačije.

Da bi se osiguralo da Bitcoin ne može biti kopiran ili potrošen dvaput, koristi se tehnologija zvana blockchain. Nakamotov Bijeli papir još nije pomenuo taj izraz, jer mu je naziv dat nekoliko dana kasnije, no umjesto toga, opisao je koncept „lanca blokova“, postavljajući sistem za evidentiranje transakcija u blokovima koji su međusobno povezani. Ovaj koncept je kasnije postao poznat kao blockchain, termin koji je nastao nakon izdavanja Bitcoina dok su ljudi pokušavali da imenuju osnovnu tehnologiju. Fokus Bijelog papira bio je na tome kako Bitcoin može bezbjedno pratiti i potvrđivati transakcije, koristeći ovaj povezani lanac blokova kao neku vrstu digitalne knjige.

Pristup iz Bijelog papira uveo je revolucionarnu ideju – zajedničku, otpornu na manipulacije evidenciju koja se nije oslanjala na centralnu vlast za ažuriranje ili verifikaciju. Ovaj sistem povezanih blokova (ono što sada nazivamo blockchain) postao je osnova Bitcoina i, kasnije, bezbroj drugih primjena u finansijama, tehnologiji i brojnim drugim oblastima.

Ova baza je poput ogromne digitalne knjige, ili evidencije, u kojoj je svaka Bitcoin transakcija (prenosa novca od jednog do drugog korisnika) zabilježena. Ono što ovu digitalnu evidenciju čini posebnom jeste to što nije smještena na jednom mjestu, niti je pod kontrolom jedne osobe ili institucije – ona je u potpunosti decentralizovana, što znači da se kopije ove knjige čuvaju na hiljadama računara širom svijeta, a svi oni moraju da se saglase oko toga koje transakcije su validne.

Svaki put kada neko pošalje Bitcoin drugoj osobi, ova transakcija se dodaje u blockchain. Da bi se dodala, grupa računara (nazvana „rudari“) mora da verifikuje da je ova transakcija stvarna, što znači da Bitcoin koji se troši već nije korišćen drugdje. Ovi rudari rade zajedno, koristeći složene matematičke operacije, kako bi potvrdili transakcije. Kada se verifikuje, transakcija se dodaje u blockchain, a cijela mreža se ažurira kako bi prepoznala ovu transakciju kao legitimnu. Ovaj proces osigurava da nijedan Bitcoin ne može biti potrošen dvaput, rješavajući problem dvostrukog trošenja.

Peer-to-Peer transakcije bez posrednika

Još jedan veliki razlog zašto je Bitcoin važan je taj što omogućava ljudima da šalju novac direktno jedni drugima bez potrebe za posrednikom. Recimo da želite da pošaljete novac prijatelju koji živi u drugoj zemlji. Obično biste otišli u svoju banku, koja bi se povezala s drugom bankom u toj zemlji, što može trajati danima i uključivati različite naknade.

Međutim, Bitcoin je omogućio da se direktno pošalju sredstva, bez obzira na to gdje se nalazite u svijetu. Pošto je u pitanju peer-to-peer (P2P) način razmjene, nema potrebe za posrednikom da upravlja transakcijom. To može učiniti transakcije bržim i ponekad jeftinijim, posebno kada se sredstva šalju međunarodno. Ova P2P struktura je jedan od glavnih razloga zbog kojih ljudi se na ovaj oblik imovine gleda kao na alternativu složenim transakcijama, posebno važnim za društva i sredine u kojima je dostupnost finansijskih usluga niska.

Transparentnost i sigurnost

U svijetu tradicionalnog bankarstva, ljudi se oslanjaju na banke koje drže novac sigurnim i omogućavaju da transakcije budu poštene i sigurne. Međutim, s Bitcoinom, povjerenje nije smešteno u centralnu banku ili kompaniju, već u samu Bitcoin mrežu, koju održavaju svi računari koji prate blockchain. Pošto je blockchain javan i može ga provjeriti bilo ko, on je veoma transparentan. Svaka transakcija koja je ikada obavljena Bitcoinom zabilježena je u ovoj javnoj knjizi, tako da ako neko pokuša da prevari sistem, to bi bilo očigledno svima.

Transparentnost Bitcoina takođe ga čini veoma sigurnim. Pošto svi u mreži imaju kopiju blockchaina, bilo bi gotovo nemoguće da jedna osoba ili čak grupa ljudi izmijeni ili preuzme kontrolu nad njim. Da biste promijenili blockchain, morali biste kontrolisati više od polovine svih računara širom svijeta u Bitcoin mreži, što je izuzetno teško. Ovaj nivo sigurnosti, u kombinaciji s transparentnošću, pomaže ljudima da se osjećaju sigurno koristeći Bitcoin.

Značaj za razvoj finansija

Tokom godina, Bitcoin je postao više od eksperimenta u digitalnom novcu. Inspirisao je hiljade drugih kreatora latnih rješenja i pokrenuo važne razgovore o budućnosti novca, povjerenja i tehnologije. Kako sve više ljudi počinje da preispituje kako tradicionalne banke funkcionišu i traži nove načine za upravljanje svojim finansijama, Bitcoin ostaje snažna opcija ne samo u smislu alternative, već mogućnosti povezivanja njegove funkcionalnosti sa onim što već postoji u finansijskoj tehnologiji. Njegov značaj je u tome što predstavlja potpuno novi način razmišljanja o novcu i njegovom korišćenju i što rješava neke od ključnih problema koji su karakteristični finansijske sisteme.

Ideja decentralizacije

U mnogim sistemima koje danas koristimo postoji centralna vlast – banka, vlada ili kompanija – koja ima kontrolu i koja donosi pravila, odlučuje ko ima pristup i odobrava aktivnosti, što je prilično spor i skup proces u cjelini. Koncept Bitcoina je drugačiji jer je decentralizovan, a to znači da ne postoji jedna osoba, banka ili organizacija koja donosi odluke, već je to prepušteno mreži koju čine milioni korisničkih uređaja na mreži koji održavaju sistem u funkciji.

Pored toga, decentralizacija onemogućava cenzurisanje, jer niko ne može da interveniše i blokira nečiji pristup ili transakcije. To čini sistem demokratskijim, omogućavajući ljudima širom svijeta da se pridruže bez traženja dozvole.

Kriptografski dokazi – vjerovanje u matematiku, a ne u ljude

Kada nešto kupite koristeći Bitcoin, ne morate se oslanjati na posrednika da verifikuje vašu transakciju. Umjesto toga, Bitcoin koristi nešto što se naziva „kriptografskim dokazom. Kriptografski dokazi su poput digitalnog ključa i brave koji čuvaju informacije sigurnima, jer se oslanjaju na složenu matematiku koja osigurava da se samo validne transakcije dodaju u blockchain, onemogućavajući falsifikovanje ili prevaru.

Kriptografski dokazi funkcionišu tako što kreiraju heš (hash) – dug i jedinstven broj, za svaki blok transakcija. Svaki heš je povezan s prethodnim, što pomaže u obezbjeđivanju cijelog lanca. Matematika iza ovog procesa je toliko složena da bi zahtijevala ogromnu računarsku moć kada bi i pokušala da je razbije. Koristeći kriptografske dokaze, Bitcoin ne zahtijeva povjerenje u ljude, već se umjesto toga, oslanja na neprobojne matematičke algoritme da osigura svaku transakciju.

Proof of Work – digitalna zagonetka koja štiti Bitcoin

Bitcoinova mreža je osigurana procesom koji se naziva Proof of Work (dokaz o radu), koji je najjednostavnije razumjeti ako ga zamislite kao izazovnu zagonetku koju računari, poznati kao „rudari“, moraju da riješe da bi dodali novi blok u blockchain. Prvi računar koji riješi zagonetku dobija priliku da doda blok i dobija nagradu u bitcoinima. Ova zagonetka je izuzetno složena i zahtijeva od rudara da koristi veliku količinu mnogo računarske snage, što je skupo u smislu vremena i energije.

U tom smislu Proof of Work čuva mrežu sigurnom, jer kad bi neko pokušao da prevari sistem ponovnim pisanjem blockchaina, morao ponovo da uradi svako izračunavanja dokaza o radu za svaki blok koji želi da izmijeni, što je praktično nemoguće. Na ovaj način Bitcoin kreira mrežni sistem u kojem je prevara previše skupa i previše složena da bi se bilo kome isplatila.

Šesnaest godina kasnije...

Bitcoin je za ovo vrijeme postao mnogo više od digitalne valute – on je simbol finansijske nezavisnosti i pokretačka snaga nove finansijske tehnologije i ekonomskih koncepata. Pokrenuo je diskusije o budućnosti novca, a inspirisao je brojne pružaoce platnih usluga, uključujući brojne banke širom svijeta i FinTech kompanije, da unapređuju poslovni model.

Zbog količine koja je u opticaju njegova upotreba kao valute ostaje ograničena u poređenju s tradicionalnim novcem, dok njegova cijena nastavlja da fluktuira u zavisnosti od tržišnih okolnosti. U tom smislu uticaj Bitcoina na finansije, tehnologiju i društvo u cjelini već je dubok, navodeći promišljenije i kreativnije istraživanje kako se vrednostima može upravljati i razmenjivati u savremenom svijetu, podstičući značaj decentralizacije i svijest o zaštiti podataka.

Iako često predstavljan kao sredstvo za „brzo bogaćenje“ ili sresdstvo za obavljanje anonimnih transakcija, motivi za njegovo kreiranje, kao i njegova uloga u finansijskom i tehnološkom svijetu potpuno se razlikuju od toga. Bitcoin je prva, najstarija, najvrednija i – u najširem smislu – po svim parametrima jedina prava, potpuno decenztralizovana kriptovaluta koja je transformisala način na koji razmišljamo o novcu, povjerenju i bezbednosti u digitalnoj eri.

@ 23b0e2f8:d8af76fc

Necessário

• Um Android que você não use mais (a câmera deve estar funcionando).
• Um cartão microSD (opcional, usado apenas uma vez).
• Um dispositivo para acompanhar seus fundos (provavelmente você já tem um).

Algumas coisas que você precisa saber

• O dispositivo servirá como um assinador. Qualquer movimentação só será efetuada após ser assinada por ele.
• O cartão microSD será usado para transferir o APK do Electrum e garantir que o aparelho não terá contato com outras fontes de dados externas após sua formatação. Contudo, é possível usar um cabo USB para o mesmo propósito.
• A ideia é deixar sua chave privada em um dispositivo offline, que ficará desligado em 99% do tempo. Você poderá acompanhar seus fundos em outro dispositivo conectado à internet, como seu celular ou computador pessoal.

---

O tutorial será dividido em dois módulos:

• Módulo 1 - Criando uma carteira fria/assinador.
• Módulo 2 - Configurando um dispositivo para visualizar seus fundos e assinando transações com o assinador.

---

No final, teremos:

• Uma carteira fria que também servirá como assinador.
• Um dispositivo para acompanhar os fundos da carteira.

---

Módulo 1 - Criando uma carteira fria/assinador

1. Baixe o APK do Electrum na aba de downloads em https://electrum.org/. Fique à vontade para verificar as assinaturas do software, garantindo sua autenticidade.

2. Formate o cartão microSD e coloque o APK do Electrum nele. Caso não tenha um cartão microSD, pule este passo.

1. Retire os chips e acessórios do aparelho que será usado como assinador, formate-o e aguarde a inicialização.

1. Durante a inicialização, pule a etapa de conexão ao Wi-Fi e rejeite todas as solicitações de conexão. Após isso, você pode desinstalar aplicativos desnecessários, pois precisará apenas do Electrum. Certifique-se de que Wi-Fi, Bluetooth e dados móveis estejam desligados. Você também pode ativar o modo avião.\ (Curiosidade: algumas pessoas optam por abrir o aparelho e danificar a antena do Wi-Fi/Bluetooth, impossibilitando essas funcionalidades.)

1. Insira o cartão microSD com o APK do Electrum no dispositivo e instale-o. Será necessário permitir instalações de fontes não oficiais.

1. No Electrum, crie uma carteira padrão e gere suas palavras-chave (seed). Anote-as em um local seguro. Caso algo aconteça com seu assinador, essas palavras permitirão o acesso aos seus fundos novamente. (Aqui entra seu método pessoal de backup.)

---

Módulo 2 - Configurando um dispositivo para visualizar seus fundos e assinando transações com o assinador.

1. Criar uma carteira somente leitura em outro dispositivo, como seu celular ou computador pessoal, é uma etapa bastante simples. Para este tutorial, usaremos outro smartphone Android com Electrum. Instale o Electrum a partir da aba de downloads em https://electrum.org/ ou da própria Play Store. (ATENÇÃO: O Electrum não existe oficialmente para iPhone. Desconfie se encontrar algum.)

2. Após instalar o Electrum, crie uma carteira padrão, mas desta vez escolha a opção Usar uma chave mestra.

1. Agora, no assinador que criamos no primeiro módulo, exporte sua chave pública: vá em Carteira > Detalhes da carteira > Compartilhar chave mestra pública.

1. Escaneie o QR gerado da chave pública com o dispositivo de consulta. Assim, ele poderá acompanhar seus fundos, mas sem permissão para movimentá-los.

2. Para receber fundos, envie Bitcoin para um dos endereços gerados pela sua carteira: Carteira > Addresses/Coins.

3. Para movimentar fundos, crie uma transação no dispositivo de consulta. Como ele não possui a chave privada, será necessário assiná-la com o dispositivo assinador.

1. No assinador, escaneie a transação não assinada, confirme os detalhes, assine e compartilhe. Será gerado outro QR, desta vez com a transação já assinada.

1. No dispositivo de consulta, escaneie o QR da transação assinada e transmita-a para a rede.

---

Conclusão

Pontos positivos do setup:

• Simplicidade: Basta um dispositivo Android antigo.
• Flexibilidade: Funciona como uma ótima carteira fria, ideal para holders.

Pontos negativos do setup:

• Padronização: Não utiliza seeds no padrão BIP-39, você sempre precisará usar o electrum.
• Interface: A aparência do Electrum pode parecer antiquada para alguns usuários.

Nesse ponto, temos uma carteira fria que também serve para assinar transações. O fluxo de assinar uma transação se torna: Gerar uma transação não assinada > Escanear o QR da transação não assinada > Conferir e assinar essa transação com o assinador > Gerar QR da transação assinada > Escanear a transação assinada com qualquer outro dispositivo que possa transmiti-la para a rede.

Como alguns devem saber, uma transação assinada de Bitcoin é praticamente impossível de ser fraudada. Em um cenário catastrófico, você pode mesmo que sem internet, repassar essa transação assinada para alguém que tenha acesso à rede por qualquer meio de comunicação. Mesmo que não queiramos que isso aconteça um dia, esse setup acaba por tornar essa prática possível.

---

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalan tekst na linkedin.com

12.04.2024 / Autor: Aleksandar Matanović

---

60/40 portfolio je dugo važio za idealan izbor nekome ko ima umerenu sklonost ka riziku, a nema vremena da prati berzu. Dakle, ubaciš 60% u akcije, 40% u obveznice i pustiš vreme da radi svoje.

Malo sam se igrao sa brojkama i računao šta bi bilo da je neko u taj portfolio ubacio malo Bitkoina. Period koji je obrađen je januar 2014 - januar 2024. Ovde napominjem da nikako nisam radio "cherry picking", to jest nisam birao period u kome se Bitkoin pokazao u najboljem mogućem svetlu. Maltene sam uradio suprotno. Da sam izabrao bilo koji januar pre 2014-te, prinosi na BTC bi bili neuporedivo veći. Čak i da sam izabrao januar 2015-te ili 2016-te, takođe bi prinosi bili veći jer je cena tada bila niža nego u januaru 2014-te. Izbor datuma je bio posledica želje da zaokružim jednu celu deceniju, period nakon kojeg su strpljivi investitori nagrađeni time što ne plaćaju porez na kapitalnu dobit.

Obradio sam 3 realna scenarija:

1. Klasičan 60/40 portfolio. Na uloženih $10.000 u januaru 2014. godine, 10 godina kasnije bismo imali tačno $17.434. Prosečan godišnji prinos je 5,72%.
2. 99% uloženo u 60/40 portfolio, 1% uloženo u Bitkoin. Na uloženih $10.000, imali bismo $22.505 ili 8,45% godišnje. Samo 1% u BTC, a skoro 3% veći godišnji prinos. (narandžasta linija)
3. 90% uloženo u 60/40 portfolio, 10% uloženo u Bitkoin. Sad već postaje zabavno... od $10.000 do $68.145, što bi bilo 21,16% godišnje - jače od proseka Vorena Bafeta. (zelena linija)

Uzeo sam u obzir i rizike i zamislio da je u ovom periodu cena Bitkoina polako padala i na kraju pala na 0. Dakle naredna 2 scenarija su hipotetička.

1. 99% uloženo u 60/40 portfolio, 1% uloženo u Bitkoin, Bitkoin propao. Investirano $10.000, dobijeno $17.259 ili 5.61% godišnje. Minimalni gubitak u odnosu na čist 60/40 portfolio iz prvog scenarija. Zbog toga se na grafiku vide 4 linije iako ih ima 5, toliko je mala razlika.
2. 90% uloženo u 60/40 portfolio, 10% uloženo u Bitkoin, Bitkoin propao. Investirano $10.000, dobijeno $15.690 ili 4.61% godišnje. To je ona donja. ljubičasta linija na grafikonu. Nije neki prinos, ali nije ni katastrofa.

Mogao sam da idem i sa preko 10%, naravno završili bismo na preko $100.000. Međutim, hteo sam da budem konzervativan i stvari gledam iz ugla investitora koji ipak ima nešto manji apetit ka riziku i nedovljno poznaje Bitkoin. Mogao sam i da uzmem drugačiji period. Na primer, za jan 2012 - jan 2022 bi narandžasta linija završila na preko milion dolara, a zelena na preko 10 miliona. Da, nije greška u računici... zaista biste za 10 godina, počev od januara 2012-te imali preko milion dolara da ste uložili ukupno $10.000, 99% u akcije i obveznice, a 1% u Bitkoin. Sa 90% u akcijama i obveznicama i 10% u Bitkoinu, već ste na 8 cifara.

Istorijske performanse nisu garancija budućih prinosa. Investiranje u Bitkoin je rizično. Ignorisanje Bitkoina je rizično. Svako bira svoj rizik. Ovo nije investicioni savet, ovo je prijateljski savet.

@ 207ad2a0:e7cca7b0

Quick context: I wanted to check out Nostr's longform posts and this blog post seemed like a good one to try and mirror. It's originally from my free to read/share attempt to write a novel, but this post here is completely standalone - just describing how I used AI image generation to make a small piece of the work.

Hold on, put your pitchforks down - outside of using Grammerly & Emacs for grammatical corrections - not a single character was generated or modified by computers; a non-insignificant portion of my first draft originating on pen & paper. No AI is ~~weird and crazy~~ imaginative enough to write like I do. The only successful AI contribution you'll find is a single image, the map, which I heavily edited. This post will go over how I generated and modified an image using AI, which I believe brought some value to the work, and cover a few quick thoughts about AI towards the end.

Let's be clear, I can't draw, but I wanted a map which I believed would improve the story I was working on. After getting abysmal results by prompting AI with text only I decided to use "Diffuse the Rest," a Stable Diffusion tool that allows you to provide a reference image + description to fine tune what you're looking for. I gave it this Microsoft Paint looking drawing:

and after a number of outputs, selected this one to work on:

The image is way better than the one I provided, but had I used it as is, I still feel it would have decreased the quality of my work instead of increasing it. After firing up Gimp I cropped out the top and bottom, expanded the ocean and separated the landmasses, then copied the top right corner of the large landmass to replace the bottom left that got cut off. Now we've got something that looks like concept art: not horrible, and gets the basic idea across, but it's still due for a lot more detail.

The next thing I did was add some texture to make it look more map like. I duplicated the layer in Gimp and applied the "Cartoon" filter to both for some texture. The top layer had a much lower effect strength to give it a more textured look, while the lower layer had a higher effect strength that looked a lot like mountains or other terrain features. Creating a layer mask allowed me to brush over spots to display the lower layer in certain areas, giving it some much needed features.

At this point I'd made it to where I felt it may improve the work instead of detracting from it - at least after labels and borders were added, but the colors seemed artificial and out of place. Luckily, however, this is when PhotoFunia could step in and apply a sketch effect to the image.

At this point I was pretty happy with how it was looking, it was close to what I envisioned and looked very visually appealing while still being a good way to portray information. All that was left was to make the white background transparent, add some minor details, and add the labels and borders. Below is the exact image I wound up using:

Overall, I'm very satisfied with how it turned out, and if you're working on a creative project, I'd recommend attempting something like this. It's not a central part of the work, but it improved the chapter a fair bit, and was doable despite lacking the talent and not intending to allocate a budget to my making of a free to read and share story.

The AI Generated Elephant in the Room

If you've read my non-fiction writing before, you'll know that I think AI will find its place around the skill floor as opposed to the skill ceiling. As you saw with my input, I have absolutely zero drawing talent, but with some elbow grease and an existing creative direction before and after generating an image I was able to get something well above what I could have otherwise accomplished. Outside of the lowest common denominators like stock photos for the sole purpose of a link preview being eye catching, however, I doubt AI will be wholesale replacing most creative works anytime soon. I can assure you that I tried numerous times to describe the map without providing a reference image, and if I used one of those outputs (or even just the unedited output after providing the reference image) it would have decreased the quality of my work instead of improving it.

I'm going to go out on a limb and expect that AI image, text, and video is all going to find its place in slop & generic content (such as AI generated slop replacing article spinners and stock photos respectively) and otherwise be used in a supporting role for various creative endeavors. For people working on projects like I'm working on (e.g. intended budget $0) it's helpful to have an AI capable of doing legwork - enabling projects to exist or be improved in ways they otherwise wouldn't have. I'm also guessing it'll find its way into more professional settings for grunt work - think a picture frame or fake TV show that would exist in the background of an animated project - likely a detail most people probably wouldn't notice, but that would save the creators time and money and/or allow them to focus more on the essential aspects of said work. Beyond that, as I've predicted before: I expect plenty of emails will be generated from a short list of bullet points, only to be summarized by the recipient's AI back into bullet points.

I will also make a prediction counter to what seems mainstream: AI is about to peak for a while. The start of AI image generation was with Google's DeepDream in 2015 - image recognition software that could be run in reverse to "recognize" patterns where there were none, effectively generating an image from digital noise or an unrelated image. While I'm not an expert by any means, I don't think we're too far off from that a decade later, just using very fine tuned tools that develop more coherent images. I guess that we're close to maxing out how efficiently we're able to generate images and video in that manner, and the hard caps on how much creative direction we can have when using AI - as well as the limits to how long we can keep it coherent (e.g. long videos or a chronologically consistent set of images) - will prevent AI from progressing too far beyond what it is currently unless/until another breakthrough occurs.

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na ecd.rs

13.06.2023. / Autor: Igor Mirković

---

Ograničena količina Bitcoina:

Ukupno: 21 milion BTC

Trenutno izrudareno: 19.400.050 BTC

Preostalo za rudarenje: 1.599.950 BTC

Dnevno se izrudari: 900 BTC

Da li je 21 milion Bitcoina dovoljno?

Da li znate koliko je milionera u svetu? Oko 56 miliona milionera, odnosno 1.1% populacije. Ako podelimo 21 milion Bitcoin-a na 56 miliona milionera dobijamo 0.375 BTC po svakom milioneru.

Ograničena zaliha Bitcoina i broj milionera su sami dovoljni da lansiraju cenu, jer bi posedovanje jednog celog Bitcoin-a moglo da postane status moći milionera u budućnosti.

Verovatno bi se oni nekako i dogovorili na ravnopravnu raspodelu da u svetu nema preko 2.000 milijardera, kojima ni 1, a kamoli 0.39 BTC nisu dovoljni za smislenu investiciju.

Zašto kompanije kupuju Bitcoin?

Jedan od faktora koji ovu računicu čini još diskutabilnijom su Bitcoin-i koji su zauvek nestali i zaboravljeni na novčanicima. Nezahvalno je tvrditi koliko je Bitcoin-a „izgubljeno“, ali postoje i istraživanja koja pokazuju da to uopšte nije mali deo celokupne ponude. Kreator Bitcoin-a Satoši odmah je u startu pretpostavio da ovako nešto može da se desi i na ovu okrutnu prirodnu selekciju dao je logičan komentar da će, u slučaju ako neko izgubi pristup svojim Bitcoin-ima, coini koje ima ostatak zajednice samim tim vredeti više.

Kako bismo shvatili zašto je ograničena zaliha izuzetno važna, vratićemo se na staro dobro poređenje zlata i Bitcoin-a. Bitcoin i zlato imaju mnogo sličnosti ali i jednu ključnu razliku. Bitcoin nazivaju digitalnim zlatom, nekada čak i drugom, unapređenom verzijom zlata (Zlato 2.0).

I zlato i Bitcoin:

Imaju fiksnu i ograničenu zalihu. Za BTC se zna koliko ga ima, a za zlato se zna da je ograničeno i da ga nema mnogo. Ne mogu biti lažirani i napravljeni veštački.

Najveća razlika između ova dva čuvara vrednosti je što je zlato u fizičkom obliku, a BTC je isključivo digitalan. Digitalne karakteristike Bitcoin-u daju brojne prednosti u odnosu na zlato: Lako je deljiv na sitnije delove, lako se šalje svuda u svetu, lako se čuva, transportuje i potpuno je transparentan.

Magija od 21 miliona

Ponuda i tražnja… dva jednostavna koncepta, a opet dovoljno sveobuhvatna da definišu i utiču na sve. Kada se spoje, kreiraju apstraktnu pojavu koja se zove vrednost.

Koliko nečega ima i koliko je traženo? Odrednica je za plate radnih mesta, cene imovine, roba, usluga, dobra i gde god želimo da pripišemo neku vrednost možemo početi od tog osnova.

Od samog nastanka čoveka, sve na svetu je imalo percipiranu neograničenu zalihu. Od životinja, zemlje, zlata, vode, nafte. Ljudi su bukvalno konzumirali počevši od pećinskog čoveka pa do danas kao da nema ograničenja ni u čemu.

U stanju smo da konzumiramo i trošimo resurse dok ne nestanu zauvek sa zemlje, samo pogledajte životinje, biljke i sirovine koje su nestale ili su veoma ugrožene zbog uticaja ljudskih „potreba“. Smislili smo čak i šta ćemo kada odrećene sirovine ili životinje nestanu. Napravićemo DNK klonove, sintetičke proizvode, imitaciju koja će nam služiti za naše lične potrebe. Što su zalihe manje i manje, cene su veće ali i želja… potreba za konzumacijom nema cenu.

Šta to znači u slučaju Bitcoin-a? Kao što znamo, Bitcoin je bio prva imovina koja je zaista ograničena, na 21 milion coina, to je sve što će ikada biti stvoreno, a ljudi ne mogu da ga kloniraju, doštampaju, veštački naprave, lažiraju ili slično.

Ograničenost Bitcoin-a se kosi sa svim ljudskim potrošačkim navikama. Uvek postoji način da dobijete više, osim u slučaju Bitcoin-a.

Ova činjenica ograničenosti zaliha je poremetila definiciju ekonomske vrednosti za Bitcoin. To je razlog zašto je on došao do vrednosti od preko 20 hiljada dolara za nešto više od 10 godina. To je jedan od najvećih skokova vrednosti u istoriji čovečanstva i po mišljenju mnogih, samo početak.

Zašto je ograničenje od 21 miliona koje zagovornici ističu toliko važno, koliko je trenutno Bitcoin-a na tržištu i koji je proces koji stvara nove coine odnosno kada će i poslednji BTC biti dostupan?

Bitcoin se često smatra novom vrstom novca koji rešava nedostatke i nudi poboljšanja postojećeg monetarnog sistema. Jedno od tih poboljšanja je fiksna zaliha – 21 milion Bitcoin-a i kodirana logika, koja se ne može menjati, o tome kako će se Bitcoin-i stvarati i po kom principu distribuirati dok se ne postigne ta cifra što se očekuje oko 2150. godine.

Postoje dva elementa fiksne zalihe koji su bitni za razumevanje: Zašto je fiksna zaliha bitna karakteristika za novac i koji sistem Bitcoin koristi kako bi je garantovao.

Odnos ograničene zalihe i vrednosti

Prvi oblici novca pojavili su se nezavisno u različitim kulturama i predstavljali su ključno rešenje i prelazak sa tadašnje trampe. Različite vrste stvari isprobane su kao oblik novca – kokosovi orasi, stoka, ječam, so, biseri, školjke – pre nego što su se zlato i srebro utemeljili kao najefikasniji.

Razlog zbog kojeg su plemeniti metali postali standard za novac bilo je ispunjavanje ključnih karakteristika kako bi novac bio efikasan kao sredstvo razmene:

Prenosiv – Lak za nošenje Izdržljiv – Neće fizički propasti Deljiv – Može se podeliti na manje jednake delove Zamenljiv – Svaka deo je zamenljiv za bilo koju drugu stvar Prepoznatljiv – Očigledno je šta je Oskudan – nema ga u izobilju niti ga je lako nabaviti

Od šest magičnih stvari koje čine novac korisnim za razmenu, poslednja je daleko najvažnija (isto tako je u slučaju novca kao načina očuvanja vrednosti – skladišta vrednosti).

Zamislite sa kakvim problemima bismo se suočavali da je so ostala dominantan oblik novca.

Zlato ispunjava uslov oskudnosti i većinu od ostalih pet, ali je njegova mana izuzetno tešak transport.

Kada je Satoši Nakamoto krenuo sa stvaranjem novog oblika internet novca, on/ona/oni su morali da pronađu način da stvore neku vrstu digitalnog zlata, ali sa isprogramiranom distribucijom odnosno ukupnom ponudom, što je bilo mnogo teže realizovati i napraviti nego što zvuči.

Isprogramirana zaliha

Ako razmislite o najpoznatijim digitalnim formatima- jpeg slikama, Google dokumentima, mp3 datotekama – svi oni mogu da se kopiraju prilično lako. Bitcoin ne može, jer to nije datoteka koja se nalazi na vašem telefonu ili laptopu, već postoji u obliku zapisa koji je povezan sa adresom – mestom na bitcoin blokčejnu– koji možete zamisliti kao broj bankovnog računa.

Ako imate pristup bitcoin adresi i neka sredstva u Bitcoin-u na njoj, možete ga iskoristiti. Dakle, Bitcoin blokčejn kao monetarni sistem je kuća svih bitkoina koji su u opticaju, drugim rečima, ukupne ponude Bitkoina.

Sledeće logično pitanje je kako se kontroliše i održava bitkoin mreža? Česta zabluda koja postoji zbog tradicionalnih finansijskih sistema je da ko god to kontroliše može stvoriti onoliko BTC-a koliko želi? Možda, ako bi to kontrolisala jedna osoba, sigurno bi bila u iskušenju… tako u stvari funkcioniše postojeći novac centralnih banaka.

Kako nastaju Bitkoini?

Jedan od najmagičnijih mehanizama Bitcoin sistema je način na koji se stvaraju novi Bitcoin-i kroz proces koji se zove rudarenje. To je prilično složen proces, tako da ko želi da istraži i kopa dublje može se informiše na našem blogu u sekciji rudarenje.

Bitcoin sistem funkcioniše u skladu sa skupom pravila koji se nazivaju Bitcoin Protokol. Taj skup pravila kaže da će ukupno postojati maksimalno 21 milion, sa fiksnim brojem Bitcoin-a koji se kreira svakih 10 minuta kao nagrada za rudare koji obrađuju nove transakcije u bloku podataka. Blokovi podataka su povezani zajedno sa neraskidivim kriptografskim vezama – otuda i termin blokčejn.

Rudarenje kriptovaluta – Kakva su iskustva srpskih rudara?

Prvi blok je iskopan u januaru 2009. godine, kada je nagrada za rudare bila 50 BTC-a. Tako je 50 novih koina puštano u promet svakih 10 minuta.

Protokol o Bitcoin-u je programiran da kada se stvori 210.000 blokova, nagrada se prepolovi, što se dešava otprilike svake četiri godine i naziva se Bitcoin halving.

Bitcoin je do sada prošao kroz tri halvinga. Umesto da bude inflatoran – sa stalno rastućom ponudom – koja narušava vrednost, Bitcoin je deflatoran jer raste uz opadajuću maržu, koja će na kraju dostići nulu kada se dostigne količina od distribuiranih 21 milion BTC-a.

Zašto baš 21 milion?

Neka jednostavna matematika ukazuje na to da je Satoši možda imao mnogo veću viziju o bitkoinu – što bolje objašnjava zašto je izabran maksimalni iznos od 21 milion.

U vreme stvaranja Bitcoin-a, celokupna svetska ponuda novca iznosila je približno 21 hiljadu milijardi dolara. Ova cifra, poznata kao M1 novčana masa, sastoji se od ukupne vrednosti celokupnog fizičkog novca na svetu, uključujući gotovinu, kovanice, čekove i još mnogo toga.

Ako bi Bitcoin narastao i postao jedinstvena svetska valuta — zamenjujući sve one od kojih se sastoji M1 cifra — onda bi svaki BTC vredeo milion dolara. Pošto u svakom Bitcoin-u ima 100 miliona satošija, to bi postavilo vrednost svakog satošija na 0,01 dolara.

Činjenica da su ovi brojevi tako blisko usklađeni bila bi izuzetna slučajnost, ako nije namerno.

Druga verzija

Iako je teorija zamene novčane mase M1 možda najverovatnije obrazloženje zašto je Satoši odabrao 21 milion da bude limit za Bitcoin, postoji još jedno donekle jednostavnije objašnjenje.

Gledajući parametre koji se koriste za kontrolu distribucije Bitcoin-a, postaje jasno da cifra od 21 milion BTC-a omogućava mreži da osigura da se blokovi rudare u redovnom vremenskom okviru (10 minuta).

Takođe. osigurava da se količina bitkoina koji se isplaćuje rudarima kao nagrade za blok vremenom smanjuje, kako se maksimalna ponuda približava granici. Kako se ispostavilo, parametri koje je Satoshi postavio za ovo neizbežno dovode do proizvodnje od maksimalno 21 miliona BTC. Na osnovu ove karakteristike, ukupno 210.000 blokova treba da se rudari u svakom četvorogodišnjem ciklusu, nakon čega se nagrada za blok prepolovi.

U prvom ciklusu je puštano 50 BTC po bloku; ovo je prepolovljeno na 25 BTC po bloku u 2012. godini, zatim ponovo na 12,5 BTC po bloku u 2016. Nakon prepolovljenja u 2020., trenutno je na 6,25 BTC po bloku.

Ako nastavimo videćemo da je zbir nagrada za blok za svaki ciklus jednak 100 (50 + 25 + 6,25 +3,125, itd.). Množenjem ovog broja sa cifrom od 210.000 blokova, dobijate maksimalnu moguću ponudu od 21 milion.

Dakle, da li je zaliha Bitcoin-a filozofski gest ili proizvod nemilosrdne matematičke logike? Samo Satoši Nakamoto zaista zna.

@ e6817453:b0ac3c39

The Rise of Graph RAGs and the Quest for Data Quality

As we enter a new year, it’s impossible to ignore the boom of retrieval-augmented generation (RAG) systems, particularly those leveraging graph-based approaches. The previous year saw a surge in advancements and discussions about Graph RAGs, driven by their potential to enhance large language models (LLMs), reduce hallucinations, and deliver more reliable outputs. Let’s dive into the trends, challenges, and strategies for making the most of Graph RAGs in artificial intelligence.

Booming Interest in Graph RAGs

Graph RAGs have dominated the conversation in AI circles. With new research papers and innovations emerging weekly, it’s clear that this approach is reshaping the landscape. These systems, especially those developed by tech giants like Microsoft, demonstrate how graphs can:

• Enhance LLM Outputs: By grounding responses in structured knowledge, graphs significantly reduce hallucinations.
• Support Complex Queries: Graphs excel at managing linked and connected data, making them ideal for intricate problem-solving.

Conferences on linked and connected data have increasingly focused on Graph RAGs, underscoring their central role in modern AI systems. However, the excitement around this technology has brought critical questions to the forefront: How do we ensure the quality of the graphs we’re building, and are they genuinely aligned with our needs?

Data Quality: The Foundation of Effective Graphs

A high-quality graph is the backbone of any successful RAG system. Constructing these graphs from unstructured data requires attention to detail and rigorous processes. Here’s why:

• Richness of Entities: Effective retrieval depends on graphs populated with rich, detailed entities.
• Freedom from Hallucinations: Poorly constructed graphs amplify inaccuracies rather than mitigating them.

Without robust data quality, even the most sophisticated Graph RAGs become ineffective. As a result, the focus must shift to refining the graph construction process. Improving data strategy and ensuring meticulous data preparation is essential to unlock the full potential of Graph RAGs.

Hybrid Graph RAGs and Variations

While standard Graph RAGs are already transformative, hybrid models offer additional flexibility and power. Hybrid RAGs combine structured graph data with other retrieval mechanisms, creating systems that:

• Handle diverse data sources with ease.
• Offer improved adaptability to complex queries.

Exploring these variations can open new avenues for AI systems, particularly in domains requiring structured and unstructured data processing.

Ontology: The Key to Graph Construction Quality

Ontology — defining how concepts relate within a knowledge domain — is critical for building effective graphs. While this might sound abstract, it’s a well-established field blending philosophy, engineering, and art. Ontology engineering provides the framework for:

• Defining Relationships: Clarifying how concepts connect within a domain.
• Validating Graph Structures: Ensuring constructed graphs are logically sound and align with domain-specific realities.

Traditionally, ontologists — experts in this discipline — have been integral to large enterprises and research teams. However, not every team has access to dedicated ontologists, leading to a significant challenge: How can teams without such expertise ensure the quality of their graphs?

How to Build Ontology Expertise in a Startup Team

For startups and smaller teams, developing ontology expertise may seem daunting, but it is achievable with the right approach:

1. Assign a Knowledge Champion: Identify a team member with a strong analytical mindset and give them time and resources to learn ontology engineering.
2. Provide Training: Invest in courses, workshops, or certifications in knowledge graph and ontology creation.
3. Leverage Partnerships: Collaborate with academic institutions, domain experts, or consultants to build initial frameworks.
4. Utilize Tools: Introduce ontology development tools like Protégé, OWL, or SHACL to simplify the creation and validation process.
5. Iterate with Feedback: Continuously refine ontologies through collaboration with domain experts and iterative testing.

So, it is not always affordable for a startup to have a dedicated oncologist or knowledge engineer in a team, but you could involve consulters or build barefoot experts.

You could read about barefoot experts in my article :

Even startups can achieve robust and domain-specific ontology frameworks by fostering in-house expertise.

How to Find or Create Ontologies

For teams venturing into Graph RAGs, several strategies can help address the ontology gap:

1. Leverage Existing Ontologies: Many industries and domains already have open ontologies. For instance:

2. Public Knowledge Graphs: Resources like Wikipedia’s graph offer a wealth of structured knowledge.

3. Industry Standards: Enterprises such as Siemens have invested in creating and sharing ontologies specific to their fields.

4. Business Framework Ontology (BFO): A valuable resource for enterprises looking to define business processes and structures.

5. Build In-House Expertise: If budgets allow, consider hiring knowledge engineers or providing team members with the resources and time to develop expertise in ontology creation.

6. Utilize LLMs for Ontology Construction: Interestingly, LLMs themselves can act as a starting point for ontology development:

7. Prompt-Based Extraction: LLMs can generate draft ontologies by leveraging their extensive training on graph data.

8. Domain Expert Refinement: Combine LLM-generated structures with insights from domain experts to create tailored ontologies.

Parallel Ontology and Graph Extraction

An emerging approach involves extracting ontologies and graphs in parallel. While this can streamline the process, it presents challenges such as:

• Detecting Hallucinations: Differentiating between genuine insights and AI-generated inaccuracies.
• Ensuring Completeness: Ensuring no critical concepts are overlooked during extraction.

Teams must carefully validate outputs to ensure reliability and accuracy when employing this parallel method.

LLMs as Ontologists

While traditionally dependent on human expertise, ontology creation is increasingly supported by LLMs. These models, trained on vast amounts of data, possess inherent knowledge of many open ontologies and taxonomies. Teams can use LLMs to:

• Generate Skeleton Ontologies: Prompt LLMs with domain-specific information to draft initial ontology structures.
• Validate and Refine Ontologies: Collaborate with domain experts to refine these drafts, ensuring accuracy and relevance.

However, for validation and graph construction, formal tools such as OWL, SHACL, and RDF should be prioritized over LLMs to minimize hallucinations and ensure robust outcomes.

Final Thoughts: Unlocking the Power of Graph RAGs

The rise of Graph RAGs underscores a simple but crucial correlation: improving graph construction and data quality directly enhances retrieval systems. To truly harness this power, teams must invest in understanding ontologies, building quality graphs, and leveraging both human expertise and advanced AI tools.

As we move forward, the interplay between Graph RAGs and ontology engineering will continue to shape the future of AI. Whether through adopting existing frameworks or exploring innovative uses of LLMs, the path to success lies in a deep commitment to data quality and domain understanding.

Have you explored these technologies in your work? Share your experiences and insights — and stay tuned for more discussions on ontology extraction and its role in AI advancements. Cheers to a year of innovation!

@ a4a6b584:1e05b95b

The Four-Layer Framework

Layer 1: Zoom Out

Start by looking at the big picture. What’s the subject about, and why does it matter? Focus on the overarching ideas and how they fit together. Think of this as the 30,000-foot view—it’s about understanding the "why" and "how" before diving into the "what."

Example: If you’re learning programming, start by understanding that it’s about giving logical instructions to computers to solve problems.

• Tip: Keep it simple. Summarize the subject in one or two sentences and avoid getting bogged down in specifics at this stage.

Once you have the big picture in mind, it’s time to start breaking it down.

---

Layer 2: Categorize and Connect

Now it’s time to break the subject into categories—like creating branches on a tree. This helps your brain organize information logically and see connections between ideas.

Example: Studying biology? Group concepts into categories like cells, genetics, and ecosystems.

• Tip: Use headings or labels to group similar ideas. Jot these down in a list or simple diagram to keep track.

With your categories in place, you’re ready to dive into the details that bring them to life.

---

Layer 3: Master the Details

Once you’ve mapped out the main categories, you’re ready to dive deeper. This is where you learn the nuts and bolts—like formulas, specific techniques, or key terminology. These details make the subject practical and actionable.

Example: In programming, this might mean learning the syntax for loops, conditionals, or functions in your chosen language.

• Tip: Focus on details that clarify the categories from Layer 2. Skip anything that doesn’t add to your understanding.

Now that you’ve mastered the essentials, you can expand your knowledge to include extra material.

---

Layer 4: Expand Your Horizons

Finally, move on to the extra material—less critical facts, trivia, or edge cases. While these aren’t essential to mastering the subject, they can be useful in specialized discussions or exams.

Example: Learn about rare programming quirks or historical trivia about a language’s development.

• Tip: Spend minimal time here unless it’s necessary for your goals. It’s okay to skim if you’re short on time.

---

Pro Tips for Better Learning

1. Use Active Recall and Spaced Repetition

Test yourself without looking at notes. Review what you’ve learned at increasing intervals—like after a day, a week, and a month. This strengthens memory by forcing your brain to actively retrieve information.

2. Map It Out

Create visual aids like diagrams or concept maps to clarify relationships between ideas. These are particularly helpful for organizing categories in Layer 2.

3. Teach What You Learn

Explain the subject to someone else as if they’re hearing it for the first time. Teaching exposes any gaps in your understanding and helps reinforce the material.

4. Engage with LLMs and Discuss Concepts

Take advantage of tools like ChatGPT or similar large language models to explore your topic in greater depth. Use these tools to:
- Ask specific questions to clarify confusing points.
- Engage in discussions to simulate real-world applications of the subject.
- Generate examples or analogies that deepen your understanding.

Tip: Use LLMs as a study partner, but don’t rely solely on them. Combine these insights with your own critical thinking to develop a well-rounded perspective.

---

Get Started

Ready to try the Four-Layer Method? Take 15 minutes today to map out the big picture of a topic you’re curious about—what’s it all about, and why does it matter? By building your understanding step by step, you’ll master the subject with less stress and more confidence.

@ f9cf4e94:96abc355

Scuttlebutt foi iniciado em maio de 2014 por Dominic Tarr ( dominictarr ) como uma rede social alternativa off-line, primeiro para convidados, que permite aos usuários obter controle total de seus dados e privacidade. Secure Scuttlebutt (ssb) foi lançado pouco depois, o que coloca a privacidade em primeiro plano com mais recursos de criptografia.

Se você está se perguntando de onde diabos veio o nome Scuttlebutt:

Este termo do século 19 para uma fofoca vem do Scuttlebutt náutico: “um barril de água mantido no convés, com um buraco para uma xícara”. A gíria náutica vai desde o hábito dos marinheiros de se reunir pelo boato até a fofoca, semelhante à fofoca do bebedouro.

Marinheiros se reunindo em torno da rixa. ( fonte )

Dominic descobriu o termo boato em um artigo de pesquisa que leu.

Em sistemas distribuídos, fofocar é um processo de retransmissão de mensagens ponto a ponto; as mensagens são disseminadas de forma análoga ao “boca a boca”.

Secure Scuttlebutt é um banco de dados de feeds imutáveis apenas para acréscimos, otimizado para replicação eficiente para protocolos ponto a ponto. Cada usuário tem um log imutável somente para acréscimos no qual eles podem gravar. Eles gravam no log assinando mensagens com sua chave privada. Pense em um feed de usuário como seu próprio diário de bordo, como um diário de bordo (ou diário do capitão para os fãs de Star Trek), onde eles são os únicos autorizados a escrever nele, mas têm a capacidade de permitir que outros amigos ou colegas leiam ao seu diário de bordo, se assim o desejarem.

Cada mensagem possui um número de sequência e a mensagem também deve fazer referência à mensagem anterior por seu ID. O ID é um hash da mensagem e da assinatura. A estrutura de dados é semelhante à de uma lista vinculada. É essencialmente um log somente de acréscimo de JSON assinado. Cada item adicionado a um log do usuário é chamado de mensagem.

Os logs do usuário são conhecidos como feed e um usuário pode seguir os feeds de outros usuários para receber suas atualizações. Cada usuário é responsável por armazenar seu próprio feed. Quando Alice assina o feed de Bob, Bob baixa o log de feed de Alice. Bob pode verificar se o registro do feed realmente pertence a Alice verificando as assinaturas. Bob pode verificar as assinaturas usando a chave pública de Alice.

Estrutura de alto nível de um feed

Pubs são servidores de retransmissão conhecidos como “super peers”. Pubs conectam usuários usuários e atualizações de fofocas a outros usuários conectados ao Pub. Um Pub é análogo a um pub da vida real, onde as pessoas vão para se encontrar e se socializar. Para ingressar em um Pub, o usuário deve ser convidado primeiro. Um usuário pode solicitar um código de convite de um Pub; o Pub simplesmente gerará um novo código de convite, mas alguns Pubs podem exigir verificação adicional na forma de verificação de e-mail ou, com alguns Pubs, você deve pedir um código em um fórum público ou chat. Pubs também podem mapear aliases de usuário, como e-mails ou nome de usuário, para IDs de chave pública para facilitar os pares de referência.

Depois que o Pub enviar o código de convite ao usuário, o usuário resgatará o código, o que significa que o Pub seguirá o usuário, o que permite que o usuário veja as mensagens postadas por outros membros do Pub, bem como as mensagens de retransmissão do Pub pelo usuário a outros membros do Pub.

Além de retransmitir mensagens entre pares, os Pubs também podem armazenar as mensagens. Se Alice estiver offline e Bob transmitir atualizações de feed, Alice perderá a atualização. Se Alice ficar online, mas Bob estiver offline, não haverá como ela buscar o feed de Bob. Mas com um Pub, Alice pode buscar o feed no Pub mesmo se Bob estiver off-line porque o Pub está armazenando as mensagens. Pubs são úteis porque assim que um colega fica online, ele pode sincronizar com o Pub para receber os feeds de seus amigos potencialmente offline.

Um usuário pode, opcionalmente, executar seu próprio servidor Pub e abri-lo ao público ou permitir que apenas seus amigos participem, se assim o desejarem. Eles também podem ingressar em um Pub público. Aqui está uma lista de Pubs públicos em que todos podem participar . Explicaremos como ingressar em um posteriormente neste guia. Uma coisa importante a observar é que o Secure Scuttlebutt em uma rede social somente para convidados significa que você deve ser “puxado” para entrar nos círculos sociais. Se você responder às mensagens, os destinatários não serão notificados, a menos que estejam seguindo você de volta. O objetivo do SSB é criar “ilhas” isoladas de redes pares, ao contrário de uma rede pública onde qualquer pessoa pode enviar mensagens a qualquer pessoa.

Perspectivas dos participantes

Scuttlebot

O software Pub é conhecido como servidor Scuttlebutt (servidor ssb ), mas também é conhecido como “Scuttlebot” e sbotna linha de comando. O servidor SSB adiciona comportamento de rede ao banco de dados Scuttlebutt (SSB). Estaremos usando o Scuttlebot ao longo deste tutorial.

Os logs do usuário são conhecidos como feed e um usuário pode seguir os feeds de outros usuários para receber suas atualizações. Cada usuário é responsável por armazenar seu próprio feed. Quando Alice assina o feed de Bob, Bob baixa o log de feed de Alice. Bob pode verificar se o registro do feed realmente pertence a Alice verificando as assinaturas. Bob pode verificar as assinaturas usando a chave pública de Alice.

Estrutura de alto nível de um feed

Pubs são servidores de retransmissão conhecidos como “super peers”. Pubs conectam usuários usuários e atualizações de fofocas a outros usuários conectados ao Pub. Um Pub é análogo a um pub da vida real, onde as pessoas vão para se encontrar e se socializar. Para ingressar em um Pub, o usuário deve ser convidado primeiro. Um usuário pode solicitar um código de convite de um Pub; o Pub simplesmente gerará um novo código de convite, mas alguns Pubs podem exigir verificação adicional na forma de verificação de e-mail ou, com alguns Pubs, você deve pedir um código em um fórum público ou chat. Pubs também podem mapear aliases de usuário, como e-mails ou nome de usuário, para IDs de chave pública para facilitar os pares de referência.

Depois que o Pub enviar o código de convite ao usuário, o usuário resgatará o código, o que significa que o Pub seguirá o usuário, o que permite que o usuário veja as mensagens postadas por outros membros do Pub, bem como as mensagens de retransmissão do Pub pelo usuário a outros membros do Pub.

Além de retransmitir mensagens entre pares, os Pubs também podem armazenar as mensagens. Se Alice estiver offline e Bob transmitir atualizações de feed, Alice perderá a atualização. Se Alice ficar online, mas Bob estiver offline, não haverá como ela buscar o feed de Bob. Mas com um Pub, Alice pode buscar o feed no Pub mesmo se Bob estiver off-line porque o Pub está armazenando as mensagens. Pubs são úteis porque assim que um colega fica online, ele pode sincronizar com o Pub para receber os feeds de seus amigos potencialmente offline.

Um usuário pode, opcionalmente, executar seu próprio servidor Pub e abri-lo ao público ou permitir que apenas seus amigos participem, se assim o desejarem. Eles também podem ingressar em um Pub público. Aqui está uma lista de Pubs públicos em que todos podem participar . Explicaremos como ingressar em um posteriormente neste guia. Uma coisa importante a observar é que o Secure Scuttlebutt em uma rede social somente para convidados significa que você deve ser “puxado” para entrar nos círculos sociais. Se você responder às mensagens, os destinatários não serão notificados, a menos que estejam seguindo você de volta. O objetivo do SSB é criar “ilhas” isoladas de redes pares, ao contrário de uma rede pública onde qualquer pessoa pode enviar mensagens a qualquer pessoa.

Perspectivas dos participantes

Pubs - Hubs

Pubs públicos

| Pub Name | Operator | Invite Code | | ------------------------------------------------------------ | ------------------------------------------------------------ | ------------------------------------------------------------ | | scuttle.us | @Ryan | scuttle.us:8008:@WqcuCOIpLtXFRw/9vOAQJti8avTZ9vxT9rKrPo8qG6o=.ed25519~/ZUi9Chpl0g1kuWSrmehq2EwMQeV0Pd+8xw8XhWuhLE= | | pub1.upsocial.com | @freedomrules | pub1.upsocial.com:8008:@gjlNF5Cyw3OKZxEoEpsVhT5Xv3HZutVfKBppmu42MkI=.ed25519~lMd6f4nnmBZEZSavAl4uahl+feajLUGqu8s2qdoTLi8= | | Monero Pub | @Denis | xmr-pub.net:8008:@5hTpvduvbDyMLN2IdzDKa7nx7PSem9co3RsOmZoyyCM=.ed25519~vQU+r2HUd6JxPENSinUWdfqrJLlOqXiCbzHoML9iVN4= | | FreeSocial | @Jarland | pub.freesocial.co:8008:@ofYKOy2p9wsaxV73GqgOyh6C6nRGFM5FyciQyxwBd6A=.ed25519~ye9Z808S3KPQsV0MWr1HL0/Sh8boSEwW+ZK+8x85u9w= | | ssb.vpn.net.br | @coffeverton | ssb.vpn.net.br:8008:@ze8nZPcf4sbdULvknEFOCbVZtdp7VRsB95nhNw6/2YQ=.ed25519~D0blTolH3YoTwSAkY5xhNw8jAOjgoNXL/+8ZClzr0io= | | gossip.noisebridge.info | Noisebridge Hackerspace @james.network | gossip.noisebridge.info:8008:@2NANnQVdsoqk0XPiJG2oMZqaEpTeoGrxOHJkLIqs7eY=.ed25519~JWTC6+rPYPW5b5zCion0gqjcJs35h6JKpUrQoAKWgJ4= |

Pubs privados

Você precisará entrar em contato com os proprietários desses bares para receber um convite.

| Pub Name | Operator | Contact | | --------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------ | ----------------------------------------------- | | many.butt.nz | @dinosaur | mikey@enspiral.com | | one.butt.nz | @dinosaur | mikey@enspiral.com | | ssb.mikey.nz | @dinosaur | mikey@enspiral.com | | ssb.celehner.com | @cel | cel@celehner.com |

Pubs muito grandes

Aviso: embora tecnicamente funcione usar um convite para esses pubs, você provavelmente se divertirá se o fizer devido ao seu tamanho (muitas coisas para baixar, risco para bots / spammers / idiotas)

| Pub Name | Operator | Invite Code | | --------------------------------------- | ----------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------ | | scuttlebutt.de | SolSoCoG | scuttlebutt.de:8008:@yeh/GKxlfhlYXSdgU7CRLxm58GC42za3tDuC4NJld/k=.ed25519~iyaCpZ0co863K9aF+b7j8BnnHfwY65dGeX6Dh2nXs3c= | | Lohn's Pub | @lohn | p.lohn.in:8018:@LohnKVll9HdLI3AndEc4zwGtfdF/J7xC7PW9B/JpI4U=.ed25519~z3m4ttJdI4InHkCtchxTu26kKqOfKk4woBb1TtPeA/s= | | Scuttle Space | @guil-dot | Visit scuttle.space | | SSB PeerNet US-East | timjrobinson | us-east.ssbpeer.net:8008:@sTO03jpVivj65BEAJMhlwtHXsWdLd9fLwyKAT1qAkc0=.ed25519~sXFc5taUA7dpGTJITZVDCRy2A9jmkVttsr107+ufInU= | | Hermies | s | net:hermies.club:8008~shs:uMYDVPuEKftL4SzpRGVyQxLdyPkOiX7njit7+qT/7IQ=:SSB+Room+PSK3TLYC2T86EHQCUHBUHASCASE18JBV24= |

GUI - Interface Gráfica do Utilizador(Usuário)

Patchwork - Uma GUI SSB (Descontinuado)

Patchwork é o aplicativo de mensagens e compartilhamento descentralizado construído em cima do SSB . O protocolo scuttlebutt em si não mantém um conjunto de feeds nos quais um usuário está interessado, então um cliente é necessário para manter uma lista de feeds de pares em que seu respectivo usuário está interessado e seguindo.

Fonte: scuttlebutt.nz

Quando você instala e executa o Patchwork, você só pode ver e se comunicar com seus pares em sua rede local. Para acessar fora de sua LAN, você precisa se conectar a um Pub. Um pub é apenas para convidados e eles retransmitem mensagens entre você e seus pares fora de sua LAN e entre outros Pubs.

Lembre-se de que você precisa seguir alguém para receber mensagens dessa pessoa. Isso reduz o envio de mensagens de spam para os usuários. Os usuários só veem as respostas das pessoas que seguem. Os dados são sincronizados no disco para funcionar offline, mas podem ser sincronizados diretamente com os pares na sua LAN por wi-fi ou bluetooth.

Patchbay - Uma GUI Alternativa

Patchbay é um cliente de fofoca projetado para ser fácil de modificar e estender. Ele usa o mesmo banco de dados que Patchwork e Patchfoo , então você pode facilmente dar uma volta com sua identidade existente.

Planetary - GUI para IOS

Planetary é um app com pubs pré-carregados para facilitar integração.

Manyverse - GUI para Android

Manyverse é um aplicativo de rede social com recursos que você esperaria: posts, curtidas, perfis, mensagens privadas, etc. Mas não está sendo executado na nuvem de propriedade de uma empresa, em vez disso, as postagens de seus amigos e todos os seus dados sociais vivem inteiramente em seu telefone .

Fontes

• https://scuttlebot.io/

• https://decentralized-id.com/decentralized-web/scuttlebot/#plugins

• https://medium.com/@miguelmota/getting-started-with-secure-scuttlebut-e6b7d4c5ecfd

• Secure Scuttlebutt : um protocolo de banco de dados global.

@ e97aaffa:2ebd765d

Último dia do ano, momento para tirar o pó da bola de cristal, para fazer reflexões, previsões e desejos para o próximo ano e seguintes.

Ano após ano, o Bitcoin evoluiu, foi ultrapassando etapas, tornou-se cada vez mais mainstream. Está cada vez mais difícil fazer previsões sobre o Bitcoin, já faltam poucas barreiras a serem ultrapassadas e as que faltam são altamente complexas ou tem um impacto profundo no sistema financeiro ou na sociedade. Estas alterações profundas tem que ser realizadas lentamente, porque uma alteração rápida poderia resultar em consequências terríveis, poderia provocar um retrocesso.

Código do Bitcoin

No final de 2025, possivelmente vamos ter um fork, as discussões sobre os covenants já estão avançadas, vão acelerar ainda mais. Já existe um consenso relativamente alto, a favor dos covenants, só falta decidir que modelo será escolhido. Penso que até ao final do ano será tudo decidido.

Depois dos covenants, o próximo foco será para a criptografia post-quantum, que será o maior desafio que o Bitcoin enfrenta. Criar uma criptografia segura e que não coloque a descentralização em causa.

Espero muito de Ark, possivelmente a inovação do ano, gostaria de ver o Nostr a furar a bolha bitcoinheira e que o Cashu tivesse mais reconhecimento pelos bitcoiners.

Espero que surjam avanços significativos no BitVM2 e BitVMX.

Não sei o que esperar das layer 2 de Bitcoin, foram a maior desilusão de 2024. Surgiram com muita força, mas pouca coisa saiu do papel, foi uma mão cheia de nada. Uma parte dos projetos caiu na tentação da shitcoinagem, na criação de tokens, que tem um único objetivo, enriquecer os devs e os VCs.

Se querem ser levados a sério, têm que ser sérios.

“À mulher de César não basta ser honesta, deve parecer honesta”

Se querem ter o apoio dos bitcoiners, sigam o ethos do Bitcoin.

Neste ponto a atitude do pessoal da Ark é exemplar, em vez de andar a chorar no Twitter para mudar o código do Bitcoin, eles colocaram as mãos na massa e criaram o protocolo. É claro que agora está meio “coxo”, funciona com uma multisig ou com os covenants na Liquid. Mas eles estão a criar um produto, vão demonstrar ao mercado que o produto é bom e útil. Com a adoção, a comunidade vai perceber que o Ark necessita dos covenants para melhorar a interoperabilidade e a soberania.

É este o pensamento certo, que deveria ser seguido pelos restantes e futuros projetos. É seguir aquele pensamento do J.F. Kennedy:

“Não perguntem o que é que o vosso país pode fazer por vocês, perguntem o que é que vocês podem fazer pelo vosso país”

Ou seja, não fiquem à espera que o bitcoin mude, criem primeiro as inovações/tecnologia, ganhem adoção e depois demonstrem que a alteração do código camada base pode melhorar ainda mais o vosso projeto. A necessidade é que vai levar a atualização do código.

Reservas Estratégicas de Bitcoin

Bancos centrais

Com a eleição de Trump, emergiu a ideia de uma Reserva Estratégia de Bitcoin, tornou este conceito mainstream. Foi um pivot, a partir desse momento, foram enumerados os políticos de todo o mundo a falar sobre o assunto.

A Senadora Cynthia Lummis foi mais além e propôs um programa para adicionar 200 mil bitcoins à reserva ao ano, até 1 milhão de Bitcoin. Só que isto está a criar uma enorme expectativa na comunidade, só que pode resultar numa enorme desilusão. Porque no primeiro ano, o Trump em vez de comprar os 200 mil, pode apenas adicionar na reserva, os 198 mil que o Estado já tem em sua posse. Se isto acontecer, possivelmente vai resultar numa forte queda a curto prazo. Na minha opinião os bancos centrais deveriam seguir o exemplo de El Salvador, fazer um DCA diário.

Mais que comprar bitcoin, para mim, o mais importante é a criação da Reserva, é colocar o Bitcoin ao mesmo nível do ouro, o impacto para o resto do mundo será tremendo, a teoria dos jogos na sua plenitude. Muitos outros bancos centrais vão ter que comprar, para não ficarem atrás, além disso, vai transmitir uma mensagem à generalidade da população, que o Bitcoin é “afinal é algo seguro, com valor”.

Mas não foi Trump que iniciou esta teoria dos jogos, mas sim foi a primeira vítima dela. É o próprio Trump que o admite, que os EUA necessitam da reserva para não ficar atrás da China. Além disso, desde que os EUA utilizaram o dólar como uma arma, com sanção contra a Rússia, surgiram boatos de que a Rússia estaria a utilizar o Bitcoin para transações internacionais. Que foram confirmados recentemente, pelo próprio governo russo. Também há poucos dias, ainda antes deste reconhecimento público, Putin elogiou o Bitcoin, ao reconhecer que “Ninguém pode proibir o bitcoin”, defendendo como uma alternativa ao dólar. A narrativa está a mudar.

Já existem alguns países com Bitcoin, mas apenas dois o fizeram conscientemente (El Salvador e Butão), os restantes têm devido a apreensões. Hoje são poucos, mas 2025 será o início de uma corrida pelos bancos centrais. Esta corrida era algo previsível, o que eu não esperava é que acontecesse tão rápido.

Empresas

A criação de reservas estratégicas não vai ficar apenas pelos bancos centrais, também vai acelerar fortemente nas empresas em 2025.

Mas as empresas não vão seguir a estratégia do Saylor, vão comprar bitcoin sem alavancagem, utilizando apenas os tesouros das empresas, como uma proteção contra a inflação. Eu não sou grande admirador do Saylor, prefiro muito mais, uma estratégia conservadora, sem qualquer alavancagem. Penso que as empresas vão seguir a sugestão da BlackRock, que aconselha um alocações de 1% a 3%.

Penso que 2025, ainda não será o ano da entrada das 6 magníficas (excepto Tesla), será sobretudo empresas de pequena e média dimensão. As magníficas ainda tem uma cota muito elevada de shareholders com alguma idade, bastante conservadores, que têm dificuldade em compreender o Bitcoin, foi o que aconteceu recentemente com a Microsoft.

Também ainda não será em 2025, talvez 2026, a inclusão nativamente de wallet Bitcoin nos sistema da Apple Pay e da Google Pay. Seria um passo gigante para a adoção a nível mundial.

ETFs

Os ETFs para mim são uma incógnita, tenho demasiadas dúvidas, como será 2025. Este ano os inflows foram superiores a 500 mil bitcoins, o IBIT foi o lançamento de ETF mais bem sucedido da história. O sucesso dos ETFs, deve-se a 2 situações que nunca mais se vão repetir. O mercado esteve 10 anos à espera pela aprovação dos ETFs, a procura estava reprimida, isso foi bem notório nos primeiros meses, os inflows foram brutais.

Também se beneficiou por ser um mercado novo, não existia orderbook de vendas, não existia um mercado interno, praticamente era só inflows. Agora o mercado já estabilizou, a maioria das transações já são entre clientes dos próprios ETFs. Agora só uma pequena percentagem do volume das transações diárias vai resultar em inflows ou outflows.

Estes dois fenómenos nunca mais se vão repetir, eu não acredito que o número de inflows em BTC supere os número de 2024, em dólares vai superar, mas em btc não acredito que vá superar.

Mas em 2025 vão surgir uma infindável quantidade de novos produtos, derivativos, novos ETFs de cestos com outras criptos ou cestos com ativos tradicionais. O bitcoin será adicionado em produtos financeiros já existentes no mercado, as pessoas vão passar a deter bitcoin, sem o saberem.

Com o fim da operação ChokePoint 2.0, vai surgir uma nova onda de adoção e de produtos financeiros. Possivelmente vamos ver bancos tradicionais a disponibilizar produtos ou serviços de custódia aos seus clientes.

Eu adoraria ver o crescimento da adoção do bitcoin como moeda, só que a regulamentação não vai ajudar nesse processo.

Preço

Eu acredito que o topo deste ciclo será alcançado no primeiro semestre, posteriormente haverá uma correção. Mas desta vez, eu acredito que a correção será muito menor que as anteriores, inferior a 50%, esta é a minha expectativa. Espero estar certo.

Stablecoins de dólar

Agora saindo um pouco do universo do Bitcoin, acho importante destacar as stablecoins.

No último ciclo, eu tenho dividido o tempo, entre continuar a estudar o Bitcoin e estudar o sistema financeiro, as suas dinâmicas e o comportamento humano. Isto tem sido o meu foco de reflexão, imaginar a transformação que o mundo vai sofrer devido ao padrão Bitcoin. É uma ilusão acreditar que a transição de um padrão FIAT para um padrão Bitcoin vai ser rápida, vai existir um processo transitório que pode demorar décadas.

Com a re-entrada de Trump na Casa Branca, prometendo uma política altamente protecionista, vai provocar uma forte valorização do dólar, consequentemente as restantes moedas do mundo vão derreter. Provocando uma inflação generalizada, gerando uma corrida às stablecoins de dólar nos países com moedas mais fracas. Trump vai ter uma política altamente expansionista, vai exportar dólares para todo o mundo, para financiar a sua própria dívida. A desigualdade entre os pobres e ricos irá crescer fortemente, aumentando a possibilidade de conflitos e revoltas.

“Casa onde não há pão, todos ralham e ninguém tem razão”

Será mais lenha, para alimentar a fogueira, vai gravar os conflitos geopolíticos já existentes, ficando as sociedade ainda mais polarizadas.

Eu acredito que 2025, vai haver um forte crescimento na adoção das stablecoins de dólares, esse forte crescimento vai agravar o problema sistémico que são as stablecoins. Vai ser o início do fim das stablecoins, pelo menos, como nós conhecemos hoje em dia.

Problema sistémico

O sistema FIAT não nasceu de um dia para outro, foi algo que foi construído organicamente, ou seja, foi evoluindo ao longo dos anos, sempre que havia um problema/crise, eram criadas novas regras ou novas instituições para minimizar os problemas. Nestes quase 100 anos, desde os acordos de Bretton Woods, a evolução foram tantas, tornaram o sistema financeiro altamente complexo, burocrático e nada eficiente.

Na prática é um castelo de cartas construído sobre outro castelo de cartas e que por sua vez, foi construído sobre outro castelo de cartas.

As stablecoins são um problema sistémico, devido às suas reservas em dólares e o sistema financeiro não está preparado para manter isso seguro. Com o crescimento das reservas ao longo dos anos, foi se agravando o problema.

No início a Tether colocava as reservas em bancos comerciais, mas com o crescimento dos dólares sob gestão, criou um problema nos bancos comerciais, devido à reserva fracionária. Essas enormes reservas da Tether estavam a colocar em risco a própria estabilidade dos bancos.

A Tether acabou por mudar de estratégia, optou por outros ativos, preferencialmente por títulos do tesouro/obrigações dos EUA. Só que a Tether continua a crescer e não dá sinais de abrandamento, pelo contrário.

Até o próprio mundo cripto, menosprezava a gravidade do problema da Tether/stablecoins para o resto do sistema financeiro, porque o marketcap do cripto ainda é muito pequeno. É verdade que ainda é pequeno, mas a Tether não o é, está no top 20 dos maiores detentores de títulos do tesouros dos EUA e está ao nível dos maiores bancos centrais do mundo. Devido ao seu tamanho, está a preocupar os responsáveis/autoridades/reguladores dos EUA, pode colocar em causa a estabilidade do sistema financeiro global, que está assente nessas obrigações.

Os títulos do tesouro dos EUA são o colateral mais utilizado no mundo, tanto por bancos centrais, como por empresas, é a charneira da estabilidade do sistema financeiro. Os títulos do tesouro são um assunto muito sensível. Na recente crise no Japão, do carry trade, o Banco Central do Japão tentou minimizar a desvalorização do iene através da venda de títulos dos EUA. Esta operação, obrigou a uma viagem de emergência, da Secretaria do Tesouro dos EUA, Janet Yellen ao Japão, onde disponibilizou liquidez para parar a venda de títulos por parte do Banco Central do Japão. Essa forte venda estava desestabilizando o mercado.

Os principais detentores de títulos do tesouros são institucionais, bancos centrais, bancos comerciais, fundo de investimento e gestoras, tudo administrado por gestores altamente qualificados, racionais e que conhecem a complexidade do mercado de obrigações.

O mundo cripto é seu oposto, é naife com muita irracionalidade e uma forte pitada de loucura, na sua maioria nem faz a mínima ideia como funciona o sistema financeiro. Essa irracionalidade pode levar a uma “corrida bancária”, como aconteceu com o UST da Luna, que em poucas horas colapsou o projeto. Em termos de escala, a Luna ainda era muito pequena, por isso, o problema ficou circunscrito ao mundo cripto e a empresas ligadas diretamente ao cripto.

Só que a Tether é muito diferente, caso exista algum FUD, que obrigue a Tether a desfazer-se de vários biliões ou dezenas de biliões de dólares em títulos num curto espaço de tempo, poderia provocar consequências terríveis em todo o sistema financeiro. A Tether é grande demais, é já um problema sistémico, que vai agravar-se com o crescimento em 2025.

Não tenham dúvidas, se existir algum problema, o Tesouro dos EUA vai impedir a venda dos títulos que a Tether tem em sua posse, para salvar o sistema financeiro. O problema é, o que vai fazer a Tether, se ficar sem acesso às venda das reservas, como fará o redeem dos dólares?

Como o crescimento do Tether é inevitável, o Tesouro e o FED estão com um grande problema em mãos, o que fazer com o Tether?

Mas o problema é que o atual sistema financeiro é como um curto cobertor: Quanto tapas a cabeça, destapas os pés; Ou quando tapas os pés, destapas a cabeça. Ou seja, para resolver o problema da guarda reservas da Tether, vai criar novos problemas, em outros locais do sistema financeiro e assim sucessivamente.

Conta mestre

Uma possível solução seria dar uma conta mestre à Tether, dando o acesso direto a uma conta no FED, semelhante à que todos os bancos comerciais têm. Com isto, a Tether deixaria de necessitar os títulos do tesouro, depositando o dinheiro diretamente no banco central. Só que isto iria criar dois novos problemas, com o Custodia Bank e com o restante sistema bancário.

O Custodia Bank luta há vários anos contra o FED, nos tribunais pelo direito a ter licença bancária para um banco com full-reserves. O FED recusou sempre esse direito, com a justificativa que esse banco, colocaria em risco toda a estabilidade do sistema bancário existente, ou seja, todos os outros bancos poderiam colapsar. Perante a existência em simultâneo de bancos com reserva fracionária e com full-reserves, as pessoas e empresas iriam optar pelo mais seguro. Isso iria provocar uma corrida bancária, levando ao colapso de todos os bancos com reserva fracionária, porque no Custodia Bank, os fundos dos clientes estão 100% garantidos, para qualquer valor. Deixaria de ser necessário limites de fundos de Garantia de Depósitos.

Eu concordo com o FED nesse ponto, que os bancos com full-reserves são uma ameaça a existência dos restantes bancos. O que eu discordo do FED, é a origem do problema, o problema não está nos bancos full-reserves, mas sim nos que têm reserva fracionária.

O FED ao conceder uma conta mestre ao Tether, abre um precedente, o Custodia Bank irá o aproveitar, reclamando pela igualdade de direitos nos tribunais e desta vez, possivelmente ganhará a sua licença.

Ainda há um segundo problema, com os restantes bancos comerciais. A Tether passaria a ter direitos similares aos bancos comerciais, mas os deveres seriam muito diferentes. Isto levaria os bancos comerciais aos tribunais para exigir igualdade de tratamento, é uma concorrência desleal. Isto é o bom dos tribunais dos EUA, são independentes e funcionam, mesmo contra o estado. Os bancos comerciais têm custos exorbitantes devido às políticas de compliance, como o KYC e AML. Como o governo não vai querer aliviar as regras, logo seria a Tether, a ser obrigada a fazer o compliance dos seus clientes.

A obrigação do KYC para ter stablecoins iriam provocar um terramoto no mundo cripto.

Assim, é pouco provável que seja a solução para a Tether.

FED

Só resta uma hipótese, ser o próprio FED a controlar e a gerir diretamente as stablecoins de dólar, nacionalizado ou absorvendo as existentes. Seria uma espécie de CBDC. Isto iria provocar um novo problema, um problema diplomático, porque as stablecoins estão a colocar em causa a soberania monetária dos outros países. Atualmente as stablecoins estão um pouco protegidas porque vivem num limbo jurídico, mas a partir do momento que estas são controladas pelo governo americano, tudo muda. Os países vão exigir às autoridades americanas medidas que limitem o uso nos seus respectivos países.

Não existe uma solução boa, o sistema FIAT é um castelo de cartas, qualquer carta que se mova, vai provocar um desmoronamento noutro local. As autoridades não poderão adiar mais o problema, terão que o resolver de vez, senão, qualquer dia será tarde demais. Se houver algum problema, vão colocar a responsabilidade no cripto e no Bitcoin. Mas a verdade, a culpa é inteiramente dos políticos, da sua incompetência em resolver os problemas a tempo.

Será algo para acompanhar futuramente, mas só para 2026, talvez…

É curioso, há uns anos pensava-se que o Bitcoin seria a maior ameaça ao sistema ao FIAT, mas afinal, a maior ameaça aos sistema FIAT é o próprio FIAT(stablecoins). A ironia do destino.

Isto é como uma corrida, o Bitcoin é aquele atleta que corre ao seu ritmo, umas vezes mais rápido, outras vezes mais lento, mas nunca pára. O FIAT é o atleta que dá tudo desde da partida, corre sempre em velocidade máxima. Só que a vida e o sistema financeiro não é uma prova de 100 metros, mas sim uma maratona.

Europa

2025 será um ano desafiante para todos europeus, sobretudo devido à entrada em vigor da regulamentação (MiCA). Vão começar a sentir na pele a regulamentação, vão agravar-se os problemas com os compliance, problemas para comprovar a origem de fundos e outras burocracias. Vai ser lindo.

O Travel Route passa a ser obrigatório, os europeus serão obrigados a fazer o KYC nas transações. A Travel Route é uma suposta lei para criar mais transparência, mas prática, é uma lei de controle, de monitorização e para limitar as liberdades individuais dos cidadãos.

O MiCA também está a colocar problemas nas stablecoins de Euro, a Tether para já preferiu ficar de fora da europa. O mais ridículo é que as novas regras obrigam os emissores a colocar 30% das reservas em bancos comerciais. Os burocratas europeus não compreendem que isto coloca em risco a estabilidade e a solvência dos próprios bancos, ficam propensos a corridas bancárias.

O MiCA vai obrigar a todas as exchanges a estar registadas em solo europeu, ficando vulnerável ao temperamento dos burocratas. Ainda não vai ser em 2025, mas a UE vai impor políticas de controle de capitais, é inevitável, as exchanges serão obrigadas a usar em exclusividade stablecoins de euro, as restantes stablecoins serão deslistadas.

Todas estas novas regras do MiCA, são extremamente restritas, não é para garantir mais segurança aos cidadãos europeus, mas sim para garantir mais controle sobre a população. A UE está cada vez mais perto da autocracia, do que da democracia. A minha única esperança no horizonte, é que o sucesso das políticas cripto nos EUA, vai obrigar a UE a recuar e a aligeirar as regras, a teoria dos jogos é implacável. Mas esse recuo, nunca acontecerá em 2025, vai ser um longo período conturbado.

Recessão

Os mercados estão todos em máximos históricos, isto não é sustentável por muito tempo, suspeito que no final de 2025 vai acontecer alguma correção nos mercados. A queda só não será maior, porque os bancos centrais vão imprimir dinheiro, muito dinheiro, como se não houvesse amanhã. Vão voltar a resolver os problemas com a injeção de liquidez na economia, é empurrar os problemas com a barriga, em de os resolver. Outra vez o efeito Cantillon.

Será um ano muito desafiante a nível político, onde o papel dos políticos será fundamental. A crise política na França e na Alemanha, coloca a UE órfã, sem um comandante ao leme do navio. 2025 estará condicionado pelas eleições na Alemanha, sobretudo no resultado do AfD, que podem colocar em causa a propriedade UE e o euro.

Possivelmente, só o fim da guerra poderia minimizar a crise, algo que é muito pouco provável acontecer.

Em Portugal, a economia parece que está mais ou menos equilibrada, mas começam a aparecer alguns sinais preocupantes. Os jogos de sorte e azar estão em máximos históricos, batendo o recorde de 2014, época da grande crise, não é um bom sinal, possivelmente já existe algum desespero no ar.

A Alemanha é o motor da Europa, quanto espirra, Portugal constipa-se. Além do problema da Alemanha, a Espanha também está à beira de uma crise, são os países que mais influenciam a economia portuguesa.

Se existir uma recessão mundial, terá um forte impacto no turismo, que é hoje em dia o principal motor de Portugal.

Brasil

Brasil é algo para acompanhar em 2025, sobretudo a nível macro e a nível político. Existe uma possibilidade de uma profunda crise no Brasil, sobretudo na sua moeda. O banco central já anda a queimar as reservas para minimizar a desvalorização do Real.

Sem mudanças profundas nas políticas fiscais, as reservas vão se esgotar. As políticas de controle de capitais são um cenário plausível, será interesse de acompanhar, como o governo irá proceder perante a existência do Bitcoin e stablecoins. No Brasil existe um forte adoção, será um bom case study, certamente irá repetir-se em outros países num futuro próximo.

Os próximos tempos não serão fáceis para os brasileiros, especialmente para os que não têm Bitcoin.

Blockchain

Em 2025, possivelmente vamos ver os primeiros passos da BlackRock para criar a primeira bolsa de valores, exclusivamente em blockchain. Eu acredito que a BlackRock vai criar uma própria blockchain, toda controlada por si, onde estarão os RWAs, para fazer concorrência às tradicionais bolsas de valores. Será algo interessante de acompanhar.

---

Estas são as minhas previsões, eu escrevi isto muito em cima do joelho, certamente esqueci-me de algumas coisas, se for importante acrescentarei nos comentários. A maioria das previsões só acontecerá após 2025, mas fica aqui a minha opinião.

Isto é apenas a minha opinião, Don’t Trust, Verify!

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na ecd.rs

02.05.2023. / Autor: Igor Mirković

---

Bitcoin halving je ključni događaj Bitcoin mreže koji umanjuje nagrade za rudarenje, utiče na trend tržišta, profitabilnost rudara i pokreće inovacije u kripto ekosistemu.

Smanjenje nagrade za rudare utiče i na cenu Bitcoin-a, a veliki investitori i rudarska postrojenja igraju značajnu ulogu u oblikovanju tržišnog odgovora na ovaj događaj.

Predstojeći halving može podstaći investitore i rudare da pored Bitcoin-a istraže ponudu altkoina ali i da potraže isplativija rešenja za rudarenje.

Sta je Bitcoin halving?

Bitcoin halving je proces smanjenja nagrade koju rudari dobijaju za potvrđivanje transakcija na Bitcoin mreži. Ovaj proces se dešava svakih 210.000 blokova, što pada na svake četiri godine.

Kada je Bitcoin prvi put pokrenut 2009. godine, nagrada za izrudaren blok u kome se čuvaju transakcije bila je 50 BTC. Nakon prvog halvinga 2012. godine, nagrada se smanjila na 25 BTC po bloku. Drugi halving se dogodio 2016. godine i nagrada se smanjila na 12,5 BTC po bloku. Treći halving se dogodio u maju 2020. godine i nagrada se smanjila na 6,25 BTC po bloku.

Sledeći halving se očekuje 2024. godine i nagrada će se ponovo smanjiti upola, na 3,125 BTC po bloku.

Smanjenje nagrade za cilj ima smanjenje količine novih Bitcoina koji se stvaraju kako bi se dostigla ograničena ukupna ponuda od 21 milion BTC. Ova dinamika stvaranja novih coina takođe utiče na cenu Bitcoina.

Kada se poslednji Bitcoin izrudari, nagrade po izrudarenom bloku će nestati. To se očekuje oko 2140. godine. Nakon toga, rudari će moći da zarađuju samo kroz naknade za realizaciju transakcija koje korisnici mreže plaćaju.

Bitcoin halving je događaj koji smanjuje broj novih Bitcoina koji se generišu po bloku.

U skladu sa opštim zakonom ekonomije – manja ponuda uz stabilnu tražnju bi trebalo da rezultira višim cenama.

Godinu dana pre dugo očekivanog halvinga, stručnjaci i investitori u kripto industriji pažljivo prate njegov potencijalni uticaj na tržište.

Bitcoin halving je je osnovni deflatorni mehanizam definisan u Bitcoin protokolu. Dizajniran je da smanji nagradu za rudarenje za 50% na svakih 210.000 blokova ili otprilike svake četiri godine. Ovo smanjenje ima dvostruku svrhu.

Jedna je kontrola stope inflacije Bitcoin-a kroz imitaciju oskudice, a druga je garancija predvidljive i sve manje ponude novog BTC-a koji ulazi na tržište.

Ovaj mehanizam ima za cilj da očuva vrednost BTC-a tokom vremena, čineći ga atraktivnim čuvarom vrednosti. Kao rezultat toga, halving je ključna komponenta dugoročne ekonomske održivosti Bitcoin-a.

Istorijski gledano, halving je značajno uticao na cenu Bitcoina zbog smanjene ponude novog BTC-a na tržištu. Na primer, u halving događajima 2012, 2016. i 2020. cena bitcoina je doživela značajan porast u mesecima nakon prepolovljavanja nagrade, zato što su trgovci očekivali šok na strani ponude i povećanu potražnju za oskudnijom imovinom.

Trenutno, nagrada za rudarenje iznosi 6,25 BTC po bloku. Nakon sledećeg halvinga koji se očekuje 2024. godine, nagrada za rudarenje će se smanjiti na 3,125 BTC po bloku.

Kakve je posledice halving uzrokovao u prošlosti?

Stručnjaci predviđaju da bi halving mogao dovesti do značajnih promena u ceni BTC-a, kao što je bio slučaj prethodnog puta. Međutim, faktori kao što su globalni ekonomski uslovi, regulatorni razvoj i strategije institucionalnih investitora mogu uticati na ishod.

Tokom halvinga 2012. cena Bitcoina je porasla sa oko 11 dolara u novembru 2012. na oko 1.100 dolara u novembru 2013. godine, što je značajno povećanje u roku od godinu dana.

Tokom ovog perioda, Bitcoin je još uvek bio relativno nov koncept. A tržište su prvenstveno pokretali mali investitori i rani korisnici koji su predvideli potencijal decentralizovane digitalne valute.

Halving u 2016. doveo je do povećanja cene bitcoina sa oko 650 dolara u julu 2016. na skoro 20.000 dolara u decembru 2017. Taj rast je bilo podstaknut povećanom pažnjom velikih medija i ulaskom institucionalnih investitora.

Ipak, regulatorni razvoji i pokušaji da se nametnu strožija pravila za kripto berze, doprineli su nestabilnosti tržišta.

Halving iz 2020. doveo je do povećanja cene bitcoina sa oko 9.000 dolara u maju 2020. na istorijski maksimum od oko 69.000 dolara u novembru 2021. Halving 2020. okarakterisan je rekordnim institucionalnim interesovanjem, vođenim velikim korporacijama i investicionim fondovima koji su ušli na kripto tržište.

COVID-19 pandemija takođe je odigrala značajnu ulogu u oblikovanju raspoloženja na tržištu. Kako su globalna ekonomska kriza i neviđene fiskalne stimulativne mere izazvale zabrinutost zbog inflacije i slabljenja nacionalnih valuta, potražnja za Bitcoinom je rasla.

Kada je sledeći datum Bitkoin halvinga?

Sledeći datum Bitkoin halvinga je zakazan za blok 840.000 – predviđeno je da će se desiti 20. aprila 2024. u 09:20 UTC.

Na datum Bitkoin halvinga predviđeno je da nagrada za blok padne sa 6,25 bitkoina po bloku na 3,125 bitkoina po bloku.

BTC Halving 2024

Analizirajući istorijske obrasce Bitcoin halvinga, čini se da investitori često akumuliraju Bitcoin uoči halvinga i to upravo nekih godinu dana pre.

To bi značilo, ako pretpostavimo da je najniža cena za ovaj ciklus bila u novembru prošle godine (kada je Bitcoin dostigao minimum od oko 16.000 dolara), trenutno se pripremamo za novi vrh koji bi se desio godinu dana nakon halvinga odnosno dve godine od sada. Ova teorija zasniva se na verovanju da kretanja cena prate sličan obrazac kao prethodnih događaja.

Međutim, važno je znati da ne znači nužno da će doći do povećanja ili stagnacije cene Bitcoina. Kripto tržište je značajno sazrelo od poslednjeg halvinga 2020. godine i sada postoji daleko više kriptovaluta koje su u prvom planu korisnika.

Porast rudarske snage

Predstojeći halving će smanjiti nagrade za rudarenje za 50%, što vrši značajan finansijski pritisak na Bitcoin rudare. Ovo smanjenje nagrada tera rudare da prilagode svoje poslovanje kako bi održali profitabilnost i nastavili da održavaju blokčejn mrežu.

Kao odgovor na smanjene nagrade, rudari mogu izabrati da nadograde svoju opremu, kroz ulaganje u energetski efikasniji i moćniji hardver kako bi optimizovali svoje rudarske operacije. Koristeći najnoviju tehnologiju, rudari mogu smanjiti potrošnju energije ali i operativne troškove.

Međutim, povećani troškovi povezani sa nadogradnjom opreme i poboljšanjem energetske efikasnosti mogu nepogodno uticati na manje rudare. Ovim manjim rudarskim postrojenjima često nedostaju finansijska sredstva da se takmiče sa većim, dobro finansiranim rudarskim fondovima.

Kao rezultat toga, neki manji rudari mogu biti primorani da napuste tržište ili mogu biti primorani da se pripoje većim rudarskim postrojenjima kako bi opstali u trci za nagrade.

Pored toga, uticaj halvinga na rudare može dovesti do promena u rudarskom pejzažu, pri čemu rudari traže lokacije sa nižim troškovima energije ili povoljnijim regulatornim okruženjem. Ovo bi moglo da promeni geografsku sliku rudarskih stanica što dodatno utiče na decentralizaciju mreže.

@ 8671a6e5:f88194d1

Even bitcoiners don’t value hard money enough (yet)

Bitcoiners love to talk about hard money and how bitcoin will change the world. They even claim to fix the world, by fixing “the money”.Yet many talk the talk, but don’t make the efforts, nor sacrifices.Walking the walk, is usually no further than the nearest bitcoin meetup, or the occasional trip to a tax-haven.Other than that. They’re chained to their fiat-past. Their kids, their house, their hobbies, their spouse and job.They serve the local bank branch (beg them to have a bit of their own money like everyone else), they watch TV, hold bitcoin and have this mindset where they truly think that bitcoin will grow, despite them doing jack all. They think they can reap the benefits in silence, while others do the heavy lifting, they smirk.They delude themselves however, thinking their sly passive stance is a risk-free act of brilliance.However, they’re scared, and have bitcoin in a fiat cage.Their existence is just a wallet waiting to be drained by force or pressure. By the same monstrous forces that keep our heads down.Whether discussing its digital scarcity or its fiat price, the focus invariably circles back to Bitcoin as a driver for a product or service.Do you want bitcoin, do you like bitcoin? Want to work with bitcoin? Here’s a service or wallet you can buy for a few hundred dollars, here’s my link. Want to participate in the network?Buy our pre-made and plug-and-play “solution”? Want to know more, or do you know wealthy people that want in” “Call me…”They’re selling.Don’t get me wrong,I also believe bitcoin is changing that world right now.And earning a living is good, be it with art, writing, selling a service or moving a box from A to B.But they don’t get it. Because it’s damned near impossible to escape the cage

Disproof Escapism

The bitcoin genie is out of the bottle. We DO have digitally scarce, hard money!

The core of the message most bitcoiners promote (including the author of this article) revolves around the prevalent “debt-and-war” fiat system and the harm it inflicts on society in general. Bitcoiners explain how it enslaves us, impoverishes us, and fosters a short-term perspective, empty consumerism, and a disregard for skills, all while leaving entire generations in debt and modern forms of servitude.

That reality alone will change many mechanisms within society. That should be the core of bitcoiners and their way of living. Not promoting a referral link to get a few sats or putting a sticker on a bathroom wall at a bar. We discuss open source theories and personality traits, not how to win the race. We don’t scheme, infiltrate or sabotage; we step onto the stage humbly, like nervous kids reciting poetry for a king. We only face our own audiences. Not the audience of followers of the monsters. We might as well do a leaflet campaign in the desert while we’re at it.We often hear terms like "sound money" and the assertion "there's no second best," with some even calling it "digital gold." This latter term is particularly misleading. Gold, despite its past significance, was subject to confiscation, serving the ambitions of nations and the wealthy. Bitcoin, in contrast, is not simply a digital iteration of gold; that label is a fiat construct that fails to capture its distinct nature.

However, the question remains: why is it that, when push comes to shove, we as Bitcoiners don’t truly live, think, and breathe this “thing” called Bitcoin as the hardest money in existence? Because we don’t. I’ve visited a fair share of meetups and conferences (though not many, as conferences are largely a sham anyway) to observe the ethos in practice. And it’s not always a pretty sight.

Assholes and grifters remain assholes and grifters, regardless of whether they hold BTC or not.

Thinking in fiat terms is still rampant (including for myself, by the way, to some extent). We were born into fiat, shaped by fiat, and have worked, traded, saved, and lost within its confines.

The fiat mindset, I dare say, is even more detrimental when Bitcoiners adopt it, as it amplifies the negative consequences even beyond those of the fiat world itself.

After all, at the very least, those within the fiat system are all equally screwed in their flawed monetary reality by a system that is a true circus Maximus of greed and debt. Consider those burdened by immense student loan debt, individuals with unrecognized talent, and others denied opportunities because less skilled people from higher financial echelons secure “proof of stake” jobs. Even if they lack the necessary abilities. There are fiat denizens sent to war, subjected to bombings, and relentlessly exploited for profit throughout their lives to sustain a parasitic, rent-seeking system… all under the false promise of security in their later years… when in reality, they are chewed up and spit out.When these fiat slaves wield a fiat mentality toward one another, it’s considered normal; no one can bat an eye if one fiat rent-seeker bleeds another dry, then tosses them aside for a new victim once the yield or short-term gain is realized. That’s simply how the fiat hamster wheel has been turning generations on end, while the proof-of-stake lords benefit across multiple generations.

The exploitation, the focus on short-term gains, the inherent stupidity of the system—it’s ingrained in the people themselves. Their greed and fiat/shitcoin mentality is "the norm." Some even dare to call it "capitalism" or democracy.

They can’t be offended by anyone screwing them over or getting ahead to gain a few fiat tokens, be it dollars or the Euro Mickey Mouse coin. They just carry on, shrug their shoulders, and crawl over each other like the basket full of crabs they inhabit day to day. Being among the few crabs that can touch the rim of the basket before being pulled down again by the other crabs, is what’s called success.

However, witnessing such behaviors and ways of living among individuals who identify as Bitcoiners evokes not only profound ethical sadness but also reveals consequences far more damaging to Bitcoin than if those same individuals had remained solely within the fiat system. Therefore, a fiat mentality within the Bitcoin space is even more repugnant than the mindset of some shitcoiners. At least with shitcoiners, you understand they are peddling a token, coin, or some fabricated service to offload onto unsuspecting individuals to make ends meet (and fund their cheap hotel rooms in exotic looking places while projecting an image of success (and the Modern Ottoman beard look) on Instagram). Consider a scenario: if someone at a vegetable market (assuming such places still exist in the fiat world) suggests to another vendor a way to conduct more business off the books, it’s met with indifference. That’s considered normal.But when a Bitcoiner at a meetup — an event where for three years you've been trying to dissociate Bitcoin from the tired narrative of it being solely "for fraudsters and criminals" — and you overhear "Bitcoiners" discussing methods for laundering illicit funds, then it becomes a significant problem. As if they can’t make ends meet without doing “the fiat thing”. Such individuals, as a Bitcoiner, disgust me. They clearly "don't get it." They fail to grasp the fundamental values of Bitcoin. They resemble the stereotypical used car salesmen who prioritize nothing beyond their immediate needs, like avoiding having to have a cheap dinner of dog food and tomato sauce that evening if they bag another customer by whatever lies they’ll have to tell. I would go so far as to assert that Bitcoiners with a fiat mentality are more detrimental to Bitcoin's growth than both those enslaved by the fiat system and shitcoiners themselves. A fiat drone will simply save, invest, and adhere to the established rules of banks and central banks.

They don’t question these norms; it’s their accepted reality. They’re labeled “normies” for a reason—they find satisfaction in conforming, believing the deception and theft, even perceiving it as beneficial because that’s what they’ve been told on television. They place their trust in numbers and statistics while diligently paying off their mortgages and investing in whatever financial products the TV shows spoon-feed them. Shitcoiners (closely related to fiat slaves) will merely promote their scams and worthless projects to generate short-term gains (in fiat, naturally) to sustain their shallow lifestyles of loneliness, prostitutes, and grocery bills paid with bank cards from the Seychelles.

But Bitcoiners with a fiat mentality? They actively undermine Bitcoin. They are toxic, and the sooner they revert to pure fiat, the better for the Bitcoin ecosystem. They offer no positive contribution whatsoever to Bitcoin’s progress.

More bitcoiners need to grow a spine

I've started to label these individuals as “cosplay bitcoiners.” They are typically nothing more than bitcoin holders (definitely not HODLers). These are people who act as though Bitcoin is merely another speculative asset (alongside a plethora of garbage coins and scams) instead of the monetary revolution it truly embodies. Most bitcoiners engage in this cosplay, reciting the talking points without actually changing their lives. Or… they view it simply as a means to generate income by uttering the right phrases and selling various items and merchandise. If Bitcoin were to cease to exist (a highly improbable scenario), they would likely be selling counterfeit Pokémon merchandise, fake Rolexes, or working as box movers in retail (sporting a perm). This might upset some who have dedicated significant portions of their lives to the Bitcoin ecosystem. However, what should be far more infuriating is the realization that your dreams, hope, and hard work are ultimately benefiting these cosplayers.

These individuals also say things like “You could consider moving to Solana for a while…” or “I have a referral link for insert flavor-of-the-week scam.” This genuine effort to cultivate a Bitcoin ethos is often undermined by people lacking activism, backbone, or conviction. Typically, these are the same individuals who inquire about price action during minor dips in Bitcoin's fiat value. They exhibit “scared money” behavior, just like in the fiat world. Consider that: they are scared (of) money. That’s right,… people that lived, and were raised in fiat are in fact scared… of money. This ingrained perspective, though varying in its impact, can act as a distraction or even a negative influence on Bitcoin's overall growth. I know the genuine contributors are out there. Rest assured, I am acutely aware of what it means to dedicate your time and energy to the betterment of Bitcoin; I've done it before and continue to do so years later. I respect that immensely. But the moment you recognize your efforts are primarily benefiting these parasites, you should immediately cease and let them wither.

They are not there for Bitcoin at all. I believe a fundamental aspect of being a Bitcoiner is calling out such behavior — to embody a form of activism, a vetting process aimed at fostering greater freedom. This might seem paradoxical, but it’s not; it’s akin to broadcasting a double-spent transaction onto mempool and having it rejected by the nodes. In my opinion, Bitcoin's primary essence is freedom. This freedom is underpinned by consensus and proof of work. However, this doesn't imply that we should be a universally accommodating resource for individuals who merely hold Bitcoin and seek to profit off our efforts while contributing nothing of substance to the space beyond their own marketing nonsense. They say the lines, but don’t save lives.

But why not?

If Bitcoin is truly the hardest money, the scarcest asset humanity has ever encountered, then why would we willingly trade it for a demonstrably inferior, inflationary, and state-controlled currency? This holds true even if that fiat is disguised as a modern "coin" or a cheap imitation of Bitcoin.

The uncomfortable truth is that many Bitcoiners, whether consciously or subconsciously, remain tethered to the legacy financial system. We espouse the principle of "don't trust, verify," yet we often evaluate Bitcoin through the distorted lens of its fiat exchange rate. Furthermore, many local meetups are infiltrated by individuals whose motives, schemes, and outright nonsense we fail to scrutinize or verify.

We neglect even the most fundamental forms of verification (such as accepting a function purported to be around 40 KB in data size when it's bundled within a > 50 MB software program). We profess belief in absolute scarcity, yet we shy away from adopting Bitcoin as our genuine unit of account, nor do we accurately measure our purchasing power (as devising a truly precise method might necessitate an invention worthy of a Nobel Prize in Economics).

Armed with the hardest money, ample liquidity, and considerable intellect, we still find ourselves waiting for Presidents, Philosophers, and various Personalities to artificially inflate Bitcoin's price, behaving like apprehensive investors in a newly listed startup.

“But with bitcoin”

These Philosophers, Personalities, and Presidents (PPPs) often represent a mere "follow-the-leader" phenomenon among many who identify as Bitcoiners. Philosophers delve into the intricacies of Bitcoin: its support for local social structures, its international applications, the underlying mathematics, the time-based mechanisms… It's all incredibly fascinating and has been explained countless times in various tones and for diverse audiences. Yet, much like in Bitcoin software development, there's often a lack of curation or editing; people simply produce without rigorous testing or questioning the necessity or widespread adoption of their contributions. Some even mistakenly believe these philosophers will somehow influence the "price." However, their role is primarily to explain, analyze, and provide understanding. That, of course, is valuable as it stimulates thought (even this very writing serves that purpose). However, Bitcoiners deeply entrenched in the philosophical aspects can often be blind to their own contradictory circumstances.

It can be jarring, even alienating, to listen to a podcast dissecting the profound intricacies of time and Bitcoin's blockchain while simultaneously enduring the mundane reality of your fiat job, with a coworker loudly handling customer calls nearby. The core issue is that this mentality increasingly mirrors the practices of the fiat (and shitcoin) world: passively holding onto "your bag" or "your stake" and promoting that position while vaguely advising others that "education is important" or "spreading the word is good." Ultimately, many of those dispensing this advice do little more than appear on their YouTube channels, take the stage at their own conferences, or write (or commission) their paid newsletters. Some diligently court wealthy individuals to explain Bitcoin, aiming to earn a few dollars, but they might as well be selling Tupperware if it paid the bills. Genuine care is often absent; it's their Bitcoin-flavored version of a fiat job. They are simply holding onto sats, much like one would hold onto ETFs or stocks in the traditional financial world. Michael Saylor, at a conference in Madeira, once stated: “You are here because Bitcoin needs you… and when you leave, I sincerely hope you will go out there and do good for Bitcoin.”

That's a commendable call to action. However, it also inadvertently highlights a form of servitude, a call that, regrettably, many have not heeded. Right now, Bitcoin's treated more like digital real estate than actual cash – something to hodl and hope it moons, while others do the promoting. Activism, at least here in Belgium, is a ghost town.

Elsewhere, it's often just small-time stuff, easily corrupted by book-writers, shitcoin promoters, ego-trippers, or even creeps hitting on vulnerable women in new-age scenes. This passive vibe has helped a bit, sure, but it shows we're still scared to call Bitcoin real money. It's the hardest money ever, yet we act like fiat's the boss, when Bitcoin's the true store of value. The circular economy crawls along. Instead of waiting for "hyperbitcoinization," we need to act like it's already here: support Bitcoin-only businesses, demand salaries in sats, and actually think in sats, not fiat. But become organized, more to the point: set up systems so you can build and rely on one another.To make Bitcoin truly hard money, we gotta stop pricing it and thinking in fiat, actually use it to pay and get paid, teach people it's a monetary system not just an investment, and directly challenge fiat by building Bitcoin-native economies, not just begging institutions to buy in. The more we act like Bitcoin is money, the faster the world will have to agree.

Bitcoin’s success is not inevitable.

Because it is maintained by people, and people are inherently flawed. However, it is also governed by mathematics, a perfect framework that categorizes chaos into order and back into incomprehensible chaos. There, within the crucible of math, language, cryptography, and time, lies Bitcoin: our creation, our potential salvation, and perhaps our sole remaining hope.

It demands action from Bitcoiners. If we genuinely believe in Bitcoin as the hardest money, we must begin to utilize it as such, rather than posturing on stages like immature, attention-seeking individuals vying for personal recognition and petty power struggles.

The future is not forged by those idly waiting for a magical price point; it is built by those who actively transact, develop, work, and live on Bitcoin today. Hard money transcends mere scarcity; it embodies utility, intrinsic value, and the tangible construction of liberty. Bitcoin's purpose is not simply to replace the existing decay of fiat with a superficial rebranding of the same fundamental rot. Bitcoin is not intended to supplant the old fiat corruption with an identical corruption merely bearing a Bitcoin label or logo.

The divergence is stark: one grey-colored path leads us to a state of ambiguity and ineffectiveness, the other to a vibrant, focused purpose. This ambiguity manifests as excessive accommodation, an unwarranted stubbornness where adaptability is needed. We tend towards being overly compliant and even subservient, exhibiting exaggerated politeness and empathy, even as our advancements inevitably dismantle the obsolete systems. That path has a Dixie orange color.

This is because many Bitcoiners now crave external validation, leading to inconsistent and muddled messaging, belonging authentically to neither the stagnant grey nor the purposeful orange.

We, and our true Bitcoiners—our intellectual offspring—represent an inherently incompatible lineage, incapable of either peaceful coexistence ("protest") or productive integration ("procreate") with these outdated methodologies and their swarm of futile endeavors. The cosplay bitcoiners and their lukewarm followers and creations aspire to be part of a fintech reality that is not their own, and a fiat world that has relegated them to the roles of insignificant footnotes and background commentators.

Despite our core differences, we persist in engaging with the stake-people, the frail-minded powerhouses that let us participate in their arenas, gathering under the harsh glare of moral decay and corruption. We mine Bitcoin from the future, but it’s tethered to the present. They hamper our progress with outdated tools and (re)distribution systems rooted in the 18th century.We can invent so much better systems, bulldoze the old and rebuild our cities and reclaim our value.

It’s time…

The moment has arrived to begin valuing Bitcoin for what it has always been destined to be and will forever remain: hard money. Let us consign the parasites to their rightful place – the gutter of fiat. Reader, dear reader, you who have invested the time and effort to cease scrolling through the endless torrent of filth, garbage, and attention-seeking displays on your phone, do you grasp the unique historical opportunity presented to your vulnerable digital soul to reclaim your life, to transcend mere survival and truly flourish? Do you comprehend this? Do you even realize that digitally scarce, digitally verifiable hard money awaits your mining, purchase, holding, and personal safekeeping? Or do you still cling to the illusions projected onto the wall of Plato's cave, telling you every lie under the sun for their short gains and diatribes? Do you live in the corridor of greyness? Probably.

Observing the vapid semantic debates onstage, the performative security measures, and the blatant power struggles, I am reminded of the early Christian disciples and the challenges they must have faced in spreading the word of their Lord, relying solely on their individual conviction while constantly encountering those driven purely by the pursuit of power. Bitcoiners are no different, despite never having known their own guiding figures. The distinction lies in our approach: we do not expel the transgressors and the disreputable from the market; nor do we seek to cure the afflicted or nourish the starving. We are not torn apart by lions, for we operate in the shadows, our influence primarily through written works, lacking the support that stems from personal charisma. Fiat bleeds people dry, fueling the vile machinery of passive rent-seeking yield and perpetual servitude.

In Bitcoin, we possess the potential to be their undoing, but only if we can match their ruthlessness, their multi-generational cunning, and their inherent malice. That’s not in our nature, so we’ll need to change and adapt. To truly prevail, we must outmaneuver their evil, win their long-term game. To win, we must out-evil evil. Win their multi-generational ongoing long-term game.That’s not easy, because you’re being poisoned day in day out.

So… here goes.

You must choose your path: gray or orange.

Decide how you’ll navigate the clutter: hardware wallets you don’t need, unscalable orange-pilling that’s more about ego than Bitcoin, books that hardly anyone reads, redundant artwork you’ll never buy, searching for a place in the unreachable oasis of bitcoin jobs, the mirage of funding,the naïveté of Value4Value, the Saylor-worshipping instinct, stickers slapped on poles, rushed and untested software, apps that repel users, conference circuses filled with grifters, posers and some half-gods, The pump-my-bags philosophers. The fork in the road lies ahead

Will you keep micro-dosing the corruption of the fiat world, day by day? Or will you don your armor and sacrifice for future generations?\ You ‘ll be part of an army of cyber Jesuït knights, or part of a gang of ad hoc grifters smelling like patchouli and fear.

npub1sec6degc3ae7warveuxaz6dlffnc2sutwtqjr7pmll7sf7ypjngsd4p0l7

Let centuries of hate and destruction be channeled like unbreakable equations, their tax collecting vultures, their redistribution to the weak.We can be in harnesses, economically cause their bellies gorged on our produce, sliced virtually apart, ending their predatory exploitation and theater politics. Let that hate flow block by block, so our wait for a revolution, promised peace, and security, finally ends. We don’t need to wait, We have all we need - right - friggin - now! All we need is here to start as the first generation of the ones that turn the table. We can strike from here onwards.

You can’t do that just by standing there, we need to rally behind something. So … we need to…

## Slay the Monsters ( A Bitcoin manifesto )

The race against fiat’s totalitarian grip isn’t coming — it’s already here.

And we’re late.

We’re not facing some bureaucratic mess or sleepy institution. We’re facing monsters. Real monsters. The kind that don’t blink, don’t break, and don’t stop.

These creatures don’t rule from parliaments. They rule from shadows. From bloodlines. From vaults built on centuries of power—and centuries of control.

And while we argue over memes, While we nitpick sound quality on a free podcast, While we debate how orange our sunglasses should be— They’re already building the next cage.

You want to know the core of the battle?

It’s this: They built a system designed to enslave you. And it works. Because it’s not just code or money—it’s a mindset. And they’ve trained you for generations to stay small. Stay busy. Stay broke.

They don’t care about trending topics, the fashion they make you wear, the rent seeking and mind numbing media garbage. They don’t care about today’s startup scene. They don’t need to. They freeze technology until their factories are ready. They script the narrative until their puppet politicians can sell it. They control enough markets to play with your life like a cat with a mouse.

And no, they’re not thinking in 5-year business plans. They’re thinking in bloodlines. They’re thinking in centuries.

They are bloodsuckers.

They take the rights of the gifted, Take the skills of the builders and make them into jesters They crush the dreams of the brave, weaken strong sons, and turn bright daughters into obedient servants.They make you lose time;Steal your effortSlap a price on anyone.

But here’s the good news:

We are Bitcoiners. We don’t need their permission. We don’t need to play their game. We hold a sword they can’t lift — an indestructible blockchain. And we have “forever coins”. We have the heaviest hammer

We can build faster. Stack hard money. Deliver proof of work and become the worst multi-generational pests they’ve ever seen. And take everything from them in about four generations:

One generation to build and adapt. One or two to take over, and One glorious one to finish the job and chop their virtual heads off to end the corruptionTheir heads on a stake, is the only proof-of-stake’ism that will be universally liked.

Because in their world, people are the fuel — drained for passive yield. But in our world?

We, the Bitcoin people who underwrite its value, represent the negative yield on fiat. We ARE your negative yield in human form \ We are their weakness — if we become as relentless and evil as they are.We can be methodical and calculated, generations of poison for their systemWe infiltrate, poison, outpace them.Like they did centuries ago with the commons, the tribes and kings. As focused. As strategic. As ruthless.

Then—only then—can we clean ourselves.

Only then, with the deed done, can we rebuild humanity. Burn the bloodlines that buried us.The old bloodlines—those leeches—will be caged, stripped, and left to wither in poverty, and as history proves… they never survive poverty\ While we’ve been bathing in it by choice.

From their ashes, we’ll purge our own darkness and thrive through innovation, not tyranny We will work, We will thrive through innovation, not colonization. Through consensus, not decree. Through quality not administrative control. And talent and skills will rise on merit, not aristocratic last names. We verify without grandeur.

In that world, our temples will exalt beauty — not control.In that world, Their goons and servants will be our jesters, dancing like harlots, their princesses will be sobbing on dirt, they’ll all eat their own industrial drab

The power is already ours; we don’t need to pray, we don’t need hope nor luck. We need raw, unrelenting will.

We need power.

And evil, focused, unshakable determination.

You can’t slay monsters with flyers. You don’t take down empires with stickers. You don’t bring bloodlines to their knees with polite debates on their stages.You slay monsters with the sharpest sword in history — Bitcoin.

They’re gutted with the sharpest blade—our blockchain—plunged into their stone cold hearts, until their black blood flows over the marble floors of their castles and their next of kin. Then, we feast and build anew on the ruins of their depravity.

Their next of kin witnessing our determination while their funding falls dry in promises of continuity they hide or perish.

Then we slay the rest.We drink their blood, their wine, their milkshake. We burn their paper promises and their repeating cycles of social unrest and greed.

We build something new. Something real. On the ruins of everything they corrupted.Bitcoiners need to be more than politeBe more evil, to do more good.Show monsters no mercy nor empathy. Don’t give them hard money, but wreck their legacy, faceless organizations and companies.

We are the debt collectors of last resort. We are the negative yield that spins and twists.We are the final rotation of the hamster wheel of pointless energy.We save ourselves with math..

Bitcoiners,Do thy proof of work, or become a whore for their next generation of silver spoon fed monster kids...\ You’ll have to be polite doing the deeds if you doOr take the smile off their face.Sacrifice.WorkDefy

Slay monsters like a knight building a legacy, freeing the world.

Or serve the monsters like the bitch you are.

Our consensus and your choice.

By AVB

If you like my writings: tip me here

@ a367f9eb:0633efea

I’ll admit that I was wrong about Bitcoin. Perhaps in 2013. Definitely 2017. Probably in 2018-2019. And maybe even today.

Being wrong about Bitcoin is part of finally understanding it. It will test you, make you question everything, and in the words of BTC educator and privacy advocate Matt Odell, “Bitcoin will humble you”.

I’ve had my own stumbles on the way.

In a very public fashion in 2017, after years of using Bitcoin, trying to start a company with it, using it as my primary exchange vehicle between currencies, and generally being annoying about it at parties, I let out the bear.

In an article published in my own literary magazine Devolution Review in September 2017, I had a breaking point. The article was titled “Going Bearish on Bitcoin: Cryptocurrencies are the tulip mania of the 21st century”.

It was later republished in Huffington Post and across dozens of financial and crypto blogs at the time with another, more appropriate title: “Bitcoin Has Become About The Payday, Not Its Potential”.

As I laid out, my newfound bearishness had little to do with the technology itself or the promise of Bitcoin, and more to do with the cynical industry forming around it:

In the beginning, Bitcoin was something of a revolution to me. The digital currency represented everything from my rebellious youth.

It was a decentralized, denationalized, and digital currency operating outside the traditional banking and governmental system. It used tools of cryptography and connected buyers and sellers across national borders at minimal transaction costs.

…

The 21st-century version (of Tulip mania) has welcomed a plethora of slick consultants, hazy schemes dressed up as investor possibilities, and too much wishy-washy language for anything to really make sense to anyone who wants to use a digital currency to make purchases.

While I called out Bitcoin by name at the time, on reflection, I was really talking about the ICO craze, the wishy-washy consultants, and the altcoin ponzis.

What I was articulating — without knowing it — was the frame of NgU, or “numbers go up”. Rather than advocating for Bitcoin because of its uncensorability, proof-of-work, or immutability, the common mentality among newbies and the dollar-obsessed was that Bitcoin mattered because its price was a rocket ship.

And because Bitcoin was gaining in price, affinity tokens and projects that were imperfect forks of Bitcoin took off as well.

The price alone — rather than its qualities — were the reasons why you’d hear Uber drivers, finance bros, or your gym buddy mention Bitcoin. As someone who came to Bitcoin for philosophical reasons, that just sat wrong with me.

Maybe I had too many projects thrown in my face, or maybe I was too frustrated with the UX of Bitcoin apps and sites at the time. No matter what, I’ve since learned something.

I was at least somewhat wrong.

My own journey began in early 2011. One of my favorite radio programs, Free Talk Live, began interviewing guests and having discussions on the potential of Bitcoin. They tied it directly to a libertarian vision of the world: free markets, free people, and free banking. That was me, and I was in. Bitcoin was at about $5 back then (NgU).

I followed every article I could, talked about it with guests on my college radio show, and became a devoted redditor on r/Bitcoin. At that time, at least to my knowledge, there was no possible way to buy Bitcoin where I was living. Very weak.

I was probably wrong. And very wrong for not trying to acquire by mining or otherwise.

The next year, after moving to Florida, Bitcoin was a heavy topic with a friend of mine who shared the same vision (and still does, according to the Celsius bankruptcy documents). We talked about it with passionate leftists at Occupy Tampa in 2012, all the while trying to explain the ills of Keynesian central banking, and figuring out how to use Coinbase.

I began writing more about Bitcoin in 2013, writing a guide on “How to Avoid Bank Fees Using Bitcoin,” discussing its potential legalization in Germany, and interviewing Jeremy Hansen, one of the first political candidates in the U.S. to accept Bitcoin donations.

Even up until that point, I thought Bitcoin was an interesting protocol for sending and receiving money quickly, and converting it into fiat. The global connectedness of it, plus this cypherpunk mentality divorced from government control was both useful and attractive. I thought it was the perfect go-between.

But I was wrong.

When I gave my first public speech on Bitcoin in Vienna, Austria in December 2013, I had grown obsessed with Bitcoin’s adoption on dark net markets like Silk Road.

My theory, at the time, was the number and price were irrelevant. The tech was interesting, and a novel attempt. It was unlike anything before. But what was happening on the dark net markets, which I viewed as the true free market powered by Bitcoin, was even more interesting. I thought these markets would grow exponentially and anonymous commerce via BTC would become the norm.

While the price was irrelevant, it was all about buying and selling goods without permission or license.

Now I understand I was wrong.

Just because Bitcoin was this revolutionary technology that embraced pseudonymity did not mean that all commerce would decentralize as well. It did not mean that anonymous markets were intended to be the most powerful layer in the Bitcoin stack.

What I did not even anticipate is something articulated very well by noted Bitcoin OG Pierre Rochard: Bitcoin as a savings technology.

The ability to maintain long-term savings, practice self-discipline while stacking stats, and embrace a low-time preference was just not something on the mind of the Bitcoiners I knew at the time.

Perhaps I was reading into the hype while outwardly opposing it. Or perhaps I wasn’t humble enough to understand the true value proposition that many of us have learned years later.

In the years that followed, I bought and sold more times than I can count, and I did everything to integrate it into passion projects. I tried to set up a company using Bitcoin while at my university in Prague.

My business model depended on university students being technologically advanced enough to have a mobile wallet, own their keys, and be able to make transactions on a consistent basis. Even though I was surrounded by philosophically aligned people, those who would advance that to actually put Bitcoin into practice were sparse.

This is what led me to proclaim that “Technological Literacy is Doomed” in 2016.

And I was wrong again.

Indeed, since that time, the UX of Bitcoin-only applications, wallets, and supporting tech has vastly improved and onboarded millions more people than anyone thought possible. The entrepreneurship, coding excellence, and vision offered by Bitcoiners of all stripes have renewed a sense in me that this project is something built for us all — friends and enemies alike.

While many of us were likely distracted by flashy and pumpy altcoins over the years (me too, champs), most of us have returned to the Bitcoin stable.

Fast forward to today, there are entire ecosystems of creators, activists, and developers who are wholly reliant on the magic of Bitcoin’s protocol for their life and livelihood. The options are endless. The FUD is still present, but real proof of work stands powerfully against those forces.

In addition, there are now dozens of ways to use Bitcoin privately — still without custodians or intermediaries — that make it one of the most important assets for global humanity, especially in dictatorships.

This is all toward a positive arc of innovation, freedom, and pure independence. Did I see that coming? Absolutely not.

Of course, there are probably other shots you’ve missed on Bitcoin. Price predictions (ouch), the short-term inflation hedge, or the amount of institutional investment. While all of these may be erroneous predictions in the short term, we have to realize that Bitcoin is a long arc. It will outlive all of us on the planet, and it will continue in its present form for the next generation.

Being wrong about the evolution of Bitcoin is no fault, and is indeed part of the learning curve to finally understanding it all.

When your family or friends ask you about Bitcoin after your endless sessions explaining market dynamics, nodes, how mining works, and the genius of cryptographic signatures, try to accept that there is still so much we have to learn about this decentralized digital cash.

There are still some things you’ve gotten wrong about Bitcoin, and plenty more you’ll underestimate or get wrong in the future. That’s what makes it a beautiful journey. It’s a long road, but one that remains worth it.

@ fe32298e:20516265

Today I learned how to install NVapi to monitor my GPUs in Home Assistant.

NVApi is a lightweight API designed for monitoring NVIDIA GPU utilization and enabling automated power management. It provides real-time GPU metrics, supports integration with tools like Home Assistant, and offers flexible power management and PCIe link speed management based on workload and thermal conditions.

• GPU Utilization Monitoring: Utilization, memory usage, temperature, fan speed, and power consumption.
• Automated Power Limiting: Adjusts power limits dynamically based on temperature thresholds and total power caps, configurable per GPU or globally.
• Cross-GPU Coordination: Total power budget applies across multiple GPUs in the same system.
• PCIe Link Speed Management: Controls minimum and maximum PCIe link speeds with idle thresholds for power optimization.
• Home Assistant Integration: Uses the built-in RESTful platform and template sensors.

Getting the Data

sudo apt install golang-go git clone https://github.com/sammcj/NVApi.git cd NVapi go run main.go -port 9999 -rate 1 curl http://localhost:9999/gpu

Response for a single GPU: [ { "index": 0, "name": "NVIDIA GeForce RTX 4090", "gpu_utilisation": 0, "memory_utilisation": 0, "power_watts": 16, "power_limit_watts": 450, "memory_total_gb": 23.99, "memory_used_gb": 0.46, "memory_free_gb": 23.52, "memory_usage_percent": 2, "temperature": 38, "processes": [], "pcie_link_state": "not managed" } ]

Response for multiple GPUs: [ { "index": 0, "name": "NVIDIA GeForce RTX 3090", "gpu_utilisation": 0, "memory_utilisation": 0, "power_watts": 14, "power_limit_watts": 350, "memory_total_gb": 24, "memory_used_gb": 0.43, "memory_free_gb": 23.57, "memory_usage_percent": 2, "temperature": 36, "processes": [], "pcie_link_state": "not managed" }, { "index": 1, "name": "NVIDIA RTX A4000", "gpu_utilisation": 0, "memory_utilisation": 0, "power_watts": 10, "power_limit_watts": 140, "memory_total_gb": 15.99, "memory_used_gb": 0.56, "memory_free_gb": 15.43, "memory_usage_percent": 3, "temperature": 41, "processes": [], "pcie_link_state": "not managed" } ]

Start at Boot

Create /etc/systemd/system/nvapi.service:

``` [Unit] Description=Run NVapi After=network.target

[Service] Type=simple Environment="GOPATH=/home/ansible/go" WorkingDirectory=/home/ansible/NVapi ExecStart=/usr/bin/go run main.go -port 9999 -rate 1 Restart=always User=ansible

Environment="GPU_TEMP_CHECK_INTERVAL=5"

Environment="GPU_TOTAL_POWER_CAP=400"

Environment="GPU_0_LOW_TEMP=40"

Environment="GPU_0_MEDIUM_TEMP=70"

Environment="GPU_0_LOW_TEMP_LIMIT=135"

Environment="GPU_0_MEDIUM_TEMP_LIMIT=120"

Environment="GPU_0_HIGH_TEMP_LIMIT=100"

Environment="GPU_1_LOW_TEMP=45"

Environment="GPU_1_MEDIUM_TEMP=75"

Environment="GPU_1_LOW_TEMP_LIMIT=140"

Environment="GPU_1_MEDIUM_TEMP_LIMIT=125"

Environment="GPU_1_HIGH_TEMP_LIMIT=110"

[Install] WantedBy=multi-user.target ```

Home Assistant

Add to Home Assistant configuration.yaml and restart HA (completely).

For a single GPU, this works: ``` sensor: - platform: rest name: MYPC GPU Information resource: http://mypc:9999 method: GET headers: Content-Type: application/json value_template: "{{ value_json[0].index }}" json_attributes: - name - gpu_utilisation - memory_utilisation - power_watts - power_limit_watts - memory_total_gb - memory_used_gb - memory_free_gb - memory_usage_percent - temperature scan_interval: 1 # seconds

• platform: template sensors: mypc_gpu_0_gpu: friendly_name: "MYPC {{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'name') }} GPU" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'gpu_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_0_memory: friendly_name: "MYPC {{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'name') }} Memory" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'memory_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_0_power: friendly_name: "MYPC {{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'name') }} Power" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'power_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_0_power_limit: friendly_name: "MYPC {{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'name') }} Power Limit" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'power_limit_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_0_temperature: friendly_name: "MYPC {{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'name') }} Temperature" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu_information', 'temperature') }}" unit_of_measurement: "°C" ```

For multiple GPUs: ``` rest: scan_interval: 1 resource: http://mypc:9999 sensor: - name: "MYPC GPU0 Information" value_template: "{{ value_json[0].index }}" json_attributes_path: "$.0" json_attributes: - name - gpu_utilisation - memory_utilisation - power_watts - power_limit_watts - memory_total_gb - memory_used_gb - memory_free_gb - memory_usage_percent - temperature - name: "MYPC GPU1 Information" value_template: "{{ value_json[1].index }}" json_attributes_path: "$.1" json_attributes: - name - gpu_utilisation - memory_utilisation - power_watts - power_limit_watts - memory_total_gb - memory_used_gb - memory_free_gb - memory_usage_percent - temperature

• platform: template sensors: mypc_gpu_0_gpu: friendly_name: "MYPC GPU0 GPU" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu0_information', 'gpu_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_0_memory: friendly_name: "MYPC GPU0 Memory" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu0_information', 'memory_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_0_power: friendly_name: "MYPC GPU0 Power" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu0_information', 'power_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_0_power_limit: friendly_name: "MYPC GPU0 Power Limit" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu0_information', 'power_limit_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_0_temperature: friendly_name: "MYPC GPU0 Temperature" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu0_information', 'temperature') }}" unit_of_measurement: "C"

• platform: template sensors: mypc_gpu_1_gpu: friendly_name: "MYPC GPU1 GPU" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu1_information', 'gpu_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_1_memory: friendly_name: "MYPC GPU1 Memory" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu1_information', 'memory_utilisation') }}" unit_of_measurement: "%" mypc_gpu_1_power: friendly_name: "MYPC GPU1 Power" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu1_information', 'power_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_1_power_limit: friendly_name: "MYPC GPU1 Power Limit" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu1_information', 'power_limit_watts') }}" unit_of_measurement: "W" mypc_gpu_1_temperature: friendly_name: "MYPC GPU1 Temperature" value_template: "{{ state_attr('sensor.mypc_gpu1_information', 'temperature') }}" unit_of_measurement: "C"

```

Basic entity card: type: entities entities: - entity: sensor.mypc_gpu_0_gpu secondary_info: last-updated - entity: sensor.mypc_gpu_0_memory secondary_info: last-updated - entity: sensor.mypc_gpu_0_power secondary_info: last-updated - entity: sensor.mypc_gpu_0_power_limit secondary_info: last-updated - entity: sensor.mypc_gpu_0_temperature secondary_info: last-updated

Ansible Role

```

• name: install go become: true package: name: golang-go state: present

• name: git clone git: repo: "https://github.com/sammcj/NVApi.git" dest: "/home/ansible/NVapi" update: yes force: true

go run main.go -port 9999 -rate 1

• name: install systemd service become: true copy: src: nvapi.service dest: /etc/systemd/system/nvapi.service

• name: Reload systemd daemons, enable, and restart nvapi become: true systemd: name: nvapi daemon_reload: yes enabled: yes state: restarted ```

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalan tekst na ecd.rs

05.04.2022. / Autor: Aleksandar Matanović

---

Većinu ljudi ka Bitkoinu privuče mogućnost brze zarade. Gledajući istorijsko kretanje cene, deluje im da je bilo izuzetno lako obogatiti se uz odgovarajući tajming kupovine i prodaje. Naravno, u praksi stvari umeju dosta drugačije da izgledaju. Jednom kada se uđe, najjači poriv da se kupuje bude baš kad je cena najviša i euforija na vrhuncu, dok pad cene uglavnom uzrokuje paničnu prodaju baš u najgorem trenutku. Novajlije se tu retko odmah snađu.

Neki posle gubitaka i razočarenja kompletno napuste ceo kripto ekosistem misleći da je problem u tržištu, a ne u njihovoj naivnosti i brzopletosti. Drugi ostanu, pa se ili izvešte u trgovanju ili počnu da rudare ili se zaljube u tehnologiju ili nauče da budu strpljivi ili nađi neki svoj put u ovoj industriji. Ipak, mnogima, neretko i pravim veteranima koji su već godinama tu, prečesto promaknu najbitnije karakteristike Bitkoina.

Zamrzavanje bankovnih računa

Nažalost, ponekad su potrebne teške situacije da bi se prave vrednosti nečega shvatile. Ne kaže se uzalud: „Na muci se poznaju junaci“. U poslednjih mesec-dva svedoci smo događaja za koje smo mislili, ili smo se barem nadali da nisu mogući. Najpre protesti u Kanadi i reakcija „demokratske“ vlasti koja je bila tako oštra, da je se ni najveći diktatori ne bi postideli. Zatim i nešto mnogo gore, a to je rat u Ukrajini.

Ne ulazeći u to ko je za šta kriv, jer dovoljno se njih tom tematikom bavi, činjenica da je su neki Kanađani, Rusi i Ukrajinci praktično preko noći postali odsečeni od finansijskog sistema od kojeg u nekoj meri zavise. U Kanadi je vlada nepodobnima zamrzavala bankovne račune, Rusima su uglavnom spolja „isekli“ mnoge novčane tokove na način da, kao što to obično i biva, najviše trpe građani koji ništa nikome nisu skrivili, a šta tek reći za Ukrajince koji su, bez dileme, najgore prošli.

Prava vrednost Bitkoina

Neki često kažu da Bitkoin nema upotrebnu vrednost i da služi samo za špekulacije. Međutim, u situaciji kada je račun u banci zamrznut zbog učešća u protestima, nije loše imati neku vrednost koju je nemoguće zamrznuti, a vrlo lako se može unovčiti po potrebi. Kada više ne rade PayPal, VISA, MasterCard, SWIFT… a imate poslovnog partnera koji treba nešto da vam uplati ili rođaka koji treba da vam pošalje novac, dosta je koristan novac koji niko ne može da zaustavi i za čije korišćenje ničija dozvola nije potrebna Na kraju, ako padaju bombe i treba da bežite glavom bez obzira, imati imovinu koja je u digitalnom obliku i koja ide svuda sa vama, a ne mora da se nosi, je zlata vredno. Ili možda bolje reći „digitalnog zlata (kako neki zovu Bitkoin) vredno“.

Najbitnije karakteristika Bitkoina mnogima promiču, jer srećom mnogi nisu bili u situaciji da im te njegove karakteristike budu bitne. Te karakteristike su neotuđivost, dostupnost i otpornost na sve vrste cenzure.

Nikada u istoriji nismo imali mogućnost da novac ili neku drugu vrednost sa par klikova prenesemo na drugi kraj sveta, a da ne moramo nikoga da pitamo za dozvolu da to uradimo. I dok god standardni kanali rade, teško razumemo pravu vrednost koju ta mogućnost pruža.

„Problem je što je cena mnogo volatilna, pa je zato neupotrebljiv za bilo šta ozbiljno“, često se može čuti. Da, problem je dok ne dođete u situaciju da možete sa sobom poneti nešto ili ništa. Problem je dok niste suočeni sa izborom da novac pošaljete tako ili nikako. Onda par procenata promene cene na dnevnom nivou ne znači ništa jer rešavate problem koji nikako drugačije ne možete rešiti. I postaje nebitno da li ste ga kupili u savršenom trenutku ili ste možda mogli i bolje da prođete.

@ 8d34bd24:414be32b

What does it say about us that believers don’t listen as well as unbelievers? Let’s investigate some scripture verses and see what we can discover.

An Object Lesson:

Jesus warned His disciples several times that He would be killed and rise from the dead on the third day. Right after Jesus asked them who they thought He was and Peter replied that He was the Christ (Messiah), Jesus told them what would happen.

From that time Jesus began to show His disciples that He must go to Jerusalem, and suffer many things from the elders and chief priests and scribes, and be killed, and be raised up on the third day. (Matthew 16:21)

We know the disciples heard and understood what Jesus was saying because Peter immediately rebuked Jesus.

Peter took Him aside and began to rebuke Him, saying, “God forbid it, Lord! This shall never happen to You.” But He turned and said to Peter, “Get behind Me, Satan! You are a stumbling block to Me; for you are not setting your mind on God’s interests, but man’s.” (Matthew 16:22-23)

You’d think that Peter would have this moment locked in his mind after being rebuked so harshly for questioning Jesus’s prediction of what would happen.

A while later, Jesus again told His disciples what was about to happen.

And while they were gathering together in Galilee, Jesus said to them, “The Son of Man is going to be delivered into the hands of men; and they will kill Him, and He will be raised on the third day.” And they were deeply grieved. (Matthew 17:22-23)

They again heard what was said because they were “deeply grieved.” They didn’t like what they heard.

Then a third time, as they were approaching Jerusalem, He made certain they knew what was coming:

As Jesus was about to go up to Jerusalem, He took the twelve disciples aside by themselves, and on the way He said to them, “Behold, we are going up to Jerusalem; and the Son of Man will be delivered to the chief priests and scribes, and they will condemn Him to death, and will hand Him over to the Gentiles to mock and scourge and crucify Him, and on the third day He will be raised up.” (Matthew 20:17-19)

The disciples should have known that Jesus’s crucifixion and death were not the end. He told them repeatedly that He would die and be raised from the dead on the third day. They should have been diligently waiting with expectation, but instead they immediately hid, gave up, and headed back to their old lives.

His female followers still cared enough to try to prepare Jesus’s body for burial, but even they did not expect Him to rise as He said.

The angel said to the women, “Do not be afraid; for I know that you are looking for Jesus who has been crucified. He is not here, for He has risen, just as He said. Come, see the place where He was lying. Go quickly and tell His disciples that He has risen from the dead; and behold, He is going ahead of you into Galilee, there you will see Him; behold, I have told you.” (Matthew 28:5-7) {emphasis mine}

Even when the woman came and told the disciples that they had seen Jesus as He had said, none believed them, although Peter and John did have a glimmer of hope and went to look for themselves.

In contrast, the Pharisees, the very people who hated Jesus so much that they fought to have Him crucified, remembered Jesus’s statements.

Now on the next day, the day after the preparation, the chief priests and the Pharisees gathered together with Pilate, and said, “Sir, we remember that when He was still alive that deceiver said, ‘After three days I am to rise again.’ Therefore, give orders for the grave to be made secure until the third day, otherwise His disciples may come and steal Him away and say to the people, ‘He has risen from the dead,’ and the last deception will be worse than the first.” Pilate said to them, “You have a guard; go, make it as secure as you know how.” And they went and made the grave secure, and along with the guard they set a seal on the stone. (Matthew 27:62-66) {emphasis mine}

The Pharisees acted in response to Jesus’s claims. The disciples ignored or forgot Jesus’s claims.

KNOW:

How often do we ignore or forget Jesus’s promises? How often do we despair when we should hold tightly to the promises given to us in the Bible? Are there times that our opponents, unbelievers, are better at quoting the Bible back at us than we are at using the Bible to defend the truth and our faith?

but sanctify Christ as Lord in your hearts, always being ready to make a defense to everyone who asks you to give an account for the hope that is in you, yet with gentleness and reverence (1 Peter 3:15)

We need to know God’s word so we can “give an account for the hope that is in” us. First we need to read the whole Bible. We can’t know who God is, what He has done, and what He commands for us without knowing God’s word.

After we have gotten the big picture by reading through the Bible once, we need to really get to know it well. This not only includes reading the Bible continually, but also include memorizing key verses, so we can bring them to remembrance when we need them.

Some people can repeat a verse multiple times and just know it. Some of us have trouble memorizing things. We have to go to extraordinary measures to memorize God’s word. Some techniques I have used:

• WHITEBOARD APPROACH:

• Write the verse on the white board.

• Read out loud.

• Erase one word. (You can underline where the word is if that helps you remember that a word goes there)

• Read out loud saying verse including missing word.

• Continue erasing words, one at a time, saying the verse until all of the words are gone.

• I haven’t used it personally, but Verse Locker was recommended by another substacker and seems to use a similar technique.

• MUSICAL VERSES:

• Make up a tune and sing the verse or put the verse to a tune you already know.

• If you aren’t good at making up songs, there are sites that have verses to songs, but I haven’t used them personally other than a few from Awana years ago.

• FIRST LETTER:

• Write down the first letter of each word of the verse you want to memorize This gives hints and helps you not accidentally miss words.

• I’ve also made a necklace (it was supposed to be a bracelet, but the verse, 1 Peter 3:15 above, I picked was too long) made of beads with the letters of the words of the verse. By wearing it, you have a reminder to memorize and rememorize the verse till it sticks stronger.

• This is my version of 1 Peter 3:15

  

• APPS:

• There are multiple apps that can help you memorize verses. 5 Best Bible Memory Apps for 2025

We are all different and have different learning styles. Pick the version that works best for you, but be intentional. For so long I wasn’t. Having a child with Down Syndrome in Awana who needed help led me to finding ways to help him and me to memorize the hundreds (or thousands) of verses that are required to finish the program. Keep in mind that you need to keep reviewing them or the memories will fade. The more times you memorize the verse, the longer it will stick with you. You just never know when you will need a Scripture verse and you may not have your Bible or phone (with Bible app) handy.

APPLY:

Knowing the Bible is critical for the Christian life, but knowing the Bible and God’s commands is not enough. We have to live according to this knowledge. We have to apply it in our lives. It needs to change the way we view the world and change the way we live our lives and interact with others.

for it is not the hearers of the Law who are just before God, but the doers of the Law will be justified. (Romans 2:13) {emphasis mine}

Our faith needs to be exhibited through action.

But someone may well say, “You have faith and I have works; show me your faith without the works, and I will show you my faith by my works.” (James 2:18) {emphasis mine}

There is nothing we need to do to be saved besides believe, but if we have saving faith, we should desire God’s word like the author of Psalm 119. Our lives should also change to be conformed to Jesus.

And do not be conformed to this world, but be transformed by the renewing of your mind, so that you may prove what the will of God is, that which is good and acceptable and perfect. (Romans 12:12) {emphasis mine}

There must be works as evidence of our faith.

You believe that God is one. You do well; the demons also believe, and shudder. But are you willing to recognize, you foolish fellow, that faith without works is useless? Was not Abraham our father justified by works when he offered up Isaac his son on the altar? You see that faith was working with his works, and as a result of the works, faith was perfected; (James 2:19-22) {emphasis mine}

The disciples heard Jesus tell them what was going to happen to Him. They knew what He had said because they reacted to it negatively. The problem was they didn’t believe it and didn’t live according to Jesus’s plain words. As important as it is to read and understand the Bible, none of that matters if we don’t believe it and live it.

But I Can’t Do It Myself:

Jesus knew that we could not know and do what we were commanded to know and do, at least not in our own power.

Then He opened their minds to understand the Scriptures, and He said to them, “Thus it is written, that the Christ would suffer and rise again from the dead the third day, and that repentance for forgiveness of sins would be proclaimed in His name to all the nations, beginning from Jerusalem. You are witnesses of these things. And behold, I am sending forth the promise of My Father upon you; but you are to stay in the city until you are clothed with power from on high.” (Luke 24:45-49)

Jesus not only sent the disciples (and all believers) out into the world to tell of what He has done for us, but He told the disciples to “stay in the city until you are clothed with power from on high.” Jesus told them to wait until they had received the Holy Spirit to guide and empower them in the work He had designed them to complete. We also have the Holy Spirit to change our hearts and minds, so we can fulfill the commandments and plans He has for us.

I’m sorry if this post had a little too much overlap with my last post, but knowing God’s word has become a passion of mine and it is where I felt led to go.

May the God of Heaven give you a hunger for His word, help you to understand His word, believe His word, and live His word. May your understanding of the word of God guide you in everything you think, speak, and do. May you never doubt God’s word or discount God’s word because it isn’t according to your preference. God bless you and keep you.

Trust Jesus.

@ 6f6b50bb:a848e5a1

Che cosa significherebbe trattare l'IA come uno strumento invece che come una persona?

Dall’avvio di ChatGPT, le esplorazioni in due direzioni hanno preso velocità.

La prima direzione riguarda le capacità tecniche. Quanto grande possiamo addestrare un modello? Quanto bene può rispondere alle domande del SAT? Con quanta efficienza possiamo distribuirlo?

La seconda direzione riguarda il design dell’interazione. Come comunichiamo con un modello? Come possiamo usarlo per un lavoro utile? Quale metafora usiamo per ragionare su di esso?

La prima direzione è ampiamente seguita e enormemente finanziata, e per una buona ragione: i progressi nelle capacità tecniche sono alla base di ogni possibile applicazione. Ma la seconda è altrettanto cruciale per il campo e ha enormi incognite. Siamo solo a pochi anni dall’inizio dell’era dei grandi modelli. Quali sono le probabilità che abbiamo già capito i modi migliori per usarli?

Propongo una nuova modalità di interazione, in cui i modelli svolgano il ruolo di applicazioni informatiche (ad esempio app per telefoni): fornendo un’interfaccia grafica, interpretando gli input degli utenti e aggiornando il loro stato. In questa modalità, invece di essere un “agente” che utilizza un computer per conto dell’essere umano, l’IA può fornire un ambiente informatico più ricco e potente che possiamo utilizzare.

Metafore per l’interazione

Al centro di un’interazione c’è una metafora che guida le aspettative di un utente su un sistema. I primi giorni dell’informatica hanno preso metafore come “scrivanie”, “macchine da scrivere”, “fogli di calcolo” e “lettere” e le hanno trasformate in equivalenti digitali, permettendo all’utente di ragionare sul loro comportamento. Puoi lasciare qualcosa sulla tua scrivania e tornare a prenderlo; hai bisogno di un indirizzo per inviare una lettera. Man mano che abbiamo sviluppato una conoscenza culturale di questi dispositivi, la necessità di queste particolari metafore è scomparsa, e con esse i design di interfaccia skeumorfici che le rafforzavano. Come un cestino o una matita, un computer è ora una metafora di se stesso.

La metafora dominante per i grandi modelli oggi è modello-come-persona. Questa è una metafora efficace perché le persone hanno capacità estese che conosciamo intuitivamente. Implica che possiamo avere una conversazione con un modello e porgli domande; che il modello possa collaborare con noi su un documento o un pezzo di codice; che possiamo assegnargli un compito da svolgere da solo e che tornerà quando sarà finito.

Tuttavia, trattare un modello come una persona limita profondamente il nostro modo di pensare all’interazione con esso. Le interazioni umane sono intrinsecamente lente e lineari, limitate dalla larghezza di banda e dalla natura a turni della comunicazione verbale. Come abbiamo tutti sperimentato, comunicare idee complesse in una conversazione è difficile e dispersivo. Quando vogliamo precisione, ci rivolgiamo invece a strumenti, utilizzando manipolazioni dirette e interfacce visive ad alta larghezza di banda per creare diagrammi, scrivere codice e progettare modelli CAD. Poiché concepiamo i modelli come persone, li utilizziamo attraverso conversazioni lente, anche se sono perfettamente in grado di accettare input diretti e rapidi e di produrre risultati visivi. Le metafore che utilizziamo limitano le esperienze che costruiamo, e la metafora modello-come-persona ci impedisce di esplorare il pieno potenziale dei grandi modelli.

Per molti casi d’uso, e specialmente per il lavoro produttivo, credo che il futuro risieda in un’altra metafora: modello-come-computer.

Usare un’IA come un computer

Sotto la metafora modello-come-computer, interagiremo con i grandi modelli seguendo le intuizioni che abbiamo sulle applicazioni informatiche (sia su desktop, tablet o telefono). Nota che ciò non significa che il modello sarà un’app tradizionale più di quanto il desktop di Windows fosse una scrivania letterale. “Applicazione informatica” sarà un modo per un modello di rappresentarsi a noi. Invece di agire come una persona, il modello agirà come un computer.

Agire come un computer significa produrre un’interfaccia grafica. Al posto del flusso lineare di testo in stile telescrivente fornito da ChatGPT, un sistema modello-come-computer genererà qualcosa che somiglia all’interfaccia di un’applicazione moderna: pulsanti, cursori, schede, immagini, grafici e tutto il resto. Questo affronta limitazioni chiave dell’interfaccia di chat standard modello-come-persona:

• Scoperta. Un buon strumento suggerisce i suoi usi. Quando l’unica interfaccia è una casella di testo vuota, spetta all’utente capire cosa fare e comprendere i limiti del sistema. La barra laterale Modifica in Lightroom è un ottimo modo per imparare l’editing fotografico perché non si limita a dirti cosa può fare questa applicazione con una foto, ma cosa potresti voler fare. Allo stesso modo, un’interfaccia modello-come-computer per DALL-E potrebbe mostrare nuove possibilità per le tue generazioni di immagini.

• Efficienza. La manipolazione diretta è più rapida che scrivere una richiesta a parole. Per continuare l’esempio di Lightroom, sarebbe impensabile modificare una foto dicendo a una persona quali cursori spostare e di quanto. Ci vorrebbe un giorno intero per chiedere un’esposizione leggermente più bassa e una vibranza leggermente più alta, solo per vedere come apparirebbe. Nella metafora modello-come-computer, il modello può creare strumenti che ti permettono di comunicare ciò che vuoi più efficientemente e quindi di fare le cose più rapidamente.

A differenza di un’app tradizionale, questa interfaccia grafica è generata dal modello su richiesta. Questo significa che ogni parte dell’interfaccia che vedi è rilevante per ciò che stai facendo in quel momento, inclusi i contenuti specifici del tuo lavoro. Significa anche che, se desideri un’interfaccia più ampia o diversa, puoi semplicemente richiederla. Potresti chiedere a DALL-E di produrre alcuni preset modificabili per le sue impostazioni ispirati da famosi artisti di schizzi. Quando clicchi sul preset Leonardo da Vinci, imposta i cursori per disegni prospettici altamente dettagliati in inchiostro nero. Se clicchi su Charles Schulz, seleziona fumetti tecnicolor 2D a basso dettaglio.

Una bicicletta della mente proteiforme

La metafora modello-come-persona ha una curiosa tendenza a creare distanza tra l’utente e il modello, rispecchiando il divario di comunicazione tra due persone che può essere ridotto ma mai completamente colmato. A causa della difficoltà e del costo di comunicare a parole, le persone tendono a suddividere i compiti tra loro in blocchi grandi e il più indipendenti possibile. Le interfacce modello-come-persona seguono questo schema: non vale la pena dire a un modello di aggiungere un return statement alla tua funzione quando è più veloce scriverlo da solo. Con il sovraccarico della comunicazione, i sistemi modello-come-persona sono più utili quando possono fare un intero blocco di lavoro da soli. Fanno le cose per te.

Questo contrasta con il modo in cui interagiamo con i computer o altri strumenti. Gli strumenti producono feedback visivi in tempo reale e sono controllati attraverso manipolazioni dirette. Hanno un overhead comunicativo così basso che non è necessario specificare un blocco di lavoro indipendente. Ha più senso mantenere l’umano nel loop e dirigere lo strumento momento per momento. Come stivali delle sette leghe, gli strumenti ti permettono di andare più lontano a ogni passo, ma sei ancora tu a fare il lavoro. Ti permettono di fare le cose più velocemente.

Considera il compito di costruire un sito web usando un grande modello. Con le interfacce di oggi, potresti trattare il modello come un appaltatore o un collaboratore. Cercheresti di scrivere a parole il più possibile su come vuoi che il sito appaia, cosa vuoi che dica e quali funzionalità vuoi che abbia. Il modello genererebbe una prima bozza, tu la eseguirai e poi fornirai un feedback. “Fai il logo un po’ più grande”, diresti, e “centra quella prima immagine principale”, e “deve esserci un pulsante di login nell’intestazione”. Per ottenere esattamente ciò che vuoi, invierai una lista molto lunga di richieste sempre più minuziose.

Un’interazione alternativa modello-come-computer sarebbe diversa: invece di costruire il sito web, il modello genererebbe un’interfaccia per te per costruirlo, dove ogni input dell’utente a quell’interfaccia interroga il grande modello sotto il cofano. Forse quando descrivi le tue necessità creerebbe un’interfaccia con una barra laterale e una finestra di anteprima. All’inizio la barra laterale contiene solo alcuni schizzi di layout che puoi scegliere come punto di partenza. Puoi cliccare su ciascuno di essi, e il modello scrive l’HTML per una pagina web usando quel layout e lo visualizza nella finestra di anteprima. Ora che hai una pagina su cui lavorare, la barra laterale guadagna opzioni aggiuntive che influenzano la pagina globalmente, come accoppiamenti di font e schemi di colore. L’anteprima funge da editor WYSIWYG, permettendoti di afferrare elementi e spostarli, modificarne i contenuti, ecc. A supportare tutto ciò è il modello, che vede queste azioni dell’utente e riscrive la pagina per corrispondere ai cambiamenti effettuati. Poiché il modello può generare un’interfaccia per aiutare te e lui a comunicare più efficientemente, puoi esercitare più controllo sul prodotto finale in meno tempo.

La metafora modello-come-computer ci incoraggia a pensare al modello come a uno strumento con cui interagire in tempo reale piuttosto che a un collaboratore a cui assegnare compiti. Invece di sostituire un tirocinante o un tutor, può essere una sorta di bicicletta proteiforme per la mente, una che è sempre costruita su misura esattamente per te e il terreno che intendi attraversare.

Un nuovo paradigma per l’informatica?

I modelli che possono generare interfacce su richiesta sono una frontiera completamente nuova nell’informatica. Potrebbero essere un paradigma del tutto nuovo, con il modo in cui cortocircuitano il modello di applicazione esistente. Dare agli utenti finali il potere di creare e modificare app al volo cambia fondamentalmente il modo in cui interagiamo con i computer. Al posto di una singola applicazione statica costruita da uno sviluppatore, un modello genererà un’applicazione su misura per l’utente e le sue esigenze immediate. Al posto della logica aziendale implementata nel codice, il modello interpreterà gli input dell’utente e aggiornerà l’interfaccia utente. È persino possibile che questo tipo di interfaccia generativa sostituisca completamente il sistema operativo, generando e gestendo interfacce e finestre al volo secondo necessità.

All’inizio, l’interfaccia generativa sarà un giocattolo, utile solo per l’esplorazione creativa e poche altre applicazioni di nicchia. Dopotutto, nessuno vorrebbe un’app di posta elettronica che occasionalmente invia email al tuo ex e mente sulla tua casella di posta. Ma gradualmente i modelli miglioreranno. Anche mentre si spingeranno ulteriormente nello spazio di esperienze completamente nuove, diventeranno lentamente abbastanza affidabili da essere utilizzati per un lavoro reale.

Piccoli pezzi di questo futuro esistono già. Anni fa Jonas Degrave ha dimostrato che ChatGPT poteva fare una buona simulazione di una riga di comando Linux. Allo stesso modo, websim.ai utilizza un LLM per generare siti web su richiesta mentre li navighi. Oasis, GameNGen e DIAMOND addestrano modelli video condizionati sull’azione su singoli videogiochi, permettendoti di giocare ad esempio a Doom dentro un grande modello. E Genie 2 genera videogiochi giocabili da prompt testuali. L’interfaccia generativa potrebbe ancora sembrare un’idea folle, ma non è così folle.

Ci sono enormi domande aperte su come apparirà tutto questo. Dove sarà inizialmente utile l’interfaccia generativa? Come condivideremo e distribuiremo le esperienze che creiamo collaborando con il modello, se esistono solo come contesto di un grande modello? Vorremmo davvero farlo? Quali nuovi tipi di esperienze saranno possibili? Come funzionerà tutto questo in pratica? I modelli genereranno interfacce come codice o produrranno direttamente pixel grezzi?

Non conosco ancora queste risposte. Dovremo sperimentare e scoprirlo!Che cosa significherebbe trattare l'IA come uno strumento invece che come una persona?

Dall’avvio di ChatGPT, le esplorazioni in due direzioni hanno preso velocità.

La prima direzione riguarda le capacità tecniche. Quanto grande possiamo addestrare un modello? Quanto bene può rispondere alle domande del SAT? Con quanta efficienza possiamo distribuirlo?

La seconda direzione riguarda il design dell’interazione. Come comunichiamo con un modello? Come possiamo usarlo per un lavoro utile? Quale metafora usiamo per ragionare su di esso?

La prima direzione è ampiamente seguita e enormemente finanziata, e per una buona ragione: i progressi nelle capacità tecniche sono alla base di ogni possibile applicazione. Ma la seconda è altrettanto cruciale per il campo e ha enormi incognite. Siamo solo a pochi anni dall’inizio dell’era dei grandi modelli. Quali sono le probabilità che abbiamo già capito i modi migliori per usarli?

Propongo una nuova modalità di interazione, in cui i modelli svolgano il ruolo di applicazioni informatiche (ad esempio app per telefoni): fornendo un’interfaccia grafica, interpretando gli input degli utenti e aggiornando il loro stato. In questa modalità, invece di essere un “agente” che utilizza un computer per conto dell’essere umano, l’IA può fornire un ambiente informatico più ricco e potente che possiamo utilizzare.

Metafore per l’interazione

Al centro di un’interazione c’è una metafora che guida le aspettative di un utente su un sistema. I primi giorni dell’informatica hanno preso metafore come “scrivanie”, “macchine da scrivere”, “fogli di calcolo” e “lettere” e le hanno trasformate in equivalenti digitali, permettendo all’utente di ragionare sul loro comportamento. Puoi lasciare qualcosa sulla tua scrivania e tornare a prenderlo; hai bisogno di un indirizzo per inviare una lettera. Man mano che abbiamo sviluppato una conoscenza culturale di questi dispositivi, la necessità di queste particolari metafore è scomparsa, e con esse i design di interfaccia skeumorfici che le rafforzavano. Come un cestino o una matita, un computer è ora una metafora di se stesso.

La metafora dominante per i grandi modelli oggi è modello-come-persona. Questa è una metafora efficace perché le persone hanno capacità estese che conosciamo intuitivamente. Implica che possiamo avere una conversazione con un modello e porgli domande; che il modello possa collaborare con noi su un documento o un pezzo di codice; che possiamo assegnargli un compito da svolgere da solo e che tornerà quando sarà finito.

Tuttavia, trattare un modello come una persona limita profondamente il nostro modo di pensare all’interazione con esso. Le interazioni umane sono intrinsecamente lente e lineari, limitate dalla larghezza di banda e dalla natura a turni della comunicazione verbale. Come abbiamo tutti sperimentato, comunicare idee complesse in una conversazione è difficile e dispersivo. Quando vogliamo precisione, ci rivolgiamo invece a strumenti, utilizzando manipolazioni dirette e interfacce visive ad alta larghezza di banda per creare diagrammi, scrivere codice e progettare modelli CAD. Poiché concepiamo i modelli come persone, li utilizziamo attraverso conversazioni lente, anche se sono perfettamente in grado di accettare input diretti e rapidi e di produrre risultati visivi. Le metafore che utilizziamo limitano le esperienze che costruiamo, e la metafora modello-come-persona ci impedisce di esplorare il pieno potenziale dei grandi modelli.

Per molti casi d’uso, e specialmente per il lavoro produttivo, credo che il futuro risieda in un’altra metafora: modello-come-computer.

Usare un’IA come un computer

Sotto la metafora modello-come-computer, interagiremo con i grandi modelli seguendo le intuizioni che abbiamo sulle applicazioni informatiche (sia su desktop, tablet o telefono). Nota che ciò non significa che il modello sarà un’app tradizionale più di quanto il desktop di Windows fosse una scrivania letterale. “Applicazione informatica” sarà un modo per un modello di rappresentarsi a noi. Invece di agire come una persona, il modello agirà come un computer.

Agire come un computer significa produrre un’interfaccia grafica. Al posto del flusso lineare di testo in stile telescrivente fornito da ChatGPT, un sistema modello-come-computer genererà qualcosa che somiglia all’interfaccia di un’applicazione moderna: pulsanti, cursori, schede, immagini, grafici e tutto il resto. Questo affronta limitazioni chiave dell’interfaccia di chat standard modello-come-persona:

Scoperta. Un buon strumento suggerisce i suoi usi. Quando l’unica interfaccia è una casella di testo vuota, spetta all’utente capire cosa fare e comprendere i limiti del sistema. La barra laterale Modifica in Lightroom è un ottimo modo per imparare l’editing fotografico perché non si limita a dirti cosa può fare questa applicazione con una foto, ma cosa potresti voler fare. Allo stesso modo, un’interfaccia modello-come-computer per DALL-E potrebbe mostrare nuove possibilità per le tue generazioni di immagini.

Efficienza. La manipolazione diretta è più rapida che scrivere una richiesta a parole. Per continuare l’esempio di Lightroom, sarebbe impensabile modificare una foto dicendo a una persona quali cursori spostare e di quanto. Ci vorrebbe un giorno intero per chiedere un’esposizione leggermente più bassa e una vibranza leggermente più alta, solo per vedere come apparirebbe. Nella metafora modello-come-computer, il modello può creare strumenti che ti permettono di comunicare ciò che vuoi più efficientemente e quindi di fare le cose più rapidamente.

A differenza di un’app tradizionale, questa interfaccia grafica è generata dal modello su richiesta. Questo significa che ogni parte dell’interfaccia che vedi è rilevante per ciò che stai facendo in quel momento, inclusi i contenuti specifici del tuo lavoro. Significa anche che, se desideri un’interfaccia più ampia o diversa, puoi semplicemente richiederla. Potresti chiedere a DALL-E di produrre alcuni preset modificabili per le sue impostazioni ispirati da famosi artisti di schizzi. Quando clicchi sul preset Leonardo da Vinci, imposta i cursori per disegni prospettici altamente dettagliati in inchiostro nero. Se clicchi su Charles Schulz, seleziona fumetti tecnicolor 2D a basso dettaglio.

Una bicicletta della mente proteiforme

La metafora modello-come-persona ha una curiosa tendenza a creare distanza tra l’utente e il modello, rispecchiando il divario di comunicazione tra due persone che può essere ridotto ma mai completamente colmato. A causa della difficoltà e del costo di comunicare a parole, le persone tendono a suddividere i compiti tra loro in blocchi grandi e il più indipendenti possibile. Le interfacce modello-come-persona seguono questo schema: non vale la pena dire a un modello di aggiungere un return statement alla tua funzione quando è più veloce scriverlo da solo. Con il sovraccarico della comunicazione, i sistemi modello-come-persona sono più utili quando possono fare un intero blocco di lavoro da soli. Fanno le cose per te.

Questo contrasta con il modo in cui interagiamo con i computer o altri strumenti. Gli strumenti producono feedback visivi in tempo reale e sono controllati attraverso manipolazioni dirette. Hanno un overhead comunicativo così basso che non è necessario specificare un blocco di lavoro indipendente. Ha più senso mantenere l’umano nel loop e dirigere lo strumento momento per momento. Come stivali delle sette leghe, gli strumenti ti permettono di andare più lontano a ogni passo, ma sei ancora tu a fare il lavoro. Ti permettono di fare le cose più velocemente.

Considera il compito di costruire un sito web usando un grande modello. Con le interfacce di oggi, potresti trattare il modello come un appaltatore o un collaboratore. Cercheresti di scrivere a parole il più possibile su come vuoi che il sito appaia, cosa vuoi che dica e quali funzionalità vuoi che abbia. Il modello genererebbe una prima bozza, tu la eseguirai e poi fornirai un feedback. “Fai il logo un po’ più grande”, diresti, e “centra quella prima immagine principale”, e “deve esserci un pulsante di login nell’intestazione”. Per ottenere esattamente ciò che vuoi, invierai una lista molto lunga di richieste sempre più minuziose.

Un’interazione alternativa modello-come-computer sarebbe diversa: invece di costruire il sito web, il modello genererebbe un’interfaccia per te per costruirlo, dove ogni input dell’utente a quell’interfaccia interroga il grande modello sotto il cofano. Forse quando descrivi le tue necessità creerebbe un’interfaccia con una barra laterale e una finestra di anteprima. All’inizio la barra laterale contiene solo alcuni schizzi di layout che puoi scegliere come punto di partenza. Puoi cliccare su ciascuno di essi, e il modello scrive l’HTML per una pagina web usando quel layout e lo visualizza nella finestra di anteprima. Ora che hai una pagina su cui lavorare, la barra laterale guadagna opzioni aggiuntive che influenzano la pagina globalmente, come accoppiamenti di font e schemi di colore. L’anteprima funge da editor WYSIWYG, permettendoti di afferrare elementi e spostarli, modificarne i contenuti, ecc. A supportare tutto ciò è il modello, che vede queste azioni dell’utente e riscrive la pagina per corrispondere ai cambiamenti effettuati. Poiché il modello può generare un’interfaccia per aiutare te e lui a comunicare più efficientemente, puoi esercitare più controllo sul prodotto finale in meno tempo.

La metafora modello-come-computer ci incoraggia a pensare al modello come a uno strumento con cui interagire in tempo reale piuttosto che a un collaboratore a cui assegnare compiti. Invece di sostituire un tirocinante o un tutor, può essere una sorta di bicicletta proteiforme per la mente, una che è sempre costruita su misura esattamente per te e il terreno che intendi attraversare.

Un nuovo paradigma per l’informatica?

I modelli che possono generare interfacce su richiesta sono una frontiera completamente nuova nell’informatica. Potrebbero essere un paradigma del tutto nuovo, con il modo in cui cortocircuitano il modello di applicazione esistente. Dare agli utenti finali il potere di creare e modificare app al volo cambia fondamentalmente il modo in cui interagiamo con i computer. Al posto di una singola applicazione statica costruita da uno sviluppatore, un modello genererà un’applicazione su misura per l’utente e le sue esigenze immediate. Al posto della logica aziendale implementata nel codice, il modello interpreterà gli input dell’utente e aggiornerà l’interfaccia utente. È persino possibile che questo tipo di interfaccia generativa sostituisca completamente il sistema operativo, generando e gestendo interfacce e finestre al volo secondo necessità.

All’inizio, l’interfaccia generativa sarà un giocattolo, utile solo per l’esplorazione creativa e poche altre applicazioni di nicchia. Dopotutto, nessuno vorrebbe un’app di posta elettronica che occasionalmente invia email al tuo ex e mente sulla tua casella di posta. Ma gradualmente i modelli miglioreranno. Anche mentre si spingeranno ulteriormente nello spazio di esperienze completamente nuove, diventeranno lentamente abbastanza affidabili da essere utilizzati per un lavoro reale.

Piccoli pezzi di questo futuro esistono già. Anni fa Jonas Degrave ha dimostrato che ChatGPT poteva fare una buona simulazione di una riga di comando Linux. Allo stesso modo, websim.ai utilizza un LLM per generare siti web su richiesta mentre li navighi. Oasis, GameNGen e DIAMOND addestrano modelli video condizionati sull’azione su singoli videogiochi, permettendoti di giocare ad esempio a Doom dentro un grande modello. E Genie 2 genera videogiochi giocabili da prompt testuali. L’interfaccia generativa potrebbe ancora sembrare un’idea folle, ma non è così folle.

Ci sono enormi domande aperte su come apparirà tutto questo. Dove sarà inizialmente utile l’interfaccia generativa? Come condivideremo e distribuiremo le esperienze che creiamo collaborando con il modello, se esistono solo come contesto di un grande modello? Vorremmo davvero farlo? Quali nuovi tipi di esperienze saranno possibili? Come funzionerà tutto questo in pratica? I modelli genereranno interfacce come codice o produrranno direttamente pixel grezzi?

Non conosco ancora queste risposte. Dovremo sperimentare e scoprirlo!

Tradotto da:\ https://willwhitney.com/computing-inside-ai.htmlhttps://willwhitney.com/computing-inside-ai.html

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na ecd.rs

25.08.2020 / Autor: Marko Matanović

---

Istorija rudarenja bitkoina počinje ne toliko davne 2009. godine nastankom Bitkoin-a, odnosno od nastanka blokčejna kao tehnologije. U Satošijevom whitepaper-u spominje se pojam Proof-of-Work (PoW). U ovom sada već istorijskom dokumentu koji objašnjava funkcionisanje Bitkoin-a navodi se da će se Proof-of-Work sistem koristiti za validaciju blokova u Bitkoin blokčejnu (procesuiranje transakcija), a da bi blok bio “potvrđen” potrebno je da se izdvoji određena procesorska snaga. U suštini Proof-of-Work obezbeđuje sigurnost blokčejna tako što zahteva od korisnika da uloži odredjenu količinu rada kako bi bio nagradjen i omogućava dodavanje novih validnih transakcija u blok.

Da bismo poslali transakciju na Bitkoin mreži potrebno je da platimo određeni transaction fee, tj. naknadu za obradu i potvrđivanje same transakcije. Upravo ovaj transaction fee se distribuira rudarima kao podsticaj da rade svoj posao u najboljem interesu i po utvrđenim pravilima sistema, odnosno da koriste svoj hardver radi potvrđivanja (naših) transakcija na mreži. Transakcije sa većim izdvojenim transaction fee-jem će biti brže potvrđene na mreži jer će baš ta transakcija rudarima biti isplativija za potvrđivanje. Osim ove vrste transakcija rudari dobijaju i određenu nagradu za svaki potvrđeni blok.

Trenutni block reward je 6.25 BTC-a po potvrđenom bloku. Ovaj iznos se deli među svim rudarima na mreži proporcionalno njihovom učinku, što znači da što je više rudara na mreži to je njihova pojedinačna nagrada manja jer je veća konkurencija. Sem toga što se nagrada smanjuje sa većom konkurencijom povećava se i težina rudarenja. Nagrada za Bitkoin se smanjuje na određenom broju izrudarenih blokova i svaki put je nova nagrada dva puta manja od prethodne. Ovo je u kripto zajednici poznatije kao “Bitcoin halving” koji se odigrava otprilike na svake četiri godine, sa ciljem da svaki put upola umanji inflaciju samog bitkoina kako bi održao/povećao svoju vrednost.

Cene Bitkoina i nagrade po bloku

Istorija rudarenja bitkoina se može podeliti u nekoliko era koje prate razvoj kripto industrije kao celine. Ove ere se razlikuju po hardveru koji se koristio za rudarenja. Ukoliko se pitate zašto je uopšte bilo potrebno menjati, odnosno pojačavati hardver koji se koristi – razlog je povećanje težine kopanja usled popularizacije kriptovaluta i rudarenja kriptovaluta tokom vremena. Svake godine bio je potreban sve jači i bolji hardver kako bi se rudarenje isplatilo, prvenstveno jer je konkurencija (bila) sve veća, i samim tim više učesnika deli nagradu koja je posledično manja. To uglavnom znači da nam treba jači hardver kako bismo, kao rudari, uradili što veći deo posla na validaciji svakog bloka i maksimalno povećali nagradu koja sledi.

Istorija rudarenja bitkoina uopšteno se može podeliti na nekoliko celina: – Era procesora (2009 – 2010) – Era grafičkih kartica (2010 – 2011) – Era FPGA kartica (2011 – 2013) – Era ASIC uređaja (2013 – 2020)

Era procesora (2009 – 2010)

Ovo je početna era rudarenja koju karateriše korišćenje procesora koji se mogu naći u bilo kom laptopu ili desktop računaru. Prvobitna Satošijeva ideja je bila da svako na mreži koristi svoj procesor za rudarenje. Na početku ove ere rudarenje je pre svega bio veoma neobičan hobi. Satoši je želeo na taj način da bolje osigura stabilnost i sigurnost mreže. Prvi bitkoini koji su bili iskopani, bili su iskopani upravo pomoću procesora. Korišćen je sličan program kao program za mrežno otključavanje Nokia telefona zbog sličnog principa korišćenja SHA-256 funkcije za enkripciju. Svako ko je želeo je mogao da rudari bitkoin uz pomoć svog laptopa ili desktop računara.

Kako se sve više rudara priključivalo na mrežu i kako je postalo moguće zameniti prve bitkoine za fiat novac, javio se interesantan problem – procesori koji su u to vreme imali bolje performanse su mogli da izrudare više bitkoina, što ujedno znači da su bili profitabilniji. Sve više rudara je koristilo procesore jačih performansi što je rezultovalo povećanjem težine kopanja. Povećanje težine kopanja je značilo da su procesori slabijih performansi postali još manje isplativi, odnosno da će dobiti proporcionalno manje bitkoina. Ljudi koji su u ovo vreme rudarili na Bitkoin mreži su mogli na mesečnom nivou da zarade i više hiljada bitkoina u zavisnosti od tipa i broja procesora koji su koristili.

Naravno, tada je cena bitkoina bila višestruko manja nego što je sada. Bez obzira na malu cenu, određeni ljudi su uvideli potencijal u rudarenju i krenuli su sa nabavkom sve boljih i boljih procesora. Cilj je bio što isplativije rudarenje bitkoina sa što manjim ulaganjima. Na ovaj način smo dobili prve rudare i potpuno funkcionalnu Bitkoin mrežu.

AMD Phenom II procesor iz 2008. godine

Era grafičkih kartica (2010 – 2011)

Kako je potražnja za bitkoinom porasla, a on dostigao cenu od 10 centi u oktobru 2010. godine, pojavili su se prvi rudari koji su koristili grafičke kartice (GPU) za rudarenje umesto procesora. Pojedinci su otkrili da je ovaj način rudarenja mnogo efikasniji od rudarenja procesorom, a vest se brzo raširila. Za relativno kratko vreme težina kopanja je toliko porasla da se uopšte nije isplatilo kopati procesorom. Računari sa dobrom diskretnom grafičkom karticom koja se može koristiti za igranje video igara su ubrzo postale mašine za zaradu nove vrste digitalnog novca.

Tada je u svetu računarstva bila popularna opcija korišćenja dve grafičke kartice za bolje performanse u video igrama i programima koji su bili veoma zahtevni (npr. video produkcija ili 3D modelovanje), tako da je već postojala potrebna infrastruktura za rudarenje sa više grafičkih kartica. Što više grafičkih kartica u računaru to je zarada bila bolja. Ubrzo su se pojavili miningrig-ovi (računari specijalizovani za rudarenje) koji su imali od 4 do 8 grafičkih kartica. U početku ovo su bile po izgledu jako amaterski sklopljene mašine, ali su kasnije poprimile poseban i donekle standardizovan oblik.

Primer izgleda prvih mining rig-ova

Era FPGA kartica (2011 – 2013)

FPGA je skraćeno od field-programmable gate array. Konkretan hardver je dizajniran tako da korisnik može naknadno da ga prilagodi za određeni zadatak. Karakteristika ovih uređaja je brzo izvršavanje konkretne vrste zadataka koje može biti i do dva puta efikasnije od izvršavanja istog zadatka pomoću grafičke kartice. Ovaj potencijal zaintrigirao je rudare tog doba i sredinom 2011. godine otpočelo je korišćenje ovog hardvera za potrebe rudarenja. Obzirom na to da FPGA uređaji nisu toliko jednostavni za korišćenje za razliku od grafičkih kartica i procesora, u početku nije bilo puno ljudi koji su rudarili pomoću ovih uređaja. Kako je softver za rudarenje uz pomoć FPGA uređaja postajao sve dostupniji, rastao je i broj ljudi koji su na ovaj način zarađivali svoje bitkoine.

Naravno, velika efikasnost ovih uređaja i činjenica da daju dva puta bolje rezultate od grafičkih kartica samo je dodatno doprinela povećanju težine kopanja bitkoina, ali nisu FPGA uređaji doveli do toga da GPU rudarenje postane istorija rudarenja bitkoina. Do toga su doveli ASIC uređaji koji su stupili na scenu 2013. godine.

FPGA uređaj

Era ASIC uređaja (2013 – 2020)

ASIC uređaji su se prvi put pojavili 2013. godine i potpuno su preuzeli scenu rudarenja. Naime, ASIC je skraćeno od application-specific integrated circuit što znači da su ASIC uređaji posebno pravljeni za rešavanje jedne vrste zadatka. Mana ovog pristupa je to što se ASIC uređaji ne mogu koristiti ni za šta drugo osim za rudarenje uz pomoć određenog algoritma. Prednosti ovih uređaja su višestruko bolje performanse i veoma laka instalacija. Nije bilo potrebno razumeti se u hardver za korišćenje ASIC uređaja. Rudari bi samo naručili ove mašine i uključili ih. Odjednom svako je mogao da rudari na Bitkoin mreži uz minimalan trud. To je rezultiralo povećanjem težine kopanja do te mere da su svi prethodno navedeni načini rudarenja postali (skoro) potpuno neisplativi za kopanje bitkoina.

Istorija rudarenja bitkoina pamti nekoliko firmi koje su se bavile prozvodnjom ASIC uređaja među kojima je i današnji gigant Bitmain. Trka za najboljim ASIC uređajem je dovela do gašenja velikog broja firmi jer su samo firme sa kompetentim proizvodom mogle da opstanu na tržištu. Što je veći broj određenog modela bio proizveden, to su troškovi njegove proizvodnje bili manji, tako da manje firme nisu imale puno šanse da opstanu kao ozbiljni konkurenti u ponudi uređaja rudarima.

Prvi ASIC-i su bili u obliku USB uređaja. Bili su bez ventilatora, bez buke i uz minimalnu potrošnju struje. Rudari su ubrzo krenuli da prave prve farme za rudarenje uz pomoć ovih malih uređaja – nekoliko desetina njih povezanih na isti računar uz pomoć USB hub-ova davali su maksimalne performanse. Sa porastom težine kopanja, sve bolji i bolji ASIC-i su zauzimali svoja mesta u garažama i skladištima rudara dok su stari bili prodavani po znatno manjim cenama.

Prve ASIC farme

ASIC uređaji su se razvijali kako je potreba za sve jačim mašinama rasla. Ova era i dalje traje, a ASIC uređaji danas pružaju nekoliko hiljada puta bolje performanse od prvih procesora koji su bili korišćeni 2009. godine. Nove generacije ASIC-a su uvek veoma isplative, ali treba uzeti u obzir i veoma veliku cenu novih ASIC uređaja kao i činjenicu da novi modeli izlaze na svakih nekoliko meseci što smanjuje profitabilnost starih modela.

Izgled današnjeg ASIC uređaja

Ovi uređaji će ostati dominantni na sceni Bitkoin rudarenja i nema naznaka da će se to promeniti u skorije vreme. U sledećem blogu o rudarenju bitkoina i kriptovaluta uopšte ćemo proći kroz način(e) za postavljanje rig-a za rudarenje i trenutno dostupne opcije na domaćem tržištu. Takođe ćemo pokriti određene modele i procene profitabilnosti rudarenja bitkoina u 2020-oj godini.

@ c9badfea:610f861a

1. Install Helio (it's free and open source)
2. Download SoundFont files from various sources (see links below)
3. Launch the app and follow these steps to import SoundFonts:
   1. Tap Studio in the top bar, then select Orchestra Pit
   2. Tap Scan Common Plugin Folders, select SoundFont Player from the plugins found
   3. Tap SoundFont Player in the top bar, then Create New Instrument
   4. Select the new SoundFont Player instrument
   5. Tap SoundFont Player in the top bar, then Show UI
   6. Tap the folder icon and choose a downloaded SoundFont file
   7. Rename the instrument by tapping the first SoundFont Player in the top bar, then Rename
4. Tap Studio twice in the top bar, then Start A New Project
5. Choose a file location for the project and Save
6. Tap Track 1, choose Set Instrument, and select an instrument
7. Double-tap in the arranger to add a new note
8. Explore the interface and start composing

Some SoundFont Sources

• Musical Artifacts
• TriSamples

ℹ️ The Helio interface is unique and may require some time to get accustomed to

ℹ️ A SoundFont file (.sf2) contains a collection of audio samples

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na worldmein.com.

Autor: World Me In⚡₿itcoin Portal

---

Najčešća pitanja o bitcoinu

Što je bitcoin

Bitcoin je najstarija i najuspješnija kripto valuta na svijetu. Bitcoin svakodnevno puni naslovnice različitih medija diljem svijeta. Dok mnogi žele samo profitirati na njegovom uspjehu, drugi su ravnodušni ili čak skeptični. Nažalost malo je onih koji ga žele razumjeti. Zato svima vama koji ste sa čitanjem došli do ovog dijela želim čestitati! 😉

Danas je svatko u mogućnosti pridružiti se peer-to-peer mreži poznatoj kao Bitcoin. Mreža omogućava da bez pomoći treće strane (banka ili posrednik), sigurno sačuvate vrijednost tijekom vremena i da tu vrijednost bilo kome u bilo kojem trenutku možete poslati. Za razliku od današnjeg “normalnog” novca, bitcoin ima fiksan i transparentan raspored stvaranja i puštanja u optjecaj i taj raspored se ne može mijenjati po potrebi. Možemo ga smatrati cash-om interneta. Maksimalna količina bitcoina koji ikada može biti proizveden i pušten u optjecaj je 21 milijun (21.000.000).

Bitcoin sa velikim početnim B se koristi kada se o Bitcoinu priča u kontekstu mreže odnosno na razini protokola dok se bitcoin sa malim početnim b koristi kada se o bitcoinu priča kao o novcu ili valuti. Isto tako, u izvornom engleskom jeziku bitcoin nema množinu. Termin bitcoin se upotrebljava i kada govorimo o jednom bitcoinu i kada govorimo o više od jednog bitcoina. Nije ispravno reći „I will send you my bitcoins“ nego se kaže „I will send you my bitcoin“ i pri tome se misli na slanje više od jednog bitcoina. Kod nas ispravno je reći poslati ću ti bitcoin a ne poslati ću ti bitcoine. S obzirom da naš jezik ima svoje specifičnosti ispravno je reći 2 bitcoina a ne 2 bitcoin. Uglavnom, bitcoin nema množinu.

Bitcoin kao digitalna valuta potaknula je mnogobrojne rasprave o tehnologiji, novcu i ulaganju. Pojedinci bitcoin vide kao najobičnije sredstvo špekulacije i opisuju ga kao samo još jedan tržišni balon, dok drugi govore o tehnološkoj inovaciji, monetarnoj revoluciji ili čak sredstvu koja nas može izbaviti iz ralja postojećeg monetarnog sustava.

Razne zemlje, poput npr. Kine, bitcoin vide kao prijetnju te su mu objavile „rat“. Neke pak druge države svijeta i njihove vlade, države poput El Salvadora, priznale su bitcoin kao zakonito sredstvo plaćanja u nadi da će to potaknuti gospodarski rast.

Zašto je bitcoin važan

Sigurno ste se zapitali barem jednom u posljednjih nekoliko godina čemu sva ta pompa oko bitcoina? Gotovo je nemoguće danas otvoriti bilo koji internetski portal s vijestima ili neku aplikaciju društvenih mreža a da vas ne dočeka neki oblik informacije koji se tiče bitcoina ili ostalih kripto valuta. Jednostavno se možete zapitati zašto bi netko želio uopće želio posjedovati bitcoin? Odgovor na to pitanje je veoma jednostavan. Sve više i više ljudi shvaća da je u mogućnosti zaista posjedovati nešto što je digitalno, nešto što je nemoguće krivotvoriti i nešto što vam je nemoguće oduzeti ukoliko se sami toga dobrovoljno ne odreknete.

Bitcoin je otporan na cenzuru te omogućuje kriptografski sigurna prekogranična plaćanja. Budući da za provedbu takvih transakcija nije zadužena niti jedna osoba ili skupina (treća strana), to je prvi i jedini primjer prave deficitarne digitalne imovine. Stoga, na bitcoin ne može utjecati nijedna svjetska vlada.

Sudar svjetova

Tokom prošlosti kao sredstvo plaćanja korišteni plemeniti metali koji su kasnije zamijenjeni gotovinom u obliku kovanica i papirnih novčanica. Njihova prednost je ta da mogu biti spremljeni i trošeni neovisno o trećim stranama. Izreka “gotovina je sloboda” vrlo dobro ilustrira tu karakteristiku. Međutim, nedostatak plemenitih metala i gotovine je što ih je teško (gotovo nemoguće i potpuno nepraktično) koristiti u digitalnom internetskom prostoru. Nakon naglog rasta internetske trgovine, debitne i kreditne kartice su te koje su preuzele primat u plaćanjima u internetskom prostoru.

Danas kada velika većina ljudi koristi digitalni novac (koji se nalazi samo kao digitalni zapis na njihovim bankovnim računima) umjesto gotovine, rizici druge ugovorne strane s kojima se suočavaju rastu. Što to točno znači rizik druge strane? Ako npr. financijska institucija (banka) objavi da je postala nelikvidna, ušteđevina klijenata u tom slučaju može biti nepovratno izgubljena (bez obzira što države garantiraju da su depoziti do 100.000 eura u bankama osigurani i da će država u tako nekom slučaju namiriti taj dug svojim građanima). Ili, npr. kao što se tokom 2013. godine dogodilo na Cipru gdje je podizanje gotovine bilo ograničeno, uvedene su kapitalne kontrole i prisilno je izvlašten novac sa štednih računa građana. Jednom odlukom vlastodržaca u toj zemlji preko noći ljudi su ostali bez svoje ušteđevine. Ili, kao što je to slučaj danas u „razvijenim zapadnim demokracijama“ banka je jednostrano u mogućnosti svojem klijentu zabraniti da npr. pošalje novac svojoj obitelji na Kubu, Iran ili neku drugu zemlju. Ukoliko i uspiju svoj novac poslati kome žele, posrednička naknada (naknada treće strane za tu uslugu) će im zasigurno ostaviti gorak okus u ustima. Svi ovi i slični slučajevi predstavljaju rizik treće strane gdje su ljudi ostavljeni na milost ili nemilost sustava koji može dopustiti ali i bez objašnjenja zabraniti ovakve transakcije. Zbog sve više i više „nametnika“ poput banaka i parazitskih birokratskih institucija ljudi gube kontrolu nad svojim novcem.

S prelaskom s papirnog na digitalni novac koji je samo zabilješka na bankovnim računima, odrekli smo se kontrole nad vlastitim novcem. Ali do sada odnosno do izuma bitcoina, ovaj nedostatak je bila cijena koja se morala platiti ukoliko se željelo sudjelovati u „digitaliziranom životu“.

Bitcoin nudi rješenje za ovaj problem. Kao digitalni novac, idealan je za korištenje u digitalnom internetskom prostoru. U isto vrijeme, bitcoin se može čuvati kao digitalno vlasništvo bez potrebe oslanjanja na treće strane (banke) koja ih za nas može čuvati. Dakle, vlasnici bitcoina isti mogu čuvati u obliku privatnih ključeva. Ti privatni ključevi mogu se smatrati kao lozinke kojima se bitcoinu pristupa a koji se uvijek nalazi na blockchainu. Te privatne ključeve pojedinac može čuvati na način na koji god želi. Baš kao i gotovinu može ih spremiti ispod madraca ali puno mudrije bi bilo tih nekoliko riječi koje služe kao lozinka naučiti i zapamtiti.

Blockchain je banka. Banka koja je u vlasništvu svih nas a istovremeno nije u ničijem vlasništvu. Banka u koju nitko nema prvenstvo pristupa bez obzira koliko novca (bitcoina) u njoj ima, bez obzira odakle dolazi, koje je boje kože ili kojih je političkih ili vjerskih uvjerenja. Blockchain je banka koja nikome nikada neće niti može onemogućiti da svoj bitcoin pošalje kome god želi i kada god to želi. Blockchain nema bankarskog službenika kojemu se danas možda radi a možda i ne, koji može raditi greške u svom poslu i koji može biti potkupljen da nešto protupravno napravi. Blockchain je banka u kojoj smo svi apsolutno jednaki. Nema jednakih i jednakijih.

Savršeni trenutak

Bitcoin je nastao usred globalne financijske krize 2008/09. U prvom bloku Bitcoin blockchaina – koji se još naziva i blok nastanka (Genesis blok) – Satoshi Nakamoto ostavio je sakrivenu snažnu poruka. U toj poruci citirao je naslov objavljen 3.siječnja 2009. godine u novinama The Times koji kaže: Premijerka samo što nije odobrila drugi paket mjera kako bi se spasile banke. („Chancellor on brink of second bailout for banks“).

Satoshi Nakamoto je ovim činom izrazio svoju kritiku prema državama i političarima koji njima upravljaju a koja je zajednička svim Cypherpunksima. Tokom financijske krize 2008. središnje državne banke u optjecaj pustile su goleme količine novo isprintanog novca kako bi spasile banke. Cijenu tog spašavanja platili su obični ljudi poput mene i vas jer je naš novac i naša ušteđevina izgubila vrijednost. Vrijednost je izgubila jer je novac koji je stvoren iz ničega i dan bankama obezvrijedio naš novac koji je zarađen radom. Puštanje novca u optjecaj na ovakav način uzrokuje inflaciju a inflaciju najlakše opisujemo kao smanjenje kupovne moći. Svima je jasno i svi na svojoj koži osjećaju da 100 eura danas može kupiti puno manje nego je tih istih 100 eura moglo kupiti prije godinu dana. To je inflacija ili skriveni porez koji svi mi zajedno plaćamo. Ali mi ga plaćamo novcem koji moramo zaraditi a države i banke ga plaćaju novcem koji si stvore prema potrebi i u količinama koje su im potrebne. To je surova realnost današnjeg svijeta i to je razlog nepovjerenja Cypherpunksa u države i njihove središnje banke te je učvrstila njihovo uvjerenje da je svima potreban novac koji je apsolutno odvojen od države koja njime upravlja.

Danas, svi oni koji su u potpunosti shvatili ovo, odnosno razumjeli bitcoin ujedinjeni su u borbi, u mirnom prosvjedu kojim se traži odvajanje države od novca.

Ista situacija, samo u obimu koji je značajno veći od onoga u 2008/2009. ponovila se nakon izbijanja Covid-19 histerije. Samo u 2020., u SAD-u količina novca u optjecaju povećana je za gotovo 50%. Europska Unija nije ništa bolja po tom pitanju. Printeri novca se ne gase kako se to popularno kaže. Posljedice toga su iznimno niske kamatne stope a lako dostupan novac diže cijene svih dobara i usluga. Povećanje cijena obezvrjeđuje novac onima koji ga štede i to je inflacija.

Kako se zaštiti od obezvrjeđivanja novca

Bitcoin je pokrenut vjerojatno u najboljem mogućem trenutku. Rijetko kada je pitanje novca bilo relevantnije nego danas. Sa svojom apsolutno ograničenom količinom od 21 milijun, bitcoin predstavlja potpunu suprotnost beskrajno rastućim bilancama stanja središnjih banaka. Njegova ograničena količina predstavlja zaštitu od obezvrjeđenja vašeg novca, kao što je to slučaj sa svim danas izdanim valutama od strane centralnih banaka koje svakodnevno gube vrijednost.

Zbog svog jedinstvenog dizajna, bitcoin je stvoren da osigurava očuvanje kupovne moći tijekom dugog vremenskog razdoblja. Budući da je bitcoin sam po sebi već rijedak, u svojstvu očuvanja vrijednosti bolji je čak i od zlata. Nova količina zlata koja dolazi u optjecaj svake godine kreće se otprilike od 1-2% godišnje u odnosu na postojeću dostupnu količinu zlata. Osim toga, troškovi pohrane i „transporta“ bitcoina u usporedbi sa zlatom znatno su niži, što također dodaje vrijednost tijekom vremena.

Zaštita imovine

Još jedan problem koji bitcoin savršeno rješava je zaštita imovine. Gotovina ili zlato da bi se zaštitili od krađe moraju se pohraniti najčešće u bankovnim sefovima a to sa sobom povlači znatne troškove (posebno u slučaju zlata). Pokušajte si samo zamisliti troškove transporta i osiguranja zlata sa jednog mjesta na drugo ili iz jedne u drugu zemlju. Bitcoin je potpuna suprotnost tako nečemu. Trošak pohrane i „transporta“ bitcoina gotovo je ravan nuli. Čak i znatne količine bitcoina koje pojedinac želi premjestiti sa jednog dijela svijeta na drugi (milijarde eura vrijednosti) imaju isti trošak kao i da želi premjestiti samo nekoliko eura vrijednosti. Svaki pojedinac to može učiniti na isti način a to je da zna svoj privatni ključ s kojim pristupa svojem bitcoina a koji se najčešće sastoji od sekvence os 12 ili 24 riječi. Jednom memorirana i nakon toga fizički uništena sekvenca riječi zauvijek osigurava da vaš bitcoin ne može biti ukraden ili oduzet. Ta riječna sekvenca osigurava vaš bitcoin na blockchainu i omogućuje vam da mu pristupite bilo kada i bilo gdje na svijetu. Osigurava vam da ukoliko to želite, svoj bitcoin sa sobom ponesete i u grob.

Kako bitcoin funkcionira

Osnovna zamisao iza Bitcoin mreže je ta da je ona decentralizirana. Pod pojmom decentralizacije prvenstveno se podrazumijeva da ni jedan sudionik mreže samostalno nema mogućnost da nameće ili mijenja pravila na temelju kojih mreža funkcionira. Upravljanje mrežom je decentralizirano i moć upravljanja raspoređena je svima koji u mreži sudjeluju. Ovo je fundamentalna osobina mreže je ni jedan pojedinac, ni jedna tvrtka niti bilo koja vlada neke države nije u mogućnosti „zauzeti“ mrežu i samostalno promijeniti pravila. Pravila se mogu izmijeniti samo zajedničkim konsenzusom svih sudionika na mreži.

Veoma pojednostavljenim jezikom, funkcioniranje Bitcoin mreže bazira se na tome da svaki sudionik mreže (tu se podrazumijevaju sudionici koji imaju pokrenut Bitcoin node ili mrežni Bitcoin čvor) u svakom trenutku na svom mrežnom čvoru ima identičnu kopiju knjige svih transakcija (tzv. Bitcoin ledger ili glavna knjiga). Kako rezultat toga, svi sudionici na mreži uvijek znaju tko posjeduje koju količinu bitcoina. Nitko ne može tvrditi da posjeduje određenu količinu bitcoina koju zapravo ne posjeduje jer se to jednostavno može provjeriti u vlastitoj kopiji knjige svih transakcija koja je pohranjena na vašem mrežnom čvoru.

Prije nastanka Bitcoina, decentralizirane mreže uvijek su se suočavale s dva velika izazova. Prvi izazov bio je kako osigurati da svaki sudionik na mreži dobije najnovija ažuriranja koja sadrže sve informacije o promjenama u vlasništvu odnosno informacije o tome koliko bitcoina promijenilo vlasnika. Drugi izazov bio je kako sudionici mreže mogu s apsolutnom sigurnošću potvrditi da su informacije koje su zaprimili o promjenama u vlasništvu apsolutno točne.

Lanac blokova (Blockchain)

Lanac blokova ili blockchain tehnologija dala je odgovor na ova pitanja. Korištenjem blockchaina informacije se pohranjuju kronološkim redom kako i nastaju. U slučaju bitcoina sve informacije od samog puštanja u rad mreže pohranjene su u stotinama tisuća blokova koji su međusobno povezani i koji zajedno čine lanac blokova odnosno blockchain. Svaki sudionik mreže ima mogućnost provjeriti tko posjeduje koju količinu bitcoina prateći povijest transakcija na blockchainu. Dakle, ako netko želi poslati bitcoin nekome drugome jednostavno je za provjeriti da li on zaista i posjeduje tu količinu bitcoina.

Sigurno se pitate pa da, ali ovaj mehanizam uopće nije revolucionaran kako je to predstavljeno. Svaka banka danas ima identičan zapis (bazu podataka) u kojoj u svakom trenutku može provjeriti koje je stanje na račun bilo kojeg korisnika ili provjeriti povijest svih njegovih transakcija. Ako npr. neki klijent banke želi poslati određenu količinu eura sa svojeg računa na neki drugi račun banka će jednostavno provjeriti da li korisnik na svom računu ima potrebnu količinu eura za slanje ili je ta količina eura već potrošena pa stoga takvo transakciju nije moguće obaviti. Jedinstvena karakteristika bitcoin blockchaina za razliku od baze podataka koju ima banka je ta da isti nije pohranjen na samo jednom centralnom mjestu (središnjem serveru banke) nego je identična kopija pohranjena na svim računalima (bitcoin mrežnim čvorovima) koji se danas nalaze u gotovo svakom kutku svijeta i kojih je danas već preko 30.000. Ova karakteristika je ujedno i razlog zašto Bitcoin mrežu nije jednostavno „napasti“, zaustaviti ili ugasiti. Da bi se tako nešto izvelo potrebno je ugasiti apsolutno svaki bitcoin čvor na svijetu istovremeno.

Međutim, blockchain se susreće s izazovom da svaki sudionik mreže s apsolutnom sigurnošću može potvrditi da li je njegova kopija lanca blokova točna i da pogrešne ili lažne transakcije ne budu unešene u njegovu kopiju glavne knjige. Budući da se novi blokovi (blokovi sadrže novonastale transakcije) dodaju u blockchain otprilike svakih 10 minuta, veličina blockchaina konstantno raste i mora se kontinuirano ažurirati na svim računalima koja su priključena na mrežu.

Svi novi blokovi koji se nadovezuju na postojeći lanac blokova moraju se moći provjeriti od strane svakog mrežnog sudionika. Ova provjera vrši se pomoću pravila koja su definirana u računalnom kodu Bitcoin mreže i koja ne mogu biti izmijenjena. Ova pravila točno definiraju koje transakcije su dopuštene, a koje nisu. Svaki korisnik koji preuzme kopiju blockchaina na svoje računalo može provjeriti jesu li sve transakcije u skladu s postavljenim pravilima. Ako neka nova transakcija nije u skladu s pravilima tj. ako je netočna ili lažna, sudionici mreže je odbijaju (sudionici mreže koji na svojim računalima imaju pohranjen cjelokupni lanac blokova) i ne uključuju je u blockchain.

Dokaz o radu (Proof-of-Work) i rudarenje

Bitcoin funkcionira na principu korištenja mehanizma dokaza o radu. Da bi netko u lanac blokova dodao novi blok mora pružiti dokaz o radu. Taj dokaz o radu je ujedno i mehanizam koji ograničava da u lanac blokova bilo tko i bilo kada može dodati novi blok. Da tog mehanizma nema mreža bi vjerojatno već odavno bila propala i zaboravljena. Kako bi netko pronašao novi blok i uključio ga u postojeći lanac blokova mora uložiti rad u njegovo pronalaženje. Kao nagradu za pronalazak bloka i njegovo uključivanje u lanac blokova nalaznik je nagrađen novim bitcoinom kao i transakcijskim naknadama sadržanim u ovom novom bloku. Nakon što je novi blok pronađen i dodan u lanac blokova ovaj proces započinje ispočetka.

Ovaj proces traženja novog bloka naziva se rudarenje. U procesu ovog digitalnog rudarenja, rudari su ti koji na svojim specijaliziranim računalima izvršavaju matematičku hash funkciju (SHA-256 algoritam) u potrazi za određenim brojevima. Hash broj prethodnog bloka, transakcije trenutnog bloka i nasumični broj (nonce) zajedno se stavljaju u hash funkciju. Ovaj nasumični broj mijenja se sve dok hash funkcija kao rezultat ne izbaci rezultat s minimalnim brojem potrebnih vodećih nula. Na primjer, blok 767700, pronađen 16. prosinca 2022. godine, imao je važeći hash broj: 00000000000000000001f923407f16129a16e0b15122f6750444b44ceff86c37.

Proces rudarenja ima dvije primarne funkcije: Prva je da blokove povezuje na matematičko-kriptografski način tako da svi koji to žele jednostavno mogu provjeriti redoslijed njihovog nastanka. Istovremeno, mehanizam dokaza rada gotovo nemogućim čini da se taj redoslijed stavljanja blokova u lanac izmjeni. Druga funkcija je ta da isti taj mehanizam dokaza rada funkcionira na način da svaki novi blok u lanac blokova dodaje otprilike svakih 10 minuta. To vrijeme između dva nova bloka dovoljno je da svi sudionici na mreži diljem svijeta imaju dovoljno vremena da svoju kopiju blockchaina ažuriraju na najnovije stanje.

Kao zaključak, rudari su ti koji održavaju Bitcoin mrežu aktivnom. Procesom rudarenja, sve nove transakcije se obrađuju i dodaju u lanac blokova. Bitcoin čvorovi (node) čuvaju kopije glavne knjige. Programski kod koji se na njima izvršava brine se da se poštuju pravila i osigurava da nijedna lažna transakcija ne bude dodana u lanac blokova.

21 milion

Ukupan broj bitcoina koji ikada može biti kreiran je 21 milion. To je definirano osnovnim programskim kodom na kojem bitcoin počiva i ta konstanta ne može biti izmijenjena. Kako se svakih desetak minuta u lanac blokova dodaje novi blok kao posljedica dokaza rada rudara, tako oni za svaki taj novi blok pripojen postojećem lancu blokova dobivaju bitcoin kao nagradu. Visina te nagrade za svaki novi blok također je definirana osnovnim programskim bitcoin kodom. Kao i u prethodnom slučaju ta konstanta također ne može biti izmijenjena. Raspored izdavanja novog bitcoina rudarima za njihov rad poštuje strogi raspored.

Kada je Bitcoin mreža tek pokrenuta, programski kod je rudarima dodjeljivao 50 novih bitcoina za svaki novi blok dodan u lanac blokova odnosno otprilike svakih desetak minuta. Četiri godine nakon pokretanja Bitcoin mreže, broj bitcoina koji se dodjeljuje rudarima za njihov rad se prepolovio i iznosio je 25 novih bitcoina za svaki novi blok odnosno svakih desetak minuta. Taj predefinirani proces naziva se prepolovljavanje (halving). Do prepolovljavanja broja bitcoina koji se dodjeljuje rudarima za njihov rad dolazi otprilike svake 4 godine odnosno nakon 220.000 novih blokova dodanih u lanac blokova. Do danas na ovakav način izdano je već preko 19 miliona bitcoina a trenutna nagrada za novi blok iznosi 6,25 bitcoina. Slijedeći ovaj predefinirani raspored dodavanja novih blokova u lanac blokova i izdavanja novog bitcoina pretpostavlja se da će zadnji bitcoin biti izdan negdje 2140. godine. Nakon toga, rudari će za svoj rad biti kompenzirani samo kroz transakcijske naknade.

Ta apsolutno ograničena količina bitcoina koji ikada može postojati jedno je od njegovih temeljnih svojstava te ga čini iznimno rijetkom te stoga i vrijednom „robom“. Ova apsolutno ograničena količina također je važan preduvjet za funkciju bitcoina kao sredstva koje služi za pohranu vrijednosti tijekom duljeg vremenskog razdoblja i to je razlog zašto se bitcoin još naziva i digitalnim zlatom.

Uzimajući u obzir sve navedene značajke Bitcoin mreže veoma je jednostavno shvatiti važnost i vrijednost ovog izuma. Prvi put u povijesti postoji digitalna „roba“ koja ne može biti kopirana ili duplicirana nego je apsolutno ograničena brojem jedinica koje ikada mogu postojati.

Ove jedinice bitcoina se doista mogu posjedovati. Samo osoba koja posjeduje odgovarajući privatni ključ (privatni ključ se može smatrati i kao lozinka) kojim se pristupa nekoj bitcoin adresi na kojoj se određena količina bitcoina nalazi, može taj bitcoin poslati nekome drugome na neku drugu bitcoin adresu. Bez ovog privatnog ključa bitcoinu u nečijem vlasništvu nije moguće pristupiti te stoga niti moguće ukrasti, zaplijeniti ili blokirati. Vlasniku tog bitcoina koji je zaštićen privatnim ključem omogućena je apsolutna kontrola nad svojim financijskim resursima, bez obzira da li je taj pojedinac bogat, siromašan ili kriminalac, bez obzira da li je politički disident ili izbjeglica, bez obzira odakle dolazi ili koja su njegova vjerska uvjerenja. Po prvi put od izuma računala, moguće je uistinu posjedovati digitalnu imovinu.

Više na ovu temu možete pročitati u ovom blogu.

Izum i nastanak Bitcoina

Kada govorimo o bitcoinu i njegovim počecima moramo se vratiti sve do početka devedesetih godina prošlog stoljeća. Davne 1992. godine grupa računalnih stručnjaka, istomišljenika iz Kaliforniji okupila se na jednoj email listi putem koje su razmjenjivali ideje o kriptografiji, matematici, politici i filozofiji. Nazivali su se „Cypherpunks“. – igra riječima koji dolazi od cyberpunka (osoba iz sci-fi, znanstveno-fantastične literature koja je skeptična prema društvu općenito) i riječi cipher koja znači nešto šifrirati.

Cypherpunksi su ubrzo postali veoma šarolika ekipa koja je dolazila iz svih krajeva svijeta. Unatoč svojim različitim uvjerenjima oko svega i svačega, zajedničko uvjerenje im je bilo da da će internet uskoro postati jedno od najspornijih područja ljudske slobode. Kako bi se zaštitili od rastućih mehanizama kontrole, nadzora i cenzure na internetu te kako bi očuvali slobodan i otvoren internet, Cypherpunksi su upotrijebili moćno „oružje“: kriptografiju. Informacije koje su međusobno dijelili uspješno su šifrirali tako da nisu mogle biti vidljive onima kojima te informacije nisu bile namijenjene.

Cypherpunksi su u svom manifestu iz 1993. izjavili: “Cypherpunksi pišu [računalni] kod. Znamo da netko mora napisati softver za obranu privatnosti, a budući da ne možemo dobiti privatnost ako to ne učinimo svi, mi ćemo ga napisati.“

Kriptografija sama po sebi nije dovoljna za slobodan internet. Cypherpunksi su bili svjesni da Internet ne može biti uistinu slobodan ako nema svoj vlastiti novac odnosno valutu. Novac koji je neovisan o državama, središnjim bankama i tvrtkama; kripto valuta koja je pravedna i decentralizirana baš kao i sam Internet.

Put do bitcoina

Put do funkcionalnog i neovisnog digitalnog novca isprepleten je mnogobrojnim tehničkim izazovima. Davne 1990. godine kriptograf David Chaum stvorio je eCash koja se smatra prvom kripto valutom. Iako nije bila decentralizirana, zahvaljujući tada već poznatim metodama kriptografije osiguravala je dovoljnu razinu anonimnosti. Usprkos tome, eCash se nije uspio nametnuti kao dovoljno jak igrač te je izgubio tržišnu utakmicu u srazu sa ostalim kompanijama koje su razvijale sustave plaćanja koji bi se koristili na mreži odnosno na Internetu. Tvrtka koja stoji iza eCash projekta nakon nekoliko godina postojanja podnijela je zahtjev za stečaj te je eCash kao projekt ugašen.

Bilo je i dosta drugih pokušaja stvaranja sustava plaćanja koji bi nativno služili za plaćanja na mreži a među njima se ponajviše istaknuo projekt E-Gold. E-Gold je bila kripto valuta koja je svoje pokriće imala u zlatu i bila je otvorena svima koji su ju željeli koristiti. E-Gold projekt pokrenut je tijekom dot-com ere 1996. godine. Na svom vrhuncu putem kripto valute procesuirano je transakcija ukupne vrijednosti gotovo 2 milijarde američkih dolara.

Problem E-gold projekta je bio taj što je bio kontroliran od strane jedne središnje institucije i stoga je bio osjetljiv na napade (eng. single point of failure). Kada je E-Gold postao poznato ime na tržištu uslijedili su problemi pravne prirode. Američka vlada poduzela je pravne korake kako bi zaustavila daljnji razvoj projekta i njegovo širenje na tržištu. Američki sud 2008. godine proglasio je E-Gold krivim pod optužbom za pranje novca i kršenje Patriot Acta. Iz tog razloga projekt E-Gold moramo je biti ugašen te je sva imovina zamrznuta i oduzeta.

Ova dva i još nekoliko sličnih propalih projekata ukazali su na dvije jako bitne činjenice. Prvo, i eCash i E-Gold imali su kolateral koji je na neki način bio garancija i odraz njihove vrijednosti. Upravo ti kolaterali pokazali su se kao slaba točka jer su ga vlade država jednostavno mogle zaplijeniti. Iz tog razloga, kripto valuta kojoj su težili Cypherpunksi nije smjela imati jednu slabu odnosno centralnu točku napada kao npr.: da iza nje stoji neka kompanija sa bankovnim računom, da ima pohranjen kolateral (zlato) u nekoj od banaka ili da se nalazi smještena na nekom centraliziranom web serveru. Drugo, da vlade i regulatori nemaju interesa oko digitalnog novca koji je neovisan o državi.

Nakon ovakvih slučajeva i dalje je postojalo pitanje na koje odgovora još uvijek nije bilo. Kako uspostaviti nezavisan digitalni novac koji neće imati entitet koji će iza njega stajati i koji će voditi evidenciju o svim transakcijama i osiguravati da jedan iznos ne može biti dva puta potrošen (double spend problem). Uostalom, kada bi i bilo moguće riješiti problem dvostrukog trošenja bez oslanjanja na jedan centralni entitet, moguće bi bilo stvoriti „besplatni“ digitalni novac koji je komplementaran i prirodan dodatak Internetu.

Besprijekoran i mističan čin nastanka

Svi ovi prethodno navedeni razlozi tjerali su Cypherpunkse da razmišljaju o načinu kako dizajnirati kripto valutu koja neće imati jedan centralni entitet koji će iza nje stajati te koja neće imati kolateral. Dva najpoznatija koncepta koji nikada nisu zaživjeli bili su b-money (1998) i BitGold (2005). Ta dva teoretska koncepta svojim dizajnom najviše su se približili bitcoinu. Par javnog i privatnog ključa bio je osnova za enkripciju, dok je dokaz rada (Proof-of-Work) trebao poslužiti kao sredstvo koje će se koristiti za izdavanje novih količina digitalne valute koina (Coins). U svom „manifestu“ u tzv. bijeloj knjizi (Whitepaper), tvorac bitcoina je potvrdio da je prije objave svog rješenja bio upoznat s konceptima b-money i Bit Gold.

Međutim, ova dva koncepta oslanjala su se na sistem glasovanja kojim se upravlja temeljnim konsenzusom protokola („dogovor“ oko toga tko je vlasnik koje količine monetarne vrijednosti u datom trenutku). Taj sustav glasovanja je bio slaba točka oba konceptualna rješenja. Predstavljao je potencijalni vektor napada zlonamjernih strana putem kojeg se moglo utjecati na izbore prilikom glasanja o izmjenama temeljnog konsenzusa i na taj način se moglo utjecati na količinu izdanog digitalnog novca te ograničavanje prava vlasništva.

Rješenje za ovaj posljednji problem, koji je još nije bio riješen na putu stvaranja novog internetskog novca, predstavljeno u petak, 31. listopada. 2008 godine. Toga je dana Cypherpunksima na njihov email poslan Bitcoin Whitepaper, u kojem Satoshi Nakamoto objašnjava svoj koncept decentralizirane mreže za plaćanja na internetu. Dva mjeseca kasnije, 3. siječnja 2009., Bitcoin mreža puštena je u rad i do dan danas nikada nije imala niti jednu sekundu da nije bila aktivna.

Prve reakcije na ovu novu mrežu nisu bile previše zapažene. Nekoliko entuzijasta sa email liste Cypherpunksa počelo je mrežu testirati i prijavljivati pogreške. U početku je, međutim, uglavnom sam Satoshi Nakamoto održavao mrežu. Ali vijesti o novom Internetskom novcu polako su se počele širiti računalnim i tehničkim forumima što je dovelo do toga da je i interes za korištenjem mreže rastao iz dana u dan. Nakon godinu funkcioniranja Bitcoin mreža već bilježi znatan broj korisnika ali ipak, sam bitcoin još uvijek nije imao monetarnu vrijednost.

Satoshi Nakamoto

Ime Satoshi Nakamoto pojavilo se i na Bitcoin Whitepaperu i u potpisu emaila poslanog na prethodno spomenutu email listu. Stvarni identitet tvorca Bitcoina i dan danas je još uvijek nepoznat. Iz svih dostupnih podataka i mnogobrojnih istraživanja na tu temu daje se zaključiti da je ime Satoshi Nakamoto ipak samo nadimak a ne pravo ime stvarne osobe. Satoshi Nakamoto za svoju korespondenciju koristio je tri različite email adrese koja je jako dobro kriptirao tako da se stvarnom pošiljatelju tih mailova nikada nije uspjelo ući u trag.

Do danas, mnogi pojedinci pokušali su uz svoje ime vezati genijalnost koja stoji iza izuma bitcoin i sebe proglasiti Satoshi Nakamotom. No ipak, do sada nitko od njih nije uspio pružiti definitivne dokaze za to. Nitko od svih ovih lažnih pretendenata na tron nije dokazao da kontrolira adrese za koje se pretpostavlja da se na njima nalazi bitcoin koji pripada Satoshi Nakamotu. Da bi netko dokazao da je tvorac bitcoina mora biti u mogućnosti sa tih adresa poslati bitcoin na neku drugu bitcoin adresu. To može jedino ako posjeduju privatne ključeve za te adresu s kojima može potpisati transakciju s kojom bi bitcoin bio poslan na neku drugu adresu. Do danas, nitko nije pružio dokaz za to.

Danas postoji relativno mali broj ljudi koji su „osobno” (putem interneta) komunicirali sa Satoshi Nakamotom. Dana 12. prosinca 2010., Satoshi Nakamoto je poslao svoju posljednju poruku široj Bitcoin zajednici. Nakamoto je nastavio komunicirati sa užim krugom programera i nastavio ih informirati o stanju Bitcoin mreže. Tokom travnja 2011. godine Satoshi Nakamoto poslao je svoju zadnju poruku i ovom najužem krugu programera. Nakamoto se nakon ovoga do danas više nikada nikome nije javio. Kako se misteriozne pojavio 2008. tako je i misteriozno nestao 2011. godine.

Genesis address ili prva adresa ikad na koju je poslan bitcoin je A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa. Za tu adresu se smatra da je u vlasništvu Satoshi Nakamota koji je osobno na nju poslao bitcoin koji je inicijalno izrudaren. Ukoliko upotrijebite bitcoin block explorer (pretraživač bitcoin blokova) na web stranici www.mempool.space možete vidjeti da je ta adresa primila bitcoin u više od 3,500 transakcija dok ne postoji niti jedna transakcija koja pokazuje da je sa te adrese bitcoin poslan na neku drugu adresu. Zasigurno se pitate zašto je u više od 3,500 transakcija bitcoin poslan na prvu ikad stvorenu bitcoin adresu. Sve te transakcije sadrže neki mali, simboličan iznos bitcoina ali se mogu shvatiti kao čin odavanja počasti tvorcu bitcoina Satoshi Nakamotu.

Bitcoin Pizza

Kako je Bitcoin u početku zapravo stekao svoju vrijednost? Bitcoin se u početku mogao „rudariti“ i slati među korisnicima mreže ali sam po sebi nije imao nikakvu monetarnu vrijednost. Pored toga, jako mali broj ljudi je uopće znao za bitcoin i kako ga koristiti.

Prva događaj koji je bitcoinu ikad dodijelio neku monetarna vrijednost dogodio se 22.svibnja.2010. godine kada se na bitcointalk.org forumu pojavio neobičan oglas. Tada 28-godišnji muškarac po imenu Laszlo Hanyecz s Floride ponudio je 10.000 bitcoina u zamjenu za dvije pizze koje će biti dostavljene na njegovu adresu. Tu ponudu je prihvatio jedan student iz Californije koji je na njegovu adresu poslao dvije pizze u vrijednosti od 41$. Za uzvrat, Laszlo Hanyecz poslao mu je 10.000 bitcoina. Od tog dana, 22. svibanj u bitcoin zajednici slavi se kao bitcoin Pizza dan. Taj dan postao je bitan jer je definirao 3 stvari:

• bitcoin je od tada imao vrijednost,
• bitcoin je prikladan kao sredstvo razmjene i plaćanja i
• bitcoin kao valuta je deflatoran (broj bitcoina koji tokom vremena ulaze u cirkulaciju je sve manji i manji te je to pretpostavka za povećanje njegove vrijednosti)

Te dvije pizze bit će zapamćene kao dvije najskuplje na svijetu ikada. Ukoliko se u obzir uzme najveća do sada ikad zabilježena cijena bitcoina od otprilike 69.000 dolara te dvije pizze plaćene su 690 miliona dolara. Isto tako, primatelj tih 10.000 bitcoina iste je također nedugo nakon što ih je dobio prodao te je s tim novcem financirao privatno putovanje. Primjenjujući istu logiku najviše cijene bitcoina može se zaključiti da je to putovanje vjerojatno najskuplje ikad plaćeno putovanje.

Ovaj primjer s pizzom najbolje ilustrira veoma popularan izraz među ljudima koji bitcoin drže na duge staze. Izraz HODLing izvedenica je iz engleske riječi holding što znači držati. Držanje bitcoina u ovom smislu podrazumijeva držanje bitcoina „zauvijek“. Zašto bi netko uopće prodao svoj bitcoin ako je gotovo izvjesno (što i povijesni podaci pokazuju) da će vrijednost bitcoina s protekom vremena samo rasti.

Što bitcoinu daje vrijednost

Najveću vrijednost bitcoinu daje njegova iznimna rijetkost. Maksimalna količina bitcoina koja ikada može postojati je 21 milijun (21.000.000). Svatko tko ima pristup najobičnijem računalu može jednostavno sam za sebe provjeriti tu osobinu bitcoina. Ogromna računalna snaga dedicirana je konstantno kako bi se osiguravala točnost i ispravnost decentralizirane glavne knjige bitcoina. Glavna knjiga (Ledger) je zapis svih transakcija koje su se ikada na Bitcoin mreži desile. Mreža doslovno plaća ljudima da održavaju taj integritet (u obliku nagrada za rudarenje) i da djeluju u dobroj vjeri. Cijena bitcoina jednostavno je određena ponudom i potražnjom za njim na burzi.

Isto tako, bitcoin se može promatrati sa stajališta evolucije novca. Koristeći modernu terminologiju, novac se uvijek razvija u sljedeće četiri faze:

1. Kolekcionarski predmeti: U prvoj fazi svoje evolucije, novac će se tražiti isključivo na temelju njegovih osebujnih svojstava. Predmeti u ovom stadiju najčešće su strast kolekcionara ili manjeg kruga posjednika. Školjke, perle i zlato bili su kolekcionarski predmeti prije nego što su prerasli u više kategorije oblika novca.
2. Pohrana vrijednosti: Nakon što ga bude tražen od dovoljnog broja ljudi zbog svojih osobitosti, novac će biti prepoznat kao sredstvo očuvanja i pohranjivanja vrijednosti tijekom vremena. Kako neko dobro sve više poprima značajke skladišta vrijednosti, njegova će kupovna moć rasti jer ga sve više ljudi želi koristiti za ovu svrhu. Kupovna moć pohranjene vrijednosti naposljetku će doći do svog maksimuma kada to dobro bude široko zastupljeno i smanji se priljev novih ljudi koji ga žele koristiti kao skladište vrijednosti.
3. Sredstvo razmjene: Kada se novac u potpunosti ustoliči kao sredstvo očuvanja vrijednosti, njegova će se kupovna moć stabilizirati. Nakon stabilizacije kupovne moći, oportunitetni trošak korištenja novca za obavljanje poslova smanjit će se do razine na kojoj je prikladan za korištenje kao sredstvo razmjene. U najranijim danima bitcoina, mnogi ljudi nisu cijenili ogromne oportunitetne troškove korištenja bitcoina kao sredstva razmjene, a ne kao početke ere u kojem je dobro služilo u svrhu pohrane vrijednosti. Široko je poznata priča o čovjeku koji je zamijenio 10.000 bitcoina (vrijednih otprilike 225 milijuna dolara u vrijeme pisanja ovog teksta ili 690 milijuna dolara na vrhuncu vrijednosti tokom 2021. godine) za dvije pizze ilustrira ovu situacija. U svijetu bitcoina 22.svibanj svake godine obilježava se kao bitcoin pizza day. Mnogo manje poznata situacija dolazi sa naših prostora, a tiče se identične situacije kada je dotični gospodin za 20.000 kuna prodao 120 bitcoina koji bi trenutno vrijedili 2 ,7 milijuna dolara ili na vrhuncu vrijednosti 2021. godine oko 8,3 milijuna dolara.
4. Obračunska jedinica: Kada se novac naširoko koristi kao sredstvo razmjene, roba će se na tržištu cijeniti u odnosu prema njemu. Uobičajena je zabluda da su danas cijene izražene u bitcoinu dostupne za mnoge robe i usluge. Na primjer, iako bi se šalica kave mogla platiti bitcoinom, navedena cijena nije prava cijena bitcoina; nego je to cijena u dolarima koju ugostitelj traži za tu šalicu kave koja je samo prevedena u bitcoin termine po trenutnom tržišnom tečaju dolara za bitcoin. Ako bi cijena bitcoina pala izraženo u dolarima, broj bitcoina koje ugostitelj traži bi se proporcionalno povećao. Tek kada su ugostitelji (pa tako i svi ostali trgovci) voljni prihvatiti bitcoin za plaćanje bez obzira na tečaj bitcoina u odnosu na fiat valute, možemo doista misliti da je bitcoin postao obračunska jedinica.

Bitcoin se trenutno nalazi u drugoj fazi (pohrana vrijednosti). Vjerojatno će proći još nekoliko godina prije nego što bitcoin prijeđe u treću fazu gdje će postati sredstvo razmjene. Iako se kao sredstvo razmjene danas već koristi to još uvijek nije toliko rasprostranjeno da bi se moglo smatrati da je već u ovoj fazi. Kao sredstvo razmjene bitcoin se najviše koristi putem Lightning mreže. Zanimljivo je za primijetiti da je za isti prijelaz zlatu trebalo mnogo stoljeća.

Tko kontrolira mrežu

Jednostavan odgovor je i svi i nitko. Mreža je projektirana tako da se zlonamjerni akteri ne mogu okoristiti, a svatko ima kontrolu nad svojim sudjelovanjem u njoj. Nijedan programer samostalno ne može izvršiti nikakve promjene bitcoin koda. Nijedan rudar nije u mogućnosti filtrirati bilo koju određenu transakciju. Niti jedan korisnik bitcoin mreže ne može iskoristiti mrežu na način da potroši bitcoin koji mu ne pripada ili koji nema.

Da li je korištenje bitcoina anonimno

Bitcoin na razini mreže nije “povezan” ni s jednim javnim identitetom. Protokol prepoznaje adrese samo kao zbirku slova i cijelih brojeva. Međutim, poslovni subjekti koji svoje poslovanje temelje na Bitcoinu, poput KYC (know your customer) burzi na kojima je moguće kupiti bitcoin, mogu povezati bitcoin koji tamo kupite s vašim identitetom u stvarnom svijetu. Budući da je glavna knjiga bitcoina (bitcoin ledger) u potpunosti vidljiva svima, može doći di situacije da je zbog toga moguće pratiti nečije bitcoin transakcije.

Što je to blockchain

Zapis o svakoj bitcoin transakciji ikad napravljenoj čuva se na blockchainu u tzv. javnoj knjizi odnosno bitcoin ledgeru. U zamjenu za transakcijske naknade i subvenciju za blok, rudari se natječu u „proizvodnji“ blokova. Svaki uspješno zapisani novi blok kriptografski je povezan sa blokom koji mu prethodi te se na taj način stvara lanac blokova ili blockchain. Za potpuno razumijevanje kako blockchain funkcionira pročitajte blog na ovom linku.

Može li država ili vlada zaustaviti bitcoin

Nema sumnje da bi vlade mogle zabraniti bitcoin unutar svojih granica. U stvarnosti, Kina je to već učinila nekoliko puta, a ekosustav još uvijek napreduje. Zbog disperzirane arhitekture bitcoina, zaustavljanje njegove ekspanzije zapravo bi zahtijevalo goleme koordinirane napore mnogih velikih svjetskih zemalja. Takvi napori da se uništi mreža zahtijevalo bi izrazito velike financijske resurse a s time se zapravo ništa ne bi dobilo. Priključiti se i koristiti bitcoin mreže jednostavno može svatko sa najjednostavnijeg osobnog računala tako da je malo vjerojatno da bi se vlade ozbiljnih država upustile u tako nešto jer bi vjerojatno došlo do potpuno suprotnog efekta.

Da li ga koriste kriminalci

Budući da je Bitcoin oblik valute, kriminalci ga mogu koristiti identično kao i što koriste svaku drugu valutu. Ilegalno tržište drogama danas se pretpostavlja da vrijedi više od 500 milijardi dolara godišnje. Ako se to usporedi s današnjom cijenom bitcoina od oko 20.000 dolara i ukupnom tržišnom kapitalizacijom od nešto više od 400 milijardi dolara može se reći da bitcoina zapravo nema dovoljno da pokrije sve potrebe ilegalnog tržišta drogama. Zasigurno je točnije utvrditi da se fiat valute (poput dolara ili eura) koriste za financiranje velike većine ilegalnih aktivnosti na tom tržištu. Isto tako, s obzirom da znamo da su bitcoin transakcije u potpunosti transparentne i vidljive svima, jedna od najglupljih stvari koje kriminalne organizacije povezane s drogama mogu napraviti je da svoje tragove odnosno izvršene transakcije ostave na blockchainu koji nije moguće izmijeniti a u svakom trenutku se mogu pregledati.

Isto tako, prema istraživanju tvrtke Chainalysis, tvrtka za analizu blockchaina, izvjestila je da je pranje novca činilo samo 0,05% ukupnog volumena kripto transakcija u 2021. To bi značilo da je od 2017. do danas oprano 33 milijarde dolara putem kripto imovine. Za usporedbu, UN-ov Ured za droge i kriminal procjenjuje da se 800 milijardi do 2 trilijuna dolara svake godine opere korištenjem klasičnih fiat valuta (dolar, euro itd.), što je oko 5% globalnog BDP-a.

S obziron na navedeno, argument da se bitcoin i ostale kripto valute koriste za ilegalne aktivnosti je u potpunosti promašen i lažan narativ institucija koje danas imaju kontrolu nad fiat novcem samo iz razloga kako bi opravdali svoje postojanje.

Može li se bitcoin jednostavno kopirati

Da, na razini mreže je to moguće napraviti i mnogi pojedinci su to zapravo i napravili. Danas postoje doslovno stotine Bitcoin klonova, svaki s malom izmjenom izvornog koda čija je namjena da bi se Bitcoin malo “poboljšao”. Ova “poboljšanja” gotovo uvijek uključuju značajne kompromise, sprječavajući ih da iskoriste moćne mrežne učinke Bitcoina. U stvarnosti bitcoin je jedan i jedini i nije moguće kopirati. Bitcoin je jedno a sve ostale kriptovalute su nešto sasvim drugo.

Zar bitcoin ne troši energiju

Istina je da Bitcoin mreža koristi puno energije ali ta se energija koristi za funkcioniranje i osiguranje danas najsigurnije globalne kompjuterske mreže za plaćanja a to je bitcoin mreža. Ta mreža za direktna plaćanja i pohranu vrijednosti pojedincima nudi ogromnu vrijednost te se energija utrošena za tu svrhu nikako ne može smatrati bespotrebno potrošenom. Vlasnici bitcoin farmi (pogona za rudarenje bitcoina) već su odavno započeli s inovacijama u korištenju alternativnih izvora energije kao što su obnovljivi izvori energije ili korištenje plinova koji se inače spaljuju prilikom vađenja nafte.

Koliko bitcoina postoji

U trenutku pisanja ovog teksta u opticaju je nešto više od 19 milijuna bitcoina. Samo 21 milijun bitcoina će ikada postojati, a posljednji bitcoin bit će pušten u optjecaj negdje otprilike oko 2140. godine. To se možda čini jako malo za jednu globalnu mrežu za plaćanja ali isto tako mora se imati na umu da se svaki bitcoin može podijeliti na 100 milijuna manjih jedinica koje se zovu Satoshi ili sats.

Kako nastaje bitcoin

Globalno raspršenim i iznimno konkurentnim procesom rudarenja proizvodi se novi bitcoin. Rudari koji pronađu novi blok dobivaju subvenciju ili nagradu za svoj rad u obliku novo stvorenog bitcoina. Ova subvencija danas je na 6,25 bitcoina za svaki novi blok. Ove subvencije se otprilike svakih 4 godine ili 210.000 blokova prepolovljuju. Slijedeće prepolovljavanje će biti otprilike u travnju 2024. godine i tada će se za svaki novi blok dobivati nagrada od 3,125 bitcoina.

Što je rudarenje

Rudarenje je metoda kojom rudari alociraju značajne računalne resurse kako bi procesuirali transakcije na mreži u blokove. Nakon prikupljanja svih transakcija, rudari izvode ponavljajuće računske operaciju kako bi pronašli odgovor koji odgovara prethodno postavljenom kriteriju. Nakon što pronađu odgovor te transakcije se zapisuju u blok a rudar za to dobije nagradu u obliku naknada za obradu transakcija i nagradu za novostvoreni blok. Za svaki novi blok ponavlja se ovaj postupak. Više o ovoj temi pročitajte u ovom blogu.

Kako mogu kupiti bitcoin

Postoje mnoge online mjenjačnice na kojima možete kupiti bitcoin, ali prije nego što to učinite, trebali biste provesti vlastito istraživanje. Najjednostavniji način da dobijete svoj prvi bitcoin (ili samo dio bitcoina) je da kupite nešto od pouzdanog prijatelja ili vama poznate osobe. Važno je imati na umu da svaki bitcoin ima 100 milijuna Satoshia, tako da možete kupiti i manje od jednog bitcoina. Više o mjenjačnicama možete pročitati ovdje.

Što je još potrebno znati o bitcoinu

bitcoin.org vs bitcoin.com

Potrebno je naglasiti da je web stranica pravog i jedinog bitcoina bitcoin.org. S obzirom da iza pravog bitcoina ne stoji niti jedna individua, niti jedna kompanija pa tako niti jedna država morate znati da iza stranice bitcoin.com stoji privatna kompanija Saint Bitts LLC. koja na tržištu nudi komercijalne usluge koje se temelje na blockchain tehnologiji koje su najčešće vezane za neke druge kripto valute a ne bitcoin.

Digitalno zlato

Star nešto više od deset godina, bitcoin je još uvijek relativno nova tehnologija. Još uvijek nije potpuno spreman za široku upotrebu u smislu novca koji se svakodnevno koristi za razmjenu dobara i usluga. Iako je danas moguće kupovati i prodavati proizvode i usluge s bitcoinom, trenutno je njegova primarna namjena pohrana vrijednosti na duže vrijeme ili kao oblik digitalnog zlata. Danas, mnogi ljudi kupuju bitcoin i koriste ga kao spremište vrijednosti tijekom vremena zbog njegove fiksne i ograničene maksimalne količine koja ikada može postojati. Sve što može zadržati svoju vrijednost ili kupovnu moć tijekom vremena je skladište vrijednosti. Budući da sve vlade diljem svijeta printaju beskonačne količine novca (fiat novac koji svi danas koristimo), dovodi do inflacije tih fiat valuta pa posljedično tome i do inflacije cijena odnosno porasta cijena svih dobara i usluga. Zbog toga su tradicionalne valute loše „skladište vrijednosti“. U usporedbi s tim valutama i drugom imovinom, bitcoin s vremenom bolje zadržava svoju vrijednost zbog svoje fiksne ponude.

Ljudi bitcoin iz tog razloga drže kao vrstu digitalnog zlata kao zaštitu od inflacije. Bitcoin također ima brojne prednosti u odnosu na pravo zlato, uključujući mogućnost slanja gotovo odmah i za vrlo male transakcijske troškove bilo gdje u svijetu. Osim toga, pohranjivanje bitcoina je puno jednostavnije od pohranjivanja zlata. Bitcoin se može čuvati na hardverskom novčaniku, računalu, pametnom telefonu, online bitcoin mjenjačnici ili u svemu navedenom. Da biste spremili svoj bitcoin, ne morate kupovati sef ili mjesto u trezoru neke banke. Bitcoin se, za razliku od zlata, također može lako prenijeti preko međunarodnih granica, kao što je već spomenuto.

Cijena može imati velike oscilacije

Cijena bitcoina je znatno porasla jer ga koristi sve više i više ljudi širom svijeta. Vrijednost bitcoina kada je prvi put predstavljen bila je manja od jednog penija. Do danas, najveća zabilježena cijena bitcoina bila je preko 69.000 američkih dolara. Međutim, kako bitcoin prolazi kroz proces prihvaćanja, može doći do značajnih kretanja cijena na gore i dolje u kratkom vremenskom periodu. Kao rezultat toga, ulaganje u bitcoin je još uvijek rizično, a ljudi bi trebali ulagati samo ono što si mogu priuštiti izgubiti. Možda je praktičnije reći da je u bitcoin najbolje uložiti onaj novac koji vam nije potreban za esencijalne životne potrebe te da ulaganje u bitcoin treba biti dugoročnog karaktera. Svi koji su u bitcoin uložili novac i nisu ga dirali barem 4 godine nisu nikada izgubili. Oni koji su npr. uložili u bitcoin kada je bio na svom vrhu na otprilike 69.000 američkih dolara i žele ili moraju do svog novca doći sada zasigurno bi imali ostvarene gubitke jer je cijena bitcoina trenutno manja od navedenog iznosa.

Bitcoin je dugoročna investicija i s vremenom vjerojatnost je velika da će postići cijene koje su mnogostruko veće i od trenutno najveće zabilježene od 69.000 američkih dolara. Cijenom bitcoina na burzama se trguje i manipulira isto kao i sa svim ostalim cijenama dionica a s obzirom da je bitcoin veoma mlada klasa imovine podložna je većim oscilacijama u kratkom vremenskom periodu od za razliku velikih svjetskih kompanija čije dionice na burzi kotiraju desetljećima.

Volatilnost cijene bitcoina je funkcija njegovog nastajanja. U prvih nekoliko godina svog postojanja, bitcoin se ponašao kao tzv „penny-stock“, i svaki veliki kupac koji bi se eventualno pojavio uzrokovao je nagli porast cijene. Kako su usvajanje i likvidnost rasli tijekom godina, volatilnost bitcoina se proporcionalno smanjila. Kada bitcoin postigne tržišnu kapitalizaciju zlata, pokazat će sličnu razinu volatilnosti. Kada bitcoin premaši tržišnu kapitalizaciju zlata, njegova volatilnost smanjit će se na razinu koja će ga učiniti prikladnim kao široko korišteno sredstvo razmjene.

Transakcije se mogu pratiti

U „javnoj knjizi“ bitcoina (bitcoin ledger) svaka transakcija bitcoinom je zabilježena. Svatko na svijetu može pregledati sve transakcije pretraživanjem Block Explorera na mreži i unošenjem određene transakcije ili adrese novčanika. Koristeći kriptografsku metodu s javnim ključem, privatnim se ključem čuvaju identitet vlasnika bitcoin novčanika i adresa bitcoin novčanika. Identitet korisnika ipak može biti otkriven ako se prilikom korištenja bitcoina samoinicijativno pružaju dodatne informacije o identitetu vlasnika bitcoina. Stoga je korištenje adresa bitcoin novčanika samo jednom solidna operativna sigurnosna praksa. Danas već postoje mnoge tvrtke na tržištu koje se fokusiraju na praćenje entiteta na blockchainu. Jedna od najpoznatiji je zasigurno Chainanlysis. Tvrtka surađuje s poduzećima i vladama država kako bi „povećali transparentnost“ blockchaina, kako bi lakše identificirali određene korisnike te pružili podatke i usluge analize podataka velikim tvrtkama.

Porezi i regulativa

Korištenjem bitcoina potrebno je upoznati se i sa poreznim obvezama koje iz toga proizlaze. Velika većina država na svijetu za trgovanje bitcoinom podrazumijeva da je na takve transakcije potrebno platiti i određena davanja državi. Bitcoin se tretira kao vlasništvo te se u Hrvatskoj plaća porez na kapitalnu dobit koju ste eventualno ostvarili kao razliku između nabavne i prodajne cijene. Ako kupujete i prodajete bitcoin, trebali biste se adekvatno pripremiti za rješavanje poreznih obveza. Ipak jedna dobra vijest je ta da ukoliko bitcoin držite više od dvije godine od datuma kupovine te ga tada odlučite prodati više nemate poreznu obvezu na temelju te transakcije. Kako smo već ranije spomenuli da je bitcoin primarno dugoročno spremište vrijednosti svakako bi ga trebali držati više od dvije godine. Mišljenje porezne uprave pročitajte u ovom dokumentu.

Sigurnosni savjeti za korištenje bitcoina

Enkripcija novčanika

Ukoliko ste se već odlučili da će te dio svoje imovine ipak pretvoriti u bitcoin morate biti svjesni činjenice da je bitcoin moguće i veoma lako izgubiti ako ga ne osigurate na pravi način. To ga su svjesni i hakeri čija česta meta napada postaju vlasnici bitcoina. Vaš pošteno stečen novac koji ste odlučili pretvoriti u bitcoin zaslužuje da bude sigurno pohranjen te je potrebno poduzeti nekoliko jednostavnih mjera opreza kako bi ga što sigurnije pohranili. Možda i jedna od najsigurnijih metoda zaštite je ta da informaciju o tome da ste vlasnik bitcoina jednostavno zadržite sami za sebe i to nikada ne spominjete u online svijetu.

Što se bitcoin novčanika tiče i njegove zaštite apsolutni minimum koji morate osigurati je vaš novčanik osiguran lozinkom bez obzira da li se radi o vašem osobnom novčaniku kojeg imate na računalu ili mobitelu ili novčaniku koji imate na nekoj od online mjenjačnica. Lozinke poput „123456“ ili „ivan30051980“ nisu lozinke i to ste već odavno trebali naučiti. Lozinke trebaju biti mnogo kompleksnije od ovih primjera pa ovome svakako dajte na važnosti. Lozinka bi svakako trebala sadržavati velika i mala slova kao i brojeve te specijalne simbole. Primjer jedne dobre lozinke izgledao bi ovako: „uS7Dj@85V14ez$7C“. Ukoliko se pitate kako je takvu lozinku uopće moguće zapamtiti tada možete razmisliti o korištenju password manager alata.

Ukoliko ste se odlučili za najsigurniju varijantu čuvanja vašeg bitcoina korištenjem Ledger ili Trezor hardverskih novčanika kroz proces zaštite istih biti će te vođeni prilikom njihove inicijalizacije.

Ukoliko koristite novčanike nekih od online mjenjačnica svakako je potrebno aktivirati 2FA ili dvo-faktorsku autentifikaciju. Ako ste se registrirali na mjenjačnicu koja ne pruža takvu mogućnost savjetujem vam da račun na toj mjenjačnici odmah zatvorite. Ocjenu i sigurnost pojedinih mjenjačnica možete pogledati na slijedećem linku. Dvo-faktorska autentifikacija predstavlja dodatnu razinu zaštite od neovlaštenih upada u vaš korisnički račun.

Na mjenjačnicama koje nude ovaj oblik zaštite nju je moguće aktivirati na slijedeći način: (mjenjačnice možda korite različitu terminologiju kroz izbornike ali princip je kod svih isti)

• Potrebno je preuzeti besplatnu Google Authenticator ili Authy aplikaciju putem vašeg mobilnog telefona
• Ulogirati se u vaš račun na mjenjačnici
• Otići na stranicu sa sigurnosnim postavkama i odabrati Two-Factor Authentication.
• Tada bi vam se trebao prikazati QR kod koji je potrebno skenirati sa aplikacijom koju ste preuzeli u prvom koraku
• Kada je kod uspješno skeniran aplikacija na mobitelu će vam početi prikazivati broj od 6 znamenki koji će se svakih 30 sekundi izmjenjivati
• Ovo je vaš kod za verifikaciju koji uz lozinku sada morate upisivati svaki put kada se ponovo budete pristupali svom korisničkom računu
• Mjenjačnica će vas sada zatražiti da potvrdite aktivaciju 2FA sa kodom koji se prikazuje u vašoj mobilnoj aplikaciji

Nikada ne dijeli svoje privatne ključeve

Privatni ključ je kod koji vam omogućuje prijenos bitcoina, odobravanje transakcija i općenito za kontrolu vašeg bitcoin novčanika. OD APSOLUTNE JE VAŽNOSTI DA SVOJE PRIVATNE KLJUČEVE ZADRŽITE SAMO ZA SEBE. Čuvajte ih na sigurnom mjestu kojem samo vi možete pristupiti. UKOLIKO NETKO DOĐE DO VAŠIH PRIVATNIH KLJUČEVA ON TADA IMA PRISTUP VAŠEM BITCOIN NOVČANIKU TE SA VAŠIM BITCOINOM SPREMLJENIM NA NJEGA MOŽE UČITI ŠTO GOD ŽELI.

Svoje privatne ključeve čuvajte. Privatne ključeve nikada ne čuvajte na računalu ili mobitelu ili bilo kojem drugom uređaju koji se može spojiti na Internet. Jer ako se može spojiti na Internet tada tom uređaju mogu isto tako pristupiti i hakeri ili zloćudni softver a vaši privatni ključevi tada mogu biti kompromitirani.

Poznata je uzrečica koja glasi „Not your keys not your coins“. Vašim bitcoinom upravljate samo ako imate kontrolu nad vašim privatnim ključevima. Ako nemate kontrolu nad vašim privatnim ključevima tada nemate ni kontrolu nad vašim bitcoinom.

Jednostavno kreiranje i osiguranje pohrane vlastitih privatnih ključeva moguće je pomoću vodećih hardverskih novčanika kao što su Ledger i Trezor.

Sigurnosna pohrana novčanika

Prilikom inicijalizacije Ledger ili Trezor hardverskih novčanika morate zapisati frazu za oporavak. Fraza za oporavak se sastoji od 12 ili 24 riječi koje je potrebno zapisati na zasebni komad papira koji dolazi u pakiranju sa ovim tipom novčanika. Ovo je IZNIMNO VAŽNO jer ukoliko se desi da vaš novčanik bude oštećen, izgubljen ili ukraden, koristeći frazu za oporavak, svojim sredstvima na novom novčaniku uvijek možete pristupiti koristeći frazu za oporavak.

Jednom kada ste frazu za oporavak zapisali potrebno ju je sigurno pospremiti isto kako ste pospremili i svoj privatni ključ. Dakle offline, nikako na računalu ili u mobitelu niti u bilo kojem drugom digitalnom obliku. Frazu za oporavak možete čuvati u vašem domu ili na drugom sigurnom mjestu. Svakako osigurajte da je mjesto sigurno i vama lako dostupno kako biste svom bitcoinu mogli lako i brzo pristupiti u slučaju da izgubite vaš novčanik ili da se isti jednostavno pokvari.

Detaljno o privatnim ključevima, i frazama za oporavak pročitajte u dijelu o bitcoin novčanicima.

Ažuriranje softvera novčanika

Kako biste bili sigurni da je vaš bitcoin novčanik siguran, potrebno je redovito ažuriranje softwarea novčanika kako biste bili sigurni da software ne sadrži eventualne propuste koji mogu ugroziti sigurnost vašeg novčanika. Tvrtke koje svoja programska rješenja za bitcoin novčanike pružaju na upotrebu redovito ažuriraju svoj software kako bi ga unaprijedile korisnim izmjenama i dodacima i učinile još sigurnijim u odnosu na prethodnu verziju koja je korištena. Ako redovito ažurirate software vašeg bitcoin novčanika, na taj način osigurati će te da vaš novčanik ima najnovije značajke i najbolju funkcionalnost.

Kako kupiti bitcoin

Online mjenjačnice

Najlakši i najsigurniji način za kupnju Bitcoina je kupnja putem online mjenjačnica. Neke od najpopularnijih mjenjačnica danas su Binance, FTX, Coinbase, Kraken, KuCoin, Gemini, Gate.io, Bitfinex, Bitstamp, Bybit itd. Manje, odnosno manje poznate mjenjačnice nose veći rizik prilikom korištenja istih. Uz rizik da nisu u potpunosti sigurne postoji i mogućnost da nisu u potpunosti ni usklađene sa svim zakonskim regulativama. Imajte na umu da postoji i jako puno različitih mjenjačnica koje su apsolutne prevare. Ukoliko vam se putem telegrama, twittera, discorda i ostalih online aplikacija javljaju nepoznati ljudi i promoviraju vam mjenjačnice na kojima možete sigurno trgovati i dobivati jako velike povrate na svoje uloge savjetujem vam da te ljude odmah blokirate i ni slučajno ne otvarate linkove koje su vam poslali da se na tim mjenjačnicama registrirate. Ukoliko se registrirate i pošaljete svoja sredstva na njih budite sigurni da ste ta sredstva zauvijek izgubili.

Stoga se preporuča da svoj prvi bitcoin (ili samo dio bitcoina) kupite na nekoj od najvećih mjenjačnica, dobro etabliranih imena koja su prethodno navedena. Mjenjačnicama tih tvrtki možete pristupiti putem računala ili mobitela koristeći aplikacije koje možete preuzeti u Google Play Storeu ili Apple Storeu. Iako su to najveći igrači u kripto svijetu savjetujem vam da kada kupite svoj prvi bitcoin da ga svakako pošaljete na svoj novčanik. Kako smo već spomenuli frazu „Not your keys not your coins“ znate da ako svoj bitcoin ostavite na mjenjačnici da ne posjedujete privatni ključ za bitcoin adresu na kojoj se vaš bitcoin nalazi te samim time vi nemate apsolutnu kontrolu na njim.

Da biste kupili bitcoin, prvo morate uplatiti sredstva na račun mjenjačnice, nakon čega ta sredstva možete zamijeniti za bitcoin. Mnoge mjenjačnice nude vam opciju da novac putem bankovne transakcije prebacite na njihov bankovni račun ili da bitcoin kupite koristeći vašu debitnu ili kreditnu karticu. Ukoliko se odlučite novac prebaciti bankovnom transakcijom morate znati da će se vaš novac na mjenjačnici pojaviti u roku najčešće od 1-3 radna dana. Ukoliko želite koristiti vašu karticu novac na vašem računu bit će dostupan odmah. Ali pritom imajte na umu ukoliko koristite karticu da su provizije poprilično velike i znaju biti u rasponu od najčešće 3-5% što je zaista previše. Prilikom slanja novca na svoj račun na online mjenjačnici putem bankovne transakcije najčešće nema provizije koju će vam mjenjačnica naplatiti za polog sredstava. Neki manji trošak transakcije može se pojaviti prilikom slanja novca sa vašeg računa i to ovisi o vašoj banci.

Bitcoin bankomati (ATM)

Danas postoje i bitcoin bankomati identični onim običnim bankomatima banaka koje svakodnevno koristite za podizanje gotovine. Bitcoin bankomati pružaju diskretnu opciju za kupnju i prodaju bitcoina. Ako postoji neki blizu mjesta gdje živite, oni su također praktičan način da dođete do bitcoina. Svakako imajte na umu na su troškovi transakcije na njima u najboljem slučaju na razini onih kada koristite svoju debitnu ili kreditnu karticu za kupnju bitcoina na centraliziranim mjenjačnicama.

Danas je bitcoin moguće kupiti i u poštanskim uredima ili u klasičnim mjenjačnicama koje se nalaze na svakom koraku tipa Western Union. Transakcijske naknade kod njih su također velike tako da dvaput razmilite prije nego ih koristite.

Lokacije bitcoin bankomata možete pretraživati na slijedećem linku:

https://coinatmradar.com/

Osobno od nekoga

Bitcoin možete kupiti i osobno od nekoga tko ga želi prodati. To može biti vama neka bliska ili barem poznata osoba. Isto tako, danas online možete pronaći mnogo stranica i aplikacija na kojima ljudi oglašavaju kupnju i prodaju bitcoina. U ovom slučaju budite jako oprezni jer prevaranata ima na svakom koraku. Ukoliko se odlučite na ovaj način kupovine ili prodaje bitcoina, kod osobe s kojom dogovorite transakciju inzistirajte na tome da se nađete na nekom javnom mjestu umjesto nekog parkirališta, male mračne uličice ili lokalne birtije. Nikako nije uputno ići sam na takve „sastanke“.

Bitcoin novčanici

Što je bitcoin novčanik

Poput vašeg običnog novčanika, bitcoin novčanik je način za pohranjivanje novca odnosno vašeg bitcoina. Osnovna stvar koju morate razumjeti a koja se tiče bitcoin novčanika je da bitcoin zapravo ne postoji unutar njega. Bitcoin postoji samo na distribuiranoj bitcoin knjizi (bitcoin blockchain ledger). Privatni ključevi odnosno ključevi koji su potrebni za slanje i primanje bitcoina preko te distribuirane bitcoin infrastrukture na kojoj bitcoin zapravo funkcionira čuvaju se u bitcoin novčaniku.

Što je bitcoin adresa

Niz brojeva i slova koji je specifičan samo za vaš novčanik je bitcoin adresa. Da biste primili bitcoin, morate tu adresu podijeliti s osobom koja vam želi poslati bitcoin. Preporučljivo je da nikada 2 puta ne koristite istu adresu iz sigurnosnih razloga. Bitcoin novčanici imaju mogućnost generirati beskonačan broj bitcoin adresa pa je ovu mogućnost uputno koristiti. Većina novčanika brine o tome automatski umjesto vas i generira novu adresu svaki put kada želite primiti bitcoin. Pritom uvijek znate stanje bitcoina u vašem novčaniku koji prikazuje saldo bitcoina na svim bitcoin adresama koje su za vas u njemu generirane.

Što je to fraza za oporavak

Kada inicijalizirate novi novčanik, stvara se niz od 12 ili 24 nasumično generirane riječi poznate kao “seed words” ili “mnemonic“ odnosno fraza za oporavak. Ovaj set riječi služi za otključavanje cjelokupnog vašeg novčanika i njega nikada ni u kojem slučaju ne smijete s nikim podjeliti. Isto tako, dužni ste ovaj set riječi pohraniti na sigurno i vama lako dostupno mjesto da u slučaju potrebe isti možete upotrijebiti. Ako itko dođe u posjed ovog seta riječi bez problema može isprazniti vaš bitcoin novčanik.

Što je pristupna fraza

Pristupna fraza, passphrase ili zaporka, često je poznata kao dodatna 13. ili 25. riječ u setu od 12 ili 24 riječi koje se inače zapisuju kod inicijalizacije novog bitcoin novčanika. To je korisnički definirana dopunska riječ ili izraz namijenjen za jačanje sigurnosti. Da bi pristupio vašem novčaniku napadaču je potrebna i ta vaša dodatna riječ uz cjelokupnu frazu od 12 ili 24 riječi koje ste zapisali. Tu jednu dodatnu riječ nikada ne držite u blizini ili zajedno sa vašom frazom za oporavak od 12 ili 24 riječi.

Što je privatni ključ

Privatni ključ predstavlja dokaz da entitet koji ga posjeduje ima ovlaštenje za trošenje bitcoina s odgovarajuće bitcoin adrese. Privatni ključ kreira se iz vaše pristupne fraze. Za svaku adresu koja je otvorena u vašem novčaniku generira se privatni ključ. Danas, velika većina korisnika bitcoina nikada se neće izravno koristiti s privatnim ključem; umjesto toga, softver novčanika to odrađuje automatski za vas prilikom korištenja.

Što je javni ključ

Javni ključ za bitcoin je isto ono što je IBAN za vaš bankovni račun. To je bitcoin adresa na koju možete primati novac na blockchainu odnosno primati bitcoin na vašu bitcoin adresu.

Što je prošireni javni ključ

O proširenom javnom ključu ili Xpub možete razmišljati kao o glavnom ključu vašeg bitcoin novčanika. Isto kao i kod privatnih ključeva ili fraza za oporavak ovaj ključ nitko osim vas ne smije znati. Pomoću Xpub ključa moguće je generirati i vidjeti svaku adresu koja je prethodno generirana u vašem novčaniku. Ypub i Zpub su Xpub varijacije koje zapravo imaju istu funkciju.

Koji bitcoin novčanik je najbolji za vaše potrebe

Potpunu kontrolu nad svojim bitcoinom imate korištenjem hardverskih novčanika. Ali s tom potpunom kontrolom dolazi i potpuna individualna (vaša) odgovornost. Vi i samo vi ste odgovorni za sigurnost vašeg bitcoina. Vi sami morate osigurati fizičku zaštitu vašeg bitcoin novčanika kako ga ne biste izgubili ili da vam ne bude ukraden. Isto tako, morate zapamtiti lozinku vašeg bitcoin novčanika kako bi mogli pristupiti svojem bitcoinu.

S druge pak strane, čuvanje bitcoina na raznim bitcoin mjenjačnicama je mnogo jednostavnije ali morate biti svjesni da u tom slučaju ne posjedujete privatne ključeve koji vam garantiraju da sa svojim bitcoinom možete raditi što god želite, kada god to želite i u odnosu s kim god to želite.

Mjenjačnice koliko god velike bile ipak mogu biti hakirane. Najpoznatiji primjer takvog slučaja datira još iz 2014. godine kada je tada najveća mjenjačnica Mt.Gox napadnuta te je ukradeno oko 850.000 bitcoina. Dan danas velika većina tog ukradenog bitcoina još uvijek nije pronađena niti vraćena vlasnicima.

Danas je sigurnost na velikim mjenjačnicama znatno veća. Tvrtke kao što su Binance, Coinbase, Kraken itd., na primjer, drže veliku većinu svojih Bitcoina u tzv. cold storage novčanicima koji nisu povezani na Internet te su tako zaštićeni od cyber napada. Bez obzira na sve moguće oblike zaštite, mjenjačnice su uvijek izložene velikoj količini pokušaja upada u njihove sustave.

Idealan odabir novčanika ovisi od pojedinca do pojedinca. Radi se o preferencijama svakog ponaosob a faktori koji na to utječu mogu biti npr. iznos bitcoina koji se želi spremiti ili koliko brzo i jednostavno se tom bitcoinu želi moći pristupati. Slično kao i kod bilo koje druge vrste valuta, manje količine bitcoina možete držati u manje sigurnom novčaniku (u novčanicima na računalu ili mobitelu) do kojeg je jednostavno doći za svakodnevnu upotrebu, dok veće količine bitcoina svakako trebate držite skrivene na sigurnijem mjestu u hardverskim novčanicima tipa Ledger ili Trezor. Isto tako, ukoliko posjedujete veće količine bitcoina uputno ga je držati na više hardverskih novčanika koji se nikada ne bi trebali nalaziti na istom mjestu.

Hardverski novčanici

Postoje mnoge različite opcije za pohranu bitcoina, svaka sa svojim prednostima i nedostacima i po kojima se međusobno razlikuju. Kako biste spriječili krađu ili gubitak, ključno je da ste svoj bitcoin sigurno pohranili. Ako se dovedete u situaciju da je bitcoin izgubljen ili ukraden, velika je vjerojatnost da ga više nikada nećete pronaći i da je izgubljen trajno i nenadoknadivo. Iz tog razloga, trebali biste paziti da uvijek pohranite svoj bitcoin na sigurno. Najsigurnija opcija pohrane bitcoina je na hardverske (offline) novčanike.

Hardverski novčanici fizički su uređaji koji sliče najobičnijim USB stickovima a koji vam omogućuju sigurnu pohranu Bitcoina na njih. Da biste bitcoin poslali na svoj hardverski novčanik morate ga baš popust USB sticka spojiti na računalo. Istovremeno je potrebno instalirati i pokrenuti nativni programski paket koji ide uz novčanik te u njemu izvršiti sve potrebne operacije za prijenos bitcoina u vaš novčanik sa recimo online mjenjačnice na kojoj ste prethodno bitcoin kupili. Nakon prijenosa bitcoina u vaš hardverski novčanik, novčanik je potrebno pospremiti na sigurno. Hardverski novčanici zaštićeni su lozinkom, pa čak i ako je vaš hardverski novčanik izgubljen ili ukraden, netko i dalje treba lozinku za pristup vašem bitcoinu. Imajte na umu da svoju lozinku ne smijete držati zajedno sa novčanikom kao što npr. neki ljudi u svojim normalnim novčanicima drže pinove za kartice koje se nalaze u istom tom novčaniku. Ne moram vam objašnjavati koliko je to neodgovorno ponašanje.

Primjeri hardverskih novčanika:

Ledger

Ledger je vjerojatno najpoznatiji hardverski novčanik na tržištu. Ledger novčanici imaju visoku reputaciju za sigurnost i pouzdanost pohranjivanja bitcoina. Osim toga, izrađeni su od čvrstih materijala poput nehrđajućeg čelika, što povećava njihovu otpornost na oštećenja tokom vremena. Ovu dodatnu karakteristiku mnogi vide kao veliku prednost nad ostalim novčanicima.

!!VAŽNO!!

Prvi put kada koristite Ledger novčanik, biti će vam prikazana fraza za oporavak koju morate zapisati na papir koji je priložen u pakiranju samog novčanika. Ako izgubite svoj Ledger novčanik ili ako se jednostavno pokvari, korištenjem fraze za oporavak možete povratiti svoj bitcoin novčanik na novom uređaju.

!!POSEBNO VAŽNO!!

Svoj Ledger novčanik uvijek kupujte direktno od proizvođača ili od ovlaštenih distributera. Ako kupujete od nepoznatih trgovaca ili pojedinaca nemate garanciju da novčanik nije prethodno kompromitiran. Događali su se slučajevi da su ljudi novčanike kupovali preko ebay platforme. Novčanici su im dostavljeni na kućnu adresu ali su ti novčanici već u samom pakiranju imali ispunjene kartice sa frazom za oporavak. Poruka koju su novi vlasnici novčanika od prodavatelja dobili da su oni to već za vas napravili kako bi vam maksimalno olakšali upotrebu. Neiskusni korisnici su im na tome bili jako zahvali i nisu znali da ako netko drugi već zna tu frazu za oporavak da isto tako može pristupiti njihovom bitcoinu. Naravno, ti korisnici ostali su bez bitcoina koji su stavili na tako kompromitiran uređaj. Dakle, kada Ledger uređaj stigne na vašu adresu mora biti tvornički zatvoren. Kartica za zapis fraze za oporavak mora biti prazna i Ledger uređaj kada ga prvi put spojite na računalo mora vas provesti kroz proces generiranja fraze za oporavak koja se sastoji od 12 ili 24 riječi koje morate zapisati na karticu koja je s uređajem stigla.

Ledger ima više različitih uređaja a to su Ledger Nano S, Ledger Nano S Plus i Ledger Nano X. Detalje o svakom uređaju posebno i narudžbu možete napraviti klikom na naziv svakog od uređaja.

Trezor

Trezor novčanik je također veoma popularan hardverski novčanik vlasnicima bitcoina. Trezor novčanik nudi korisničko sučelje koje je jednostavno za korištenje te također ima visoku razinu sigurnosti i reputaciju na tržištu. Osim toga, Trezor ima izvrsnu podršku korisnicima, što je ključno s obzirom na to da mnogi kupci koji kupuju Trezor novčanike nikada prije nisu koristili hardverski novčanik pa im je za prvu upotrebu potrebna pomoć.

Kao i kod Ledger novčanika na početku korištenja morati će te zapisati frazu za oporavak koja se sastoji od 12 ili 24 riječi. U slučaju da izgubite ili oštetite svoj Trezor novčanik, ovu frazu za oporavak možete upotrijebiti za dohvat vašeg bitcoina na novom uređaju. Nakon što Trezor uređaj baš kao i Leger odspojite sa računala znači da putem interneta njemu više nitko ne može pristupiti. Kao i kod Ledger uređaja, Trezor morate pospremiti na sigurno mjesto kojem vi u svakom trenutku imate pristup.

NGRAVE

NGRAVE novčanik pogledajte ovdje.

Novčanici na računalu ili mobitelu

Novčanik koji kao aplikaciju možete instalirati na vašem računalu zove se još i desktop wallet ili desktop novčanik. Desktop novčanici općenito dolaze s više funkcionalnosti od mobilnih novčanika, ali mogu biti i kompliciraniji. Budući da su računala povezana na internet i podložna su zlonamjernom ili malicioznom softveru, trebate biti jako oprezni sa softverom koji instalirate.

Mobilni novčanik je onaj koji radi na vašem mobilnom telefonu. Ti novčanici omogućuju brz pristup vašem bitcoinu, ali isto tako nose sa sobom veliki rizik. Ako izgubite ili razbijete telefon, možete izgubiti i svoj bitcoin. Ako se to i desi to ne bi trebao biti problem pod uvjetom da je vaša „seed fraza“ sigurno pohranjena tako da možete svoj novčanik aktivirati na drugom uređaju.

Novčanici kojima upravljaju treće strane

Novčanici kod trećih strana su novčanici kod kojih vi ne kontrolirate privatne ključeve. Ovakvi novčanici često mogu olakšati potencijalne složenosti koje dolaze sa korištenjem bitcoin novčanika, ali to dolazi s rizikom da vi nemate kontrolu nad vašim privatnim ključevima pa tako ni nad vašim bitcoinom. Ovakvim novčanicima uglavnom upravljaju burze i korisnicima se savjetuje da na njima ne drže velike količine bitcoina. Neke od najpoznatijih online mjenjačnica su Binance, FTX (tokom 2022. godine ispostavilo se da je ova mjenjačnica jedna od največih prijevara u povijesti kripta), Coinbase, Kraken, KuCoin, Gemini, Gate.io, Bitfinex, Bitstamp, Bybit itd. Kao što je već rečeno ti novčanici su jednostavniji i praktičniji za korištenje ali vi ne posjedujete vaše privatne ključeve.

Često ove online mjenjačnice osiguravaju svoje kripto novčanike metodama kao što su identifikacija s 2 ili 3 faktorskom autentifikacijom i vremenskim odmakom za transakcije. Na primjer, online mjenjačnica Coinbase ima sigurnosnu opciju koja se zove “pohrana u trezoru” koja vam omogućuje prijenos Bitcoina s običnog novčanika u novčanik koji ima razdoblje čekanja od 48 sati za povlačenje vašeg bitcoina i zahtijeva provjeru telefonskim putem i sa dvije različite email adrese. Dodatne usluge ovog tipa značajno pridonose povećanju sigurnosti.

Skrbnička rješenja

Skrbnička rješenja su obično namijenjena institucijama ili pojedincima koji žele zaštititi velike količine kripto valuta. Takvi novčanici obično su osigurani od gubitka ili krađe do određenih iznosa. Danas postoje brojne usluge čuvanja bitcoina visoke razine sigurnosti za institucionalne ulagače. Tvrtke kao što su Coinbase, Gemini, Fidelity ili BitGo nude skrbništvo nad Bitcoinom. Ukoliko ste ste pojedinac s velikom neto vrijednošću u bitcoinu ili ako predstavljate instituciju, tada bi jedno od ovakvih rješenja mogla biti prava opcija za vas.

Novčanik s više potpisa

Novčanik koji treba više od jednog privatnog ključa za potpisivanje transakcije poznat je kao novčanik s više potpisa ili multi-sig wallet. Prilikom izrade novčanika, korisnik može odabrati hoće li upotrijebiti 2 od moguća 3 ključa za potpisivanje ili 15 od mogućih 20. Iako je multi-sig novčanik puno kompliciraniji za kreirati od novčanika sa samo jednim privatnim ključem on je zato sigurniji od novčanika sa samo jednim privatnim ključem.

Novčanici samo za pregled

Vaš prošireni javni ključ (Xpub), koji vam omogućuje pregled stanja novčanika, koristi se za izradu novčanika koji omogućavaju samo uvid u stanje novčanika (view only) bez mogućnosti potpisivanja transakcija odnosno slanja bitcoina iz njega. Ovakvi novčanici ne mogu se koristiti niti za kupnju jer nemaju privatne ključeve.

Transakcijske naknade

Ovisno o brzini kojom želite da se transakcija obavi imate mogućnost da odaberete visinu transakcijske naknade. Što je naknada viša vaša transakcija će prije biti obrađena. Uz to morate biti svjesni da vrijeme obrade transakcije ovisi i o zauzetosti mreže u datom trenutku. Prilikom transakcije u vašem novčaniku vidjet će te procjenu kolika je transakcijska naknada te će te imati mogućnost povećati ili smanjiti taj parametar.

Što je to QR kod

Podaci o adresama i iznosima vizualno mogu biti predstavljeni i putem QR koda. QR kodovi se najčešće koriste kako bi se dugačke i komplicirane za zapamtiti bitcoin adrese jednostavno mogle skenirati vašim mobilnim uređajem. Na ovaj način eliminira se potreba za ručnim upisivanjem adrese, što može rezultirati pogreškama prilikom prepisivanja i slanjem bitcoina na nepostojeću adresu. Ukoliko se to desi nažalost vaš bitcoin je nepovratno izgubljen.

Uobičajene pogreške

Bitcoin alternative

Odmah na početku moramo reći da bitcoin nema alternativu. Alternativne kripto valute kojih danas ima gotovo 20.000 u više od 99.99% slučajeva su čiste prevare koje se temelje na privlačenju korisnika putem različitih marketinških trikova i buzzworda poput izraza „decentralizirano financiranje“. Korištenjem razno raznih aplikacija koje nude velike prinose možda zvuči primamljivo ali morate biti svjesni da takvi prinosi nisu komercijalno održivi i da će zasigurno doći trenutak kada će se ti sistemi urušiti. Ukoliko ste svoj bitcoin deponirali na platforme ovog tipa savjetujem vas da ga što prije povučete na svoj novčanik za koji posjedujete svoje privatne ključeve.

Kupnja bitcoina na centraliziranim mjenjačnicama

Kupnja KYC (Know-Your-Customer) bitcoina na centraliziranim mjenjačnicama (CEX) brz je i jednostavan način. No ipak morate biti svjesni kompromisa i posljedica koje iz toga proizlaze. Kako bi ste se uspješno registrirali na centraliziranim mjenjačnicama minimalno što će te morati napraviti je ostaviti vaš osobni dokument sa slikom. Na temelju toga, budući da je bitcoin transakcije moguće pratiti uvijek vas se može povezati sa adresom na kojoj je vaš bitcoin pohranjen. Isto tako, sve vaše buduće transakcije mogu biti praćene. Ukoliko je ovo nešto što vam nije o značaja bitcoin slobodno kupite na online mjenjačnicama ali ga svakako prebacite na vaš novčanik tako da ga ne ostavljate u novčaniku mjenjačnice.

Ne istražiti druge opcije kupnje

Koja alternativna rješenja na tržištu postoje ako vam se ne sviđa prizvuk kupovine bitcoina na centraliziranim mjenjačnicama gdje ste dužni ostaviti svoje podatke. Iako postoje peer-to-peer platforme za razmjenu kao što su Bisq i HodlHodl koje koriste escrow usluge kako bi vam omogućile stjecanje bitcoina od bilo koga u cijelom svijetu, one obično nisu tako jednostavne za korištenje kao KYC alternative. Najjednostavniji način za početak je kupnja od prijatelja, osoba od povjerenja ili pak članova obitelji. Mnogi korisnici su odavno shvatili koliko je anonimnost zapravo važna. Ako se raspitate malo oko sebe zasigurno će te naići na nekoga tko bitcoin već posjeduje a za koga to možda nikada ne bi rekli. To su ljudi koji ne oglašavaju na sva zvona da posjeduju bitcoin i to bi zapravo svatko trebao tako raditi. Raspitajte se oko sebe, netko sigurno ima bitcoina koji je spreman prodati.

Druga dobra alternativa za anonimno stjecanje bitcoina je rudarenje ali to je zasebna i tehnološki malo zahtjevnija edukacija o kojoj će biti govora na ovoj stranici. Svakako morate biti upoznati i s poreznim aspektom ovakvog načina stjecanja bitcoina.

Ne imati svoj vlastiti „node“

Korištenje vlastitog noda vam daje sigurnost da su informacije prikazane u vašem novčaniku točne i u skladu s “Bitcoin propisima” vašeg čvora. Jednostavno rečeno, ako ne koristite vlastiti node, znači da koristite nečiji tuđi bez obzira da li znate tu osobu ili ne. Bitcoin tako jednostavno funkcionira. Korištenjem vlastitog noda ne morate se oslanjati ni na koga drugoga za provođenje transakcija kada imate novčanik povezan s vlastitim nodom, što daje ogromne prednosti u pogledu privatnosti.

Ostavljati bitcoin na mjenjačnicama

Nakon što ste kupili bitcoin na nekoj od mjenjačnica (KYC) i ostavili sve svoje osobne podatke, ostavili ste ga na burzi jer niste znali kako se koristit bitcoin novčanik ili kako se bitcoin sa mjenjačnice šalje u vaš novčanik. Morate biti svjesni da vi ne posjedujete privatne ključeve novčanika u kojima se bitcoin nalazi na mjenjačnicama na kojoj ste ga kupili bez obzira što ga vidite nakon što ste se na mjenjačnicu ulogirali. Vaš korisnički račun na mjenjačnici nije isto što i bitcoin novčanik. Bitcoin koji vam stoji na mjenjačnici što prije pospremite u novčanik za koji vi i samo vi posjedujete privatne ključeve. Ne dopustite da vam se dogodi situacija u kojoj će neka mjenjačnica biti meta hakerskog napada i sa koje je ukraden bitcoin među kojima se nalazi i vaš. Bilo je mnogo ovakvih slučajeva posljednjih godina. Isto tako, nisu ni sve mjenjačnice u potpunosti legitimne te je bilo slučajeva da su vlasnici istih jednostavno nestali i sa sobom uzeli ogromne količine tuđeg novca (bitcoina i ostalih kripto valuta).

Također, u zadnje vrijeme otkako je tržište kripto valuta dosta potonulo (isto kao i sva ostala tržišta) došlo je do situacija da su pojedine firme (mjenjačnice ali i firme koje se bave pružanjem drugačijih usluga na kripto tržištu) zbog krize koja ih je pogodila jednostavno postale insolventne. Jedna od stvari koje su prvo napravile bilo je to da su onemogućili korisnicima da sa tih platformi povuku svoja sredstva. Najznačajniji primjeri ovakvih događaja su vezani za Celsius i BlockFi. Nemojte se dovoditi u ovakve situacije i obavezno svoj bitcoin nakon kupovine prebacite na svoj novčanik u kojem vi upravljate sa svojim privatnim ključevima.

Slati nekome svoje privatne ključeve

Prevaranti se često predstavljaju kao članovi bitcoin zajednice kako bi ponudili podršku nekome tko možda traži pomoć putem chat aplikacija kao što su Telegram, Discord i sl. Te osobe se će vam najčešće poslati linkove na kojima trebate upisati svoje privatne ključeve ili frazu za oporavak kako bi oni tobože provjerili da ste vi stvarno vlasnik tog novčanika i kako bi vam onda mogli pružiti pomoć. To je naravno jedna velika laž. Nikada, ali baš nikada, nikome (ni policiji, ni poreznim vlastima, ni državnim institucijama) ne dajte svoje privatne ključeve ili frazu za oporavak a posebno ne online.

Nesigurna pohrana vaše „fraze za oporavak“

Ključ do vašeg bitcoina je vaša fraza za oporavak i svatko tko joj ima pristup ima i pristup vašem bitcoinu. Treba ju čuvati na sigurnom mjestu, ali pripazite da ne bude „toliko sigurna“ da i vi zaboravite gdje je ili kako glasi. Jedna veoma loša ideja je držati ju na računalu ili u mobitelu. Vjerojatno najsigurnija metoda je da ju „jednostavno“ zapamtite i da ne postoji druga kopija. Ali naravno morate biti sigurni da će te ju moći reproducirati kada za to dođe vrijeme.

Slanje bitcoina na netočnu adresu

Ovih dana sve je teže to učiniti jer novčanici sada imaju značajke otkrivanja pogrešaka i QR kodove koji se mogu skenirati kamerom na vašem mobilnom telefonu. Kada nekome šaljete bitcoin, uvijek je najbolje koristiti QR kodove ili copy/paste bitcoin adrese jer dugi nizovi brojeva i slova nisu jednostavni za prepisivanje i lako može doći do pogreške. Prije finalnog slanja uputno je još jednom ipak provjeriti adresu prije slanja.

Pretjerana euforija

Što više budete učili o bitcoinu i kako budete sve dublje i dublje shvaćali što je to zapravo bitcoin i kako funkcionira nemoguće je da vas neće uhvatiti euforija. Još ako vrijeme počnete provoditi recimo na Twitteru i YouTube-u gdje se vjerojatno najviše sadržaja generira o bitcoinu možete doći u iskušenje da na bitcoin potrošite više novca nego si to zaista i možete priuštiti. Bitcoin je još uvijek mlada i veoma cjenovno osjetljiva klasa imovine. Nemojte se dovesti u situaciju da kada dođe do većih padova cijene da razmišljate hoćete li sutra imati za stanarinu ili još gore za osnovne životne namirnice. Ne ulažite u bitcoin novac koji si ne možete priuštiti da ga u potpunosti izgubite. Ovo vrijedi za sve klase imovine pa tako i za bitcoin.

Trgovanje na burzama

Trgovanje bitcoinom na burzama može biti jako primamljiva stvar ako znate da dnevne fluktuacije cijene bitcoina znaju biti i 20%. Kripto tržište je još uvijek mlado i neregulirano pa tako i mjenjačnice na kojima se trguje. Vi kao mali igrač nemate nikakve šanse protiv velikih igrača koji još uvijek sa relativno „malo novca“ mogu manipulirati cijenom bitcoina a to znači da će te vi biti „likvidirani“. Ostavite trgovanje nekome drugome a vi online mjenjačnice koristite samo za kupovanje bitcoina i slanje istoga na svoj privatni novčanik.

Ne radite od sebe metu

Bitcoin živi na internetu koji je, slično kao i stvarni svijet, pun prevaranata koji su spremni otići daleko kako bi se domogli vašeg bitcoina. Razgovorom o posjedovanju bitcoina na internetu ili u stvarnom svijetu doslovno stavljate metu na vaša leđa za lopove ili prevarante. Uobičajeni pristup za ljude koji komuniciraju online s bitcoin zajednicom je stvaranje online persone koja je potpuno odvojena od vašeg stvarnog identiteta.

Ne koristiti 2FA

Danas je vaša email adresa povezana s računom za sve što radite online. Prevaranti relativno jednostavno mogu dobiti pristup vašim privatnim podacima ako ne vodite dovoljnu pažnju oko zaštite te vaše email adrese. Dodatni sigurnosni mehanizam, dvostruka autentifikacija ili 2FA, štiti vas od nepoželjnih upada u korisničke račune. Najpoznatije dvije 2FA aplikacije su Google Authenticator i Authy koje možete preuzeti putem vašeg mobilnog telefona kao i svaku drugu aplikaciju. Svakako koristite ove mogućnosti dodatne zaštite za sve vaše online korisničke račune i izbjegavajte oblik ovakve 2FA autentifikacije putem SMS poruka.

Ne tražiti pomoć ako nešto ne znate

Bitcoin zajednica je danas izrazito rasprostranjena i korisna. Postoje stotine različitih telegram grupa, GitHub ili reddit stranica, profila na Twitteru koji su voljni pomoći u svako doba. Ako imate bilo kakvo pitanje slobodno se i nama obratite i postavite pitanje. Zapamtite, ako niste sigurni, pitajte.

Mitovi o bitcoinu

Bitcoin nema intrinzičnu vrijednost

Kao i svakog novca, vrijednost bitcoina proizlazi iz kredibiliteta njegovih monetarnih svojstava. Vrijednost bitcoina proizlazi iz toga što se njegova rijetkost, njegov postojeći i konačan broj lagano i neovisno može provjeriti u bilo kojem trenutku. Distribuirano rudarenje bitcoina i mehanizam konsenzusa iza kojeg stoje stotine milijuna dolara vrijedne računalne opreme koja osigurava mrežu 24/7/365 čine ga iznimno vrijednim. Budući da se danas svatko s internetskom vezom može uključiti u mrežu, bitcoin je jedini pravi oblik novca. Bitcoin ne cenzurira niti diskriminira za razliku od svih ostalih oblika novca u optjecaju.

Bitcoin je anoniman

Ovo nije istina. Na razini Bitcoin mreže novčanik ili adresa nisu izravno povezani s identitetom neke osobe u stvarnom svijetu. Kao rezultat toga, tvrtke koje se bave analizom podataka na mreži mogu pratiti transakcije s adrese na adresu ali ne znaju tko je vlasnik tih adresa. Kupovinom bitcoina na centraliziranim mjenjačnicama gdje ste dužni ostaviti osobne podatke omogućavate da vas se prati odnosno da se adrese koje ste koristili na mjenjačnicama budu direktno povezane s vašim imenom i prezimenom. Razmislite da li ovo želite prije nego bitcoin kupite na centraliziranim mjenjačnicama.

Bitcoin programski kod jednostavno može biti izmijenjen

Ovo također nije istina. Bitcoin je poznat po tome da je za svaku i najmanju promjenu u programskom kodu potrebno jako puno vremena. To je ujedno i stavka zbog koje je i dosta kritiziran ali samo od strane ljudi koji bitcoin ne razumiju dovoljno ili koji imaju vlastite osobne interese u želji za promjenom bitcoin koda. Ne učestale promjene programskog koda bitcoina su jedan od temeljnih postulata na kojima se gradi sigurnost bitcoina odnosno Bitcoin mreže. Sve značajne izmjene Bitcoin koda moraju proći rigorozan postupak recenzije. Proces postaje znatno sporiji i rigorozniji ako predložena izmjena koda može utjecati na kompatibilnost sa prethodnim verzijama softvera (što znači da raniji softver možda nije kompatibilan).

Bitcoin može biti kopiran

Da, to je istina. Bitcoin se može kopirati i tisuće ljudi su to već napravili na razini mreže. Doslovno gdje god da se okrenete imate neku kripto valutu koja je nastala kopiranjem Bitcoin programskog koda koji je samo „malo“ u nekim dijelovima izmijenjen kako bi se taj „novi“ Bitcoin „poboljšao“ u odnosu na jedan jedini i pravi Bitcoin. Ovakva “poboljšanja” gotovo uvijek uključuju značajne kompromise koji su u većini slučajeva iz domene sigurnosti mreže na kojoj te „poboljšane“ verzije Bitcoina egzistiraju. Svi takvi pokušaji kopiranja su najobičniji klonovi koji obično imaju tzv. nepošteno pokretanje nove kripto valute koje se uvijek radi samo u korist onoga tko takvu novu kripto valutu pokreće.

Ti projekti su izrazito centralizirani i često je sva upravljačka moć oko takvih projekata u rukama samo nekoliko ljudi. Prethodno je već spomenuto da bitcoin nema alternativu i to je tako. Preporuka je da se držite samo pravog bitcoina i ne petljate se sa lažnim projektima koji ga potkopavaju razno raznim marketinškim trikovima. Bitcoin funkcionira već 13 godina bez ijednog sigurnosnog propusta na razini mreže odnosno programskog koda. Razmislite o ovome prije nego počnete trošiti vrijeme na neki od tisuća besmislenih bitcoin klonova.

Nema dovoljno bitcoina za sve na svijetu

Samo 21 milijun bitcoina ikada može postojati. Jedan bitcoin podijeljen je na 100 milijuna satoshija. To znači da će ukupno u optjecaju biti 2,1 kvadrilijun satoshija (2.100.000.000.000.000) dostupno za transakcije na Bitcoin mreži. Ako recimo broj stanovnika na zemlji zaokružimo na 8 milijardi, svakom stanovniku pripalo bi 262.500 satoshija. Ima li dovoljno bitcoina za sve ljude na zemlji? Ne nasjedajte na ovakva pitanja neznalica.

Transakcijske naknade će bitcoin u budućnosti učiniti neupotrebljivim

Bitcoin mreža ima vrlo učinkovito tržište naknada. Tokom povijesti bilo je nekih kratkotrajnih eksponencijalnih skokova broja transakcija na mreži što je uzrokovalo porast naknada. Prosječna transakcijska naknada u dolarima u proteklih 12 mjeseci iznosila je oko 80 centi. Transakcijske naknade na mreži potrebno je razlikovati od transakcijskih naknada koje će vam naplatiti online mjenjačnice i drugi servisi kada ih koristite za povlačenje bitcoina u vlastiti novčanik. Naknade za bitcoin transakcije će zasigurno tokom vremena porasti ali zasigurno nikada neće biti na razini naknada koje vam naplaćuju ako si naprimjer novac sa računa u jednoj zemlji želite poslati na račun u drugoj zemlji. Ili npr. ako neki radnik u zapadnoj Europi svojoj obitelji u istočnoj Europi želi poslati novac. Pitajte ih koliku naknadu im naplaćuje banka na takve transfere ili neki od servisa poput Western Uniona.

Ovo se odnosi na transakcije koje se dešavaju baš na bitcoin mreži. Danas je već u punoj primjeni Lightning mreža koja je rješenje za skaliranje na bitcoinu i koja omogućuje transakcije s naknadama koje iznose samo nekoliko satoshija. Više o Lightningu možete pročitati ovdje.

Rudari kontroliraju bitcoin

Iako je istina da su rudari ključni za funkcioniranje Bitcoin mreže, nije istina da oni kontroliraju mrežu. Mreža kako bi nastavila sa funkcioniranjem treba samo malo više od 50% rudara da se ponašaju kao „pošteni igrači“. Rudari su financijski motivirani da budu pošteni igrači na mreži. U manje vjerojatnom ili besmislenom scenariju zlonamjerni rudari koji bi preuzeli kontrolu nad mrežom, održavanje iste procjenjuje se da bi ih koštalo između 300-500 tisuća dolara po satu. Osim što je to veoma skupa operacija, ako bi i uspjeli, cijena bitcoina bi u tom slučaju na tržištu pala, pa tako svaki novi bitcoin koji bi nepošteni rudari dobili zapravo ne bi pokrio troškove koje moraju uložiti za napad na Bitcoin mrežu.

Rudari će prestati s rudarenjem kada subvencije za blokove padnu

Budući da će se subvencije za nove blokove u budućnosti smanjiti, nitko sa sigurnošću ne može reći da će do toga zaista i doći. Međutim, većinsko i zajedničko mišljenje je da će rudari i dalje biti plaćeni za svoj rad na obradi transakcija i zaštiti mreže. Naknade će se povećavati kako se blok subvencije budu smanjivale. Kada do toga i dođe, vjerojatnost široke rasprostranjenosti korištenja Lightning rješenja za skaliranje je velika jer to tehnološko rješenje i prihvaćanje od strane korisnika doslovno napreduje brzinom svjetlosti. Zbog mrežne “prilagodbe kompleksnosti izračuna”, čak i da neki rudari prestanu rudariti, mreža bi i dalje normalno funkcionirala jer je programskim kodom zacrtano stvaranje novih blokova svakih 10 minuta.

Rudarenje je štetno za okoliš

Istina je da proces rudarenja temeljen na proof of work konceptu koristi značajne količine energije ali isto tako istina je da je velika većina te energije dolazi iz obnovljivih izvora. Bitcoin rudari unaprjeđuju tehnologiju „hvatanja“ energije iz izvora koji bi inače bili bačeni a to se prvenstveno odnosi na spaljivanje prirodnih plinova prilikom vađenja nafte. Bitcoin koristi energije samo onoliko koliko je potrebno da zadovolji potražnju tržišta. Sva energija koja se potroši, potroši se na očuvanje najsigurnije računalne mreže na svijetu. Trošenje energije povezano s bitcoinom uvijek se namjerno predstavlja u negativnom kontekstu koji je sponzoriran uvijek iz istih izvora. Taj izvor su uvijek pojedinci i organizacije povezane sa lažnom premisom djelovanja u smislu zaštite okoliša.

Bitcoin je jako spor

Ako bi ste koristili bitcoin za recimo svakodnevno plaćanje u trgovinama i da pri tome trebate na blagajni čekati desetak minuta da transakcija bude verificirana to naravno nije prihvatljiva solucija za nikoga. Ali ovaj problem već ima svoje rješenje i zove se Lightning mreža koja se unaprjeđuje svakodnevno. Možda još uvijek nije na razini mnogobrojnih CashApp aplikacija ali to i nije više tako daleko kada će biti. Ako pak npr. želite veću količinu novca (recimo 500.000 kuna) prebaciti sa svog bitcoin novčanika na tuđi bitcoin novčanik pri tome ne trebate nekoga u banci da vam prebroji krvna zrnca, udari pečat i naplati pečat tintu par stotina ili tisuća kuna. U tom slučaju, čekanje desetak minuta da se transakcija na mreži verificira i nije tako loša opcija.

Bitcoin je pretežak za korištenje

Težina korištenja je vrlo individualna i subjektivna kategorija. Ipak, danas je jednostavnije prisloniti karticu na POS terminalu u trgovini nego izvaditi telefon, skenirati QR kod i čekati potvrdu transakcije. Ali isto tako, ta dva dodatne koraka potrebna za provođenje bitcoin transakcije mala su cijena za prednosti koje mreža pruža. Brojni bitcoin programeri danonoćno rade kako bi poboljšali svakodnevno korisničko iskustvo korištenja bitcoin rješenja a da pri tome često za svoj rad nisu niti plaćeni. Kako i svaka druga tehnologija, potrebno je vrijeme kako bi se tehnologija razvila i usavršila kako bi postala praktična za korištenje u svakodnevnom životu.

Pojmovnik

Pojmovnik

Adresa (address) Bip (Bitcoin improvement proposal) Bitcoin ili bitcoin Blok (block) Lanac blokova (Blockchain) Centralizirana mjenjačnica (CEX) Decentralizirana mjenjačnica (DEX) Cold storage Escrow Peer-to-peer Pravila konsenzusa (Consensus Rules) Kompleksnost (Difficulty) Naknade (Fees) Hardverski novčanik Hash Hash Rate HODL Bitcoin pizza day KYC Lightning network Mempool Rudar Multisig Node Paper wallet Private key Public key Proof of Work Nagrada (Reward) Satoshi ili sat Satoshi Nakamoto SegWit Subsidy Testnet Tor Txid UTXO

@ bf47c19e:c3d2573b

Originalni tekst na linkedin.com

07.12.2016 / Autor: Aleksandar Matanović

---

Kažu da su svi generali pametni posle bitke. Međutim, pošto sam se i pre „bitke“ pokazao kao dobar general (moj intervju u članku objavljenom 2 meseca pre „bitke“), daću sebi za pravo da pokušam da objasnim šta se desilo i zašto se desilo. Koga mrzi da čita članak, evo ukratko o čemu se radilo: Početkom maja sam bio zamoljen da prokomentarišem kako će prepolovljavanje nagrade za rudare u julu uticati na cenu bitkoina. Rekao sam tada da mislim da će cena do prepolovljavanja (između tačke „A“ i tačke „B“ na grafikonu) rasti, da će posle prepolovljavanja (od tačke „B“ pa na dalje) kratkoročno cena pasti, pa da će nakon toga dugoročno rasti. Upravo tako nešto se i desilo. Ipak, moram da naglasim da cena bitkoina zavisi od mnogih faktora i zaista je teško izolovati uticaj nekog pojedinačnog faktora na cenu, tako da se svaka ovakva analiza mora uzeti sa dosta rezerve.

Ovog jula desilo se nešto što se dešava jednom u 4 godine... a nisu Olimpijske igre ili 29-ti februar. Nagrada za bitkoin rudare se prepolovila i sada iznosi 12.5 bitkoina po bloku (uz to naravno ide i zbir provizija svih transakcija u bloku, ali taj iznos je i dalje bitno manji od 12.5 btc). Mnogi su mislili da će taj događaj vinuti cenu bitkoina u nebesa, verovatno i zbog toga što je nakon prethodnog prepolovljavanja nagrade krenuo rast koji je za manje od godinu dana rezultirao u povećanju cene od preko 10.000%. Ipak, prepolovljanje nagrade nije, barem kratkoročno, donelo očekivani skok cene. Objašnjenje za to se može tražiti u Hipotezi Efikasnog Tržišta.

Hipoteza Efikasnog Tržišta (HET), u svom jačem obliku, tvrdi da se sve javno dostupne informacije o nečemu (u ovom slučaju – o bitkoinu) već ogledaju u ceni tog nečega. Zbog toga, analizom tih javno dostupnih informacija nije moguće „pobediti“ tržište. Možemo diskutovati o tome koliko je tržište bitkoina efikasno i u kojoj meri je ova hipoteza na njega primenjiva, kao i tome koliko je i sama HET valjana, ali meni je početkom maja baš ta hipoteza pomogla da predvidim kretanje cene pre i posle prepolovljavanja.

Da bi cena nečega rasla, mora da postoji povećan broj onih koji to žele da kupe u odnosu na broj onih koji to žele da prodaju. Hajde da na trenutak zamislimo da se prepolovljavanje nagrade dogodilo potpuno neočekivano, to jest da niko nije znao da će se dogoditi. Špekulanti bi brzo shvatili da će se zbog smanjenog tempa generisanja novih bitkoina verovatno poremetiti odnos ponude i potražnje (u korist potražnje) i krenuli bi da kupuju nadajući se da će kasnije prodati po većoj ceni. Nesumljivo, to bi dovelo do rasta cene bitkoina, verovatno naglog.

Međutim, pošto se za prepolovljavanje unapred znalo da će se dogoditi i kada će se dogoditi, po HET ta, javno dostupna, informacija se već reflektovala na cenu pre prepolovljavanja. Prostim jezikom rečeno, pošto su ljudi očekivali rast cene posle prepolovljavanja, oni su mesecima unapred kupovali bitkoine, nadajući se da će da profitiraju posle rasta. Sva ta silna kupovina pred prepolovljavanje je povećela potražnju pa samim tim i cenu bitkoina. Ali, baš zato što su svi pokupovali bitkoine pred prepolovljavanje, kad se prepolovljavanje dogodilo – više nije imao ko da kupuje. A cena ne može da raste dalje ako nema dovoljno potražnje da tu cenu gura na gore. Baš zbog te smanjene potražnje, cena bitkoina je mesecima posle prepolovljavanja stagnirala, čak je imala i jedan ozbiljan pad, zbog BitFinex-a.

Dugoročno, naravno da je logično da prepolovljavanje nagrade ipak donese rast cene. Najpre, tempo generisanja novih bitkoina se smanjuje, a ako potražnja nastavi da raste sličnom brzinom kao i ranije, cena mora da raste. Takođe, prepolovljavanje nagrade je prepolovilo profit rudarima, koji će sada želeti da prodaju bitkoine po višoj ceni da bi zadržali sličan nivo prihoda kao ranije. Videćemo da li je jesenji rast cene upravo početak tog dugoročnog trenda rasta koji sam u članku prognozirao ili samo privremena stvar. Ipak, tu je još dosta drugih faktora, pre svih pitanje kako će bitkoin zajednica odgovoriti na problem skaliranja - što će biti jedna od narednih tema.

Napomena: Ova analiza predstavlja moje lično viđenje situacije. Nisam ekspert za analizu kretanja cene, tako da ovde navedene informacije ne treba uzimati kao relevantne pri eventualnim odlukama o kupovini ili prodaji kriptovaluta.

@ e6817453:b0ac3c39

I started a long series of articles about how to model different types of knowledge graphs in the relational model, which makes on-device memory models for AI agents possible.

We model-directed graphs

Also, graphs of entities

We even model hypergraphs

Last time, we discussed why classical triple and simple knowledge graphs are insufficient for AI agents and complex memory, especially in the domain of time-aware or multi-model knowledge.

So why do we need metagraphs, and what kind of challenge could they help us to solve?

• complex and nested event and temporal context and temporal relations as edges
• multi-mode and multilingual knowledge
• human-like memory for AI agents that has multiple contexts and relations between knowledge in neuron-like networks

MetaGraphs

A meta graph is a concept that extends the idea of a graph by allowing edges to become graphs. Meta Edges connect a set of nodes, which could also be subgraphs. So, at some level, node and edge are pretty similar in properties but act in different roles in a different context.
Also, in some cases, edges could be referenced as nodes.
This approach enables the representation of more complex relationships and hierarchies than a traditional graph structure allows. Let’s break down each term to understand better metagraphs and how they differ from hypergraphs and graphs.

Graph Basics

• A standard graph has a set of nodes (or vertices) and edges (connections between nodes).
• Edges are generally simple and typically represent a binary relationship between two nodes.
• For instance, an edge in a social network graph might indicate a “friend” relationship between two people (nodes).

Hypergraph

• A hypergraph extends the concept of an edge by allowing it to connect any number of nodes, not just two.
• Each connection, called a hyperedge, can link multiple nodes.
• This feature allows hypergraphs to model more complex relationships involving multiple entities simultaneously. For example, a hyperedge in a hypergraph could represent a project team, connecting all team members in a single relation.
• Despite its flexibility, a hypergraph doesn’t capture hierarchical or nested structures; it only generalizes the number of connections in an edge.

Metagraph

• A metagraph allows the edges to be graphs themselves. This means each edge can contain its own nodes and edges, creating nested, hierarchical structures.
• In a meta graph, an edge could represent a relationship defined by a graph. For instance, a meta graph could represent a network of organizations where each organization’s structure (departments and connections) is represented by its own internal graph and treated as an edge in the larger meta graph.
• This recursive structure allows metagraphs to model complex data with multiple layers of abstraction. They can capture multi-node relationships (as in hypergraphs) and detailed, structured information about each relationship.

Named Graphs and Graph of Graphs

As you can notice, the structure of a metagraph is quite complex and could be complex to model in relational and classical RDF setups. It could create a challenge of luck of tools and software solutions for your problem.
If you need to model nested graphs, you could use a much simpler model of Named graphs, which could take you quite far.

The concept of the named graph came from the RDF community, which needed to group some sets of triples. In this way, you form subgraphs inside an existing graph. You could refer to the subgraph as a regular node. This setup simplifies complex graphs, introduces hierarchies, and even adds features and properties of hypergraphs while keeping a directed nature.

It looks complex, but it is not so hard to model it with a slight modification of a directed graph.
So, the node could host graphs inside. Let's reflect this fact with a location for a node. If a node belongs to a main graph, we could set the location to null or introduce a main node . it is up to you

Nodes could have edges to nodes in different subgraphs. This structure allows any kind of nesting graphs. Edges stay location-free

Meta Graphs in Relational Model

Let’s try to make several attempts to model different meta-graphs with some constraints.

Directed Metagraph where edges are not used as nodes and could not contain subgraphs

In this case, the edge always points to two sets of nodes. This introduces an overhead of creating a node set for a single node. In this model, we can model empty node sets that could require application-level constraints to prevent such cases.

Directed Metagraph where edges are not used as nodes and could contain subgraphs

Adding a node set that could model a subgraph located in an edge is easy but could be separate from in-vertex or out-vert.
I also do not see a direct need to include subgraphs to a node, as we could just use a node set interchangeably, but it still could be a case.

Directed Metagraph where edges are used as nodes and could contain subgraphs

As you can notice, we operate all the time with node sets. We could simply allow the extension node set to elements set that include node and edge IDs, but in this case, we need to use uuid or any other strategy to differentiate node IDs from edge IDs. In this case, we have a collision of ephemeral edges or ephemeral nodes when we want to change the role and purpose of the node as an edge or vice versa.

A full-scale metagraph model is way too complex for a relational database.
So we need a better model.

Now, we have more flexibility but loose structural constraints. We cannot show that the element should have one vertex, one vertex, or both. This type of constraint has been moved to the application level. Also, the crucial question is about query and retrieval needs.
Any meta-graph model should be more focused on domain and needs and should be used in raw form. We did it for a pure theoretical purpose.